New Link 2011 - Association of Polish Engineers in Canada

JESIEŃ 20111/2011ISSN 0824-6075Jubileusz 70 lat SIP1941-2011U góry:Krystyna Sroczyńska,Prezes SIP Okręg Toronto;profesor Stanisław Skonieczny,University of Toronto,Bartek Habrowski,KPK Toronto, HieronimTeresiński, Prezes ZG SIP–Obchody 100. rocznicyodkrycia polonu i raduprzez Marię Skłodowską-Curie.Z prawej:Zjazd SIP w 1944 r. wToronto

2 1/2011ASSOCIATIONOF POLISH ENGINEERSIN CANADASpis treści70 Years of SIP Page 2Historia Stowarzyszenia Inżynierów Polskichw Kanadzie Page 4Współpraca SIPwK z Polską Page 5SIP Presidents Page 6Founded in 1941Incorporated in 1944Board of DirectorsPresident Hieronim TeresińskiVice President Kazimierz BabiarzNew Link Editor Sławomir BasiukiewiczJerzy BulikSecretary Janusz MajerskiDeputy Secretary Zbigniew BalkowskiTreasurer Andrzej WojtalaMembership Mariusz KalisiakCultural eventsand Finance Jan CylkeDeputy Treasurer Gienadij MakarewiczDeputy Memb. Ryszard MurynowiczGrzegorz TautTeleconferencing Maria ŚwiętorzeckaWebmaster Zbigniew PieciulEditorial CommitteeSławomir Basiukiewicz, Jerzy Bulik,Jan Jekiełek, Krystyna Sroczyńska,Maria ŚwiętorzeckaHead Office206 Beverley StreetToronto, Ontario M5T 1Z3Tel.: 416-486-7346www.polisheng.caBranchesEDMONTON, ABMarek Kucmierz, Tel.: (780) 720-8094HAMILTON, ONRyszard Murynowicz,Tel.: (519) 751-3403KITCHENER, ONJerzy Bulik, Tel.: (519) 747-1402LONDON, ONBartłomiej Froncisz,labatron@execulink.comMISSISSAUGA, ONSławomir Basiukiewicz,Tel.: (905) 602-5814MONTREAL, QCLech Biliński, Tel.: (514) 996-9723OTTAWA, ONBogdan Gajewski,Tel.: (613) 259-5015TORONTO, ONKrystyna Sroczyńska,Tel: (416) 486-7346Pierwszy komputer powstał w Kanadzie Page 7Inżynierska hierarchia wartości Page 8A Brief History of Professional Engineering Page 10Z nadzieją w złoty wiek inżynierii Page 1370 Years of SIPAssociation of Polish Engineers in Canada was founded 70 yearsago, in 1941, by a group of 29 Polish engineers, who arrived inCanada to fight for victory of the Allies, dedicating to this greatcause and to this land their patriotism, efforts and enthusiasm, theirprofessional knowledge and experience. Their wisdom and abilityto see things in longer perspective led them to creation of our Association.We owe them respect and gratefulness, which we shouldexpress especially today.It does not mean that before their arrival there were no Polish engineersin Canada. The best known and the most famous amongthem is Sir Kazimierz Stanislaus Gzowski, who entered Canada from the US exactly 100years before the founders of our Association, in 1841. Many roads, railways and bridges insouthern Ontario were built by him. His activity was not limited to the area of civil engineering.He was a cofounder of Toronto Stock Exchange, he was the first Commissioner ofthe Niagara Parks Commission and he also served as acting Lieutenant Governor of Ontariofrom 1896 to 1897.As I mentioned Sir Kazimierz Stanislaus Gzowski was not the only Polish engineerin Canada before 1941, the year when our Association was founded. There were others beforeand after him. However those who were here before World War II did not organize themselvesinto an Association, most likely because a kind of critical mass was not achieved: there wasno sufficient and determined number of people at one place at one time. Our Association isthe first professional organization of Polish engineers in Canada. As such, it accepts an obligation,resulting from this fact, to represent all engineers of Polish descent: those of the pastand those of the present time, those who are our members and those who are not our members.People who choose the engineering profession share not only an interest in mathematics,physics, chemistry and other areas of science but they also share a passion to applytheoretical knowledge in real life, to create new reality. Let’s mention just a few examples ofinventions in technology, implemented and developed by engineers, which have dramaticallychanged peoples’ lives and created entirely new sociological and cultural environment on ourMother Earth. Things like car, aircraft, radio, television, computer, ultrasound imaging, plasticand isotope materials, space ships and many others, the list goes on and on. Not all engineersare given possibilities to contribute to these spectacular technological achievements,but all of them, as a result of their work, leave certain marks, sometimes only short lived,sometimes more permanent ones. Polish engineers arriving in Canada, similarly as all otherengineers, worked at various places, at various positions, and some of them were lucky to

1/2011find themselves in places and conditions enablingthem to make significant contributionsto various areas of Canadian technology, industry,architecture, education, and others. Atleast some of their achievements deserve tobe mentioned at today’s jubilee.The majority of Polish engineers, arrivingin Canada during and just after the war,were specialists in the area of aircraft technology.So, naturally their contribution wasmade to aircraft industry. Such projects asnew version of wooden fighter Mosquito, aircraftsBeaver and Chipmunk, and a jewel ofpost-war Canadian aircraft industry, supersonicjetfighter Avro Arrow, were designedand implemented in significant degree by Polishengineers; some outstanding members ofthis fairly numerous group were: Błachut, W.Brzozowski, W. Czerwiński, W. Jakimiuk,and E. Kosko.Stepping down from sky to earth wemay see around us, here in Toronto, manycivil engineering projects, which have Polishhands on them: Eaton Center (L. Alejski), CNTower (A.Rozwadowski), Gardiner Expressway,Yonge Street Subway Line (W.Wyszkowski), several campuses of communitycolleges as well as several buildings ofUofT.Speaking about institutions ofhigher education it is worthwhile to mentionthat Polish engineers who arrived during andafter World War II organized some departmentsof technology at Canadian universities,for example: Aeronautical Departments atUofT (G. A. Mokrzycki).It should be also mentioned now thatCanadian School of Management wasfounded by a Polish scientist Jerzy Korey-Krzeczowski.Polish immigrants were not only organizersof certain areas of studies at Canadianuniversities, they were simultaneouslyoutstanding academics, whose achievementshave been recognized not only in Canada butalso outside our country (G. Glinka and R.Varin – UofW, J. Lipkowski –UofG); some ofthem hold Canada research Chairs (J. Lipkowski.UofG, J. Pawliszyn, UofW).It should be also noticed that therehas been a kind of export of Polish engineersfrom Canada to the US. To illustrate it I willmention only two of them. MieczysławBekker, who after several years of work inCanada, accepted a post at GM, where he designedand built a lunar rover vehicle, absolutelyinstrumental and critical piece ofequipments for Apollo 15, 16 and 17 missions.Another one in this group and a morerecent case is Ryszard Malinowski, who aftera few years of work in Canada accepted a postat Intel and now is one of the vice presidentsof this world class corporation.Polish engineers have been activeand successful not only in the areas of technology,education, managements, administrationsand some others but they have been alsoactive in other organizations, “delivering”presidents to such organizations like CanadianPolish Congress (S. Orłowski, A. Garlicki),Association of Polish Combatants (A.Garlicki) as well as Professional Engineers ofOntario (W. K. Bilanski)Contributions made by some of Polishengineers were so significant that a few ofthem were awarded Order of Canada (A. Garlicki).I presented to you only some out ofmany outstanding accomplishments of Polishengineers in Canada. However we should beaware that it is only the tip of an iceberg,There were and there are many engineers ofPolish descent in Canada very successful intheir profession and there were and there aremany, who are not generals but just officers,simply medium level employees and managersin industry, in research and educationalinstitutions as well as owners of dozens ofprivate businesses of various sizes. Theirgood work, innovative spirit, initiative andentrepreneurship have comprised an importantcontribution to our common house, calledCanada.The Association whose 70th anniversarywe celebrate today has been a kindof silent partner and ally for many of thesepeople, for their activities and for their successes.It has operated in the background,sometimes not very visible, nevertheless itssignificance not only for Polish engineers butfor the whole Polish community in Canadaand in this way for various areas of life ofCanadians has been absolutely essential.Many individual achievements could nevertake place if there were no favourable conditionscreated by the Association for contacts,cooperation and mutual help among people,and if there were no various forms of supportavailable from the Association. Obviously theneeds of Polish engineering community werechanging over the years and synchronouslywith them main accents and directions of theAssociation programs and actions werechanging as well. In the 40-ies and in the 50-ies the most important thing was to helpnewly arriving engineers to improve or evento learn the language, to find work and to helpthem accommodate to Canadian society. Suchneeds practically disappeared during the lastfew decades. They have been replaced bynew directions and forms of activity and newprograms. One of them arose when after the3collapse of communism Poland joined thefamily of democratic free countries. It was developingcooperation between engineers andscientists in the area of technology fromPoland and Canada, which was realized byCommittee for Technological Cooperationwith Poland created by our Association. Withtime passing, new problems and new challengeshave appeared. Nuclear versus renewableenergy, combustion versus electricalengines for cars, replacing traditional materialsby new composite materials, etc. The Associationtakes part in looking for solutionsfor essential problems of facing today’s technologyby organizing conferences, wheresuch hot topics are presented and discussedby most knowledgeable and experienced professionalsfrom Canada and from Poland.This flexibility and responsivenessto changing conditions, needs and tasks,which has been demonstrated over the yearsby the Association is a source of strength ofour organization and we look with confidenceand optimism to its future.A shape, a character of each organizationis defined formally by various legaldocuments like its constitution, bylaws, rules,etc. However, practically the critical factor,which decides about failures and successes oforganization are people who work for it. TheAssociation was lucky that during its wholeexistence, just from the very beginning, fromthe moment of its foundation, it was awardedby many gifted and dedicated people. Peoplewho at various levels of the organization heldpositions, like presidents, secretaries, treasurers,people, who were members of variousbodies like Boards of Directors, EditorialBoards, committees, etc. Volunteers, who devotedtheir talents and their time to the Association,to realization of its programs and itsactions. People, who, by their work for theAssociation, helped other people and workedfor the communities. Without their dedicatedservice, without their hard work, work -which was performed in parallel with theirfamily and professional duties – the Associationwould not be able to play such an importantrole on the Canadian scene, as it hassuccessfully done over the years. All of usowe them, activists of the Association, respectand thanks, which they very much deserve.The result of their work is 70 yearsof outstanding service of the Association forPolish Engineers, for Polish community, forCanada and for Poland. Congratulating thisimpressive jubilee we wish the Associationfor the years to come becoming continuouslymore valuable part of Canadian landscape ofsocial and professional communities.Jerzy Bulik

4 1/2011HistoriaStowarzyszenia Inżynierów Polskichw KanadzieW tym roku zamyka się historiasiedemdziesięciu lat jednej z najstarszych organizacjiw Kongresie Polonii Kanadyjskiej,Stowarzyszenia Inżynierów Polskich wKanadzie. Historia Stowarzyszenia była jużwielokrotnie na łamach naszego biuletynuopisywana. Historii się nie zmienia, alehistorię się przypomina.Historia Stowarzyszenia InżynierówPolskich sięga pierwszych lat II-giej WojnyŚwiatowej, kiedy po zakończeniu kampaniiwrześniowej, wielu polskich inżynierówznalazło się poza granicami kraju. Podobniejak w innych organizacjach polonijnych nacałym świecie, pierwsze lata połączyły ludzio wspólnych zainteresowaniach, dla przetrwaniaII Wojny Światowej, aby po jejzakończeniu powrócić do wolnej ojczyzny. Wjesieni 1939 roku powstało StowarzyszenieInżynierów i Techników Polskich we Francji,a w końcu roku 1940, Stowarzyszenie TechnikówPolskich w Wielkiej Brytanii.W początkowych latach II WojnyŚwiatowej Kanada rozbudowywała swójprzemysł obronny i odczuwała brakwyszkolonej kadry technicznej. Podczas swejwizyty w Londynie, kanadyjski ministerdostaw wojskowych C. D. Howezainteresował się możliwością sprowadzeniado Kanady polskich specjalistów. Wkrótcedoszło do zawarcia umowy, na mocy którejpolscy inżynierowie i technicy mieli przybyćdo Kanady na wizy okresowe. W dniu 17lutego 1941 w Londynie odbyło się zebranieSTP, na którym postanowiono, że członkowiepo przybyciu do Kanady zorganizują „koło”Stowarzyszenia Techników Polskich zWielkiej Brytanii.Pierwsza grupa polskich inżynierów,w liczbie około 20, wylądowała w porcie Halifaxw marcu 1941 roku. Zgodnie zpostanowieniem podjętym w Londynie,inżynierowie, którzy znaleźli się w Kanadzie,zwołali w Ottawie zebranie, dnia 15 czerwca1941 roku. Decyzją o historycznym znaczeniu,podjętą podczas tego zebrania, byłoprzyjęcie wniosku o utworzeniu samodzielnegoStowarzyszenia Techników Polskich wKanadzie z niezależnym Zarządem i KomisjąRewizyjną, a nie jak poprzednio planowano,„koła” STP z Wielkiej Brytanii na terenieKanady.Zebranie w Ottawie, z dnia 15 czerwca1941, z udziałem 29 członków, zapisanejest w kronice Stowarzyszenia jako I WalnyZjazd. Na XLII Walnym Zjeździe w Ottawie,w październiku 1996 r. zmienionodotychczasową polską nazwę STP na SIP,Stowarzyszenie Inżynierów Polskich wKanadzie, co odpowiada oficjalnej angielskieji francuskiej nazwie.Były różne etapy w życiu SIP wKanadzie. Na przestrzeni 70 lat, polscyinżynierowie, dzięki wysokim kwalifikacjomzawodowym, oddali duże zasługi dlaprzemysłu kanadyjskiego, co podniosłoopinie władz kanadyjskich o Polakach. Tapierwsza grupa, przybyła w roku 1941,oddała duże zasługi dla wojennego przemysłukanadyjskiego. W latach 1944 i 1945 Stowarzyszeniewydawało własny kwartalnikpod nazwą „The Polish Engineering Review”,przekształcony w 1946 r. w „Biuletyn Stowarzyszenia”,który przetrwał do lat obecnychjako „The New Link”.W pierwszych latach powojennychnastąpił w Stowarzyszeniu okres krytyczny.Niepokojące wieści z Polski nie skłaniały dopowrotu. Większość członków STPzdecydowała się pozostać w Kanadzie.Stanęli w obliczu wielu trudności rodzinnychi zawodowych. Przemysł kanadyjski zacząłsię przeorganizowywać z wojennego napokojowy, co dla wielu oznaczało utratę lubzmianę pracy, często też zmianę miejsca zamieszkania.Stowarzyszenie przestało byćorganizacją skupiającą ludzi, dla którychpobyt w Kanadzie był tylko etapem w oczekiwaniuna możliwość powrotu do Polski. Z inicjatywyOddziału Toronto, rozpoczętostarania w Urzędzie Imigracyjnym osprowadzenie do Kanady kolegów z różnychzakątków świata. W wyniku tych starańprzyjechało do Kanady, za poręczeniem Stowarzyszenia,około 270 inżynierów i techników.W latach 50-tych zaczęli przybywaćdo Kanady byli żołnierze polskich formacjiwojskowych na Zachodzie, którzy po zdemobilizowaniuznaleźli się w Wielkiej Brytanii itam, korzystając z pomocy rządowej, podjęlistudia. Wielu spośród nich aktywnie włączyłosię do działalności w Stowarzyszeniu.Lata 60-te i 70-te to okresmniejszego naplywu imigracji i wzmożonejdziałalności STP. Kwitło życie towarzyskie.Organizowane były odczyty, regularnespotkania przy herbacie i doroczne balekarnawałowe, z udzialem gubernatoraKanady i ważnych osobistości z życia politycznego.Debiutantki na balu, które wkraczaływ wielki świat, przedstawiane były gubernatorowi.Przed balem przechodziły szkolenie,jak się zachować i jak prezentować białądługą suknię, na którą rodzice nie szczędzilipięniędzy. Sporządzane były albumy z fotografiami.Starsi członkowie w późniejszychlatach wspominali, jak to niegdyś na„opłatkach”, ich żony z dumą popisywały sięsłodkimi delicjami przez siebie przygotowanymi.Po sierpniu 1980 rozpoczęła sięnajwiększa od czasu zakończenia II-giejWojny Światowej fala imigracyjna. STP aktywniezareagowało na zaistniałą sytuację.Były organizowane kursy przygotowania zawodowegodla nowoprzybyłych inżynierów itechników przy finansowym poparciu MinisterstwaImigracji i Zatrudnienia. Odbywałysię kursy komputerowe prowadzone przezwykładowców z STP i comiesięczneprelekcje na tematy związane z poszukiwaniempracy i przystosowaniem do życia wKanadzie. Wielu nowoprzybyłych znalazłodach i wyżywienie u członkow STP, którychsytuacja w Kanadzie była już ustabilizowana.W wyniku przemian i odzyskaniaprzez Polskę suwerenności w roku 1989,

6 1/2011SIP PresidentsI Korwin-Gosiewski, Jerzy 15 Jun - 4 Sep’41(acting) Kurman, Mieczysław 4 Sep'41 - 31 May 42II Korwin-Gosiewski, Jerzy 31 May'42 - 28 Feb'43III Nowakowski, Roman 28 Feb'43 - 16 Apr'44IV Rościszewski, Antoni 16 Apr'44 - 18 Feb'45V Korwin-Gosiewski, Jerzy 18 Feb.'45 - 20 Jan'46VI Grzędzielski, Aleksander 20 Jan'46 - 23 Feb'47VII Pawlikowski, Józef 23 Feb'47 - 22 Feb'48VIII Pawlikowski, Józef 22 Feb'48 - 27 Feb'49IX Pawlikowski, Józef 27 Feb'49 - 27 Mar'50X Pawlikowski, Józef 27 Mar'50 - 27 May'51XI Pawlikowski, Józef 27 May'51 - 8 Jun'52XII Pawlikowski, Józef 8 Jun'52 - 17 May'53XIII Martynowicz, Antoni 17 May'53 - 23 May'54XIV Marcinkowski, Władysław 23 May'54 - 5 May'55XV Martynowicz, Antoni 5 May'55 - 21 Jun'56XVI Nyke, Jerzy 21 Jun'56 - 1 Jun'57XVII Mercik, Adam 1 Jun'57 - 31 May'58XVIII Krużyński, Mieczysław 31 May'58 - 30 May'59XIX Krużyński, Mieczysław 30 May'59 - 21 May'60XX Śliwiński, Jerzy 21 May'60 - 20 May'61XXI Marcinkowski, Władysław 20 May'61 - 19 May'62XXII Marcinkowski, Władysław 19 May'62 - 19 May'63XXIII Dziembowski, Ścibor 19 May'63 - 17 May'64XXIV Dziembowski, Ścibor 17 May'64 -25 May'65XXV Chełmiński, Leszek 25 May'65 - 21 May'66XXVI Chełmiński, Leszek 21 May'66 - 12 Nov'67XXVII Orłowski, Stanisław 12 Nov'67 - 25 May'68XXVIII Orłowski, Stanisław 25 May'68 - 31 May'69XXIX Orłowski, Stanislaw 31 May'69 - 30 May'70XXX Skonieczny, Leszek 30 May'70 - 16 Oct'71XXXI Przygoda, Zdzisław 16 Oct'71 - 20 Oct'73XXXII Strok, Wojciech 20 Oct'73 - 15 Apr'78?(acting) Morawski, Szczepan 20 Oct'74 - 15? Apr'76XXXIII Musioł, Michał 15 Apr'78 - 8 Oct'80XXXIV Musioł, Michał 8 Oct'80 - 23 Oct'82XXXV Szałwiński, Stefan 23 Oct'82 - 27 Oct'84XXXVI Słubicki, Jerzy 27 Oct'84 - 25 Oct'86XXXVII Zaremba, Maciej25 Oct'86 - 15 Oct'88XXXVIII Tymowska, BarbaraXXXIX Sobocki, GrzegorzXL Cytowski, Jan 1998 - 2000XLI Drzewiecki, Andrzej 2000 - 2003(acting) Wesołowski, Tomasz 2003 - 2004XLII Teresiński, Hieronim 2004 - presentWspółpraca SIPwKz Polskąkierownika pracowni, kierownika zakładu,zastępcy dyrektora Instytutu i dyrektora Instytutu.Od magistra, doktora, doktora habilitowanegodo profesora. Zajmował sięreakcjami termojądrowymi. Dalej, to badaniafizyki reaktorów atomowych, kinetyka, dynamikatych reaktorów, analiza szumów reaktorowych.Prowadził badania na reaktorzeEWA, uruchamiał reaktor MARIA orazprowadził badania reaktorów na neutronachprędkich w Obnińsku pod Moskwą.Prowadził badania dynamiki reaktorówWWER w Nowym Woroneżu i w Kozłoduju.Przygotowywał Instytut do prac nad reaktoramiwysokotemperaturowymi i zajmowałsię bilansami energii i paliw energetycznych.Jest prezesem Polskiego Towarzystwa Nukleonicznego,członkiem Komitetu ProblemówEnergetyki przy Prezydium PAN iprzedstawicielem Instytutu Energii Atomowejw WANO.Spotkanie z profesorami AGH14 maja 2009 w Konsulacie RP wToronto miało miejsce spotkanie z profesoramiz Akademii Górniczo-Hutniczej wKrakowie przebywającymi na wizycieroboczej w Kanadzie. Na spotkanie przybylipolonijni biznesmeni, inżynierowie i ludziezwiązani z kulturą i nauką, w tym grupaczłonków SIP w liczbie około 20 osób.Grupie profesorów przewodniczył prof. drhab. inż. Antoni Tajduś, rektor AGH. W składzespołu wchodzili prof. dr hab. inż. Jerzy Lis,prorektor ds. Współpracy i Rozwoju, prof. drhab. inż. Janusz Kowal, dziekan WydziałuInżynierii Mechanicznej i Robotyki AGH,prof. dr hab. inż. Antoni Kalukiewicz,kierownik Katedry Maszyn Górniczych, Przeróbczychi Transportowych AGH, emerytowanyprof. dr hab. inż. Zygmunt Kolenda,prezes krakowskiego oddziału StowarzyszeniaWspólnota Polska.Akademia Górniczo-Hutnicza im. StanisławaStaszica w Krakowie tego roku świętowałaswoje 90-lecie. Jej otwarcia dokonałMarszałek Józef Piłsudski w dniu 20października 1919 r. w auli UniwersytetuJagiellońskiego. AGH opuściło dotąd 161 tys.absolwentów. Uczelnia należy do czołówkiuczelni technicznych w Polsce. Niestety, wskali światowej nie zajmuje wysokiegomiejsca, bowiem naukowcy uczelni publikowalimało prac na Zachodzie, wskutekstr. 11

1/2011Pierwszy komputer powstał w Kanadzie7Profesor Zbigniew Stachniak udowodnił światu, że pierwszy komputer osobisty PC powstał w Kanadzie już w 1973 i był szerokoreklamowany w Ameryce i Europie. Powstał zatem wcześniej niż Apple I opracowany przez Steve Jobsa and Steve Wozniaka w 1976, któregokoncepcję później podchwycił IBM.MCM/70 computer był pierwszym PC-tem wyprodukowanym w Toronto przez firmę elektroniczną Micro Computer Machines. Twórcą iwynalazcą był Mers Kutt, były prezydent Canadian Information Processing Society. Pierwszy PC został opracowany już we wczesnych latach70-tych, a pierwszy prototyp zademonstrowany w maju 1973 r.Pisze profesor Stachniak:„Po moich badaniach i artykule o MCM/70, który ukazał sie w 2003 w IEEE Annals of the History of Computing (najważniejszymczasopiśmie naukowym w dziedzinie historii informatyki), The Globe and Mail, a także Toronto Star opublikowały na pierwszych stronachartykuły o tym komputerze (tak się złożyło, że w 2003 minęła 30. rocznica budowy tego komputera). Następnie prasa (i internetowe media)na całym świecie podchwyciły tę historię. Obecnie większość historyków dobrze już zna MCM/70 i rolę Kanadyjczyków w budowie pierwszychPC-ów, a Internet pokazuje wiele milionów stron na ten temat. Moja książka o MCM/70 to pełna historia tego wydarzenia.Profesor Zbigniew Stachniak jest absolwentem Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie uzyskał doktorat z logiki matematycznej i sztucznej inteligencji(1979). Następnie skończył studia informatyczne na McGill (1984-85). Od 1986 r. do chwili obecnej jest wykładowcą na YorkUniversity Toronto na wydziale Computer Science and Engineering, a także kuratorem Computer Museum na York University. Jest równieżwykładowcą na uniwersytetach: Wrocławskim, Carleton (Ottawa) i Queen's (Kingston). Jest autorem wielu artykułów i książek z dziedzinysztucznej inteligencji, logiki matematycznej, historii polskiej matematyki/logiki i historii informatyki.Inventing the PC: the MCM/70 StoryIn May 1973, Micro ComputerMachines, a Toronto-based electronicscompany, gave a public demonstration ofa small computer called the MCM/70.Powered by a microprocessor and operatedwith APL, a sophisticated programminglanguage, the MCM/70 waspositioned to be a practical, affordable,and easy-to-use personal computer - thevery first of its kind.Inspecting the pages of vintagemicrocomputing literature reveals howcrowded and exciting the world's microcomputingscene became in just a fewyears after Intel's introduction of its firstmicroprocessor - the 4004. It was inevitablethat some of that early commercialmicrocomputing effort would bedirected toward the development of computersfor personal use.Zbigniew Stachniak's "Inventingthe PC: the MCM/70 Story" (McGill-Queen's University Press, 2011,http://mqup.mcgill.ca/book.php?bookid=2643) details the invention and design ofthe MCM/70 computer, possibly theworld's earliest PC manufactured by aToronto-based electronics companyMicro Computer Machines. The computerwas invented in the early 1970s byMers Kutt - an inventor, entrepreneur,and former president of the Canadian InformationProcessing Society. The computer'sprototype was publicly demonstratedin May of 1973. By the end of1975, when the ideas of affordable computingbegan to crystallize into the personalcomputing paradigm, the MCM/70computers were already espoused byChevron Oil Research Company, Firestone,Toronto Hospital for Sick Children,Mutual Life Insurance Company ofNew York, Ontario Hydro-Electric PowerCommission, NASA Goddard SpaceFlight Centre, and the United StatesArmy, to name just a few of the installationsin North America.Providing comprehensive historicalbackground and rich photographicdocumentation, "Inventing the PC" offersan insider's view of events on the frontlines of pioneering work on personalcomputers. It tells the story of a Canadiancompany on the cutting-edge of the informationage.Prof. Zbigniew Stachniak, Ewa Stachniak, Mariusz Kalisiak spotkanie na Festiwalu Polskim, 17września 2011, w Toronto.

8 1/2011System wartości profesjonalnychtechników,inżynierów i naukowców jeststrukturalnie łatwo postrzegany.Liczy się wiedzawłasna, ciepło rodzinne,praca dająca podstawy bytowei intelektualne orazwystarczające ilości wolnegoczasu na działanie wżyciu społecznym, świeckimlub religijnym.Właściwa równowagadziałania w tychczterech przestrzeniach jestkonieczna dla osiągnieciasukcesu i pokoju w naszejziemskiej wędrówce życiowej.Chwile utrwalone nazdjęciach zebranych wnaszym archiwumpresentują prawdziwość tejreguły. Stąd wybrany zestawfotografii pokazuje naszeszczęśliwe chwile.InżynierskahierarchiawartościRODZINASPOŁECZNOŚĆ

1/20119WIEDZAPRACA

1/2011 11In January 1887, a group of engineersmet, again in Montréal, to elect membersto the newly established Canadianyear 1905 at the House of Technology, Czackiego3/5, Warsaw, Poland. In 1945 it wasconverted to soviet form of national technicalassociation. From 1990 to 2005 it existedSociety of Civil Engineers (CSCE). MembersWspółpraca SIPwKz Polską(162) were duly elected and 126 more under the name FederacjaStowarzyszeńThe latest XXIV Congress of Polish Engineers took place in Lodz, Poland, on24-25 May 2011.were added when the First General Meetingof the Society was held, in Montréal, onFebruary 24th, 1887.Officers were elected and an applicationto Parliament for a Charter was approved.As the result of the efforts of theIrish-Canadian civil engineer Walter Shanly,who, as a Member of Parliament, sponsoredthe Private Member’s Bill to which RoyalAssent was given on June 23rd, 1887, theSociety obtained its Charter. Two days later,Thomas C. Keefer was named FoundingPresident. Casimir Gzowski, John Kennedyand Walter Shanly were the vice-presidents,and Henry T. Bovey the Secretary andTreasurer. MacDougall was elected to theSociety’s Council. The Society, which hadmembers from the several different engineeringdisciplines extant at that time, madeits headquarters in Montreal.Polish technical associations haveits roots in Paris where in 1835 the first PolishEngineering Association, named PolishPolytechnical Society, was founded. Threepartitions of the Polish-Lithuanian Commonwealthspread technical elite into newterritorial divisions and established worldwidediaspora named later Polonia. Out of100 most prominent Polish engineers 52lived outside of Poland . NOT (NaczelnaOrganizacja Techniczna) resided from theNaukowo-Technicznych – NOT and since2005 Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych w Polsce.FEANI-NOT has 37 branch EngineeringAssociations representing all fieldsof technology and 51 Houses of Technologyall over the country. It is a member of 46 internationalorganizations, including FEANI(EUROPEAN FEDERATION OF NA-TIONAL ENGINEERING ASSOCIA-TIONS) and WFEO (WORLDFEDERATION OF ENGINEERING OR-GANIZATIONS).The beginning of WWII and Sovietinvasion of Poland on September 17, 1939,prompted massive Polish migrations to theWestern Europe in an attempt to supportfighting allied forces at first in France, thenin England. The STP Polish Engineers inGreat Britain Association was founded atthe first general assembly on September 7,1940. Engineers transferred from Englandto Canada in support of the military industryand new arriving Polish engineers and technologists,new immigrants from other countries,founded the Polish-CanadianEngineers Association in 1941. Formal incorporationtook place in 1944. We onlyhave a copy of the picture from gala dinneron April 15th, 1944, at the Royal York hotelin Toronto. Maria Świętorzeckaznanych ograniczeń w PRL. Uczelnia niezmienia nazwy, choć górnictwo teraz, to tylkodwa kierunki na 44 oferowane na uczelni.Jego Magnificencja Rektor Akademii Górniczo-Hutniczejw Krakowie prof. dr. hab. inż.Antoni Tajduś zdefiniował trzy najistotniejszekierunki dla współpracy z Polonią i jej pomocydla Kraju: energetyka, pomoc szkolnictwu,współpraca z uczelniąEnergetyka w kraju jest wpoważnym zagrożeniu. Oparta jest głównie naelektrowniach cieplnych, w tym w 50% nawęglu. Wskutek walki z emisją CO2, niemożna jej dalej bazować na węglu, gazie lubropie naftowej. Pozostaje energetyka jądrowa,która znajduje się w ogniu krytyki niektórychprofesorów, ekologów i innych; niektórzysugerują w tym udział Gazpromu. Elektrowniewęglowe są zagrożone w dostawachwęgla. Polska, ogromny eksporter węgladawniej, ma teraz pozamykane liczne kopalniei w ub. roku musiała sprowadzać 10 mlnton węgla z Rosji.Szkolnictwo.Trudna sytuacja panująca w polskimszkolnictwie ma ujemne skutki dlaAGH. W szkolnictwie zniesiono matematykę,jako obowiązkowy przedmiot na maturze.Liczba godzin przeznaczana na matematykęzmalała i poziom absolwentów szkół średnichw kraju się obniża, a jak wiadomo, technikabazuje na matematyce.Inny problem, to naciski odgórne nazniesienie habilitacji w Polsce. Habilitacjadaje rękojmię, że naukowiec będzie starał siępublikować i podwyższać swoje kwalifikacje.Daje też rektorom, dziekanom lub dyrektorominstytutów naukowych narzędzia do zatrudnianiai zwalniania pracowników naukowych napodstawie ich poziomu i aktywności zawodowej,a nie bycia „status quo”.Współpraca Polonii z uczelnia. Energetykamusi być własna i nie uzależniona odobcych państw. Polonia może odegrać dużąrolę w przekonywaniu polityków i opinii krajowejdo energetyki jądrowej, poprzez odczyty,spotkania, seminaria i wizytyobustronne.Dużą też rolę może Polonia odegrać wprzekonywaniu polityków i rządzących dozmiany podejścia do matematyki.W dyskusji brali udział m.in. członkowie SIP:Kol. Andrzej Sochaj przedstawił swojestr. 12

12doświadczenia z zatrudnianiem w swojej firmieCyclone Manufacturing Inc. studentów iabsolwentów z kraju. Miał ich już około 35w ciągu 5 lat. Byli to studenci z PolitechnikiLubelskiej, zatrudniani na okres od 3miesięcy do 1 roku, w ramach porozumieniaz uczelnią. Oprócz przywiezienia do krajuzarobionych pieniędzy, przywieźlidoświadczenie i wiedzę, a świadectwa opracy w firmie Cyclone otwierały im drogi dopracy w dobrych firmach w Polsce i Europie.Kol. Hieronim Teresiński, prezesStowarzyszenia Inżynierów Polskich wKanadzie przedstawił historię i dorobek, SIPktórego sukcesem były ostatnie konferencjena temat energetyki jądrowej z udziałemprzedstawicieli największych firm reaktorowychna świecie - Areva, Westinghouse,Atomic Energy of Canada. Odbyła się konferencjana temat energii odnawialnych zudziałem Enwave Energy Corporation iDyrektorem Niagara Tunnel Project -szczycącą się zastosowaniem TBM, TunnelBoring Machine, największej maszyny „górniczej”na świecie. Niagara Tunnel Project tonajwiększy program wdrażania energii odnawialnychna świecie.Współorganizatorem konferencjibyła IEEE, torontoński oddział największejtechnicznej organizacji na świecie. Jeden zczłonków SIP jest członkiem tej organizacji.Kol. Emil Broś pracujący w Ontario PowerGeneration Inc. nawiązał już współpracę zAGH i jest w fazie uruchamiania studium otematyce energetyki jądrowej.Spotkanie z Radcą HandlowymAmbasady RPW listopadzie 2009 miało miejscespotkanie z Radcą Handlowym AmbasadyRP, Włodzimierzem Leszczyńskim oraztowarzyszącymi mu współpracownikamibiura. Prelekcja, po której nastąpiła długadyskusja, przyjęta została z dużym zainteresowaniem.Informacje i ciekawe artykuły oWydziale Promocji Handlu i Inwestycji wMontrealu, obejmującego swoją działalnościącałą Kanadę, są zamieszczone na stroniewww.montreal.trade.gov.pl. Znajduja sie tamadresy i telefony do kontaktowania się z biurem.Radca Handlowy zachęca dowspółpracy i oczekuje propozycji ze stronyczłonków SIP.Współpraca SIPwK z PolskąSympozjum „Materiały Kompozytowew Lotnictwie”W dniach 29-30 kwietnia 2010 StowarzyszenieInżynierów Polskich wKanadzie zorganizowało Sympozjum p.t.„Materiały Kompozytowe w Przemyśle Lotniczym”.Sympozjum odbyło się z udziałemnajwyższej klasy prezenterów, ekspertów wdziedzinie materiałów kompozytowych.Gościem specjalnym była prof. dr hab.Małgorzata Lewandowska, prodziekan ds.nauki Wydziału Inżynierii Materiałowej PolitechnikiWarszawskiej. Uczestniczyli też:prof. dr hab. Robert Varin, University of Waterloo,prof. Craig Steeves Ph.D, Universityof Toronto, Institute for Aerospace Studies,mgr Inż. Krzysztof Guerquin, doświadczonykonstruktor samolotów, konstruktor szybowcówkompozytowych, absolwent i były pracownikWydziału MEiL PolitechnikiWarszawskiej, wcześniej pracownik deHavillandToronto, obecnie Boeing USA.Pani Dziekan przedstawiła WydziałInżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej,jego unikalną pozycję i osiągnięcia,jako instytucji naukowo-badawczej i akademickieji jako członka „Polish MaterialsScience Society i European Materials ResearchSociety”. Prezentacja dotyczyła pracbadawczych i własności materiałowychnanokompozytów, czyli kompozytów zudziałem nanorurek węglowych („CarbonNano Tubes” CNT). Objaśniła, czym sąnanorurki węglowe i jak nawet niewielki ichudział potrafi wielokrotnie polepszyć1/2011własności mechaniczne materiału kompozytowego.Wskazała na przyszłe ich zastosowanie,jako doskonałego przewodnikaelektryczności i osłonę samolotu przed uderzeniamipioruna i rozładowania elektrostatycznego,dwóch bardzo podstawowychzagadnień w przemyśle lotniczymPrezentacja Pani profesor była częścią pracnaukowo badawczych i kooperacji WydziałuInżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskieji Concordia University, Departmentof Mechanical and Industrial Engineering,Concordia Centre for Composites in Montreal.Kanadyjski przemysł lotniczy zajmujepiątą pozycję w rankingu producentówna świecie, a sektor przemysłu lotniczego wprowincji Ontario jest drugi co do wielkościw Kanadzie. Celem Sympozjum było przedstawieniekonstrukcji, produkcji i zastosowaniamateriałów kompozytowych w przemyślelotniczym, jako technologii przyszłości dlaprodukcji lepszych i lżejszych samolotów.Goście i uczestnicy Sympozjum mieli okazjęzwiedzić miejscowe zakłady produkcyjne ilinie montażowe:• Bombardier Inc. Toronto, jeden zzakładów 3-go co do wielkości producentasamolotów na świecie.• Diamond Aircraft w London, Ontario,największy producent w Ontariomałych samolotów kompozytowych.Głównym sponsorem konferencji był kol.Inz. Andrew Sochaj, właściciel firmy CycloneManufacturing.“Na rozwagę nigdy nie jest za późno”Jacek KozakInsurance AgentWszelkiego rodzajupolisy ubezpieczeniowePlany edukacyjnePlany emerytalneZadzwoń, porozmawiamyTo nic nie kosztujeTel.: 905--206-9820 wewn. 238, Cell: 647-402-6963Advantage Group of Finance

1/2011 13Z nadzieją w złoty wiek inżynierii5-go października 2011 odszedłSteve Jobs, uwielbiany przez świattwórca Apple - firmy, która pokonujeExxon-Mobil w walce o berłonajwiększej firmy na świecie. Pochlebcywynalazców jednostki nie tylko mogą,ale często przedzierają się do przoduomijając wszelkie bariery biurokracjidyktując nowe warunki rozwoju ludzkiejcywilizacji.Steve Jobs (ur.1955, samouk, półroku college’u, adoptowany synsyryjskiego emigranta) wraz z kolegąSteve’em Wozniakiem (ur.1950, syn Polakai Niemki) założyli w 1976 w garażutelefonię komórkową telefonem iPhone istworzył światowy rynek tabletów komputerowychwprowadzając w 2010 iPad.Steve JobsSteve Jobsnazwali go współczesnym Leonardo deVinci. Wszechstronny geniusz: inżynier,wynalazca, przedsiębiorca, esteta i pragmatycznywizjoner, a nad wszystkoczłowiek niezłomny. Śmierć 56-letniegoJobsa kończy erę pionierstwawspółczesnej inżynierii. Możnapowiedzieć, że to początek nowej ery, eryzłotego wieku inżynierii.Krótkie życie Jobsa to jeszczejeden symbol zwycięstwa twórczego indywidualizmunad zawsze biurokratycznymkolektywizmem, który „zawsze iwszędzie” wdziera się w nasze życie.Nigdzie walka ta nie jest tak ewidentnajak w inżynierii. Weźmy na przykładinnowację generalnie zdominowanąprzez biurokratyczny tandem państwa zfundowanymi przez nie uniwersytetami.Taka innowacja, uniwersalnie praktykowanawe wszystkich krajach pozaAmeryką, koncentruje się na raportach,zatwierdzaniu i kontroli funduszy.Dominacja technologicznaAmeryki opiera się na dwóch filarach:masowy ruch wynalazców wspieranyprzez szeroką infrastrukturę biznesu plusudział państwa mocno fundującegoinnowację wojskową. W masowym ruchuSteve Jobs i Steve WozniakJobsa firmę Apple i budowali pierwszepersonalne komputery Apple I (wsklepach $667). Wielkim sukcesem stalsię zbudowany w 1977 Apple II. Wozniakwkrótce odszedł (chciał sprzedawaćkomputery domowe po dużo niższejcenie) a Jobs opuścił Apple w 1985 pokonflikcie z kierownictwem i założyłwłasną firmę NeXT. W 1986 Jobs kupiłza $10mln studio animacji komputeroweji nazwał je Pixar. Po wielkich sukcesachsprzedał je w 2006 za $7.4 mld. Jobswrócił do Apple w 1996 (sprzedając imNeXT za $402 mln) i wkrótce wprowadziłna rynek komputer osobisty nowejgeneracji iMac, ze znacznie poprawionąestetyką.Jobs w czasie swej drugiejreinkarnacji w Apple zrewolucjonizowałwpierw światowy przemysł muzycznykierując wprowadzeniem odtwarzaczaiPod i sklepu internetowego iTunes Store.Następnie przedefiniował światowąJobs nadzorował do swojejśmierci prace nad następnym nowymproduktem, wirtualnym dyskiemsynchronizującym iCloud. Apple rosło,aby stać się największą firmą na świeciepokonując w 2011 olejowego gigantaExxon-Mobil.Bill GatesKiedy Jobs definiował pierwszekomputery osobiste, jego rówieśnik BillGates (ur.1955, samouk, 2 lata uniwersytetu)eksperymentował z interpreteramisoftware’u BASIC. W garażu swoichrodziców założył z kolegą Paulem Allenemfirmę Microsoft. Wkrótce zdarzyłasię okazja napisania interpretera BASIC

14dla planowanego przez IBM masowegokomputera osobistego („Personal Computer”)nazwanego IBM-PC.Gates nazwał swój BASIC interpreterfor IBM systemem operacyjnymMS-DOS twardo negocjując prawamajątkowe dla Microsoftu. IBM otrzymałod Microsoftu licencję na ten produkt podnazwą PC-DOS. W efekcie IBMzmonopolizował rynek komputerów osobistych,konkurenci runęli w pogoń, aMicrosoft zrobił fortunę na sprzedażysoftware’u MS-DOS.Gates stal się najbogatszym obywatelemświata w latach 1995-2007.Nowa inżynieria:Przykłady z okresu pionierskiego,czyli od lat 50-tych do terazwywołał eksplozję odkryć naukowych ipodążających za nimi niebywałychrozwiązań inżynieryjnych.W 1959 Dr. Richard Feynman wopracowaniu „Pokój na dnie” przedstawiłwizję budowania struktur używającatomów jako cegieł do budowy. Takpowstała nanotechnologia i jej stale1-2/2008powstał w 1960, a za nim różnorodnośćlaserów i ich zastosowań.Atomy złota widziane w elektronowym mikroskopie transmisyjnymNiedawno zbudowano „MegaLaser” koncentrujący moc równą mocywszystkich promieni słońca trafiającychna Ziemię. „Science Daily” doniosła, żenowy rekordowy laser stworzony przeznaukowców z University of Michigan maPostęp nanotechnologiiNano JournalW 1958 powstała w USA narodowaagencja aeronautyki i lotów kosmicznychNASA. Wyścig w kosmosieSieć atomów widziana w elektronowym mikroskopie transmisyjnymrosnące zastosowania.Odkryto fullereny, czyli niespotykaniesymetryczne cząsteczki węgla,metody wiązek molekularnych, studnie,druty i kropki kwantowe oraz nanorurki,czyli bardzo długie, niezwyklewytrzymałe, o unikalnychwłaściwościach elektrycznych i termicznychpuste w środku cząsteczki. K.Eric Dexler przedstawia wizjeprzyszłości nanotechnologii, np.możliwości robienia wszystkich rzeczyprzez zlecanie nanorobotom odpowiedniegoustawiania atomów odpowiednichpierwiastków.W 1957 Gordon Gould ogłosiłteorię lasera. Pierwszy rubinowy lasermoc 20 tryliardów watów (wamerykańskim angielskim 20 attowats)na centymetr kwadratowy. Powierzchniatego lasera to ok. jedna setna grubościludzkiego włosa.Pełna moc tego lasera to 300trylionów watów (w amerykańskim angielskim300 terawats), ale trwająca w czasietylko 30 tryliardowych części sekundy(w amerykańskim angielskim femtoseconds)według doniesień żurnalu „OpticExpress”.Lasery te będą miały zastosowaniew medycynie, a także wprzekraczaniu granic istniejącej wiedzy.

1-2/2008 15Aglomeryzacja cząsteknanotechnologią i mechatroniką orazwytwarzaniem i przetwórstwem.”Nie należy zrażać się radami,jakie daje jedna z uczelni: „Myśl o studiowaniutego kierunku, jeśli niesprawia Ci trudności nauka chemii, biologiioraz fizyki, jesteś osobą cierpliwąjest też szybsza, trudniejsza alternatywastudiów własnych. Jobs i Gates jasnoudowodnili, że samouk może osiągnąćwszystko. Jak chcesz coś lepiej zbadać,pójdź do biblioteki i na Internet, sięgnijdo wielu źródeł. Zobacz, czy jesteś wMega laserElektryczne charakterystyki struktur rurkopodobnychPoczątek złotego wieku inżynierii:na przykład nanotechnologia, czylinowe szanse dla wszystkichStudia nanotechnologii wyrastają jakgrzyby po deszczu. W Polsce jestkilkadziesiąt miejsc oferujących programyi kursy.Oto jak opisuje studia jednauczelnia: „Student zdobywa wiedzę z zakresufizyki, chemii i nauki o materiałach.Uczy się ich zastosowania w różnychproduktach, a także technologii ich wytwarzania.Absolwenci są przygotowanido rozwiazywania problemów związanychz konstrukcją, wytwarzaniem,sprzedażą, eksploatacją, serwisowaniem,diagnozowaniem układów mechatronicznych,maszyn i urządzeń, oraz systemównanostrukturalnych.Zarządzając pracowniami projektowymiw zakresie projektowaniamateriałowego, technologicznego i konstrukcyjnegooraz inżynieriimateriałowej. Absolwenci posiadająsprawność komunikowania się orazzarzadzania i kierowania zespołamiludzkimi w przemyśle oraz w małych iśrednich przedsiębiorstwach związanychz budową i eksploatacją maszyn,i skrupulatną, posiadasz zdolności manualne(precyzja), lubisz pracować zGrafendanymi. Pomyśl o czymś innym, jeżelibrak Ci precyzji, nie jesteś osobącierpliwą, przedmioty ścisłe nie sąTwoją mocną stroną i nie interesujeszsię techniką”.Moja rada jest inna: Mierz siłyna zamiary. Poza „normalną”,kosztowną i długotrwałą drogą studiówstanie wzniecić w sobie ciekawość. Pociekawości przychodzi chęć poznania,która może zamienić się w postanowienieprowadzące do pasji. Pamiętaj, żeJobs czy też Gates nie kończyli żadnychstudiów. W inżynierii nowych technologii,rozwijających się najmocniej wAmeryce, o znalezieniu miejsca pracyczęsto decyduje pomysłowość,umiejętności i pasja, nie dyplomy.Jan Jekiełek