primena informacionih tehnologija u nastavi iz oblasti ... - Infoteh

trenutak dijagnostike stanja posmatranog elementa.Pravovremenim izvođenjem dijagnostike može se predvidetimogućnost pojave otkaza, a samim tim uticati i na njegovosprečavanje. Konačan izraz za određivanje optimalnogtrenutka dijagnostike stanja prema modelu SAV-TT05B, zaslučaj normalne raspodele otkaza je izraz:tk+1= tkC+Cio+tk∫0e( t−m−2σ.2)2dt −etk −1∫02( tk−m)−22σe2( t−m)−22σU prethodnom izrazu figuriraju veličine:t k - k-ti optimalan trenutak izvođenja dijagnostike stanjadela mašine, gde je k=1,2,3,.....n,C i - troškovi dijagnostike stanja dela mašine,C o -troškovi izgubljene proizvodnje usled nastanka otkazadela mašine,σ - standardna devijacija,m - srednje vreme u radu idtt - vreme nastanka otkaza.Iz prethodnog vidljivo je da primena razvijenog modelazahteva poznavanje matematičkih funkcija u visokoj meri.Otuda se nameće cilj ovog rada, tj. olakšati primenu modela,a to je moguće formiranjem softverskog paketa. U tomsoftverskom paketu korisnik, odnosno održavaoc koji želiprimeniti razvijeni model, ne bi morao poznavatimatematičke funkcije korišćene u prethodnom izrazu, već bimogao na određena mesta uneti potrebne podatke, a potompritiskom na odgovarajući taster dobiti optimalne trenutkedijagnostike stanja za posmatrani deo ili sistem.3.1. FORMIRANJE SOFTVERSKOG PAKETA ZAPRIMENU MODELASoftver je razvijen u programu Macromedia FlashProfessional 8. Nakon podešavanja grafičkog okruženja,pristupilo se pisanju programa za razvijeni model. Posleizvedenog programiranja izvršilo se povezivanju objekata iaktiviranju programa što je vidljivo na slici 1.Slika br. 1: Jedna programska stranica i povezivanje objekata i programa u softverskom paketu "Branka"Postoje četiri prozora u razvijenom softverskom paketu, ato su: vrsta raspodele, unos podataka, tabelarni prikazdobijenih rezultata i grafički prikaz dobijenih rezultata.Clj da se softver razvije za tri najčešća tipa raspodele:normalnu, eksponencijalnu i Weibullovu raspodelu, pa se tobira u prvom prozoru. U zavisnosti od ustanovljene raspodele827

kod posmatranog elementa, u polju vrsta raspodele birao bi setip raspodele.Za testiranje modela posmatrani su otkazi zupčanika namašini za štampu ambalaže - fleksografskoj mašini.Drugi prozor koristi se za unos podataka. U polju brojiteracija se upisuje orijentacioni broj dijagnostika stanja,obično više nego potrebno. U slučaju ako nije potreban tolikibroj dijagnostika stanja, onda će prekomerne dijagnostikeprogram izbaciti, što će se videti iz tumačenja dobijenihrezultata. Od nepoznatih u ovom programu je t k+1 , koju jepotrebno odrediti, a zapravo to je sledeći trenutakdijagnostike, ili bolje rečeno optimalni trenutak dijagnostikestanja koji se proračunava. Za vreme t k-1 uzima se da jejednako 0, kada se određuje prvi trenutak dijagnostike stanjajer se zna da do tog vremena nije izvedena ni jednadijagnostika stanja. Takođe, za određivanje prvog trenutkaizvođenja dijagnostike stanja uzima se da je t k jednakovremenu nastanka prvog otkaza za posmatrani deo.3.2 PRIMENA SOFTVERSKOG PAKETA ZAODREĐIVANJE OPTIMALNOG TRENUTKADIJAGNOSTIKE STANJATabela 1: Vremena nastanka otkaza zupčanika[čas]4530 12555 19956 24960 28541 33584 42154 549916570 13456 20521 25047 29021 34564 44589 585747250 15011 22035 25684 29874 35541 450259211 15298 23545 26581 31254 36732 4605810521 16521 24547 26965 31599 37852 4705211259 19021 24958 27548 32588 39584 50147Obrađujući ove podatke i testirajući hipotezu o normalnojraspodeli dobijeni su ulazni podaci za program t k-1 =0,t k =4.500 časova, m=27.792 i σ=13.428 časova i troškoviC i =100 n.j, C o =50 n.j.Unoseći ove vrednosti u program i pretpostavljajući brojiteracija 30, a nakon toga aktivirajući program dobijaju se, uprozoru tabelarni prikaz dobijenih rezultata, vrednostioptimalnih trenutaka dijagnostika stanja u koloni t k+1 .Kompletna proračunata vremena dijagnostike stanja premarazvijenom modelu SAV-TT05B, nakon primene programadata su u tabeli 2.Tabela 2: Optimalni trenuci izvođenja dijagnostičkih kontrola stanja zupčanika fleksografske mašine dobijeni uz pomoćsoftverskog paketa "Branka", a na bazi razvijenog modela SAV-TTO5BIz tabele 2 vidljivo je da zadnja dva trenutka dijagnostikeizlaze izvan vremenskog opsega, a takođe i zadnja četiritrenutka izvođenja dijagnostike stanja nemaju praktičnuprimenu, jer je poslednji zupčanik otkazao na 58.574 časovarada. Otuda je pretpostavljeni broj dijagnostika stanja,odnosno iteracija potrebno smanjiti za šest pa se vidi da jepotrebno izvesti 24 dijagnostike stanja posmatranihzupčanika u dobijenim intervalima (kolona t k+1 ). Ono što jevažno za proveru ispravnosti razvijenog softverskog paketa jepoklapanje rezultata za optimalne trenutke dijagnostike utabeli 2 sa rasporedom pojave otkaza zupčanika posmatranemašine. Dakle proračunom optimalnih trenutaka dijagnostikestanja posmatranog elementa vidi se da su dijagnostike stanjanajučestalije oko srednjeg vremena u radu do pojave otkaza,a ispred tog vremena i iza broj dijagnostika opada.Dakle, vidljivo je da su dijagnostike stanja učestalije okosrednjeg vremena u radu, a da se pre i posle tog trenutka brojdijagnostika smanjuje kako se udaljava od tog vremena. Iztoga se može zaključiti da je razvijeni softverski paketpogodan za određivanje optimalnog trenutka dijagnostikestanja delova čiji je zakon raspodele otkaza normalan i kodkoga se za određivanje optimalnog trenutka dijagnostikestanja koristi model SAV-TT05B. Slične potvrde ispravnosti828

azvijenog softverskog paketa dobijaju se i pri njegovojprimeni na drugim mašinama sa normalnom raspodelom dootkaza.4. ZAKLJUČCIIz iznetog vidi se da je oblast održavanja veomakompleksna i da to nije samo teorija, već svoju punu primenunalazi u praksi. Da bi se održavanje primenilo, potrebno jeovladati matematičkim aparatom, jer samo kroz njegamoguće je izvršiti primenu matematičkih modela u praksi.Trendovi u održavanju uveliko prate razvoj računarsketehnike i sve više je koriste. Otuda i mogućnost da se uzprimenu informacionih tehnologija razviju i primenjujusoftveri kako bi održavanje postalo olakšano, brže ipreciznije. U tom pravcu trebalo bi i da se izvodi nastava napredmetima iz oblasti održavanja. Dakle, vidljiva jemogućnost primene savremenih tehnologija, pre svegainformacionih u oblastima koje su tradicionalne, kao što jeodržavanje mašina. Takođe, vidljivo je da je potrebno stalnousavršavanje profesora na predmetu.Nameću se i zaključci da je moguće formirati softver zaprimenu modela za određivanje optimalnog trenutkadijagnostike stanja na osnovu minimiziranja ukupnihtroškova po vremenu SAV-TT05B. Razvijeni softverskipaket daje optimalne trenutke dijagnostike stanja posmatranihelemenata Uz pomoć ovog softverskog paketa znatno jeolakšana primena modela, jer korisnik ne mora da se upušta usložene matematičke operacije za određivanje optimalnogtrenutka dijagnostike stanja, već je dovoljno da dobijeodređene ulazne podatke i da ih unese u program.Dakle, pritiskom na jedan taster nakon unesenih polaznihpodataka dobiće se optimalni trenuci dijagnostike stanjaposmatranih elemenata bez većeg upuštanja u konstrukcijumodela i funkcionisanje programa. Na taj način u znatnojmeri bi se primenom ovog softverskog paketa i razvijenogmodela, smanjio broj otkaza, a samim tim i troškoviodržavanja, što bi doprinelo unapređenju proizvodnje. Krozovakvo izvođenje nastave studenti se već uvode u praksu ipraktičnu primenu stečenih znanja. Može se reći da oniznanja stiču kroz praksu, obrađujući realne primere, što i jestecilj svakog predmeta na visokim strukovnim školama, kakobi nakon završetka školovanja mogli odmah da se uključe uproizvodnju, u ovom slučaju u proces održavanja.5. LITERATURA[1] Savić, B.: Unifikacija i sistematizacija modela zautvrđivanje optimalnog perioda tehničke dijagnostike injihova primena na grafičkim mašinama; doktorskadisertacija Zrenjanin, 2005. god.[2] Savić, B.: Razvoj modela za određivanje optimalnogintervala izvođenja tehničke dijagnostike i njegovaprimena na grafičkim mašinama-Naučno-stručni časopis“Tehnička dijagnostika“ (br. 2), 2005. godine.[3] Bjelica, M., Adamović, Ž., Savić, B.: Projekat:Dijagnostika stanja grafičkih mašina u D.O.O. MULTI-TEC i primena modela održavanja u cilju poboljšanjastanja, Zrenjanin, 2005. godine.[4] Powell, J.: An Introduction to Integro-DifferenceEquations; Department of Mathematics and StatisticsUtah State University, 2002. god.[5] Jardine, A.K.S., Joseph, T., Banjevic, D.(1999).Optimizing condition-based maintenance decisions forequipment subject to vibration monitoring. Journal ofQuality in Maintenance Engineering, Vol. 5 No.3,pp.192-202.[6] Powell, J.: An Introduction to Integro-DifferenceEquations; Department of Mathematics and StatisticsUtah State University, 2002. god.829