Təbii fəlakətlər riskinin azaldılması üzrə müəllimlər üçün metodik ...

Bədbəxt hadisə - regional və qlobal miqyaslı fövqəladə hala səbəb olmuş dağıdıcı hadisə.Fövqəladə halların səbəbləri – fövqəladə halı yaradan şərtlər, şərait, hərəkətlər.Təbii fövqəladə halların qarşısının alınması - təbii fövqəladə halların yaranma riskininazaldılmasına yönəldilmiş tədbirlərin məcmusu.Təbii fövqəladə halların yaranma ehtimalı riskinin azaldılması - ətraf mühitin vəziyyətininmüşahidəsinin və ona nəzarətin təşkilinə, fövqəladə halların proqnozlaşdırılmasına və onlarahazırlığa yönəldilmiş təşkilati, iqtisadi, mühəndis-texniki, təbiəti mühafi zə, sanitar-gigiyena,sanitar-epidemioloji və xüsusi tədbirlər yolu ilə təbii fövqəladə halların ortaya çıxma ehtimalınınazaldılması.Təbii fövqəladə hallara hazırlıq - əhalinin, ətraf mühitin və maddi qiymətlilərin təbiifövqəladə halların dağıdıcı amillərinin təsirindən qorunması üzrə əvvəlcədən həyata keçirilənkompleks tədbirlər.Təbii fövqəladə halların nəticələrinin yumşaldılması – hüquqi, təşkilati, iqtisadi, mühəndistexniki,təbiəti mühafi zə, sanitar-gigiyena, sanitar-epidemioloji və xüsusi tədbirlər yolu ilə təbiifövqəladə halların mənfi nəticələrinin azaldılması.Təbiət xarakterli fövqəladə hallar şəraitində əhalinin müdafiəsi və onun ilkin həyatitəminatı – təbiət xarakterli fövqəladə halların mümkün mənbələrinin dağıdıcı təsiri nəticəsindəəhalinin həyat və sağlamlığına zərər və təhlükələrin və onların potensial təhlükəli və digəriqtisadiyyat obyektlərinə təsirinin azaldılmasına, həmçinin fövqəladə hal zamanı əhalininhəyati fəaliyyətinin qorunması və dəstəklənməsi üçün minimal zəruri şəraitin təmin edilməsinəyönəldilmiş, əvvəlcədən həyata keçirilən tədbirlər kompleksi.Təbii fövqəladə halların yaranma riski – dağıdıcı amillərin təsirinin əhali, ərazi və ətraftəbii mühit üçün əlverişsiz nəticələrinin ortaya çıxma ehtimalı.Təhlükəli texnogen hadisə - sənaye obyektində və ya nəqliyyatda qəza; yanğın; partlayış;müxtəlif növ enerjinin azad olması.Təbii fövqəladə halların nəticələri – təbii fövqəladə hal mənbələrinin təsiri nəticəsindəortaya çıxan aşağıdakılar:• Qayıtmaz və sanitar insan tələfatı, şəxsi əmlakın maddi itkisi, zərərçəkmişlərin müalicəsivə əmək qabiliyyətinin bərpasına çəkilmiş xərclər, mənəvi-psixoloji itkilər və həyat səviyyəsininaşağı düşməsi (ictimai zərər);• İqtisadiyyatın sənaye sferasına aid obyektlərin, onun infrastrukturunun zədələnməsi vəya dağılması və istehsal-kooperasiya əlaqələrinin pozulması ilə bağlı maddi itki və xərclər (iqtisadizərər);• ətraf mühitə vurulmuş zərər (ekoloji zərər).1-ci Modul Təbii fəlakətlər53