TÉbii fÉlakÉtlÉr riskinin azaldÄ±lmasÄ± Ã¼zrÉ mÃ¼ÉllimlÉr Ã¼Ã§Ã¼n metodik ...

More documents

Recommendations

Info

5. Faydalı ərazilərin azalması.6. Epidemiyalar.7. Mal-qara tələfatı.8. Əkinlərin itirilməsi.9. Torpaq və suyun çirklənməsi.10. Havanın çirklənməsi.11. Qrunt sularının səviyyəsinin artması.12. Kommunikasiyaların dağılması.13. Kommunikasiyaların dağılması.Tikili və obyektlərin.58 Təbii fəlakətlər <strong>riskinin</strong> azaldılması problemi üzrə müəllimlər üçün vəsait
Təbii fəlakətlərin qısa xarakteristikasıHələ ki, insana tam tabe olmayan təbiət qüvvələrinin qarşısıalınmaz hərəkətləri ölkəiqtisadiyyatına və əhalisinə böyük zərər vurur. Təbii fəlakətlər ekstremal vəziyyətlərə səbəbolan, insanların normal həyat fəaliyyətini və obyektlərin işini pozan təbiət hadisələridir. Ölkəmizinmüxtəlif coğrafi rayonları üçün ən səciyyəvi təbii fəlakətlər – zəlzələlər, daşqınlar, sel axınlarıvə yer sürüşmələri, qar uçqunları, fırtına və tufanlar, yanğınlardır. Onlar bina və tikililəri dağıda,dəyərliləri məhv edə, istehsalat proseslərini poza, insan və heyvan tələfatına səbəb ola bilərlər.Obyektlərə təsirlərinə görə ayrı-ayrı təbiət hadisələri nüvə partlayışının və düşmənin digər hücumvasitələrinin bəzi məhvedici amillərinin təsirinə oxşar ola bilər.Uzaq keçmişin ən böyük təbiət afətləri aydın və ya gizli şəkildə insanların yaddaşında, mifvə əfsanələrdə, qədim kitablarda, tarixi əlyazmalarda əks edilmişlər. Bütün müqəddəs kitablarbütün bəşəriyyətə aid qlobal təbii fəlakətləri xatırladırlar.Tarixdə həmçinin şəhərlərin məhvi və qlobal dağıntılar nəql edilir. Mütəxəssislər hesab edirlərki, bu təsvirlər kifayət qədər dəqiq şəkildə zəlzələ mənzərəsini göstərirlər. Əfsanəvi Atlantidanınbir çox tədqiqatçısı hesab edirdilər ki, Atlantida zəlzələ nəticəsində okeana qərq olmuş iri adaolmuşdur. Qerkulanum və Pompey şəhərləri Vezuvinin püskürməsi nəticəsində dağıdılmış vəkül, pemza və palçıqla basdırılmışdır. Bəzən vulkan püskürmələri və zəlzələlər nəhəng qabarmadalğasının – sunaminin, əmələ gəlməsinə səbəb olurlar. 1833-cü ildə Krakatau vulkanıpüskürdü və püskürmə zəlzələ ilə müşayiət olundu, o da öz növbəsində iri qabarma dalğasıəmələ gətirdi. Həmin dalğa yaxınlıqdakı sıx məskunlaşmış Yava və Sumatra adalarına çatdı və300 min insanın həyatını apardı.Tarixdə iri miqyaslı daşqınlar haqqında da məlumat vardır. Belə ki, 1931-ci ildə Çində Yançzıçayındakı nəhəng qabarma 300 min kv.km ərazini basmışdı. Ayrı-ayrı hissələrdə, o cümlədənXankou şəhərində suyun çəkilməsi dörd ay çəkdi.Müxtəlif təbii fəlakətlərin xarakteristikasına keçmişdə və hazırda bir çox yazılar nəşredilmişdir. 1976-cı ildə Moskvada “Təbii fəlakətlərin öyrənilməsi” bölməsinin olduğu XXIIIBeynəlxalq coğrafi ya konqresi keçirildi. Təəssüf ki, təbii fəlakətlərdən daha təbii heç nəyoxdur. Hər il planet üzrə 250 min qurban! Lakin , onu da qeyd etməliyik ki, hal-hazırdatəxminən eyni sayda insan avtomobil qəzalarında həlak olur... Bu bədbəxtliklərin günahıhansı fəlakətlərdədir?Həmin bölmədə məruzələrin birindədüşünülməmiş hərəkətlər və insanınaktiv şəkildə təbiətə qarışması nəticəsindəOrta Asiyada zəlzələ təhlükəsininartmasına dair proqnoz səsləndirildi.Buna görə regional coğrafi xüsusiyyətlərinvə səciyyəviliyin nəzərə alınmasınınzəruriliyinə dair vacib nəticə çıxarıldı.Bu gün də alim-coğrafi yaşünaslar tədqiqedir, qiymətləndirirvə proqnozlaşdırırlar.1-ci Modul Təbii fəlakətlər59
Page 1 and 2:
Təbii fəlakətlər riskinin azald
Page 3 and 4:
ÖnsözƏlinizdə tutduğunuz təbi
Page 5 and 6:
2. Mülki Müdafi ə haqqındaAzər
Page 7 and 8: Su basması - sahədə sərbəst su
Page 9 and 10: Ekoloji təsirin qiymətləndirilm
Page 11 and 12: Yenidənqurma - mövcud strukturlar
Page 13 and 14: Davamlı inkişaf - gələcək nəs
Page 15 and 16: Fəlakət riskinin azaldılmasında
Page 17 and 18: 1 2 3 4 5M.1. Davranış və psixik
Page 19 and 20: 1 2 3 4 5M.2.Təbii Fəlakətlərd
Page 21 and 22: 1 2 3 4 57. Həyatibacarıqlaraəsa
Page 23 and 24: Uşaqlara, yeniyetmələrə və gə
Page 25 and 26: 6.Mini-mühazirəTəbii fəlakət z
Page 27 and 28: Uşaq hüquqları haqqında Konvens
Page 29 and 30: Tədrisin əsas prinsipləriTəbii
Page 31 and 32: 1. Rol oyunu “Prinsiplər birliyi
Page 33 and 34: Çalışmaq lazımdır ki, tədris
Page 35 and 36: İnteraktiv tədris metodlarından
Page 37 and 38: Həyata keçirmə alqoritmi1. Müza
Page 39 and 40: Videofilmlərə baxış və onları
Page 41 and 42: İştirakçıların gözlədikləri
Page 43 and 44: Bu məqsədlə şəraitdən asılı
Page 45 and 46: oxunur və müzakirə üçün birli
Page 47 and 48: Cədvəlin doldurulmasıMüzakirə
Page 49 and 50: Mövzu - “Təbii xarakterli fövq
Page 51 and 52: “Reaksiyanı tap” oyunuŞagirdl
Page 53 and 54: Bədbəxt hadisə - regional və ql
Page 55 and 56: “Hyoqo Fəaliyyət Proqramında q
Page 57: Ekolojiİnfrastrukturun bölüşdü
Page 61 and 62: fəlakətlərlə yeni mübarizə ü
Page 63 and 64: Qruplar adından sözçülərin ç
Page 65 and 66: “Zəlzələ zamanı təhlükəsiz
Page 68 and 69: Zəlzələlərin 4 min il ərzində
Page 70: Zəlzələ zamanı:• Çaxnaşmaya
Page 73 and 74: Öz fi krinə, baxışına, o cüml
Page 75 and 76: 3-cü qrupa daşqınlar nəticələ
Page 77 and 78: Resurs materialıDaşqınlar bir qa
Page 79 and 80: Əksinə sənaye öncəsi, xüsusil
Page 81 and 82: “Evakuasiya”nın gedişini biri
Page 83 and 84: 3.qazı söndürmək (odluğun qulp
Page 85 and 86: Qırmızı öküz ayağa qalxır, t
Page 87 and 88: Taraqqaların, partlanğıcların,
Page 89 and 90: 2-ci sxem. Yanğının əsas yarala
Page 91 and 92: Tüstünün cəmləşməsi yüksək
Page 93 and 94: Yuxarı yanğınlar sürətli və d
Page 95 and 96: Bilmək lazımdırYaş dəsmal və
Page 97 and 98: Cədvəli hər bir kəs dəftərind
Page 99 and 100: öyrənənlərə emosional dəstək
Page 101 and 102: üçün strukturlu sellər daha tə
Page 103 and 104: Güclü nəmlənmiş palçıqlı s
Page 105 and 106: Şagirdin təbii fəlakətlərlə m
Page 107 and 108: ZəlzələZəlzələzamanı nəetm
Page 109 and 110:
DaşqınlarDaşqınlarınyaranmasə
Page 111 and 112:
4-5-ci sinif şagirdləri üçün t
Page 113 and 114:
7-11-ci sinif şagirdləri üçün
Page 115 and 116:
32. Meşədə yanğın zamanı nə
Page 117 and 118:
• Yanğın zamanı necə davranma
Page 119 and 120:
5. Fəallaşdırıcı oyun: «İnsa
Page 121 and 122:
Biz ağır pərdələr və qoruyucu
Page 123 and 124:
Öyrənənlərin və təlimçiləri
Page 125 and 126:
İstifadə olunan ədəbiyyat:1. Ku
show all

TÉbii fÉlakÉtlÉr riskinin azaldÄ±lmasÄ± Ã¼zrÉ mÃ¼ÉllimlÉr Ã¼Ã§Ã¼n metodik ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

TÉbii fÉlakÉtlÉr riskinin azaldÄ±lmasÄ± Ã¼zrÉ mÃ¼ÉllimlÉr Ã¼Ã§Ã¼n metodik ...