Mazingira Bora - TIST

KISWAHILI VERSIONSisi utumikiana: Kiongozi wa Cluster ya Wamurani mfano wa kuigwa.Mwezi jana, Cluster ya Wamura, Kupitiakiongozi wao wa cluster, bwana CharlesNg’anga, ilinunua meko kumi (10) ya ainaya Envirofit. Haya ni meko ya kuokoa nishatiyaliyotengezwa kutoka kwa TISTCharles alijitolea kukusanya pesa kutokana nawanacluster waliokuwa na nia ya kununua, akatumapesa na njia ya M-Pesa kwa Dorothy Naitore(KitiMoto) aliye Meru. Kwa bahati nzuri, mmoja wacluster ya Wamura alikuwa anaelekea semina Gitoro.Alitumwa kuyafikisha meko haya yaliyoitishwa nacluster ya Wamura. Tunawahimiza cluster zingineUkataji misitu ni kutolewa kwa miti namimea mingine yenye mbao.Misitu na vichaka hufunika sehemu moja juu ya tatuya ardhi. Miti hubadilisha tabianchi, hulinda maji,hutupa vitu vinavyotokana na misitu (kwa mfano,mbao, dawa, matunda na vingine) vinavyo ughalimkubwa na huruhusu mimea na wanyama wengitofauti kuishi. Hata hivyo inakatwa kwa mwendokasi; hectare milioni ishirini kila mwaka. Nusu yawanaoishi kwa hii dunia hutumia misitu kama nishati,hata hivyo watu kama milioni mia moja hawananishati tosha kutumia kwa matumizi madogomadogo.Sababu za ukataji misituUkataji miti hufanyika wakati mimea inakatwaili kufungua shamba kutumika kwa njia nyinginekama kufungua shamba ili liweze kulimwa au kwamatumizi mengine kama kutumika kama kuni,kutengeneza matofali, kukausha samaki, kukaushamajani chai, kujenga na kama mbao.Kuzoroteka kwa shamba lenye msitu ni wakatimsitu unakuwa na miti ya aina chache na unashindwakuyavumilia mabadiliko yanayokuja kwa sababu yautumizi na usimamizi mbaya (kwa mfano, miti mizeeinapokatwa, ikiachwa midogo, ama aina fulaniikikatwa yote, hadi inapotea kutoka msituni, amamsitu unalishwa wanyama zaidi ya inavyoruhusiwa,hadi miti inashindwa kukua badala ya iliyokufa).Ukataji miti na uharibifu wa shamba lenye msitumwingi hutokana na kutokuwepo kwa ujuzi kuhusuthamani kamili ya miti.Wakati mwingine, thamani ya miti yaweza kuwainajulikana lakini umaskini na kutambulika kusiosahihi kuhusu ukosefu wa lingine la kufanyaUmeletewa na Dorothy Naitorekufanya vivyo hivyo. Tutawapa punguzowatakaojipanga kama hawa. Hapa ni meko ya kuokoanishati yanayouzwa na TIST kwa wanaTISt na wasiowanaTISt, kwa bei za ruzuku.Envirofit G-3300:2,500 Kshhulazimisha watu kukata miti.4Envirofit 2-pot/ chimneyattachment (to be itakayotumikana G-3300): 1,200 KshUkataji miti na kuzorota kwa mashamba yenyemisitu ni shida kubwa sana. Tunaweza kufanyeje?Shida zinazojitokeza kufuatilia ukataji wamisitu. Mmomonyoko wa Udongo:Ukosefu wamiti ya kufunika ardhi na mizizi huacha udongohatarini na huruhusu mmomonyoko wa udongo.Ukosefu wa rasili mali ya msitu tunayohitaji:kukata miti huharibu mahali pa wanyama pa kuishi,hupunguza viumbe hai/ bioanuwai, hutoa rasili maliya chakula na dawa na huongeza ushindani ili kupatavifaa vyz ujenzi. Watu wanahitajika kutembea mbalizaidi ili kupata kuni, na bei za bidhaa zinazotokamisituni zinapanda juu sana.Ukataji misitu unamaanisha ukosefu wa faidanyinginezo za miti: miti hupunguza upepo,uhifadhi unyevu, huongeza hewa safi hewani, nahuongeza virutubisho udongoni. Kwa hivyo bila mitihali ya anga ya mahali hapo itakuwa kavu zaidi nakuongeza hatari ya mafuriko, mmonyoko wa udongounaosababishwa na upepo, kupunguzwa kwa rutubaya udongo na kupunguzika kwa usafi wa hewa.Tunaweza kufanyeje ili kuzuia ukataji wamiti?Kuanzisha vitalu vya miti na kukuza miti ya kupandana kupeana au kuuza miti kwa wanajamii. Twafaakutia moyo wengine kupanda miti pia, na kujiungana TIST!Tumia meko ya kuokoa nishati, ambayo hutumiakuni na makaa chacheTumia nishati badala inapowezekana (kwamfano, joto la jua, machujo ya mbao, maganda yakahawa, nyasi, magugu, mabaki ya mimea, taka zawanyama).