Təbii fəlakətlər riskinin azaldılması üzrə müəllimlər üçün metodik ...

Su basması – sahədə sərbəst su səthinin əmələ gəlməsinə gətirib çıxaran su axımının, nohurunvə ya yeraltı suların səviyyəsinin artması. Su basmış torpaqların təsərrüfat istifadəsininmümkün olmadığı uzunmüddətli su basmasını və müvəqqəti su basmasını fərqləndirirlər.Təbiət xarakterli fövqəladə hallar şəraitində əhalinin müdafiəsi və onun ilkin həyatitəminatı – təbiət xarakterli fövqəladə halların mümkün mənbələrinin dağıdıcı təsiri nəticəsindəəhalinin həyat və sağlamlığına zərər, təhlükə, onların potensial təhlükəli və digər iqtisadiyyatobyektlərinə təsirinin azaldılmasına, həmçinin fövqəladə hal zamanı əhalinin həyati fəaliyyətininqorunması və dəstəklənməsi üçün minimal zəruri şəraitin təmin edilməsinə yönəldilmiş,əvvəlcədən həyata keçirilən tədbirlər kompleksi.Zəlzələ - daha çox (95% halda) tektonik fəaliyyətin səbəb olduğu yeraltı zərbələr və yer səthinintərpənməsi.Bilik – anlayışlar, nəzəri mühakimə və təsəvvürlər məcmusu.İqlim dəyişikliyi1. İqlim dəyişikliyi üzrə hökumətlərarası ekspertlər qrupu (İDHEQ) “iqlim dəyişikliyi” termininəaşağıdakı tərifi vermişdir – uzun müddət ərzində, adətən bir neçə onillik və daha artıq davamedən, orta göstəricilərdə dəyişikliklər vasitəsilə (məsələn, statistik sınaqların köməyi ilə)müəyyən edilə bilən iqlim şəraitinin dəyişməsi və (və ya) onun xüsusiyyətlərinin dəyişkənliyi.İqlim dəyişikliyi təbii proseslərlə və ya atmosferdə və ya torpaqdan istifadədəki daimi antropogendəyişikliklərlə bağlı ola bilər.2. BMT-nin iqlim dəyişikliyi üzrə çərçivə konvensiyası (BMT İDÇK) iqlim dəyişikliyini aşağıdakıkimi müəyyən edir: “Müqayisə edilə biləcək zaman periodları ərzində müşahidə olunaniqlimin təbii dəyişikliyi ilə yanaşı baş verən və planetin atmosfer tərkibini dəyişən insanfəaliyyətinin birbaşa və ya dolayı səbəbi olan iqlim dəyişikliyi”.İntensiv risk - əhali arasında böyük tələfat və əmlaka zərər dəyməsi ilə fəlakətlərin potensialfaciəli təsirinə gətirib çıxara bilən, böyük insan izdihamının və aktiv təsərrüfat fəaliyyəti olanrayonların intensiv təhlükələrə məruz qalması ilə bağlı olan risk.Səriştəlik – tədris və həyati problemlərin həllində öyrədilən bilik, bacarıq, vərdiş və universalüsullara yiyələnməldə ifadə olunan, təhsilin nəticəsi.Fəlakət riskinə düzəldici idarəetmə - artıq mövcud fəlakət riskinin düzəldilməsinə və yaazaldılmasına yönəldilmiş fəaliyyətin idarə edilməsi.Mitiqasiya – təhlükələrin və onlarla bağlı fəlakətlərin mənfi təsirinin azaldılması və yaməhdudlaşdırılması.Təhsil sisteminin monitorinqi – təhsil müəssisələrində təhsil prosesinin vəziyyətinin,nəticələrinin və həyata keçirilməsinin dəyişilməsi dinamikasının sistematik müşahidəsi,diaqnozlaşdırılması, təhlili, qiymətləndirilməsi və proqnozu.Lüğət7