Təbii fəlakətlər riskinin azaldılması üzrə müəllimlər üçün metodik ...

Şagirdin təbii fəlakətlərlə mübarizəyə dair hazırlıqsəviyyəsinin qiymətləndirilməsi və monitorinqiFövqəladə hallarla mübarizəyə dair hazırlıq səviyyəsinin qiymətləndirilməsi ənənəvi beşballıq sistemindən fərqli olaraq başqa bir sistemlə aparılmalıdır. Birincisi - hazırlıq akademikfənlərin keçirildiyi üsulla həyata keçirilmir. İkincisi - bu işdə əsas məqsəd yaxşı qiymət almaqdeyil həyati bacarıqların əldə edilməsidir. Bunun üçün, dünya praktikasında geniş istifadəedilən meyarlı qiymətləndirmə (criteria-based assessment) texnologiyası diqqətinizə təqdimedilir. Bu texnologiya vasitəsi ilə şagirdlər tədris prosesini özləri idarə edir.Bu texnologiyaya daha ətrafl ı baxaq. Təlim prosesinin əsas kriteriyası kimi qiymətləndirməfəal təlim prosesinin təşkilində və idarəolunmasında mühüm yer tutur. Qiymət meyarı isə təlimprosesinin idarə olunması üçün əsas mexanizmidir.Qiymətləndirmənin əsas funksiyası - əks əlaqənin yaradılmasıdır. Alınan nəticələr gözlənilənnəticələrlə müqayisə olunur. Bu və ya digər fəaliyyətlərin nə dərəcədə dəqiq həyata keçirildiyinimüəyyən etmək və ehtiyac olduqda tədris prosesində dəyişikliklər etmək imkanını verən əksəlaqə bacarıqların təkmilləşməsində də xüsusi rol oynayır. Qeyd etmək lazımdır ki, qiymətverilməsi şagirdin sarsıntı keçirməyinə səbəb ola bilər və bu fakt humanitar prinsiplərə ziddir.Bu prinsipə görə isə hər insan unikaldır və qiymətləndirilə bilməz yəni başqa bir şəxslə müqayisəoluna bilməz. Meyarlı yanaşma zamanı gündəlik həyatın müxtəlif aspektləri qiymətləndirilir.Meyarlı yanaşmaya xas olan xüsusiyyət ondan ibarətdir ki, burada qiymətləndirmə prosesi”ümumi razılıq” prinsipinə əsasən həyata keçirilir. Burada hər tədris elementi üzrə qiymətləndirməmeyarı tədris prosesinin bütün iştirakçılarına, habelə şagird, müəllim və məktəb rəhbərliyinəaydın olan və onlar tərəfindən qəbul edilən qaydada həyata keçirilir. Mühüm olan da odur ki,bu meyarlar əldə olunan bacarıqların işlənməsindən əvvəl məlum olur. Bu növ qabaqcadanməlumatlandırılma şagirdlərin fəallaşmasında və tədris prosesinin tam hüquqlu subyekti kimiaktiv iştirak etmələrində köməklik edir.Bu halda şagird tam müəllimin sərəncamında olmur, “oyunun qaydaları” hamıya məlumdurvə hamı tərəfi ndən onun qaydalarına riayət olunur.Meyarlı yanaşmanın istifadəsi şagirdin özünü qiymətləndirmə prosesinə cəlb etməkimkanını yaradır. Özünüqiymıtləndirmə prosesi tədrisin ən vacib hissəsidir. Ətrafdabaş verənlərə dair hərtərəfl i məlumatın əldə edilməsi şagirdlər üçün dəyərli təcrübəninalınmasına, qoyulmuş tapşırıqların icra edilməsi üçün daxili resursların cəmləşdirilməsinəvə arzu olunan nəticəni əldə etmək üçün davranışında nələrin dəyişdirilməsinin anlamasınaimkan yaradır. Tədris prosesi və əldə olunan nəticə subyektlər tərəfi ndən “Mən - ismarıc”vasitəsi ilə qiymətləndirilir. Məsələn: ”Geri baxaraq, mən anlayıram ki, bunu daha yaxşıedə bilərdim”; “O vəziyyətdən çıxmaq mənim üçün böyük təcrübə oldu və mən fi kirləşdimki......”, “Bu iş məndə daha yaxşı alındı.....,çünki .......”, ”Bu fəaliyyət zamanı mənim ağlımagəldi ki.....”. Bu vəziyyətdə özünüqiymətləndirmə faktiki yox, təsvir edici xarakter daşıyır vəinkişaf katalizatoru kimi çıxış edir. ”Mən necə dəyişmişəm?” sualına cavab verəndə şagirdhəm məşğələlərin faktiki nəticəsini, həm də öz hiss vəŞ105