Zemlje - Ministarstvo finansija

REPUBLIKA CRNA GORAMINISTARSTVO FINANSIJABILTEN VIOKTOBAR - DECEMBAR 2006.www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yuUPRAVEPORESKA UPRAVA: www.poreskauprava.vlada.cg.yuUPRAVA CARINA: www.gom.cg.yu/carineUPRAVA ZA ANTIKORUPCIJSKU INICIJATIVU: www.antikorup.vlada.cg.yuUPRAVA ZA SPREČAVANJE PRANJA NOVCA: www.gom.cg.yu/aspnUPRAVA ZA NEKRETNINE: www.nekretnine.cg.yu

SADRŽAJBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.SADRŽAJ4-56-1213-161718-2021-23UVODNIK- Ministar finansija, dr Igor LukšićBUDŽET REPUBLIKE CRNE GORE ZA 2007.- Koordinator Odsjeka za politiku i procedure budžeta,Ivana Vuletić,- Koordinator Odsjeka za budžetske operacije,Slobodanka PopovićPLANIRANI PROJEKTI U KAPITALNOMBUDŽETU ZA 2007.- Kordinator Odsjeka za planiranje javnih investicija,Ljiljana CrnčevićEKONOMSKI I FISKALNI PROGRAM ZA CRNU GORU2006/2008- Pomoćnik ministra za privredu, finansije, sistem igara nasreću i međunarodnu saradnju mr Milorad Katnić,- Viši savjetnik Bojana BoškovićINSTRUMENT ZA PREDPRISTUPNU POMOĆEVROPSKE UNIJE/IPA- Odsjek za međunarodnu saradnju I EU integracije,- Samostalni savjetnik Nataša KovačevićZIMSKA TURISTIČKA SEZONA 2006/07- Koordinaciono tijelo za praćenje “Zimske turističkesezone”2

SADRŽAJBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.24-2526-28293031-3435-3738-404142-48IZMJENE I DOPUNE ZAKONA O POREZUNA DOHODAK FIZIČKIH LICA- Sektor za poreski i carinski sistem, samostalni savjetnikTatjana BoškovićSISTEM FINANSIRANJA LOKALNE SAMOUPRAVE- Pomoćnik ministra za poreski i carinski sistem,Koviljka Mihailović,- Samostalni savjetnik, Gordana RadovićPRODAJA AKCIJA U DRŽAVNOMVLASNIŠTVU NA TRŽIŠTU KAPITALA- Odsjek za međunarodnu saradnju I EU integracije,- Samostalni savjetnik, Dragan DarmanovićZNAČAJ KONSTITUISANJA UDRUŽENJASIGURAVAČA OBAVEZNIH OSIGURANJA CRNE GORE- Koordinator Odsjeka za osiguranje, Milanka Obradović,- Viši savjetnik, Biljana DoderovićPROGRAM RADA MINISTARSTVAFINANSIJA ZA 2007.- PR službaPREGLED AKTIVNOSTI MINISTRA FINANSIJAPERIOD OKTOBAR – DECEMBAR 2006.JAVNI DUG REPUBLIKE CRNE GORE– 31. DECEMBAR 2006.- Koordinator Odsjeka za upravljanje dugom, analizuzaduženosti, upravljanje gotovinom i odnose sainostranstvom, Nemanja PavličićPOTPISIVANJE SPORAZUMA O REPROGRAMUDUGA SA REPUBLIKOM ITALIJOM- Odsjek za upravljanje dugom, analizu zaduženosti,upravljanje gotovinom i odnose sa inostranstvom,Nemanja PavličićKONSOLIDOVANA JAVNA POTROŠNJA U CRNOJGORI U PERIODU JANUAR – DECEMBAR 2006.– Koordinator Odsjeka za makroekonomsku analizu i saradnjusa međunarodnim institucijama, dr Stanko Jeknić,- Samostalni savjetnik Radovan Živković,- Viši savjetnik, Vladislav KaradžićRepublika Crna GoraMinistarstvo finansijaBilten Ministarstva finansijaoktobar-decembar 2006. godineBROJ:6IZLAZI:kvartalnoIZDAVAČ:Ministarstvo finansija Crne GoreZA IZDAVAČA:dr Igor LukšićUREDNIK:Ana MiljanićASISTENT UREDNIKA:Biljana BatakovićUREĐIVAČKI ODBOR:dr Igor LukšićKoviljka MihailovićPREVODILAC:Jelena ČađenovićDIZAJN:Adil TuzovićKONTAKT:PR SLUŽBA MINISTARSTVAFINANSIJATEL:+381 81 224 581FAX:+381 81 224 450E-MAIL:mf@mn.yuWEB:www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yuADRESA:Stanka Dragojevića br 2,PodgoricaŠTAMPA:GrafotisakTIRAŽ:4003

UvodnikBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.Ministar finansija Crne Goredr IGOR LUKŠIĆKONTAKT:TELEFON:+381 81 242-835FAX:+381 81 224 450E-MAIL:mf@mn.yuWEB:www.ministarstvo-finansija.vlada.cg.yuUVODNIKPOŠTOVANI ČITAOCI,Nakon ohrabrujuće 2006. godine, ekonomskom politikom predviđeno je održavanjedinamične ekonomske aktivnosti u našoj državi i tokom 2007. Da bi to bilomoguće potrebno je nastaviti odgovarajuće aktivnosti usmjerene ka stvaranjuposlovnog okruženja, koje će biti stimulativno za domaće i inostrane investicije. Toznači realizaciju cilja ostvarivanja realnog ekonomskog rasta od 6,5%, privlačenjastranih investicija, daljeg smanjivanja nezaposljenosti na oko 12%, uz balansirankonsolidovani budžet.Nova godina je uspješno započela.Učlanjenje Crne Gore u Međunarodnimonetarni fond i Svjetsku banku jepriznanje našoj državi. Tim činompostali smo članica globalnih finansijskihorganizacija što će se svakako pozitivnoodraziti na naš međunarodniimidž. Istovremeno preuzeli smo obavezuvođenja odgovorne, na dugi rokodržive ekonomske politike, koja svojiskaz ima prije svega u zdravim javnimfinansijama. Nijedna država nijemogla ostvariti zapaženi ekonomskirazvoj, a da prethodno nije kao platformukoristila konsolidovane javnefinansije. Naravno, da bi stimulisali bržiekonomski razvoj biće potrebnonastaviti reforme u mnogim oblastima.Tu se, prije svega ističu reforme uoblati radnog zakonodavstva koje ćebiti visoko na listi prioriteta rada Vladetokom 2007. godine. Istovremeno,od krucijalnog značaja je nastavitiproces restrukturiranja privrede i njeneprivatizacije. Kako su praktično neprivatizovanaostala veoma značajnastrateška preduzeća, potrebno je brzoraditi na strategiji i dinamici njihoveprivatizacije. Mora se razumjeti da regionalnotržište sve više počinje dadominira i da će odlaganje nastavkaprivatizacije imati negativne efektepo konkurentnost naše ekonomije.Ekonomski razvoj Crne Gore, posebnou kontekstu ravnomjernog razvojasvih djelova moguć je samo valorizacijomsvih resursa sa kojima raspolažemo.To će svakako podrazumijevatiodgovarajuću odluku koja će značitidefinisanje ravnoteže između ekonomskograsta i obezbjeđivanja zdraveživotne sredine. Prostorni plan kojibi trebalo ove godine donijeti je stogaod presudnog značaja.Iz ugla budžetske, odnosno fiskal-4

UvodnikBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.Ministarstvo finansija Crne Gorene politike tokom 2007. godine, cilj jeda se ostvari balansiran budžet koji ćebiti u blagom suficitu. Rezultati u januarusu više nego ohrabrujući. Nakonvrlo uspješne 2006. godine, tokomkoje su javne finansije u potpunostikonsolidovane, u 2007. godinibudžetska politika treba da ide upravcu realizacije suštinskih ciljeva,kakvi su poboljšanje javnih usluga ijačanje administrativnih kapaciteta.Takođe, već treću godinu za redompočinjemo sa određenim poreskimolakšanjima. Sudeći po januarskomrezultatu trebalo bi očekivati uspješnuprimjenu proporcionalne poreskestope na dohodak. Potrebno je naglasitii nedovoljno registrovanu činjenicuda je došlo do značajnog smanjenjanaknada za rad carinske službe uskladu sa propisima STO, čime će premaokvirnoj procjeni privreda uštedjetioko 6 miliona eura ove godine.Narednih mjeseci očekuje nas i izradazakona o doprinosima za socijalnoosiguranje kojima bi trebalo stope doprinosau naredne tri godine dovestina nivo koji će ukupno poresko opterećenjeplata svesti na 50 centi prema1 euru neto zarade. Ovi ambiciozniplanovi dovešće Crnu Goru na prvomjesto po konkurentnosti u regionu.Veoma važno pitanje koje je u vrhuprioriteta ove godine je i sagledavanjedosadašnjeg toka procesa restitucije.Ne može se dovoljno naglasitivažnost ovog procesa, kojim se ne samoispravljaju istorijske nepravde, većvraća i vjera u neprikosnovenost privatnesvojine. Isto tako, suočeni smosa pogolemom fakturom kojapredstavlja javni dug kojim sadašnjiporeski obveznici, zapravo, državnomredistribucijom ispravljaju prošlost.O tome se mora voditi računa.Sadašnji i budući poreski obveznicine smiju biti ostavljeni bez manevarskogprostora za dinamičan ekonomskirast zbog ogromnog javnog duga.Ispravljanje jedne nepravde ne trebada bude uvod u drugu kroz ograničenjeslobode budućim generacijama.Zato je potrebno naći, po ugledu naostale zemlje koje su ovaj proces sprovele,održivo rješenje koje će biti ufunkciji primarnog cilja ekonomskograzvoja.Ministar finansijaDR IGOR LUKŠIĆ5

Budžet Republike Crne GoreBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.BUDžET REPUBLIKECRNE GORE ZA 2007. GODINUKoordinatorOdsjeka zabudžetskeoperacije,SlobodankaPopovićKoordinatorOdsjeka zapolitiku iprocedurebudžeta,Ivana VuletićSkupština Republike Crne Gore,na sjednici održanoj 27.decembra2006. godine, donijela je Zakono budžetu Republike Crne Goreza 2007. godinu («Sl.list RCG», 81/06).Zakonom su utvrdjeni primici budžetaRepublike u iznosu od 616,86mil.eur koji se rasporedjuju na: Tekućibudžet u iznosu od 582,95 mil.eur iKapitalni budžet u iznosu od 33,91mil.eur.U odnosu na predhodnu godinu,planirani budžet za 2007.godinu veći jeza 16,06%. Na ovo povećanje najviše jeuticala promjena državnog statusa RepublikeCrne Gore, odnosno preuzimanjeposlova i obaveza iz nadležnostiDržavne zajednice. Pored toga, novipropisi kojima se regulišu zarade i ostalaprimanja kako funkcionera i poslanika,tako i državnih sužbenika i namještenika,doveli su do značajnijegpovećanja bruto zarada i ostalih primanjau 2007. godini. Uvodjenje kapitalnogbudžeta doprinijelo je povećanjukapitalnih izdataka budžeta, najvišezbog uključivanja projektnih zajmovakoji se, do ove godine, nijesu prikazivaliZakonom o budžetu Republike CrneGore.1. MAKROEKONOMSKIOKVIR I JAVNA POTROŠNJAEkonomska politika Vlade RepublikeCrne Gore, kao i ciljevi utvrdjeniAgendom ekonomskih reformi usmjerenisu na dalji rast bruto domaćegproizvoda, povećanje zaposlenosti urealnom sektoru i smanjivanje brojazaposlenih u javnom sektoru, poboljšanjeplatnog bilansa, stvaranje stabilnogmakroekonomskog okvira i uslovaza inostrana ulaganja, smanjivanjeučešća javne potrošnje u bruto domaćemproizvodu, afirmaciju privatnogvlasništva i preduzetničke ekonomijeu realnom sektoru. Ekonomska politikai ciljevi predvidjeni Agendom ekonomskihreformi predstavljali su polaznuosnovu za pripremu budžeta za2007.godinu i opredijelili su alokacijusredstava po sektorima javne potrošnje.Osnovni parametri fiskalnepolitike uskladjeni su sa okvirima i ciljevimadogovorenim sa MMF-om,Svjetskom bankom i harmonizovani susa direktivama Evropske Unije.Procjena javne potrošnje u 2007.godini uradjena je na bazi planskih podatakao kretanju BDP-a, kao i podacimao kretanju javne potrošnje u perioduod 2001. do 2006. godine. Politikajavne potrošnje u 2007. godini zasnovanaje na procjeni fiskalnog potencijalaCrne Gore i makroekonomskihtrendova utvrdjenih Agendom ekonomskihreformi za Crnu Goru..Podaci o kretanju BDP-a preuzetisu iz analiza koje su pripremili MMF,EU i Ministarstvo finansija. Prema podacima,procijenjena veličina BDP iprosječne godišnje stope pokazuju stabilantrend ekonomskog rasta u perioduod 2003.godine. Procjene pokazujuda će godišnja nominalna stopa rastaiznositi 8,22%. Za 2007. godinu projektovanaje stopa rasta od 9,56 %, a visinaBDP-a 2.004,mil.eur.Nivo javne potrošnje u najvećojmjeri opredijelio je procijenjeni BDPza 2006. godinu, kao i podaci o kretanjuprihoda u predhodnom periodu sa6

Budžet Republike Crne GoreBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.mjesečnom dekompozicijom njihovogostvarenja po pojedinim godinama.Planirana javna potrošnja u 2007.godinizasniva se na ciljevima ekonomskepolitike u 2007. godini kojima je predvidjenopovećanje zaposlenosti, prestrukturiranjepreduzeća i privatizacija,smanjenje siromaštva i realni porast životnogstandarda, dok su osnovni ciljevijavne potrošnje usmjereni na povećanjeprihoda Budžeta, racionalizacija potrošnjeBudžeta Vlade i Fonda zdravstva,kao i intenziviranje reformi u oblastisudstva, obrazovanja i državne uprave.Poslije drugog nivoa konsolidacije,relativno učešće procijenjene javnepotrošnje u BDP-u u narednoj godiniiznosi 42,85 % BDP-a. Razlog povećanogučešća javne potrošnje je uvodjenjekapitalnog budžeta i preuzimanjemedjunarodnih i ostalih obaveza sa nivoabivše Državne zajednice. U 2007.godini implementira se Kapitalni budžetRCG u iznosu od 33.91mil.eur kojije namijenjen za infrastrukturne projektei odvojeno je prikazan od tekućegbudžeta. Njegovim izuzimanjemjavna potrošnja smanjuje svoje učešćeBDP-a na 41,16%.Konsolidovana potrošnja budžetaRepublike 1 planirana je u iznosu od578,26 mil.eur, što čini 28,86 % procijenjenogBDPa. Potrošnja Fonda penzijskoinvalidskog osiguranja iznosi 200,71mil.eur, od čega se 136,38mil eur odnosina izvorne prihode Fonda PIO, dokse na transfere iz Budžeta Republike odnosi64,34 mil.eur. Potrošnja Fonda zazdravstveno osiguranje planirana je uiznosu od 115,92 mil.eur ili 5,78 % BDPa,koja će se obezbijediti iz prihoda oddoprinosa za zdravstvenu zaštitu u iznosuod 80,59 mil.eur, transfera iz budžetaRepublike u iznosu od 6,88 mil.euri transfera Fonda PIO u iznosu od27mil.eur. Potrošnja Fonda PIO planiranaje u iznosu od 19,21 mil.eur i obezbijedićese iz tekućih prihoda u iznosu od12, 64 mil eur i transfera iz Budžeta Republikeu iznosu od 6,57 mil.eur. Na nivoulokalne samouprave procijenjenapotrošnja iznosi 93,7 mil.eur, od čegaće se iz Budžeta Republike obezbijedititransferi u iznosu od 1,98 mil.Javni prihodi za 2007.godinu procijenjenisu u iznosu od 909,10 mil.eur iveći su u odnosu na procijenjene u2006.godini za 10,44%. Povećanje procijenjenihizvornih prihoda u 2007.godinirezultat je pozitivnih trendova u naplatiPDV-a, poreza na medjunarodnu trgovinui transakcije, naknada, taksi i ostalihprihoda. Najveći dio prihoda obezbijedićese od poreza u iznosu od 576,49mil.eur, doprinosa 222,89 mil.eur, taksi31,72 mil.eur, naknada 46,35 mil.eur i ostalihprihoda u iznosu od 29,96 mil.eur.Pri tome poreski prihodi pokazuju značajnobržu dinamiku rasta od doprinosa,taksi, naknada i ostalih prihoda.Procijenjen je i suficit javne potrošnjeu 2007. godini u iznosu od12,07mil.eur, što čini 0.60% procijenjenogBDP-a. U strukturi procijenjenogsuficita, suficit Budžeta Republike iznosi10,73 mil.eur, dok suficit opštinaiznosi 1,34 mil eur, uz napomenu da uovu procjenu nije uključena eventualnadodatna upotreba privatizacionihprihoda za ulaganja u infrastrukturu.2. PRIMICI BUDžETAREPUBLIKE ZA 2007.GODINUProcjena prihoda budžeta Republikeza 2007. godinu izvršena je naosnovu ostvarenih prihoda u prethodnimgodinama i u prvih devet mjeseci2006. godine, procijenjenog rastaBDP-a, rasta cijena na malo, kao i procijenjenogfiskalnog uticaja novihpropisa koji će se primjenjivati u 2007.godini.Na osnovu navedenih parametaratekući prihodi budžeta Republike (bezprihoda od privatizacije, donacija i pozajmicai kredita) u 2007. godini planiranisu u iznosu od 583,49 mil.eur, štočini povećanje od 19,55% u odnosu naplan u 2006. godini. Planirano povećanjetekućih prihoda budžeta zasnovanoje na pozitivnim trendovima naplatekod PDV-a, poreza na medjunarodnutrgovinu i transakcije, naknada i ostalihprihoda. Pri tome, neto negativanuticaj primjene proporcionalne stopeod 15% kod poreza na dohodak fizičkihlica u 2007. godini iznosiće 3.8mil.eur. Ovako procijenjeni prihodibudžeta za 2007. godinu opredijeljujubudžetsku potrošnju koja će imati pozitivanuticaj na rast BDP-a, povećanje zaposlenostiu realnom sektoru i kojomće se uredno servisirati zakonske i ugovoreneobaveze.Tabela primitaka budžeta za narednugodinu:1 Konsolidovanu potrošnju budžeta Republike čine ukupni izdaci umanjeni za izdatke po osnovu otplate dugova rezidentima, nerezidentima, neizmirenihobaveza iz predhodnih godina i stare devizne štednje.7

Budžet Republike Crne GoreBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.Primici Budžeta Republike za2007.godinu planirani su u iznosu od616,86 eur i to: tekući prihodi u iznosuod 583,48 mil.eur, primici od prodajeimovine u iznosu od 11,39 mil.eur, primiciod otplate kredita u iznosu od5.07mil.eur, donacije u iznosu od0.60mil.eur i pozajmice i krediti u iznosuod 15,87 mil.eur.Tekući prihodi obezbjedjuju se izporeza u nivou od 528.48mil.eur , taksi20.12 mil.eur, naknada 18,64 mil.eur,ostalih prihoda 16,02 mil.eur. Planiranisuficit iznosi 10,73 mil.eur i upotrijebićese za otplatu dugova i finansiranjekapitalnog budžeta.2.1 PoreziPlaniranje poreza Budžeta Republikeza 2007godinu izvršeno je na osnovuostvarenih prihoda u prethodnimgodinama, procijenjenog nominalnograsta BDP-a od oko 9,5 %, rasta cijenana malo, kao i procijenjenog fiskalnoguticaja novih propisa koji će se primjenjivatiu 2007. godini.Porez na dohodak fizičkih lica planiranje u 2007. godini u iznosu od66,12 mil. eur, što je za 6,05 % manji iznosod plana za 2006. godinu.Planiranosmanjenje poreza na dohodak fizičkihlica uslovljeno je predviđenom primjenomproporcionalne stope porezau iznosu od 15%.Porez na dobit pravnih lica planiranje u iznosu od 15,03 mil. eur, i manjije za 6,30 % u odnosu na plan za2006. godinu. Ovo planirano smanjenjeposljedica je nešto niže naplate u2006. godini, usled primjene stope od9% i obračunatih pretplata poreskihobveznika.Porez na imovinu, odnosno porezna promet nepokretnosti planiran je uiznosu od 5,93 mil. eur, što je za 2,41puta više od plana za 2006. godinu.Planirano povećanje zasnovano je napozitivnom trendu naplate poreza naimovinu tokom 2006. godine. Prihodod poreza na promet nepokretnosti jeprihod opšte namjene i dijeli se izmeđubudžeta Republike (50 %) i budžetaopština ( 50 %) .Porez na dodatu vrijednost planiranje u iznosu od 297,14 mil. eur, što jeza 36,27 % veće od plana za 2006. godinu.Plan je zasnovan na pozitivnomtrendu naplate PDV-a od 2004. godine.Tokom2006. godine povecanje naplatePDV najvećim dijelom rezultat jepovećanog uvoza roba.Akcize su planirane na nivou od79,35 mil.eur, što je neznatno više odplana za 2006. godinu, što je rezultatsmanjene naplate ovog poreza u 2006.godini.Porez na međunarodnu trgovinu itransakcije planiran je u iznosu od60,66 mil.eur., odnosno za 46,0%više uodnosu na plan za 2006. godinu. Ovopovećanje plana za 2007. godinu rezultatje znatno veće naplate carine u2006. godini kao posljedice značajnogpovećanja uvoza roba ( uvoz je za prvih5 mjeseci 2006. godine u odnosuna isti proslogodišnji period povećanza 30%).Iz planiranih kretanja spoljnotrgovinskihtokova u 2007.godinu očekujese stabilizacija uvoza i izvoza nadostignutnom nivou.Ostali republički porezi planirani suu iznosu od 4,48 mil.eur, što je za 34,13% više od plana za 2006. godinu, kao rezultatpozitivnog trenda u naplati ovihprihoda u 2006. godini.2.2 TaksePlanirane naplate prihoda po osnovutaksi u 2007. godini iznose 20,128

Budžet Republike Crne GoreBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.mil. eur, što je za 90,71% više od iznosaplaniranog u 2006. godini. Najvišinivo prihoda planiran je po osnovunaplate administrativnih taksi u iznosuod 14,25 mil.eur. Ovo povećanje planaprihoda posljedica je prije svega značajnoveće naplate sudskih taksi u2006. godini u odnosu na plan. (za prvih9 mjeseci naplata je iznosila 4,03mil. eur dok je plan za čitavu godinu iznosio1,68 mil.eur) . Iznos od 5,51 mil.eur planiran je u 2007. godini po osnovuzamjene ličnih karata, pasoša, saobraćajnihdozvola i automobilskih tablica.2.3 NaknadePlanirane naknade u 2007. godiniiznose 18,64 mil. eur. Najveći iznos planiranje kod naknada za puteve 5,85mil. eur, naknada za priređivanja igarana sreću 4,02mil. eur, ekoloških naknadaod 2,11 mil. eur, naknada za korišćenjeprirodnih dobara u iznosu od 3,23mil.eur i naknade za korišćenje dobaraod opšteg interesa 1,35mil.eur. Ovopovećanje plana posljedica je znatnoviše naplate naknada za puteve i naknadaza priređivanje igara na sreću.2.4 Ostali prihodiPlanirani ostali prihodi u 2006. godiniiznose 16,02 mil. eur. Najvećeućešće u planiranim ostalim prihodimau 2007. godini imaju prihodi po osnovunaplate novčanih kazni i oduzeteimovinske koristi u iznosu od 8,03mil.eur ,ostali prihodi u iznosu od 4,31mil.eur i Prihodi koje organi ostvarujuvršenjem svoje djelatnosti u iznosu od3,68 mil.eur.2.5 Primici od prodaje imovinePrimici od prodaje imovine planiranisu u iznosu od 11,40 mil. eur i koristićese dijelom za finansiranje kapitalnogbudžeta.2.6 DonacijeDonacije su planirane u iznosu od0,6 mil. eur i odnose se na integralnoupravljanje eko sistemom Skadarskogjezera.2.7 Pozajmice i kreditiPrimici po ovom osnovu planiranisu u iznosu od 4,87 mil.eur. Shodnopotpisanim ugovorima, sa Svjetskombankom, u narednoj godini očekujese priliv po osnovu odobrenih kreditaza reformu Fonda penzijskog i invalidskogosiguranja u iznosu od 1,5mil. eur, reformu sistema zdravstva1,22 mil.eur, reformu sistema obrazovanja0,67 mil eur i 1,48 mil.eur pozajmiceza finansiranje Kapitalnog budžeta.2.8 Projektni zajmoviProjektni zajmovi planirani su u iznosuod 11 mil.eur i odnose se na kreditEvropske investicione banke za rekonstrukcijuJadranske magistrale.3. IZDACI BUDžETAREPUBLIKE ZA2007. GODINUIzdaci iskazani Zakonom o budžetuRepublike Crne Gore za 2007. godinuplanirani su u iznosu od616.860.519,15 eur. Izdaci su planiraniu skladu sa Ekonomskom politikomza 2007. godinu, procijenjenim rastombruto domaćeg proizvoda, kao iciljevima koji su predvidjeni Agendomekonomskih reformi za CrnuGoru.U 2007. godini planiran je rast učešćabudžetskih izdataka u bruto domaćemproizvodu. U odnosu na 2006.godinu, ukupno planirani budžetskiizdaci veći su za 16.06%. Kao što je naprijedrečeno, na ovo povećanje najvišeje uticala promjena državnog statusaRepublike Crne Gore, odnosno preuzimanjeposlova i obaveza iz nadležnostiDržavne zajednice. Pored toga,novi propisi kojima se regulišu zaradei ostala primanja kako funkcionera iposlanika, tako i državnih službenika inamještenika, doveli su do značajijegpovećanja bruto zarada i ostalih primanjau 2007. godini. Uvodjenje kapitalnogbudžeta doprinijelo je povećanjukapitalnih izdata budžeta, najvišezbog uključivanja projektnih zajmovakoji se, do ove godine, nijesu prikazi-9

Budžet Republike Crne GoreBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.vali Zakonom o budžetu Republike CrneGore.3.1 Izdaci tekućeg budžŽetaIzdaci tekućeg budžeta RepublikeCrne Gore za 2007. godinu planirani su uiznosu od 582.95 mil.eur. U strukturiovih izdataka, tekući izdaci učestvuju sa56.73%, transferi za socijalnu zaštitu učestvujusa 7.45%, transferi inistitucijama,pojedincima i nevladininom sektoru sa20.57%, kapitalni izdaci sa 6.30%, otplatadugova sa 6.98% i rezerve sa 1.02%.U tekućim izdacima najveće jeučešće sredstva za bruto zarade i doprinosena teret poslodavaca (54,36%)i rashoda za materijal i usluge koji sa21.68% učestvuju u ukupnim tekućimizdacima. Sredstva za bruto zarade idoprinose na teret poslodavca planiranasu u iznosu od 179.79 mil.eur, što čini29.14% ukupno planiranih izdatakaza 2007. godinu, odnosno 30.84%ukupno planiranih izdataka tekućegbudžeta Republike za 2007. godinu.Sredstva za bruto zarade i doprinosena teret poslodavca planirana su za finansiranjezarada 29.510 zaposlenih,od čega je najveći dio namijenjen finansiranjuzarada zaposlenih u institucijamaosnovnog i srednjeg obrazovanja(11.402). U bruto domaćem proizvodu,sredstva planirana za bruto zaradei doprinose na teret poslodavca,učestvuju sa 8.97%.Rashodi za materijal i usluge planiranisu u iznosu od 71.72 mil.eur i sa11.63% učestvuju u ukupno planiranimizdacima za 2007. godinu. Najvećidio sredstava opredijeljen je za finansiranjeugovorenih usluga 46.40%, rashodaenergije 22.89 % i rashoda za materijal15.49%.Sredstva planirana za tekuće održŽavanjeiznose od 20.17 mil.eur i sa 3.27%učestvuju u ukupno planiranim izdacimaza 2007.godinu. Najveći diosredstava namijenjen je održavanjujavne infrastrukture u iznosu od 15.47mil.eur i to: 9.00 mil.eur za redovnoodržavanje putne infrastrukture i6.45mil.eur za tekuće održavanje željezničkeinfrastrukture.Sredstva za kamate planirana su uiznosu od 19.68 mil.eur i sa 3.19% učestvujuu ukupno planiranim izdacimabudžeta za 2007. godinu. Sredstva su,najvećim dijelom, namijenjena izmirenjudospjelih obaveza po inokreditimau iznosu od 18.00 eur i to:• Svjetskoj banci, u iznosu od 12,13mil.eur;• Pariskom klubu povjerilaca, u iznosuod 4,00 mil.eur• Evropskoj investiciona banka, uiznosu od 1,74 mil.eur;• Razvojnoj banci Savjeta Evrope,u iznosu od 0.10 mil.eur;• IDA / Medjunarodna razvojnaagencija, u iznosu od 0.13 mil.eurSubvencije su planirane u iznosuod 8.26 mil.eur, a odnose se na subvencijeza proizvodnju i pružanje uslugapoljoprivredi, šumarstvu i vodoprivredi,subvencije u veterini za preventivneveterinarske mjere, subvencije u turizmui subvencije za podsticanje proizvodnje.Prava iz oblasti socijalne zaštite planiranasu u iznosu od 35.37 mil.eur i sa5.73% učestvuju u ukupno planiranimizdacima za 2007. godinu. Predviđenasredstva namijenjena su za:• Realizaciju programa dječijih dodatakau iznosu od 3.83 mil.eur. Programobuhvata socijalnu zaštitu 18.189korisnika;• Boračko-invalidsku zaštitu, u iznosuod 7.50 mil.eur za 6930 korisnika prava• Materijalno obezbjedjenje, u iznosuod 11.32 mil. eur, za 12.521 porodicesa 38.304 članova.• Porodiljska odsustva u iznosu od6.13 mil. eur za oko 5.700 korisnika prava;• Tudju njegu i pomoć u iznosu3.45 mil.eur za oko 6.600 korisnika;• Ishranu djece u predškolskim ustanovamau iznosu od 0.32 mil.eur;• Izdržavanje štićenika u domovinau iznosu od 2.50 mil.eur (1400 štićenika).• Ostala prava iz oblasti socijalnezaštite, u iznosu od 0.32 mil.eur, kojaobuhvataju osiguranje svještenika u iznosuod 0.16mil. eur i osiguranje samostalnihumjetnika u iznosu od0.16mil.eur.Sredstva za tehnološke viškove planiranasu u iznosu od 8.06 mil.eur i sa18.55% učestvuju u ukupno planiranimtransferima za socijalnu zaštitu.Ova sredstva namijenjena su za: izvršavanjeobaveza po Programu prestrukturiranjapreduzeća I preduzeća kojasu u postupku privatizacije(1.50mil.eur), potrebe racionalizacijeradnih mjesta Uprave policije (3.46mil.eur), potrebe Ministartsva odbraneCrne Gore (3.00mil.eur) I Ministarstvaprosvjete I nauke (0.10 mil.eur).Transferi institucijama, pojedincima,nevladinom i javnom sektoru planiranisu u iznosu od 119.90 mil eur.Transferi za ove namjene sa 19.43%učestvuju u ukupno planiranim izdacimaza 2007. godinu.U okviru ovih izdataka, transferijavnim institucijama planirani su u iznosuod 25.16 mil.eur i sa 4.08% učestvujuu ukupno planiranoj potrošnjibudžeta za 2007. godinu. Sredstva zatransfere nevladinim organizacijama,političkim partijama, strankama i udru-10

Budžet Republike Crne GoreBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.ženjima planirana su u iznosu od 6.06mil.eur i sa 0.98% učestvuju u ukupnoplaniranim izdacima za 2007.godinu.Od ovih sredstava za finansiranje političkihstranaka, shodno Zakonu o finansiranjupolitičkih partija («Sl.listRCG», br.33/05, 47/06) namijenjeno je2.35 mil Za finansiranje planova i programaorganizacija koje se bave socijalnomzaštitom, humanitarnom djelatnošću,problemima i zadovoljavanjempotreba lica s invaliditetima, razvojemsporta, vaninstitucionalnim obrazovanjemi vaspitanjem djece i omladine,kao I borbom protiv droga I drugihoblika zavisnosti, planiraju se sredstvau iznosu od 2.40 mil, a shodno Zakonuo igrama na sreću (“Sl.list RCG” 52/04).Transferi pojedincima planirani suu iznosu od 7.68 mil.eur i sa 1.24% uukupno planiranim izdacima za 2007godinu. Namijenjena su za stipendije ipovlastice najboljim učenicima i studentima,naknade za odštetu od elementarnihnepogoda, naknade licimaneosnovano lišenim slobode, za jednokratnepomoći porodicama i licimakoja su u stanju socijalne potrebe, povlasticeinvalidnim licima u saobraćaju,rekreaciju djece iz najsiromašnijih porodicai ostalo.Transferi Fondu penzijsko invalidskogosiguranja planirani su u iznosuod 64.34 mil.eur i sa 10.43% učestvujuu ukupno planiranim sredstvima za2007 godinu. Sredstva namjenjenaFondu penzijskog i invalidskog osiguranjaplanirana su za finansiranje penzijaizuzetih republičkim propisima,penzija ostvarenih u skladu sa zakonomo državnoj upravi, penzija pripadnikaMUP-a i ZIKS-a, kao i za pokrićedeficita Fonda PIO. Transferi Fonduzdravstva planirani su u iznosu od6.88mil.eur i namijenjena su finansiranjezdravstvene zaštite nezaposlenih lica(3.87 mil.eur), zdravstvenoj zaštitiraseljenih i izbjeglih lica (2.00 mil.eur)i finansiranju kapitalnih izdataka(1.01mil.eur).Transferi Zavodu za zapošljavanje,u iznosu od 6.57 mil.eur planirani su zafinansiranje zarada i ostalih ličnih primanjapripravnika i naknada nezaposlenimlicima.Transferi opštinama planirani su uiznosu od 1.98 mil.eur, a namijenjeni suza naknade štete od elementarnih nepogoda(0.30mil.eur), poslove inspekcijskekontrole iz oblasti gradjevinarstva (0.07mil.eur) i uslovne dotacije (1.6mil.eur).Transferi javnim preduzećima, u iznosuod 1,24 mil.eur, planirani su za potrebeŽeljeznice Crne Gore (1.00mil.eur)I za naknada štete javnim preduzećimaod elementarnih nepogoda (0.24mil.eur)Sredstva za kapitalne izdatke tekućegbudžeta planirana su u iznosu od36.72 mil.eur i u ukupno planiranimsredstvima za narednu godnu učestvujusa 5.95%. O okviru kapitalnih izdatakatekućeg budžeta dati su manji projektikoji ne ispunjavaju kriterijume kapitalnogbudžeta.Izdaci za infrastrukturu opšteg značajaplanirani su u iznosu od 1,29mil.eur i sa 3,51% učestvuju u kapitalnimizdacima. Sredstva za lokalnu infrastrukturuplanirana su u iznosu od7.02 mil.eur. Najveći dio ovih sredstava,u iznosu od 5.12 mil.eur koristiće se zarekonstrukciju ulica u Cetinju, Beranama,Ulcinju, Danilovgradu, Nikšiću,Kolašinu, Mojkovcu, Pljevljima, BijelomPolju i Plavu. Izdaci za gradjevinskeobjekte planirani su u iznosu od5.71 mil.eur, dok su izdaci za nabavkuopreme planirani u iznosu od8.51mil.eur. Izdaci za investiciono održavanjeplanirani su u iznosu od 13.71mil.eur, a najvećim dijelom odnose sena: investiciono održavanje puteva uiznosu od 2.00 mil.eur, rekonstruciju imodernizaciju regionalne i magistralneputne mreže u iznosu od 1.20mil.eur, investiciono održavanje željezniceu iznosu od 1.75 mil.eur, investicionoodržavanje administrativnihzgrada u vlasništvu Republike u iznosuod 1.00 mil.eur, za rekonstrukciju sistemagrijanja u školama (2.30mil.eur), rekonstrukcijucentara Ministarstva unutrašnjihposlova (2.20mil.eur).Pozajmice i krediti planirani su u iznosuod 5.50 mil.eur i sa 0.89% učestvujuu ukupno planiranoj potrošnji za narednugodinu. Pozajmice i krediti nefinansijskiminstitucijama planirani su uiznosu od 2.00 mil.eur, mil.eur, kreditiza mala i srednja preduzeća u iznosuod 2.00 mil.eur, dok su studentski kreditiplanirani u iznosu od 1.50eur.Sredstva za otplatu duga planiranasu u iznosu od 23.18 mil.eur, a namijenjenasu za otplatu kredita i hartija od11

Budžet Republike Crne GoreBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.vrijednosti rezidentima u iznosu od8.00 mil.eur i otplatu kredita i hartijaod vrijednosti nerezidentima u iznosuod 15.17 mil.eur. Struktura obaveza jesljedeća:•Svjetska banka 9.10 mil.eur• Pariski klub povjerilaca 1.55mil.eur• EIB /Evropska investiciona banka/1.23 mil.eur• Razvojna banka Savjeta Evrope0.55 mil.eur• IFC 0.59 mil.eur• Anglo Yugoslav banka 0.40mil.eurU ovim izdacima sadržane su obavezepo osnovu kreditnih aranžmanaza objekte iz programa javnih radova uiznosu od 6,09 mil.eur, kao i otplataduga Sekretarijata za razvoj po osnovuUgovora o strateškom partnerstvu VladeRCG i Microsoft Corporation (0.88mil.eur) i Ugovora o realizaciji projekta“Centralni registar stanovništva”(1.12mil.eur), otplata duga Ministartsvaprosvjete i nauke koji se odnosi na kreditza nabavku kompjuterske opremeza potrebe osnovnog I srednjeg obrazovanja(0.98mil.eur), otplata duga zakupovinu I adaptaciju poslovne zgradeAgencije za nacionalnu bezbjednost(0.45 mil.eur), poslovne zgradeDirekcije za nekretnine (0.24 mil.eur).Sredstva za otplatu garancija planiranasu u iznosu od 2,11 mil.eur, od čegaje 1.00mil.eur planirano za otplatudatih garancija u zemlji i 1.11 mil.eur zaotplatu garancija u inostranstvu.Sredstva za otplatu obaveza izpredhodnih godina planirana su u iznosuod 15.42 mil.eur i odnose se na isplatustare devizne štednje i isplate poosnovu izvršnih sudskih rješenja čiji jeosnov utuženja nastao prije tekuće fiskalnegodine.Sredstva rezervi planirana su u iznosuod 5.97mil.eur i čine 0.96% ukupnoplaniranih izdataka. Sredstva tekućebudžŽetske rezerve planirana su u iznosuod 4.97 mil.eur, a sredstva stalnereserve u iznosu od 1.00mil.eur. Ovasredstva će se, shodno Zakonu o budžetu,koristiti za hitne i nepredvidjeneizdatke koji nastaju tokom godine.3.2 Izdaci kapitalnog budžŽetaIzdaci kapitalnog budžeta planiranisu u iznosu od 33,91 mil.eur, što čini1.69 % BDP-a za narednu godinu. Uokviru ovih sredstava planirani su kapitalniprojekti koji će se realizovatikroz dvije institucije – Direkciju za saobraćaji Direkciju javnih radova, a shodnousvojenom centralizovanom modeluimplementacije kapitalnog budžetiranja.Izvori finansiranja kapitalnog budžetau 2007. godini su: opšti prihodibudžeta Republike u iznosu od 22.21mil.eur, namjenski prihodi po osnovuekoloških naknada u iznosu od 0.70mil.eur i kredit Evropske investicionebanke (EIB) u iznosu od 11,00mil.eur.Tekući izdaci kapitalnog budžetaplanirani su u iznosu od 1,38 mil eur, ili4.08% kapitalnog budžeta za 2007. godinu.Ova sredstva rasporedjuju se narashode za materijal i usluge u iznosuod 0.76 mil.eur i komunalne naknadeu iznosu od 0.61 mil.eur.Kapitalni izdaci planirani su u iznosuod 32,53 mil.eur i sa 95,9% učestvujuu kapitalnom budžetu Republike zanarednu godinu. Najveći dio sredstava,u iznosu od 18,00 mil eur planiran je zainfrastrukturu opšeg značaja i to za: izgradnjumagistralnog puta Risan –Grahovo – Žabljak u iznosu od 7,00 mileur, izgradnju III trake na dionici putaKufin u iznosu od 3,00 mil eur, rekonstrukcijutunela «Vrmac» na regionalnomputu R-22, dionica Kotor – Radanovićiu iznosu od 2,00 mil eur, sanacijutunela, mostova, klizišta, kosina i zidovana magistralnim i regionalnimputevima u iznosu od 2,00mil eur i investicionopresvlačenje asfalta magistralnihi regionalnih puteva u iznosuod 4,00 mil eur. Najveći dio ovihsredstava obezbijediće se iz kredita Evropskeinvesticione banke. Izdaci zagradjevinske objekte planirani su u iznosuod 13.81 mil.eur, a predvidjeni suza: izgradnju Nove zgrade Vlade u iznosuod 2,00 mil eur, završetak Domakulture – Andrijevica u iznosu od 0,82mil eur, izgradnju JU OŠ « M. Ivanović»Biševo –Rožaje u iznosu od 0,29 mileur, završetak objekta Rektorata – Podgoricau iznosu od 0,95 mil eur, završetakizgradnje Centar za kriminalističkavještačenja i obuku - Forenzičke laboratorijeu Danilovgradu u iznosu od1,31mil eur, Završetak rekonstrukcije idogradnja Instituta za javno zdravlje uiznosu od 1,14 mil eur , projekat «Centriza transfuziju» u iznosu od 0,45 mileur, Zgrada državnih agencija u iznosuod 1,83 mil eur, Upravna zgrada CarinarniceKotor u iznosu od 0,22 mil eur,Zatvor za maloljetnike, Zatvor za žene iPrihvatni centar za strance u iznosu od0,48 mil eur, Odjeljenje za izvršenjekazni zatvora do 6 mjeseci i kazne zatvoraizrečene u prekršajnom postupkuu iznosu od 0,48 mil eur i Dom zastare Bijelo – Polje u iznosu od 0,29 mileur. Izdaci za uređenje zemljišta planiranisu u iznosu od 0,06 mil.eur, a odnosese na uređenje zemljišta nakonzavršetka izgradnje Doma kulture uAndrijevici, dok su izdaci za opremuplanirani su u iznosu od 0,67 mil.eur, aodnose se na opremanje i adaptacijuMuzičkog centra i opremanje iznosuod 0,50 mil eur i nabavku opreme zaCarinarnicu – Kotor u iznosu od 0,10mil eur.Sektor za budžetKoordinator Odsjeka za politiku iprocedure budžeta,IVANA VULETIĆKoordinator Odsjeka zabudžetske operacije,SLOBODANKA POPOVIĆ12

Planirani kapitalni projektiBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.PLANIRANI PROJEKTI UKAPITALNOM BUDžETUZA 2007. GODINUPredlogom Zakona o budžetuRepublike Crne Gore za 2007.godinu, u skladu sa Smjernicamaza izradu kapitalnog budžeta, Ekonomskompolitikom za 2007.godinu iciljevima koji su predviđeni Agendomekonomskih reformi za Crnu Goru,zakapitalni budžet za 2007.godinu planiranisu kapitalni projekti u ukupnomiznosu od 33.911.032,10 eur.Vlada Republike Crne Gore usvojilaje model implementacije kapitalnogbudžeta kroz Centralizovani sistem,koji podrazumijeva pripremu irealizaciju kapitalnih projekata krozdvije institucije, i to: Direkciju javnihradova i Direkciju za saobraćajPreko Direkcije javnih radova realizovaćese, u ukupnom iznosu od15.911.032,10 eur, sljedeći kapitalniprojekti:- Nova zgrada Vlade Republike CrneGore u iznosu od 2.221.420,00 eur.Realizacijom ovog projekta dobijase novi objekat površine 4.450m2 zasmještaj Predsjednika, Podpresjednika,Ministra bez potfelja, Generalnogsekretarijata Vlade, Biro za odnose sajavnošću sa pratećim administrativnimi tehničkim prostorijama.Izgradnjom podzemne garaže kapaciteta80 parking mjesta, riješit ćese problem parkiranja za korisnikeobjekta Predsjedništva, Skupštine iVlade RCG.Prema tome ovim projektompostiže se prostorno objedinjavanjerepubličkih institucija: Presjedništva,Skupštine i Vlade RCG i trajnorješavanje pitanja smještaja Vlade.- Dom kulture – Andrijevica u iznosuod 965.260,00 eur.Radovi na izgradnji Doma kultureu Andrijevici započeli su 1996.godineizgradnjom temeljne konstrukcije. Radovina objektu su prekinuti 1997.godinei od tada do danas se nijesu izvodili.Izgradnjom ovog objekta dobitće se novi objekat površine 1.300 m2koji će u svom sadržaju osim višenamjenskedvorane kapaciteta 280 sjedećihmjesta imati biblioteku, čitaonicu,klubmladih, izložbeni prostor,prostor za info centar i ostale neophodnetehničke i prateće prostorije.KordinatorOdsjeka zaplaniranje javnihinvesticijaCrnčević Ljiljana- Osnovna škola « Milun Ivanović «Biševo - RožŽaje u iznosu od298.379,60 eur.Postojeća škola je ruinirana i ufunkciji je od 1954. godine. Planiranaje izgradnja nove škole jer se konstantnopovećava broj djece školskoguzrasta. Rekonstrukcija i dogradnjapostojećeg objekta bila bi skupa i neracionalna,jer bi značila uklanjanjestarog objekta, i predstavlja veliko ulaganje.Ovu školu trenutno pohađa224 učenika. Izgradnjom ovog projektadobit će se novi objekat 400m2učioničkog prostora, čime će se stvoritineophodni uslovi za izvođenjenastave.- Zgrada Rektorata - Podgorica uiznosu od 1.000.000,00 eur.Objekat je započet prije 6-7 godina.Izvedeni su grubi građevinski radoviu dijelu konstrukcije i ispune iste.Tokom 2007.i 2008. godine planiranje nastavak radova na objektu saciljem završetka radova na izgradnjii opremanju krajem 2008.godine.Završetkom započetih radova naovom projektu stvorili bi se prostornikapaciteti i uslovi za rad Rektorata,Centra informacionog sistema istavljanje u funkciju Univerzitetskebiblioteke.13

Planirani kapitalni projektiBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.- Centar za kriminalistička vještačenjai obuku-Forenzička laboratorija- Danilovgrad u iznosu od1.340.000,00 eur.Aktuelno stanje i mogućnosti radaCentra za kriminalistička vještačenja iobuku, upoređujući iste sa potrebama,MUP-a RCG su daleko ispod Evropskihstandarda i zahtjeva. Sadašnjiraspoloživi prostor i opremljenost neomogućavaju rad službe adekvatnorazvoju tehnike i nastalim potrebama,pa je neophodno stvoriti prostor i uslovekoji će omogućiti njeno osavremenjavanjei objedinjavanje rada svihslužbi Centra.Obzirom da izgradnja objektazapočinje 2006. godine, tokom 2007.godine biće nastavljeni radovi na izgradnjii opremanju objekta kancelariskimnamještajem, dok je za 2008.godinu planirana nabavka i ugradnjaspecijalističke opreme za laboratoriju.- Instituta za javno zdravlje - Podgoricau iznosu od 1.500.000,00 eur.Institut za javno zdravlje obavljazdravstvenu, naučno-istraživačku inastavnu djelatnost. Obzirom da je Institutjedina institucija te vrste u CrnojGori ima veoma važnu ulogu u kontroli,prevenciji i eliminaciji određenihzaraznih i hroničnih nezaraznihbolesti.Rekonstrukcija Instituta je započeta2001. godine, a radovi su zbog nedostatkasredstava obustavljeni2002.godine.Završetkom započetih radova obezbijedićese uslovi za primjenu savremenihprincipa i metopda orjentisanihka prevenciji i kontroli bolesti, poboljšanjuzdravlja i kvaliteta života uokviru realizacije projekta « zdravi ljudiu zdravoj životnoj okolini » a u skladusa politikom Evropske unije i zacrtanimciljevima Svjetske zdravstveneorganizacije.- Centri za transfuziju u iznosu od500.000,00 eur.Službe za transfuziju krvi organizovanesu u okviru javnih zdravstvenihustanova na sekundarnom nivou ipokrivaju potrebe cjelokupne populacije.Sve službe obavljaju rad prekodevet transfuzioloških jedinica lokalizovanihpri bolnicama, od kojih jeosam Kabineta za transfuziju krvi priopštim i specijalnim bolnicama i Centraza transfuziju krvi pri Kliničkomcentru u Podgorici. Transfuzijološkeslužbe smještene su u neadekvatnomprostoru u okviru bolnica kojima pripadaju.Postojeća oprema u Kabinetimaza transfuziju krvi je zastarjela,stvara poteškoće u svakodnevnom radui onemogućava uvođenje propisanihstandarda u procesu rada, kao iuvođenje novih metoda. Postoji i nedostatakosnovne opreme u mnogimKabinetima, što za posljedicu ima neadekvatnuprimjenu krvi i krvnihkomponenata, odnosno neadekvatnotransfuziološko liječenje.- Sanacija i rekultivacija jalovištarudnika olova i cinka–Mojkovac u iznosuod 1.000.000,00 eur.Jalovište rudnika olova i cinkapredstavlja jedan od najvećih ekološkihproblema u Republici Crnoj Gori.Krajem 2004. godine izrađena je projektnadokumentacija za sanaciju i rekultivacijujalovišta. Tokom 2005. i2006. godine izvođeni su radovi prvefaze sanacije sa ciljem da se završe dokraja 2006. godine.Nastavak radova na sanaciji i rekultivacijijalovišta, odnosno radova IIfaze koji se odnose na: kontrolisanoispuštanje vode iz jalovišta, formiranjunepropusne membrane od soldifikovanogmuljevitog materjala i izradipokrivnog sloja sa formiranjemplata i kultivisanjem terena, sa ciljemkompletnog završetka radova do2010. godine.Realizacijom projekta biće poboljšanostanje životne sredine i otklonjeneopasnosti po zdravlje građana.Ujedno će se dobiti velika rekultivisanapovršina veličine jedne trećine14

Planirani kapitalni projektiBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.Mojkovac, Jalovištegradske zone Mojkovca i to na veomaatraktivnoj lokaciji pored rijeke Tare.- Zgrada držŽavnih agencija - Podgoricau iznosu od 1.959.454,00 eur.Realizacijom II faze dobit će se objekatpovršine cca. 7.000 m2 i prostorza 250 zaposlenih, odnosno trajno ćese riješiti pitanje smještaja novih ipostojećih institucija od državnogznačaja. Na taj način će se obezbijeditiinstitucionalno jačanje u oblasti zaštiteživotne sredine i prostornog uređenja.- Upravna zgrada Carinarnice Kotor- Kotor u iznosu od 332.000,00eur.Carinarnica Kotor je počela sa radom2001.godine. Od početka svogarada Carinarnica koristi iznajmljeneprostorije Jugopetrola AD Kotor, svedo maja 2005. godine, od kada koristiprostor u Luci Kotor.Uprava carina već duže vrijemepokušava da riješi smještajne potrebeCarinarnice Kotor. Zaključeno je da jejedino kvalitetno rješenje izgradnjazgrade koja bi odgovarala potrebamaove Carinarnice. Od Opštine Kotordobijena je besplatna lokacija, a projekatje oslobođen plaćanja komunalija.Završetkom ovih radova, staviće seu funkciju objekat koji će omogućitiobjedinjavanje svih službi ove Carinarnicena jednom mjestu. Objedinjavanjemslužbi očekuje se skraćenjevremena za sprovođenje carinskogpostupka, poboljšanje uslova radaslužbenika Carinarnice Kotor sa ciljempovećanja prihoda.- Upravna zgrada Carinarnice Podgorica– Podgorica u iznosu od65.000,00 eur.Uprava carina već duže vrijemepokušava da riješi smještajne potrebeCarinarnice Podgorica. Zaključeno jeda je jedino kvalitetno rješenje izgradnjazgrade koja bi odgovarala potrebamaove Carinarnice. Od Opštine Podgoricadobijena je besplatna lokacija.Završetkom ovih radova, staviće seu funkciju objekat koji će omogućitiobjedinjenje svih službi ove Carinarnicena jednom mjestu. Objedinjenjemslužbi očekuje se skraćenje vremenaza sprovođenje carinskog postupka.Sredstva u 2007.godini u iznosuod 65.000,00 eur planirana su za izraduprojektne dokumentacije.- Zatvor za maloljetnike, Zatvor zažene i Prihvatni zatvor za strance u iznosuod 500.000,00 eur.U Zavodu za izvršenje krivičnihsankcija, kaznu zatvora izdržavaju maloljetnalica i žene neadekvatnim uslovima.Prostor za smještaj i boravak licališenih slobode sa higijenskog, peneloškogi bezbjedonosnog aspektane zadovoljavaju minimum neophodnihuslova propisanih našim zakonimai međunarodnim standardima.Odjeljenje za strance ne postoji.Projektom je predviđeno ukupno1.200 m2 korisne površine. Izgradnjomplaniranog objekta biće omogućenoda se ispoštuju standardi postupanjaprema ovoj kategoriji lica, propisanidomaćim i međunarodnim aktima,na način što bi tretirana lica bilašmještena u posebnom dijelu objektakoji će biti opremljen svim sadržajimapotrebnim za realizaciju planiranogprograma tretmana.- Odjeljenje za izvršenje kazni zatvorado 6 mjeseci i kazne zatvora izrečeneu prekršajnom postupku u iznosuod 500.000,00 eur.U zavodu za izdržavanje krivičnihsankcija zbog izdržavanja kratkih kaznizatvora do 6 mjeseci izrečenih ukrivičnom postupku i kazni zatvoraizrečenih u prekršajnom postupkuprosječno godišnje boravi 1000 lica lišenihslobode u neadekvatnom prostoru.Neodgovarajući uslovi njihovogboravka u suprotnosti su sa zakonomo izdržavanju krivičnih sankcija i reformomzatvorskog sistema.Adekvatnismještajni kapaciteti su preduslovuspješne realizacije programa resocijalizacije.Izgradnjom planiranog objektastvariće se neophodni uslovi za egzistencijuosuđenih lica.Pravo na smještajkoji odgovara savremenim higijenskimuslovima i mjesnim klimatskimprilikama,prostorije za odmor i rekreaciju,ispunićepropisane uslove kakosa peneloškog tako i sa bezbjedonosnogstanovišta.- Dom za stare osobe - Bijelo – Poljeu iznosu od 300.000,00 eur.S obzirom da u Crnoj Gori postojisamo jedan objekat koji pruža njegustarim licima (Grbavac-Risan), izgradnjomovog objekta stvoriće se usloviza smještaj i njegu svih zainteresovanihlica iz ove najugroženije kategorijestanovništva.Tokom 2006 godine stvoriće se usloviza počezak radova na objektu (lokacija,projektna dokumentacija i potrebnedozvole i saglasnosti ), i bićezavršena I faza radova koja podrazumijevagrube građevinske radove nakompletnom objektu sa pokrivanjemi “zatvaranjem” objekta i završne radovena prizemlju objekta. Tokom2007. godine planirano je izvođenjeradova II faze, odnosno izvođenje završnihzanatskih i instalaterskih radovana spratu i potkrovlju sa ciljemstavljanja kompletnog objekta u funkcijukrajem godine. Kompletiranjemovih radova, staviće se u funkciju objekatkoji pokriva površinu od 5.120m2, u kojem bi bilo smješteno 180 starihlica.- Dom za palijativnu njegu starih«Grabovac» - Risan u iznosu od67.000,00 eur.15

Planirani kapitalni projektiBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.Tivat, Vrmac- Izgradnja puta Risan–Grahovo–Žabljaku iznosu od 7.000.000,00eur. Projektom je predviđena izgradnjamagistralnog puta dužine 145 km.Osnovni cilj ovog projekta je stvaranjealternative za pravac Sjever–Jugkao i otvaranje nevalorizovanih prostorai stvaranje kvalitetne veze primorjasa Žabljakom u cilju razvoja turističkihpotencijala.Realizacija ovog projekta je u toku.Do sada je urađena dionica Risan(Lipci)-Dragalj u dužini18,5 km, i dionicaJasenovo Polje-Kruševica u dužiniod 13,5 km (ne u potpunosti).Na lokaciji postoje dva montažnaobjekta, sagrađena 1950.godine kojisu nefunkcionalni, tako da na tomprostoru treba sagraditi novi objekat.S obzirom da u Crnoj Gori ne postojiobjekat koji pruža adekvatnu njegustarim i umirućim licima,izgradnjanovog objekta će poboljšati uslovesmještaja najugroženijih kategorijastarih lica.Kompletiranjem ovih radova, stavićese u funkciju objekat površine3.000 m2 koji bi uz ostale neophodnesadržaje bio namijenjen smještaju korisnika,kojima je neophodna palijativnanjega-kapaciteta 100 ležaja.Sredstva u 2007.godini u iznosu od67.000,00 eur planirana su za izraduprojektne dokumentacije- Meteorološka stanica u Igalu –Herceg Novi u iznosu od 128.318,50eur.Realizacijom ovog projekta dobitće se projekat površine cca 200 m2 iprostor za 5 osmatrača, odnosno trajnose rešava lokacija Glavne meteorološkestanice čiji podaci idu u međunarodnurazmjenu.Takođe, trajnose rješavba smještaj zaposlenih i postavljanjeautomatske meteorološkeopreme i instrumenata, kao i formiranjepomorske opservatorije.- Muzički centar – Rekonstrukcija iadaptacija objekta Doma vojske uPodgorici u iznosu od 3.234.200,00eur.Obzirom da je Dom vojske u Podgoriciprešao u vlasništvo države CrneGore a da određene republičke institucijekulture (Muzički centar, Crnogorcskakinoteka i dr.) nemaju obezbjeđeneprostorne uslove, saglasnoodlukama Vlade RCG o osnivanjuovih ustanova, prišlo se realizaciji zaključakaVlade za obezbjeđivanje uslovaza njihov rad.Rekonstrukcijom, adaptacijom iopremanjem postojećeg objekta površine4.800 m2, uz dogradnju dodatnih450 m2, stvorit će se savremenitehničko-tehnološki uslovi prvenstvenoza razvoj muzičke umjetnosti i muzičkedjelatnosti, i zaštitu i prezentacijufilmskog fonda, kao i razvoj drugihnedostajućih kulturnih sadržaja. Naovaj nacin stvaraju se uslovi za rad republičkihustanova kulture.Kroz Kapitalni budžet za 2007.godinupreko Direkcije za saobraćaj,realizovaće se kapitalni projekti uukupnom iznosu od 18.000.000,00eur. Iz budžetskih sredstava, u iznosuod 7.000.000,00 eur, realizovaće se kapitalniprojekat :Takođe pored kapitalnih projekata,koji će se finansirati budžetskimsredstvima za 2007.godinu, u kapitalnibudžet za 2007.godinu ušli su i projektnizajmovi. Sredstvima iz kreditaEvropske investicione banke (EIB ) uiznosu od 11.000.000,00 eur , finansiraćese sljedeći kapitalni projekti :• Sanacija tunela, mostova, klizišta,kosina i zidova na magistralnim iregionalnim putevima u iznosu od2.000.000,00 eur. U toku 2007.godinepredviđeno je saniranje više tunela,mostova, klizišta, kosina i zidova naregionalnim i magistralnim putevimau Republici. Radi se o projektima čijaje pojedinačna vrijednost od200.000,00 eur do 500.000,00 eur.• Tunel « Vrmac » u iznosu od2.000.000,00 eur. Projekat je započet u2005.godini i planiran je završetak dokraja marta 2007. godine. Do produžetkaroka za završetak ovih radova jedošlo zbog urušavanja dijela tunela čijaje sanacija u toku.• Mišići – Buljarica preko prevojaKufin u iznosu od 3.000.000,00 eur.Ovim projektom je predviđena izgradnjaIII trake za sporu vožnju nadijelu magistralnog puta Budva-Barna lokalitetu Kufin u dužini od 6 km.• Presvlačenje asfalta magistralnihi regionalnih puteva u iznosu od4.000.000,00. Ovim projektom jepredviđeno investiciono presvlačenjeasfalta na regionalnim i magistralnimputevima u Republici. Projekat investicionogpresvlačenja je otpočet u2006. godini.SEKTOR ZA BUDŽETKordinator Odsjeka zaplaniranje javnih investicijaCRNČEVIĆ LJILJANA16

Ekonomski i fiskalni programBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.EKONOMSKI I FISKALNI PROGRAMZA CRNU GORU 2006 -2008.Zemlje koje su u procesu pregovorao Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanjusa Evropskom unijom,kao i zemlje koje su zaključile ovaj Sporazum,ali nemaju status zemlje kandidata,od 2006. godine učestvuju u izradi Ekonomskogi fiskalnog programa (EFP) kojiće obuhvatiti period 2006 – 2008. godine.Ekonomski i fisklani programpredstavlja vrstu pripreme za Predpristupajućiekonomski program (PEP), koji suzemlje dužne da sačinjavaju, nakon dobijanjastatusa zemlje kandidata. U dugoročnojperspektivi Ekonomski i fiskalniprogram predstavlja pripremu za revidiranuLisabonsku strategiju, kao i za Programkonvergencije, koji se sačinjava nakonsticanja članstva.Ekonomski i fiskalni program 2006treba da prikaže činjenice koje pokazujupostignuti progres, učinjen kroz razvoj institucionalnihi analitičkih kapaciteta.Prethodno navedeno je potrebno da bizemlja kandidat mogla biti adekvatno razmatranau predpristupajućim nadzornimprocedurama, kao i multilateralnim nadzornimprocedurama Evropske monetarneunije, naravno, koliko to raspoloživi institucionalnii analitički kapacitet dozvoljava.Crna Gora je prvi put 2006. godineučestvovala u izradi ovog dokumenta. Uobičajenapraksa Evropske Komisije preporučujeda Ministarstvo finansija koordinirarad na izradi Ekonomskog i fiskalnogprograma i potom dostavi Komisiji. Uskladu sa tim, jula 2006. godine Ministarstvofinansija je formiralo međusektorskuradnu grupu koju su sačinjavali predstavniciMinistarstva finansija, Sekretarijata zaevropske integracije, Centralne banke,MONSTATA, Savjeta statističkog sistemaCrne Gore, a kasnije su i predstavnici Institutaza strateške studije i prognoze doprinijeliu izradi dokumenta. Nakon finaliziranjadokument je dostavljen VladiRCG, te nakon okončanja procedure, upućenje komesaru Evropske Komsije, gospodinuŽoakinu Almunji.Dokument je strukturiran tako daobuhvata četiri poglavlja. Prvo poglavljemr Milorad KatnićBojanaBoškovićse odnosi na pregled makroekonomskihpokazatelja i kretanja za 2005. godinu iprvu polovinu 2006. S obzirom na to daCrna Gora prvi put sačinjava 2006 EFP, nijebilo moguće praviti komparativnu analizuprojekcija koje su bile obuhvaćeneprethodnim Programom. Drugo poglavljeobuhvata projekcije makroekonomskogokvira do 2008. godine i bazira se naprojekcijama kojima raspolažu Ministarstvofinansija i Centralna banka, a koje suprethodno usklađene sa preporukamaMeđunarodnog Monetarnog Fonda. Trećidio obuhvata pregled kretanja javnih finansija,kao i projekcije kretanja ovog sektora.Naime, ovim dijelom prikazani suglavni prioriteti u oblasti javnih finansijaza period 2006-2008. Održavanje finansijskestabilnosti kroz politiku uravnoteženogbudžeta u skladu sa preporukamaMeđunarodnog Monetarnog Fonda jeprepoznato kao glavni prioritet, istovremenouz pronalaženje načina za ublažavanjeporeskih opterećenja građana i biznisa.Četvrto poglavlje sadrži pregledstrukturnih reformi koje su obuhvaćeneAgendom ekonomskih reformi za CrnuGoru, dok će pregled prioriteta do 2008.godine biti dostavljen po izradi noveAgende koju priprema Vlada RepublikeCrne Gore za period od 2007 – 2010. godine.U Ministarstvu finansija je 29. januara2007. godine održan tehnički sastanak sapredstavnicima Evropske komisije, AnotoniomSančezom i Mihaiom Macovei, kojisu zaduženi za pripremanje ocjene Ekonomskogi fiskalnog programa. Na sastankusu razmatrane teme koje su od značajaza sačinjavanje finalne ocjene dokumenta.Najveća pažnja je posvećena pitanjimakoja se tiču reformi u sektorima: energetike,rada, penzijsko invalidskog osiguranja,zdravstva, javne uprave, kao i pitanja u vezisa fiskalnim trendovima u Crnoj Gori.Naredna faza u cjelokupnom procesuizrade i ocjenjivanja EFP podrazumijevadostavljanje finalne ocjene dokumentaMinistarstvu finansija, nakon čega će uBriselu biti organizovan sastanak na nivouzemalja Zapadnog Balkana gdje ćebiti predstavljeni, analizirani i diskutovaniEkonomski i fiskalni programi zemalja regiona,koje su kvalifikovane za sačinjavanjepomenutog dokumenta.Sačinjavanje Ekonomskog i fiskalnogprograma za 2006. godinu predstavlja neophodankorak i preduslov u procesu pripremanjaCrne Gore za buduće članstvou Ekonomskoj i Monteranoj uniji, a istovremenodoprinosi jačanju kapaciteta unutarcrnogorskih institucija za pripremanjei implementaciju razvojnih politika uz podrškuEvropske Komisije.SEKTOR ZA PRIVREDU, FINANSIJE,SISTEM IGARA NA SREĆUI MEĐUNARODNU SARADNJUMILORAD KATNIĆ,pomoćnik ministraBOJANA BOŠKOVIĆ,viši savjetnik17

Instrument za predpristupnu pomoć EUBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.INSTRUMENT ZAPREDPRISTUPNU POMOĆEVROPSKE UNIJE - IPA1. OSNOVNI PODACI ONOVOM INSTRUMENTUPOMOĆI EVROPSKEUNIJEInstrument za predpristupnu pomoćEU (Instrument for Pre-accessionAssistance, ili skraćeno-IPA),predstavlja pomoć Evropske unije namijenjenuzemljama kandidatima ipotencijalnim kandidatima za pristupEU (države Zapadnog balkana i Turska).Cilj instrumenta je da pruži pomoću neophodnim reformama, kojezahtjeva članstvo u Evropskoj uniji.Program IPA za period 2007-2013.godine,zamijeniće sve postojeće programepodrške EU, tj. CARDS, PHARE,ISPA, SAPARD, kao i predpristupni instrumentza Tursku. Napominjemo daje u Republici Crnoj Gori do sada biorealizovan samo program CARDS i toposredstvom Evropske agencije za rekonstrukciju.Pomoć Evropske unije biće implementriranakroz pet komponenti:1. Podrška tranziciji i jačanju institucija;2. Regionalna i prekogranična saradnja;3. Regionalni razvoj;Nataša Kovačević4. Razvoj ljudskih resursa;5. Ruralni razvoj.Komponenta 1 namijenjena je jačanjuinstitucija. Komponenta 2 namijenjenaje jačanju stabilnosti, bezbijednostii prosperiteta. Komponenta3 ima za cilj pripremu za fondove EU,komponenta 4 pripremu za učešće u18

Instrument za predpristupnu pomoć EUBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.Evropskom socialnom fondu, dokkomponenta 5 ima za cilj pripremuimplementaciju zajedničke poljoprivrednepolitike, acquis communautaire-ai podršku za održivo prilagođavanjepoljoprivrednog sektora i ruralnihoblasti država kandidata.Da bi zemlja kandidat dobila pristupsredstvima iz tri preostale komponenteIPA fondova treba da funkcionišeu skladu sa sistemom decentralizovanogupravljanja, odnosno dadokaže sposobnost samostalnog programiranjai upravljanja, s obzirom dasu poslednje tri komponente IPA instrumentausmjerene na pripremu zemaljakandidata za upravljanje strukturnimsredstvima EU.DržŽave potencijalni kandidati, odnosnoCrna Gora, Srbija, Albanija,BiH, i Makedonija će koristiti sredstvaiz prve dvije komponente, dok ćedržŽave kandidati (Hrvatska i Turska)koristiti svih pet komponenti.Cilj Evropske komisije je postepenoprenošenje odgovornosti za upravljanjesredstvima pomoći na državukorisnika (tzv. decentralizovani sistem),paralelno sa jačanjem institucija.Sve držŽave korisnice koristiće pomoću cilju: jačanja demokratskih institucijai vladavine prava, reformu državneuprave, ekonomsku reformu,zaštitu ljudskih prava, kao i regionalnui prekograničnu saradnju. Dodatno,za držŽave potencijalne kandidatepomoć će biti usmjerena i na progresivnousklađivanje sa acquis-em idruštveni i ekonomski razvoj, a za držŽavekandidate na usvajanje i implementacijuacquis-a i pripremu za implementacijuzajedničke poljoprivrednei kohezione politike.Alokacija i iznos sredstava predpristupnepomoći EU zavisi od usvajanjabudžeta Evropske unije za period2007-2013. godine.Pri tome, EvropskaKomisija će nastojati da sredstvaza države potencijalne kandidate buduna nivou sredstava koja su državeZapadnog balkana primale kroz programCARDS.Okončanje podrške kroz programCARDS podrazumjeva i završetakmandata Evropske agencije za rekonstrukciju,što dalje naglašava neophodnostpostepene izgradnje i razvojadomaćih kapaciteta za decentralizovanoupravljanje sredstvima EU.Predlogom Uredbe o osnivanjuInstrumenta za predpristupnu pomoć–IPA,koju je Evropska komisijausvojila u septembru 2004, predviđenoje da se novi instrument primjenjujeod 1. januara 2007. godine, mada,zbog uobičajenih procedura i kašnjenja,sredstva iz IPA programa vjerovatnoće biti operativna sredinom2008. godine.2. INSTITUCIONALNIOKVIR ZA IPAINSTRUMENTNakon usvajanja Informacije o Instrumentuza predpristupnu pomoćEU, koju je dostavilo Ministarstvo zaekonomske odnose sa inostranstvom ievropske integracije Republike CrneGore u aprilu 2006.godine, bilo je neophodnouspostaviti institucionalniokvir za IPA instrument. U junu 2006.godine imenovan je Nacionalni koordinatorpomoći (National Aid Coordinator-NAC),U skladu sa zaključcima pomenuteinformacije, sva ministarstva su odredilanadležne osobe za programiranjei kordinaciju pomoći, odnosno osobunadležnu za upravljanje i tehničkosprovođenje projektnih aktivnosti uokviru resornih ministarstava (SPO-Senior Programme Officer-viši savjetnikza programiranje). Ovim zaključkomformirana je i Komisija za koordinacijupomoći Evropske unije, koja jena centralnom nivou odgovorna zaukupnu internu koordinaciju procesapridruživanja, i vremenom će zamijenitipostojeću Komisiju za koordinacijupristupanja Evropskoj uniji.Nadležnosti i zadaci Komisije zakoordinaciju pomoći Evropske unijesu da: programira pomoć iz predpristupnihfondova EU tj. utvrđuje i formulišepotrebnu pomoć; osiguravavezu između procesa pristupanja i korištenjafinansijske pomoći EU; osigurakoordinaciju između organa upravevezano za programiranje; izrađuje iodobrava projektne zadatke i idejneprojekte; prati realizaciju projekata;odobrava i daje komentare na izvještajeo realizaciji projekata; vrši koordinacijusa ostalim donatorskim programimai utvrđuje potrebe za dodatnimizvorima finansiranja.Pored definisanja ključnih funkcija,za uspostavljanje buduće institucionalneinfrastrukture za programiranjei finansijsko upravljanjesredstvima IPA, neohodno je i uspostavitiCentralnu jedinicu za finansiranjei ugovaranje (Central Finance andContracting Unit-CFCU). CFCU jedinicatrebala bi biti formirana u okviruMinistarstva finansija2. Ova jedinicabi imala sveukupnu tehničku, administrativnuodgovornost, kao i odgovornostza finansijsko upravljanjesredstvima koje dodjeljuje EvropskaUnija u vidu bezpovratne finansijskepomoći, u skladu sa odredbama Finansijskogmemoranduma, koji bi sezaključio između naše Vlade i EvropskeUnije. Obaveze bi se odnosile nasprovođenje funkcija ugovaranja, plaćanja,vođenje računovodstva, kao isve aktivnosti vezane za nabavku robai usluga.Pored CFCU, uspostavio bi se Nacionalnifond (National Fund- NF), čijauloga bi bila potraživanje sredstavaod Evropske komisije, raspodjelasredstava krajnjim korisnicima i finansijskoizvještavanje, odnosno uz pomoćNF realizovali bi se svi transferisredstava od Evropske komisije.Kad se govori o tome gdje bi trebalouspostaviti jedinice CFCU i NF,treba napomenuti da u Republici Hrvatskojobje jedinice se nalaze u Ministrastvufinansija, u Republici MakedonijiMinistarstvo finansija zaduženoje za registraciju i evidenciju svihprojekata, usklađivanje pomoći sa nacionalnimbudžetom, kontrolu upotrebesredstava, mada nisu formirane19

Instrument za predpristupnu pomoć EUBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.zvanično jedinice ovakvog tipa. UBosni i Hercegovini, iz sredstavaCARDS za 2004. obezbijeđena je podrška,kroz program Twinning, Ministarstvufinansija za uspostavljanje iupravljanje CFCU-om i NF-om. U RumunijiNacionalni fond je smješten utrezoru Ministarstva finansija, dok jeCFCU, kao implementaciona jedinica,smještena u okviru posebnog direktorataMinistarstva finansija, i direktnoje odgovorna Nacionalnom ovlašćenomslužŽbeniku (National AuthorisingOfficer-NAO), koji rukovodi Nacionalnimfondom. U Poljskoj jeCFCU takođe posebna implementacionajedinica, dok je NAO ministar finansija,a direktor Nacionalnog fondanjegov zamjenik.3. VIŠEGODIŠNJIOKVIRNI PLANSKIDOKUMENT-MIPDcilj predpristupne pomoći RepubliciCrnoj Gori je da se pomogne zemljida se suoči sa izazovima evropskih integracija,da definiše i sprovede reformekoje zahtijeva Evropska unija kakobi se ispunili uslovi procesa stabilizacijei pridruživanja, odnosno, kako bise postavili temelji za kasnije ispunjavanjeKopenhaških kriterijuma začlanstvo u EU.Važno je istaći da svi investicionipod-projekti koje podržava IPA program,moraju biti ko-finansirani iz nacionalnihjavnih prihoda i/ili iz komercijalnihizvora. Naime, uz finansiranjeiz sredstava Evropske unije, Vlada,odnosno određeno ministarstvokoje je korisnik projekta, ko-finansiraćeod 10% do 25% od ukupne vrijednostiprojekta. Fiskalni uticaj predpristupnepomoći EU na budžet RepublikeCrne Gore u ovom periodubiće moguće procijeniti nakon preciziranjaobaveze kofinansiranja.SISTEMA UPRAVLJANJASREDSTVIMA EU(DIS)Svrha decentralizacije sistemaupravljanja sredstvima je postepenapriprema države kandidata za preuzimanjeodgovornosti za upravljanjesredstvima predpristupne pomoći EUa nakon pristupanja EU i sredstvimafondova EU. U toku procesa decentralizacijetreba obezbijediti odgovarajućipravni i administrativni okvir zapreuzimanje odgovornosti za implementacijuprograma od Evropske komisije.U tom smislu posebno je važnoobezbijediti tehničku pomoć i/ilitwinning program koji bi bio podrškaza uspostavljanje strukture neophodneza decentralizaciju upravljanjasredstvima iz programa IPA.U decentralizovanom sistemu,zemlja korisnik pomoći je ovlašćenaza ugovaranje, uz kontrolu DelegacijeEvropske komisije. Kontrola se možesprovoditi na dva načina:• Ex ante – odluke koje se odnosena tenderske procedure i ugovaranje(tenderski dosije, odbor za evaluaciju,izvještaj o evaluaciji, ugovor) donosiovlašćeni ugovarač zemlje korisnika,nakon prethodnog odobrenja DelegacijeEvropske komisije;• Ex post – odluke donosi ovlašćeniugovarač bez prethodnog odobrenjaDelegacije Evropske komisije.Naknadno se sprovodi ex post kontrola.Vlada Republike Crne Gore, u saradnjisa Evropskom komisijom, pripremilaje Višegodišnji indikativniplanski dokument (Multi-Annual IndicativePlanning Document –MIPD),koji predstavlja ključni strateški planskidokumenat za pomoć u okviruIPA instrumenta, za period 2007-2009.godine. Dokument MIPD utvrđujeglavne oblasti za intervencije i osnoveprioriteta za kasniju izradu godišnjihakcionih planova. U dokumentu suutvrđeni glavni strateški ciljevi pomoći.Dokument je zasnovan na prioritetimautvrđenim u: Nacionalnom programuza implementaciju preporukaiz Evropskog partnerstva, Sporazumuo stabilizaciji i pridruživanju i sektorskimstrateškim dokumentima.MIPD je utvrđen za trogodišnji periodi revidira se na godišnjem nivou,a usklađen je sa Višegodišnjim indikativnimfinansijskim okvirom, dokumentomkojim je utvrđeno kako se finansijskasredstva raspodjeljuju pozemljama i komponentama.Kako je navedeno u dokumentuMIPD za Crnu Goru, osnovni strateškiSredstava koja će biti opredijeljenaza Republiku Crnu Goru u narednomperiodu prikazana su u narednojtabeli:4. DECENTRALIZACIJAODSJEK ZA MEĐUNARODNUSARADNJU I EU INTEGRACIJE,NATAŠA KOVAČEVIĆ,Samostalni savjetnik20

Zimska turistička sezona 2006/07BILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.ZIMSKA TURISTIČKA SEZONA2006/07Akcionim i Operativnim planom za zimsku turističkusezonu 2006/07 Poreske uprave, postavljeni su jasniciljevi i zadaci, određeni nosioci posla i rokovi zanjihovo sprovođenje. Direktor Poreske uprave Mirjana Pešelj,formirala je Koordinaciono tijelo za pripremu i praćenje aktivnostiu zimskoj turističkoj sezoni koje zasijeda svakog ponedeljka.Pozitivna iskustva iz prethodne vrlo uspješne ljetnjeturističke sezone su izuzetno dobar osnov za nastavakaktivnosti na organizovanom praćenju i zimske turističke sezone.Destinacije na sjeveru Crne Gore su u zimskom perioduvrlo atraktivna područja koja dobijaju obilježja turističkihcentara, tako da je osnovni moto Poreske uprave, usvojenjoš 2005. godine -“Turistička sezona u svakom gradu”, dopunjeni sa - “Turistička sezona tokom cijele godine”.Očekuje se da će sa početkom zimske turističke sezonena sjeveru republike, u turističkim centrima, Žabljak, Kolašin, Rožaje i Vučje, doći do povećanog priliva domaćih i stranihgostiju i srazmjernog povećanje prometa kod svih poreskihobveznika, kako po osnovu prodaje proizvoda, tako i po osnovupružanja usluga.Međutim, isto tako očekuje se i u primorskim opštinama,u zimskom periodu značajan priliv turista - kako domaćihtako i stranih posebno u vrijeme Božićnih i Novogodišnjihpraznika, imajući u vidu činjenicu da Crna Gora ima izuzetnorazvijen zdravstveni turizam, tradicionalno razvijensportski turizam, a u poslednje vrijeme se razvija i kongresniturizam.Poreska uprava je svoje planove i programe prilagodilaovim okolnostima i usmjerila aktivnosti na praćenje zimske turističkesezone kako na sjeveru, tako i na jugu Republike.Šema realizacije naplate javnih prihoda za vrijeme zimsketuristička sezone 2006/07Aktivnostima tokom trajanja zimske turističke sezone,Osnovni ciljevi Poreske uprave za vrijeme trajanja zimsketurističke sezone 2006/07, su veći obuhvat poreskih obaveznika,i povećanje stepena naplate javnih prihoda.koordiniraće Direktor Poreske uprave sa Pomoćnicima direktora,dok će prijedloge u vezi preduzimanja mjera, Direktorupodnositi Koordinaciono tijelo za pripremu i praćenjezimske turističke sezone. Koordinaciono tijelo će zasijedatijednom sedmično i na tim sastancima će se analizirati rad uprethodnom periodu, donositi zaključci, određivati rokovi ipratiti njihova realizacija.Za realizaciju tih ciljeva, Poreska uprava donijela je Akcionii Operativni plan za zimsku turističku sezonu 2006/07.Nadzor nad radom filijala vršiće Sektor za kontrolu i Sektorza sprovođenje naplate. Predmet nadzora je sprovođenjeplaniranih aktivnosti područnih jedinica, u kojima se odvijazimska turistička sezona, a posebno organizovanje i izvršenjezadataka, sa aspekta blagovremenosti i ostvarivanja21

Zimska turistička sezona 2006/07BILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.planiranih efekata naplate javnih prihoda.Aktivnosti Sektora za sprovođenje poreskih propisa, inspekcijskinadzor i upravni postupak u zimskoj turističkojsezoni odvijaće se sa posebnim akcentom na kontrole prometaroba i usluga, evidentiranja prometa preko poreskeregistar kase, kontrole turističko-ugostiteljskih objekata tiparestorana, barova, hotela i objekata za privatni smještaj turista,kao i poreskih obveznika koji obavljaju djelatnost izdavanjaski opreme i drugih rekvizita. U tom smislu, neophodnoje izvršiti preciznu identifikaciju lica koja obavljaju djelatnost,kako bi se ista obuhvatila oporezivanjem.U svakom zimskom turističkom centru će se identifikovatiodređeni broj ugostiteljskih objekata koji ostvaruju najznačajnijeprihode i koji će biti pod posebnim nadzorom usmislu evidentiranja prometa, iskazivanja prihoda i rashodai redovnog podnošenja poreskih prijava.Kontrole evidentiranja prometa kod ovih obveznika ćese sprovoditi najmanje jednom sedmično.Kod određenog broja ugostiteljskih objekata promet ćese utvrditi putem snimanja prometa, odnosno procjene.Kontrolom će se obuhvatiti objekti tipa manjih hotela, pansiona,motela, s posebnim osvrtom na kontrolu evidentiranjaprihoda od noćenja.Izvršiće se izbor određenog broja obveznika koji obavljajudjelatnost izdavanja ski opreme i drugih rekvizita. Kodkontrole objekata koji obavljaju trgovinsku djelatnost isključivoće se vršiti kontrola evidentiranja prometa, a na osnovuplana koji će sprovoditi Grupa za operativno planiranje inadzor Sektora za inspekcijski nadzor.Realno posmatrajući, zimska turistička sezona je mnogomanjeg intenziteta nego ljetnja, tako da je veoma značajnoregistrovati što veći broj poreskih obveznika koji se bave sezonskimdjelatnostima.Planom je predviđeno angažovanje poreskih inspektoraiz drugih područnih jedinica, zatim određenog broja domicilnihporeskih inspektora i poreskih inspektora iz jedne područnejedinice u drugu na poslovima inspekcijskog nadzorau periodu trajanja zimske turističke sezone.Time se žŽeli postići pun efekat u vršenju inspekcijskognadzora uopšte. Odabir poreskih inspektora koji će biti angažŽovanina vršenju inspekcijskog nadzora će izvršiti Sektorza praćenje sprovođenja poreskih propisa, inspekcijskinadzor i upravni postupak. Poreska uprava poklanja velikupažŽnju obuci poreskih inspektora, na način što se putem radionica,seminara i predavanja poreski inspektori edukujuza vršenje inspekcijskog nadzora i kod poreskih obveznikačija je djelatnost specifična.Izbor poreskih obveznika koji će biti kontrolisani u tokutrajanja zimske turističke sezone, vršiće Sektor za praćenjesprovođenja poreskih propisa, inspekcijski nadzor iupravni postupak. Za kontrolu evidentiranja prometa prekoporeske registar kase, koristiće se saznanja iz prethodnihkontrola, prigovori građana –potrošača, zatim istorija slučajaporeskog obveznika kojima raspolažu područne jedinice,indicije i tome slično. Kod utvrđivanja poreske obaveze putemprocjene, koristiće se u prvom redu podaci sa kojimaraspolažu područne jedinice o otvorenim i zatvorenimprostorima, lokacijama i vrstama djelatnosti koje se obavljajuu pojedinim ugostiteljskim objektima, manjim hotelima,pansionima i sličnim objektima, koji ostvaruju veliki prometu toku trajanja zimske turističke sezone Takođe, koristiće sei podaci koji se neposredno utvrde na terenu bilo od stranepodručnih jedinica ili od strane poreskih inspektora.Kontrola PDV prijava vršiće se na osnovu podataka iz informacionogsistema i podataka sa kojima raspolažu područnejedinice, kao i podataka koje poreski inspektori utvrdeneposredno na terenu a posebno kada se radi o potrebitzv.vezanog nadzora više poreskih obveznika.Aktivnosti Sektora za sprovođenje naplate, za vrijemetrajanja zimske turističke sezone su utvrdjivanje i naplata javnihprihoda po svim osnovama. Do ostavarenja ovog ciljaPoreska uprava dolazi svojom transparentnošću i saradnjomsa poreskim obveznicima.U fazi pripreme zimske turističke sezone, Poreska upravaje pripremila publikaciju “Informator – za poreske obveznikeu zimskoj turističkoj sezoni 2006/2007”. “Informator” je22

Zimska turistička sezona 2006/07BILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.prvenstveno namijenjen poreskim obveznicima – preduzetnicima,čije se poreske obaveze utvrdjuju u paušalnom iznosu.Namjera izdavanja ove publikacije, bila je, da Poreskauprava, na vrijeme informiše poreske obveznike o njihovimpravima i obavezama, kako bi putem legalnog poslovanjaomogućili stvaranje pozitivnog ambijenta na tržištu CrneGore. Na ovaj način omogućiće se stvaranje ravnopravnihuslova poslovanja i doprinijeti smanjenju sive ekonomije.Realno je očekivati da će efekti ove saradnje biti uspješnazimska turističke sezone 2006/2007, kako za poreske obveznike,tako i za državu Crnu Goru.Prioritetna aktivnost u zimskoj turističkoj sezoni je što većiobuhvat poreskih obveznika, njihova registracija kod poreskogorgana, kao i identifikacija njihovih prihoda. Posebneaktivnosti Sektora za sprovodjenje naplate, biće usmjerenena utvrdjivanje i naplatu poreza na promet nepokretnosti,iz razloga, što je u poslednjih nekoliko mjeseci, pojačan intenzitetprometa nekretnina na području sjevernih opština,pogotovo u Kolašinu i Žabljaku.Kao pokazatelj ove pojave, svjedoče i podaci iz Informacionogsistema Poreske uprave, o ostavrenim rezultatima naplateporeza na promet nepokretnosti, u periodu od 01.01.do 30.11.2006.godine, kada je ostvarena naplata ovog porezau iznosu od 11.516.106,51eur. U istom periodu prethodne godine,naplaćen je porez, u iznosu od 4.524.640,43eur. Indexrasta naplate u tekućoj godini, po ovom osnovu, iznosi 254.Posebna pažnja u naplati javnih prihoda tokom ove sezonebiće usmjerena na naplati poreskih obaveza, kod onihporeskih obveznika čija se djelatnost, za vrijeme zimske turističkesezone, naročito intenzivira, posebno naplata prihodapo osnovu izdavanja ležajeva i apartmana.Za realizacijuaktivnosti predviđenih Akcionim planom zimske turističkeKoordinaciono tijelo za praćenje Zimske turističke sezonesezone 2006/07, Sektor za sprovodjenje naplate, pripremioje sva potrebna uputstva koja su dostupna preko programskogrješenja Informacionog sistema Poreske uprave svimpodručnim jedinicama.Medijskoj kampanji zimske turističke sezone sa aspektaaktivnosti koje će sprovoditi Poreska uprava, pristupilo se nasavremen način koji je u skladu sa evropskim standardima.U tom cilju, osmišljena je i radijska i televizijska kampanja,koja se već, veoma uspješno sprovodi kroz saradnju, pogotovosa Radio “Jupokom” iz Rožaja i RTV Crne Gore. U PresscentruVlade Crne Gore 14.12.2006. godine u organizaciji Poreskeuprave, održana je press-konferencija na temu “Zimskaturistička sezona 2006/07”. Obraćajući se prisutnim novinarimapredstavnici Poreske uprave su istakli da se prviput na ovakav način organizovano prati zimska turistička sezona.Ovakav sistem i organizacija rada pokazao se kao vrlouspješan model u protekloj ljetnjoj turističkoj sezoni.Predstavnici Poreske uprave su i ovog puta uputili porukuporeskim obveznicima da je Poreska uprava spremna za svevidove saradnje, te da je jedan od načina za komunikacijugrađana, obveznika i javnosti uopšte, dežŽurni telefon Callcentra9707, te da besplatnim pozivom mogu prijaviti sveuočene nepravilnosti, dati komentare i sugestije, ali i dobitisve informacije vezano za važeće zakonske propise. Ovajcentar je od nedavno u funkciji 24 sata, a preko njega se, odpočetka novembra ove godine mogu prijaviti i slučajevi uočenekorupcije.Takođe, na web sajtu Poreske uprave /www.poreskauprava.vlada.cg.yuće se, pored ostalih redovnih rezultata rada,prezintiratii aktivnosti i rezultati, koje Poreska upravarealizuje tokom zimske turističke sezone 2006/07.KOORDINACIONO TIJELO ZAPRAĆENJE ZIMSKE TURISTIČKE SEZONE23

Porez na dohodak fizičkih licaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.UBUDUĆE MANJI POREZNA DOHODAK FIZIČKIH LICATatjana BoškovićObaveza plaćanja poreza nadohodak fizičkih lica uređenaje Zakonom o porezu nadohodak fizičkih lica (“Službeni listRCG br. 65/01, 37/04 i 78/06), čija suosnovna rješenja u primjeni od 1.jula2002.godine. Oporezivanje dohotkafizičkih lica (ličnih primanja, samostalnedjelatnosti, imovine i imovinskihprava, kapitala i kapitalnih dobitaka)prema osnovnim zakonskomrješenjima vršeno je primjenom progresivneporeske skale (stope su iznosile17%, 21% i 25%), s tim što jeodređen iznos dohotka bio izuzet odoporezivanja (za 2002. godinu neoporeziviiznos je bio 600 eur, za 2003.godinu 728 eur, a za 2004. i 2005. godinupo 785 eur).Sredinom 2004.godine izvršenesu izmjene tog zakona, a kojim susmanjene poreske stope za oko 10%,tako da su od 1.decembra 2004. godinedo 1.januara 2007.godine bile uprimjeni tri stope (15%, 19% i 23%).Krajem 2006.godine izvršena jedruga izmjena Zakona o porezu nadohodak fizičkih lica i ta rješenja su uprimjeni od 1.januara 2007. godine.Najznačajnije izmjene kod oprezivanjadohotka fizičkih lica odnose se na:• promjenu sistema oporezivanja,odnosno uvođenje jedinstvene (proporcionalne)poreske stope, umjestodosadašnjih progresivnih stopa. Stopaporeza na dohodak za 2007. i2008. godinu iznosi 15%, za 2009. godinu12%, a za 2010. godine i nadalje9% ( koliko iznosi i aktuelna stopa porezana dobit pravnih lica);• povećanje neoporezivog iznosaličnog odbitaka sa 785 eur (65 eurmjesečno) na 840 eur (70 eur mjesečno);• povećanje iznosa standardnihrashoda (sa 35% na 40% ostvarenihprihoda) i istovremeno smanjenjeporeske stope (sa 20% na 15%) kodoporezivanja prihoda od povremenihsamostalnih djelatnosti i akontacionogoporezivanja prihoda od imovinei imovinskih prava, tako da poreskoopterećenje za prihode ostvarenepo tom osnovu iznosi 9%;• restrikciju prihoda za koje jepredviđeno oslobođenje od plaćanjaporeza na dohodak fizičkih lica i ta24

Porez na dohodak fizičkih licaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.„lista“ je uglavnom svedena na slučajevepreviđene međunarodnim ugovorimai konvencijama i prihode socijalnogkaraktera. Za razliku od ranijihrješenja, sada su sva poreska oslobođenjauređena navedenim zakonom,(a ne uredbom Vlade);• ukidanje obaveze plaćanja porezana dohodak fizičkih lica na prihodeod kapitalnih dobitaka ostvarenihpo osnovu prodaje nepokretnosti ihartija od vrijednosti.Svakako najznačajnije izmjene Zakonao porezu na dohodak fizičkih licaodnose se na oporezivanje zaradazaposlenih, a posebno zbog činjeniceda smanjenje poreskih stopa,shodno osnovnim zakonskim rješenjimanavedenog i odredbama Opštegkolektivnog ugovora (»Službenilist RCG« br. 1/04 i 59/05), treba da sepozitivno odrazi na povećanje netozarada zaposlenih (poslodavac je dužanda za iznos smanjenog porezauveća neto zaradu zaposlenog).Opšte je pravilo da se porez na zaradezaposlenih obračunava primjenompropisane poreske stope na poreskuosnovicu, koju čini iznos brutozarada ostvarenih u određenom obračunskomperiodu, umanjen za iznosličnog odbitka zaposlenog (70 eurmjesečno). Bruto zarada obuhvataneto zaradu, porez koji se plaća iz tezarade i doprinose za obavezno socijalnoosiguranje koje plaća osiguranik(zaposleni).U slučaju da dođe do povećanjazarada ili se zarade ugovaraju u netoiznosu, za potrebe utvrđivanja poreskeosnovice (bruto zarada) primjenjujese Uredba o načinu preračunavanjapostojećih neto zarada u brutozarade (»Službeni list RCG« broj34/02), odnosno koristi se koeficijentza preračun neto u bruto zaradu od1.6393. Ovo rješenje se primjenjuje i uslučaju kada dođe do promjene elemenataza obračun zarade (promjenaminimalne cijene rada ili druge obračunskecijene, promjena koeficijentai sl.)Uputstvom o načinu obračunavanjai plaćanja poreza i doprinosa iz ina lična primanja po osnovu zaposlenja(“Službeni list RCG”, broj 81/06)detaljno je uređen način obračunavanjai plaćanja poreza i doprinosa ipropisani su odgovarajući obrasci(OPD1, OPD1 i OP3) koji prate mjesečnii godišnji obračun zarada zaposlenih.U narednoj tabeli daje se uporednipregled poreskog opterećenja zaradazaposlenih po ranijim progresivnimstopama (15%, 19% i 23%) i novojjedinstvenoj stopi (15%):Iz navedene tabele proizilazi daprimjenom proporcionalne stope od15% za bruto zaradu od 370 eur (netozarada 251 eur) efektivna poreskastopa iznosi 12.16%. Zaposlenom čijabruto zarada iznosi 370 eur po novomrješenju neto zarada treba da iznosi251 eur, što znači da smanjenjeporeske stope utiče na povećanje njegoveranije neto zarade (244.2 eur) za6.8 eur. Zaposlenom čija bruto zaradaiznosi 2000 eur, po novom rješenjuneto zarada treba da iznosi 1310 eur,što znači da je smanjenje poreske stopeuticalo na povećanje njegove ranijeneto zarade (1173.8 eur) za 136.7eur.SEKTOR ZA PORESKII CARINSKI SISTEMTATJANA BOŠKOVIĆSamostalni savjetnik25

Lokalna samoupravaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.SISTEM FINANSIRANJALOKALNE SAMOUPRAVEU CRNOJ GORIKOVILJKAMIHAILOVIĆGORDANARADOVIĆI - INSTITUCIONALNA RJEŠENJASistem finansiranja lokalne samouprave uređen je Zakonomo finansiranju lokalne samouprave (Službeni list RCG”,br.42/03 i 44/03).Odredbama tog zakona predviđeno je da se sredstva zafinansiranje izvornih nadležnosti opština obezbjeđuju u njihovimbudžetima i da opštine samostalno raspolažu timsredstvima.Izvorne nadležnosti lokalne samouprave odnose se na :- staranje o obavljanju komunalne djelatnosti (snabdijevanjevodom, održavanje gradske higijene, pogrebne usluge,gradsko zelenilo, izgradnja lokalnih puteva, zaštitarečnih vodotoka),- staranje o uređenju prostora i zaštiti životne sredine(donosi različite planove, programe i sl.),- staranje o lokalnom gradskom prevozu (uključujući i taxiprevoz)- staranje o stvaranju uslova za masovno bavljenje građanasportom (rekreacija),- kao i obavljanje drugih nadležnosti utvrđenih Zakonomo lokalnoj samoupravi (“Službeni list RCG”, br.42/03,.....13/06) i posebnim zakonima.Za izvršavanje prenesenih i povjerenih poslova iz nadležnostipojedinih ministarstava i drugih republičkih organauprave, lokalnoj samoupravi se sredstva obezbjeđuju iz BudžetaRepublike.II - FINANSIRANJE LOKALNESAMOUPRAVEOdredbama Zakona o finansiranju lokalne samoupravepredviđeno je da se sredstva za finansiranje izvornih nadležnostilokalne samouprave obezbjeđuju se iz četiri izvora, i to:- izvornih prihoda (opštinski porezi, takse, naknade i dr.)koje opštine same uvode, shodno posebnim zakonima;- ustupljenih (diobenih) republičkih prihoda (prihodi odporeza na dohodak fizičkih lica, prihodi od poreza napromet nepokretnosti i prihodi od koncesionih naknadaza korišćenje prirodnih dobara);- Egalizacionog fonda za koji se sredstva obezbjeđuju izprihoda od poreza na dohodak fizičkih lica u visini od10% naplaćenih prihoda po tom osnovu;- uslovnih dotacija iz Budžeta Republike.1. Izvorni prihodi lokalne samoupraveOpstine, shodno ovlašćenjima iz Zakona o finansiranjulokalne samouprave i posebnim poreskim zakonima moguuvoditi sledeće poreske oblike:26

Lokalna samoupravaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.- lokalne poreze ( porez na nepokretnosti, prirez porezuna dohodak fizičkih lica, porez na potrošnju, porez nafirmu ili naziv, porez na neizgrađeno građevinsko zemljište,porez na igre na sreću i zabavne igre),- lokalne takse (boravišnu taksu, lokalne administrativnetakse i lokalne komunalne takse) ;- lokalne naknade (naknadu za korišćenje građevinskogzemljišta, naknadu za uređivanje građevinskog zemljištai naknade za korišćenje opštinskih puteva).LOKALNI POREZIporez na nepokretnosti - Plaćanje ovog poreza uređenoje Zakonom o porezu na nepokretnosti (“Službeni list RCG”,br. 65/01) i Uredbom o bližim kriterijumima i metodologijiza određivanje tržišne vrijednosti nepokretnosti (“Sl. listRCG”, br. 23/03, 26/04 i 31/05). Obveznik plaćanja porezana nepokretnosti je pravno i fizičko lice koje je vlasnik nepokretnosti(zemljišta, zgrade, stambene i poslovne jedinicezgrade ili drugog građevinskog objekta), na dan 1. januaragodine za koju se utvrđuje porez, a osnovica za plaćanje togporeza je tržišna vrijednost nepokretnosti na taj dan. Stopaporeza na nepokretnosti može iznositi od 0,08% do 0,80% tržišnevrijednosti nepokretnosti, a njenu visinu odredjujeopština svojom odlukom, u zavisnosti od vrste, lokacije, kvaliteta,starosti nepokretnosti.prirez porezu na dohodak fizičkih lica - Ovaj porez seplaća na prihode od poreza na dohodak fizičkih lica, iz svihizvora (ličnih primanja, samostalne djelatnosti, imovine iimovinskih prava i kapitala). Stopa prireza porezu na dohodakfizičkih lica može iznositi do 13%, osim za Glavni gradi Prestonicu, za koje stopa može iznositi do 15%.porez na potrošnju - Ovaj porez se plaća se na promet alkoholnihi bezalkoholinih pića u ugostiteljskim objektima,osim na promet kafe i čaja. Obveznik poreza na potrošnju jepravno ili fizičko lice koje pruža ugostiteljske usluge. Stopaporeza na potrošnju može iznositi do 3%, osim za Glavni gradi Prijestonicu za koje stopa može iznositi do 5%. Visinu stopeporeza na potrošnju određuje opština svojom odlukom.porez na firmu ili naziv - Obveznici plaćanja ovog porezasu pravna i fizička lica koja su obveznici plaćanja porezana dohodak fizičkih lica ili poreza na dobit pravnih lica i kojasu registrovana za obavljanje djelatnosti. Porez na firmu ilinaziv plaća se u godišnjem iznosu koji ne može biti veći od300 eur po svakoj firmi, odnosno nazivu. Iznos poreza na firmuodređuje opština svojom odlukom, u zavisnosti od površineposlovnog prostora, lokacije i drugih specifičnosti.porez na neizgrađeno građevinsko zemljište - Obvezniciplaćanja ovog poreza su pravna i fizička lica, vlasnici neizgrađenoggrađevinskog zemljišta. Osnovica poreza na neizgrađenograđevinsko zemljište je površina neizgrađenoggrađevinskog zemljišta izražena u m2. Porez na neizgrađenograđevinsko zemljište plaća se godišnje u visini od 0,03 do0,30 eur po m2 tog zemljišta.porez na igre na sreću i zabavne igre - Obaveza plaćanjaovog poreza uređena je Zakonom o porezu na igre na srećui zabavne igre (“Službeni list RCG”, broj 27/06). Zakonom suuređeni osnovni elementi (obveznik, osnovica i dr.), a opštinasvojom odlukom propisuje visinu, način obračunavanja iplaćanja poreza. Obveznici plaćanja poreza na igre na srećusu privredna društva koja su registrovana kod nadležnog sudai koja su od Ministarstva finansija dobila licencu za priređivanjetih igara. Obveznici plaćanja poreza na zabavne igresu pravna lica i preduzetnici koji stavljaju u upotrebu automateza zabavne igre. Stopa poreza za priređivanje igara nasreću (osim na automatima), može iznositi do 10% koncesionenaknade koja se plaća za priređivanje tih igara. Za priređivanjeigara na sreću na automatima porez može iznositido 20eur po automatu. Za priređivanje zabavnih igara, porezmože iznositi do 15 eur po automatu.LOKALNE TAKSEboravišna taksa - Sistem plaćanja ove takse uređen je Zakonomo boravišnoj taksi (“Službeni list RCG”, br.11/04 i13/04). Obveznik plaćanja boravišne takse je lice koje izvansvog prebivališta koristi usluge smještaja u smještajnom objektuu kojem se obavlja turistička ili ugostiteljska djelatnost.Boravišna taksa se plaća za svaki dan boravka u turističkomobjektu do 30 dana.. Zakonom je utvrđeno da boravišnataksa može iznositi od 0,10 eur do 0,80 eur.lokalne administrativne takse - Sistem plaćanja ovih taksauređen je Zakonom o administrativnim taksama (“Službenilist RCG”, br. 55/03 i 81/05). Obveznik plaćanja lokalnih administrativnihtaksa je lice po čijem se zahtjevu postupak pokreće,odnosno vrši radnja predviđena taksenom tarifom za lokalneadministrativne takse. Visinu lokalnih administrativnihtaksa određuje opština svojom odlukom. Lokalna administrativnataksa ne može biti veća od takse koja se plaća za sličnespise i radnje koji se vode pred republičkim organima uprave.lokalne komunalne takse - Sistem plaćanja ovih taksauređen je Zakonom o lokalnim komunalnim taksama(“Službeni list RCG”, broj 27/06). Obveznik plaćanja lokalnihkomunalnih taksa je korisnik prava, predmeta i usluga za čijeje korišćenje propisano plaćanje lokalne komunalne takse.Visina lokalnih komunalnih taksa se određuje u zavisnostiod vrste djelatnosti, površine, lokacije, odnosno zone u kojojse nalaze objekti, predmeti, odnosno vrše usluge za kojeje propisano plaćanje takse. Zakonom o lokalnim komunalnimtaksama data je mogućnost opštinama da do kraja 2007.godine mogu naplaćivati takse po osnovu korišćenja infrastrukturnihobjekata (objekata kojima se vrši prenos električneenergije, objekata iz oblasti telekomunikacija, radiodifuzijei sl.), i to najviše do iznosa utvrđenog Zakonom.LOKALNE NAKNADEnaknada za korišćenje građevinskog zemljišta - Obavezaplaćanja ove naknade uredjena je Zakonom o građevinskom27

Lokalna samoupravaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.zemljištu (“Službeni list RCG”, broj 55/00). Naknada za korišćenjegrađevinskog zemljišta plaća se za korišćenje gradskoggrađevinskog zemljišta (izgrađenog i neizgrađenog).Obveznik plaćanja naknade za korišćenje izgrađenog gradskoggrađevinskog zemljišta je vlasnik, odnosno nosilac pravakorišćenja stambenog, poslovnog objekta ili otvorenogposlovnog prostora. Obveznik plaćanja naknade za korišćenjeneizgrađenog gradskog građevinskog zemljišta je vlasnikneizgrađenog zemljišta ili lice koje je steklo pravo naprivremeno korišćenje tog zemljišta. Visina naknade za korišćenjegrađevinskog zekljišta utvrđuje se odlukom opštine,u zavisnosti od stepena komunalne opremljenosti zemljištai pogodnosti koje korisnici stiču ili imaju njihovim korišćenjem.naknada za uređivanje građevinskog zemljišta - Obavezaplaćanja ove naknade uredjena je Zakonom o građevinskomzemljištu (“Službeni list RCG”, broj 55/00). Naknadu za uređivanjegrađevinskog zemljišta plaća investitor izgradnje objektai njena visina zavisi od stepena uređenosti građevinskogzemljišta i programa uređivanja građevinskog zemljišta.Plaćanje naknade za uređivanje građevinskog zemljištadefiniše se posebnim ugovorom zaključenim između investitoraizgradnje objekta i opštine.naknade za korišćenje opštinskih puteva - Obaveza plaćanjaovih naknada uređena je Zakonom o putevima (“Službenilist RCG”, broj 42/04). Zakonom su propisane vrstenaknada za korišćenje opštinskih puteva koje može uvestiopština. Visinu naknada za korišćenje opštinskih puteva utvrđujeopština svojom odlukom.Egalizacioni fond je ustanovljen u cilju ujednačavanja finansijskihuslova manje razvijenih opština. Sredstva Egalizacionogfonda se obezbjeđuju iz prihoda od poreza na dohodakfizičkih lica u visini od 10% tih prihoda, koja se uplaćujuna poseban račun Ministarstva finansija i koriste se u viduegalizacionih i stimulativnih dotacija, u srazmjeri 90% : 10%.O rasporedu sredstava Egalizacionog fonda odlučuje posebnaKomisija koja broji sedam članova (po jedan član iz Ministarstvafinansija i Ministarstva pravde i pet članova iz redovapredstavnika opština).Raspodjela sredstava po osnovu egalizacionih dotacijavrši se na osnovu tri kriterijuma: indeksa fiskalne sposobnosti,indeksa budžetske potrošnje i stepena izgrađenosti lokalneinfrastrukture, svake opštine. Ovi kriterijumi u raspodjelisredstava učestvuju u srazmjeri 50% : 40% : 10%.Pravo na korišćenje stimulativnih dotacija imaju opštinekoje su zabilježile povećanje izvornih prihoda u tekućoj, uodnosu na prethodnu godinu.4. Uslovne dotacijeOpštine imaju pravo da za finansiranje kapitalnih investicija,zatraže da im se iz Budžeta Republike odobre uslovnedotacije. Pravo na korišćenje uslovnih dotacija imaju opštinekoje su donijele višegodišnji investicioni plan i čiji su izvorniprihodi ispod prosječno ostvarenih izvornih prihoda svihopština.Opštinama se, na ime uslovnih dotacija, mogu odobritisredstva u visini od 10% do 50% predračunske vrijednostiprioritetnog investicionog projekta, u zavisnosti od nivoaostvarenih izvornih prihoda. O dodjeli uslovnih dotacija odlučujeVlada Republike.U narednim tabelama (tab. 1 i 2) daju se pregledi struktureprihoda lokalne samouprave i učešća rashoda lokalnesamouprave u BDP-u.2. Ustupljeni republički prihodiDio sredstava za finansiranje izvorne nadležnosti lokalnojsamoupravi se obezbjeđuje iz republičkih prihoda i to:- 10% prihoda od poreza na dohodak fizičkih lica za sveopštine, osim za Prestonicu kojoj se ustupa 15% navedenogporeza,- 50% prihoda od poreza na promet nepokretnosti ostvarenihna teritoriji odnosne opštine,- 30% prihoda od koncesionih naknada za korišćenje prirodnihdobara ( šuma, voda, rudnog bogatstva),- 100% prihoda od naknade za registraciju motornih vozila.3. Sredstva Egalizacionog fondaKOVILJKA MIHAILOVIĆ,pomoćnik ministra,GORDANA RADOVIĆ,samostalni savjetnik28

Tržište kapitalaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.PRODAJA AKCIJA U DRžAVNOM VLASNIŠTVUNA TRžIŠTU KAPITALAUtoku 2006. godine, Ministarstvofinansija je, na osnovu zaključakaVlade Republike Crne Gore iodluka Savjeta za privatizaciju, iznijelona berzu manjinske pakete akcijskogkapitala koje je država imala u privrednimdruštvima u Crnoj Gori.Tako su u toku 2006. godine prodateakcije „Montenegroberze“ AD Podgorica,„Centralne depozitarne agencije“AD Podgorica, „Nikškićke banke“AD Nikšić, kao i akcije iz portfelja Ministarstvafinansija u jedanaest preduzeća.U toku je postupak prodaje akcijeiz portfelja ministarstva u još nekolikopreduzeća.Akcije Montenegroberze su u saradnjisa Agencijom za prestrukturiranjeprivrede i strana ulaganja iznijete naprodaju 1. septembra 2006. godine. Naprodaju je iznijet paket akcija od5.1262% (65 akcija) akcijskog kapitaladruštva Montenegroberza, od čega se uvlasništvu Republike Crne Gore nalazilo3.0757% (39 akcija), a Agencije zaprestrukturiranje privrede i strana ulaganja2.0505% (26 akcija). Akcije su ponuđenena prodaju po nominalnoj cijeniod 190 eur, da bi na kraju roka zaprodaju akcija, koji je trajao 21 dan oddana dostavljanja prve ponude, dostiglevisinu od 1.100 eur po akciji. Prodajomakcija po navedenoj cijeni, pomenutimanjinski paket akcija prodat je zaiznos od 71.500 eur.Takođe, 1. septembra 2006. godine,na prodaju je iznijet i paket akcija Centralnedepozitarne agencije (CDA). Naprodaju je ponuđeno 35,00% (35 akcija)akcijskog kapitala društva CDA. Paketakcija je ponuđen na prodaju ponominalnoj cijeni, u iznosu od2.556,4595 eur za jednu akciju. Kao i upostupku prodaje akcija Montenegroberze,rok za prodaju akcija tekao je 21dan, od dana dostavljanja prve ponude.Na kraju navedenog roka, cijena akcijeporasla je za 14 puta od početne cijene,i dostigla iznos od 35.150 eur, shodnočemu je paket akcija CDA prodat za iznosod 1.230.250 eur.Manjinski paket akcija Nikšićke bankeiznijet je na berzu istog dana kada imanjinski paketi akcija Montenegroberzei CDA. Na prodaju je ponuđenpaket akcija u iznosu od 30,139%(17.977 akcija) akcijskog kapitala društvaNikšićka banka, od čega se u vlasništvuRepublike Crne Gore nalazilo21,1796% (12.633 akcija), Zavoda za zapošljavanjeRepublike Crne Gore5,6851% (3.391 akcija), a Fonda za razvojRepublike Crne Gore 3,2743%(1.953 akcija). Paket akcija je ponuđenpo nominalnoj cijeni jedne akcije u iznosuod 127,82 eur. Na kraju predviđenogroka, koji je trajao kao i u prethodnimslučajevima, akcije su prodate ponominalnoj cijeni, tako da je panjinskipaket akcija Nikšićke banke prodat zaiznos od 2.295.122,50 eur.Shodno uslovima utvrđenim javnimpozivima upućenim za kupovinom akcijanavedenih društava, plaćanja manjinskihpaketa akcija izvršena su takošto je pola iznosa uplaćeno u gotovomnovcu, a pola u obveznicama stare devizneštednje i restitucije.Prodajom manjinskih paketa akcijau gore pomenutim društvima, državase povukla sa tržišta kao direktni učesnik,tj. vlasnik što bi trebalo da vodi daljempovećanju efikasnosti, a država ostajeskoncentrisana na obavezu stvaranjaadekvatnog institucionalnog ambijentakroz zakonsku regulativu i efikasnusuperviziju. Time se jasno povlačerazlike između vlasnika i regulatora, štoje preduslov za slobodnu tržišnu utakmicu.ovaj dio sam malo izmijenio jeripak državi ostaje regulativna funkcijaTakođe, na osnovu Odluke o planuprivatizacije za 2006. godinu, i zaključakaVlade Republike Crne Gore, Ministarstvofinansija je, u saradnji sa Agencijomza prestrukturiranje privrede i stranaulaganja, iznijelo na berzansku prodaju,23. oktobra 2006. godine, manjinskepakete akcija 20 društava, koji se nalazeu portfelju Ministarstva finansija.Javnim pozivom utvrđeno je da najnižaprodajna cijena akcije društava iznosiDragan Darmanović1% od nominalne vrijednosti akcijedruštva. Navedena cijena je ponuđenaiz razloga što su akcije datih društava iranije nuđene na berzansku prodaju,uz različit diskont nominalne vrijednostiakcija društava, ali nije postojalo interesovanjeza kupovinom akcija po ponuđenojcijeni. Rok za kupovinom navedenihpaketa akcija traje 21 dan, oddana dostavljanja prve ponude, a kupljenimanjinski paketi akcija mogu bitiplaćeni u cjelosti obveznicama stare devizneštednje ili restitucije. Od 20 društavakoje su iznijete na berzu, akcije 4društva su povučena iz prodaje, zbogstečaja i rešavanja finansijskih situacijau tim društvima. Manjinski paketi akcija11 društava su prodati, a plaćani su obveznicamarestitucije, izuzev tri društva,gdje su paketi plaćeni u gotovom novcu.U postupku prodaje nalaze se manjinskipaketi akcija još 5 društava.Navedenom prodajom akcija Ministarstvofinansija će u značajnoj mjerismanjiti svoj udio kapitala u privrednimdruštvima u Crnoj Gori, omogućavajućidalje ukrupnjavanje kapitala odstrane privatnih vlasnika i podstičućirazvoja slobodnog tržišta. Istovremeno,država na ovaj način rješavao dio obavezaiz portfelja pitanja restitucije i staredevizne štednje.Odsjek za međunarodnu saradnjui EU integracijeDRAGAN DARMANOVIĆ29

Udruženja osiguravača obaveznih osiguranjaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.ZNAČAJ KONSTITUISANJA UDRUžENJAOSIGURAVAČA OBAVEZNIHOSIGURANJA CRNE GORESticanjem nezavisnosti RepublikeCrne Gore pokrenuto je višepitanja oko regulisanja funkcionisanjasistema međunarodne ispraveosiguranja - zelene karte, garantnogfonda i međusobnog priznavanja polisaosiguranja.Poslove garantnog fonda i zelenekarte vršilo je Udruženje osiguravajućihorganizacija Srbije i Crne Gore(UOOSCG) kao zajednička asocijacijadruštava za osiguranje obadvije republike.Od 3. juna 2006. godine UOOSCGtransformiše se u Udruženje osiguravačaSrbije, koje je postalo njegov pravninasljednik čime su ukinute njegoveobaveze obavljanja poslova za osiguravačeiz Crne Gore.Kako se radi o veoma značajnimposlovima, kako za osiguranja tako i zagrađane-osiguranike, Ministarstvo finansijaje potpisalo Sporazum u ciljuregulisanja odnosa u obavljanju ovihposlova između Srbije i Crne Gore, dokse u Crnoj Gori ne formira Udruženjeosiguravača Crne Gore.Ovim Sporazumom Ministarstvo,kao organ nadležan za nadzor osiguranjau CG, je garant da će se prvenstvenoobezbijediti da građani Crne Gorebudu obeštećeni po osnovu obavezakoje je prema njima imalo UdruženjeDržavne Zajednice.U tom cilju Ministarstvo je preduzeloaktivnosti oko konstituisanja Udruženjaosiguravača Crne Gore kome ćese prenijeti ovlašćenje za obavljanjeposlova Garantnog Fonda - Fonda zaštete, Biroa međunarodne karte osiguranja- zelene karte, Informacionog biroai druge poslove koje mu se povjerezakonom.Konstituisanje Udruženja je obaveznoi shodno članu 194 Zakona o osiguranjuusvojenom u Skupštini RepublikeCrne Gore 11. decembra 2006.Milanka ObradovićBiljana Doderovićgodine, a koji propisuje da se društvaza osiguranje mogu udruživati u ciljuostvarivanja zajedničkih interesa i vršenjajavnih ovlašćenja. Članstvo u udruženjuje obavezno za društva za osiguranjekoja se bave poslovima obaveznihosiguranja. Udruženje mora imatisvojstvo pravnog lica.Značaj formiranja Udruženja uovom momentu je prioritetan prvenstvenozbog organizovanja poslova Garantnogfonda u cilju ekonomske zaštiteputnika u javnom saobraćaju i trećihoštećenih lica, u slučajevima kada ješteta pričinjena upotrebom neosiguranogili nepoznatog prevoznog sredstva,kao i za štetu za čiju naknadu je odgovornodruštvo za osiguranje koje jeprestalo sa radom, odnosno nad kojimje pokrenut postupak stečaja i likvidacijei šteta nastalih po osnovu zelenekarte.Istovremeno značaj formiranjaUdruženja je i u tome da se blagovremenoodgovori obavezama preuzetimSporazumom sa Udruženjem osiguravačaSrbije, a koje se odnose na premetešteta nastalih na teritoriji RepublikeCrne Gore do 3. juna 2006. godine.Opredjeljenje Republike Crne Goreje formiranje Nacionalnog biroa zelenekarte što podrazumjeva prijem u članstvomeđunarodnog Savjeta Biroa zelenekarte. Po pravilima Savjeta Biroazahtjev za prijem u članstvo isključivopodnosi Udruženje osiguravača obaveznihosiguranja u okviru koga poslujeNacionalni biro i koji je priznat odstrane Vlade RCG. U vezi ovog pitanjaMinistarstvo finansija je ostvarilo komunikacijusa Savjetom biroa i infromisaloo opredjeljenju Vlade RCG po pitanjuformiranja Nacionalnog biroa.Kako Crna Gora ispunjava uslove zapodnošenje zahtjeva propisane aktimaSavjeta Biroa ostaje jedino da se konstituišeUdruženje koje shodno proceduripodnosi zahtjev Savjetu biroa za prijemu članstvo.Ministarstvo finansija je preduzelosve mjere da se Udruženje osiguravačaobaveznih osiguranja Crne Gore štohitnije konstituiše u što skorijem roku.KoordinatorOdsjeka za osiguranje,MILANKA OBRADOVIĆViši savjetnikBILJANA DODEROVIĆ30

Program rada Ministarstva finansijaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.PROGRAM RADA MINISTARSTVAFINANSIJA RCG ZA 2007. GODINUTEMATSKI DIO1. Izvještaj o stanju javnog duga sastanjem na dan 31. 12. 2006. godineIzvještajem će se, u skladu sa članom16 Zakona o zaduživanju i upravljanjudugom javnog sektora, prezentiratistanje domaćeg duga po glavnimkategorijama, stanje ino duga pokreditorima, učešće javnog duga uBDP, valutna struktura duga, rokovidospijeća duga, održivost duga u odnosuna glavne makroekonomske pokazatelje,zakonski okvir zaduženja iglavne promjene u toku 2006. godine.Obrađivač: Ministarstvo finansijaRok: I kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju2. Informacija o dosadašnjoj primjeniZakona o povraćaju imovinskihprava i obeštećenjuOvom informacijom prikazaće seefekti primjene Zakona o povraćajuimovinskih prava i obeštećenju.Obradjvač: Ministarstvo finansija iFond za obeštećenjeRok: I kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politiku3. Izvještaj o realizaciji Projekta‘’Jačanje institucionalnih kapacitetaUprave za antikorupcijsku inicijativuza postupanje u slučajevima prijavekrivičnih djela korupcije’’Projekat »Jačanje institucionalnihkapaciteta Uprave za antikorupcijskuinicijativu za postupanje u slučajevimaprijave krivičnih djela korupcije«realizovan je u periodu januar - decembar2006. godine, uz podršku PA-CO Impact Projekat Savjeta Evrope(projekat posvećen izradi i implementacijiantikorupcijskih planova istrategija u zemljama Jugoistočne Evrope)i Misije OEBS-a u Crnoj Gori.Projekat se, između ostalog, odnosiona intenziviranje saradnje izmeđunadležnih organa za prevenciju i suzbijanjekorupcije, podizanje nivoa javnesvijesti o pojavnim oblicima korupcije,negativnim koruptivnim trendovimai jačanje uloge građana u otkrivanjui sprečavanju korupcije.Obrađivač: Ministarstvo finansija,u saradnji s Upravom za antikorupcijskuinicijativuRok: II kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zapolitički sistem,unutrašnju i spoljnupolitikuKomisija za finansijski sistem i javnupotrošnju4. Izvještaj o realizaciji makroekonomskei fiskalne politike u prvih petmjeseci 2007. godine, predlog ciljevai smjernica fiskalne politike na osnovukojih se planiraju primici i izdaciza narednu godinu i Projekcija kapitalnogbudžŽeta za 2008. godinuIzvještaj će, u skladu s odredbamačlana 20 stava 1 Zakona o Budžetu, sadržatipodatke koji obuhvataju analizukretanja makroekonomskih agregata,kao polaznog osnova za planiranjebudžeta, a koji su u vezi s kretanjembruto domaćeg proizvoda, cijena,zarada i zaposlenosti.Obrađivač: Ministarstvo finansijaRok: 30. jun 2007. godineNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politikuKomisija za politički sistem, unutrašnjui spoljnu politiku5. Izvještaj o realizaciji usvojenogPlana održŽivosti finansijskog sistemazdravstva za 2005-2007. godinu, sa Informacijomo planiranim racionalizacijamaposlovanja i rada zdravstvenihustanovaU cilju nastavka realizacije planiranereforme zdravstva pratiće se dinamikasprovođenja usvojenog plana idostaviti izvještaj o realizaciji projekta‘’Unaprjeđenje sistema zdravstva u CrnojGori’’, koji se odvija u saradnji saSvjetskom bankom, a navedenom informacijomće se predložiti mjere racionalizacijeposlovanja i rada zdravstvenihustanova u Crnoj Gori.Obrađivač: Ministarstvo zdravlja,rada i socijalnog staranja, u saradnji sMinistarstvom finansija i Republičkimfondom za zdravstveno osiguranjeRok: II kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju6. Polugodišnji izvještaji o stanjujavnog dugaIzvještajem će se, u skladu sa članom16 Zakona o zaduživanju i upravljanjudugom javnog sektora, polugodišnjeprezentirati stanje javnog duga.Obrađivač: Ministarstvo finansijaRok: polugodišnjeNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju7. Analiza rezultata istražŽivanjaobima korupcije i njenih fenomenološkihoblika i karakteristikaImajući u vidu da se korupcijaidentifikuje kao glavna prepreka u31

Program rada Ministarstva finansijaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.ekonomskom i socijalnom razvoju,kao i činjenicu da ne postoje zvaničnaistraživanja koja daju jasan uvid uobim korupcije u Republici Crnoj Gori,Uprava za antikorupcijsku inicijativusprovešće istraživanje ovog kriminogenogfenomena. Istraživanje će serealizovati u saradnji s nadležnim državnimorganima i institucijama, civilnimdruštvom i regionalnim i međunarodnimorganizacijama, a bićesprovedeno od strane specijalizovanogistraživačkog centra, po strogimpravilima struke. Pored sagledavanjaobima korupcije i njenih fenomenološkohoblika i karakteristika, krajnjiefekat istraživanja ogledaće se i u efikasnijojimplementaciji antikorupcijskihaktivnosti nadležnih organa RepublikeCrne Gore.Obrađivač: Ministarstvo finansijau saradnji s Upravom za antikorupcijskuinicijativuRok: III kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za politički sistem, unutrašnjui spoljnu politiku8. Informacija o realizaciji Projektapenzione reformeAgendom ekonomskih reformi za2002-2007. godinu definisana je vremenskadinamika za sprovođenje aktivnostikoje su neophodne za uspostavljanjenormativnog okvira za II i IIIstub. Ovom informacijom će se uraditipregled realizacije ciljeva i zadatakadefinisanih Agendom i Strategijomrazvoja penzijskog sistema u CrnojGori, sa posebnim osvrtom na analizumogućnosti uvođenja II stuba.Obrađivač: Ministarstvo zdravlja,rada i socijalnog staranja, u saradnji sMinistarstvom finansija, Republičkimfondom PIO i Poreskom upravomRok: III kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju8. Informacija o planiranim racionalizacijamaRepubličkog fonda PIOOvom informacijom prikazaće seaktivnosti na unutrašnjoj racionalizacijiRepubličkog fonda PIO, u okvirureforme penzijske administracije iukupnih reformskih aktivnosti na reorganizacijii implementaciji novihposlovnih procesa, kako bi se unaprijediotehničko - tehnološki proces radai stvorili uslovi za zakonito, efikasnoi blagovremeno servisiranje pravaiz penzijskog i invalidskog osiguranjaili sagledati mogućnosti izrade novestrategije.Obrađivač: Ministarstvo zdravlja,rada i socijalnog staranja u saradnji sMinistarstvom finansija, Republičkimfondom PIO i Poreskom upravomRok: III kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju10. Izvještaji ministarstava iz oblastifinansijskog sistema i javne potrošnje oradu i stanju u upravnim oblastima, s izvještajimaorgana uprave iz njihovenadležŽnosti u 2006. godiniIzvještaj će sadržati prikaz izvršavanjazakona i drugih propisa, realizacijePrograma i zaključaka Vlade, preduzetihmjera i njihovih rezultata uovim oblastima.Obrađivač: Ministarstvo finansija,Ministarstvo prosvjete i nauke, Ministarstvokulture, sporta i medija i Ministarstvozdravlja, rada i socijalnogstaranjaRok: III kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju11. Strategija razvoja interne finansijskekontrole u javnom sektoruSvrha ovog dokumenta je utvrđivanjeključnih elemenata o sadašnjemstanju, razvojnoj strategiji za uspostavljanjesveobuhvatne i efektivne internefinasijske kontrole u javnomsektoru RCG, u skladu sa međunarodnimstandardima interne kontrole zajavni sektor, međunarodnim internimrevizorskim standardima i najboljompraksom EU, kao i sa preporukamaEK i Akcionim planom za njegovu implementaciju.Obrađivač: Ministarstvo finansijaRok: IV kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju13. Analiza sprovođenja poreskepolitike za period januar – oktobar2007. godineOvom analizom sagledaće se primjenaporeske politike za 2007. godinui njen uticaj na privredu i budžet, ipredložiti odgovarajuće mjere za unaprjeđenjeove politike za narednu godinu.Istovremeno, analizom će se sagledatistepen usklađenosti poreskih icarinskih propisa s propisima Evropskeunije i mjere koje treba preduzetina tom planu.Obrađivač: Ministarstvo finansijau saradnji s Poreskom upravom iUpravom carinaRok: IV kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuNORMATIVNI DIO1. Predlog zakona o svojinskopravnimodnosimaOvim zakonom urediće se sistemsvojinsko-pravnih odnosa u Crnoj Gori.Ovo posebno iz razloga što je ovaoblast, do sada, bila regulisana Zakonomo osnovama svojinsko-pravnihodnosa (’’Sl. list SFRJ’’, br. 6/80, 36/90,29/96). Zakonom će se urediti i objedinitii ostala materija sadržana u drugimzakonima koji tretiraju ovuoblast.Obrađivač: Ministarstvo finansija,u saradnji sMinistarstvom pravdeRok: I kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politikuKomisija za politički sistem, unutrašnjui spoljnu politiku2. Predlog zakona o držŽavnoj imoviniOvim zakonom će se preciznije regulisatinadzor upravljanja i korišćenjadržavne imovine i adekvatnije definisatinadležnost Republike u ovojoblasti.Obrađivač: Ministarstvo finansija,u saradnji s Ministarstvom unutrašnjih32

Program rada Ministarstva finansijaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.poslova i javne uprave i Upravom zanekretnineRok: I kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za politički sistem, unutrašnjui spoljnu politiku3. Predlog zakona o sprječavanjupranja novca i finansiranju terorizmaOvim zakonom će se izvršiti usaglašavanjesa Trećom direktivom EU,otkloniti uočeni problemi u sprovođenjupostojećeg zakona zbog nedovoljnodobro definisanih nadležnosti unadzoru subjekata i omogućiti Upraviza sprječavanje pranja novca i finansiranjeterorizma da efikasnije utiče nadruge institucije da blagovremeno reagujuna zahtjev ove uprave za reagovanjeu pojedinim slučajevima.Obrađivač: Ministarstvo finansija,u saradnji s Upravom za sprječavanjepranja novcaRok: I kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za politički sistem, unutrašnjui spoljnu politiku4. Predlog zakona o izmjenama idopunama Zakona o carinskoj tarifiOvim zakonom izvršiće se usaglašavanjepostojećeg Zakona o carinskojtarifi s Međunarodnom konvencijomo harmonizovanom sistemu nazivai šifarskih oznaka robe (pravilaHarmonizovanog sistema naziva i šifarskihoznaka robe - HS 2007).Obrađivač: Ministarstvo finansija,u saradnji sa Upravom carinaRok: I kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politiku5. Predlog zakona o izmjenama idopunama Zakona o igrama na srećuOvim zakonom otkloniće se nedostacivažećeg zakona, odnosno preciznodefinisati organ nadležan zaigre na sreću, prekršajni postupak,kao i izmijeniti rješenja koja definišuigre na sreću.Obrađivač: Ministarstvo finansijaRok: I kvartalNadležŽno tijelo: Komisija za finansijskisistem i javnu potrošnju6. Predlog zakona o izmjenama idopunama Zakona o povraćaju imovinskihprava i obeštećenjuOvim zakonom produžiće se važenjeobveznica za restituciju, boljeurediti emisije ovih obveznica i riješitipitanja povraćaja imovine vjerskih zajednica.Obrađvač: Ministarstvo finansijaRok: I kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politiku7. Predlog zakona o stečaju i likvidacijidruštava za osiguranjeOvim zakonom urediće se postupakstečaja i likvidacije društava zaosiguranje. S obzirom na specifičnostpostupka sprovođenja stečaja i likvidacije,razriješiće se pitanja: otvaranjestečajnog postupka, postupak stečaja,uslovi za imenovanje stečajnog upravnika,obavještavanje, mirovanje postupka,redosljed namirenja iz stečajnemase itd.Obrađivač: Ministarstvo finansijaRok: I kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju8. Predlog zakona o obaveznomosiguranju u saobraćajuOvim zakonom urediće se oblastobaveznog osiguranja u saobraćaju, uskladu s direktivama Evropske unije ikonvencijama međunarodnih organizacijau saobraćaju. Izdvajanjem obaveznihosiguranja u saobraćaju u posebanzakon, ukazuje se na značajovog osiguranja i omogućava se njegovalakša primjena.Obrađivač: Ministarstvo finansijaRok: I kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju9. Predlog zakona o izmjenama idopunama Zakona o boravišnoj taksiIzmjenama i dopunama ovog zakonapreciziraće se obveznici i načinplaćanja boravišne takse.Obrađivač: Ministarstvo finansija iMinistarstvo turizma i zaštite životnesredineRok: II kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zaekonomsku politikuKomisija za finansijski sistem i javnupotrošnjuKomisija za politički sistem, unutrašnjui spoljnu politiku10. Predlog zakona o izmjenama idopunama Zakona o finansiranju lokalnesamoupraveOvim zakonom poboljšaće se postojećarješenja koja se odnose na korišćenjeEgalizacionih dotacija i preciznijeurediti vrste izvornih prihoda kojeopštine mogu uvoditi svojim propisom.Aktivnosti u vezi s izmjenamanavedenog zakona, uslovljene su ispremnošću Savjeta Evrope da pružiekspertsku pomoć u njegovoj izradi,što je posebno bitno sa stanovišta ispunjenjaobaveza iz Evropske poveljeo lokalnoj samoupravi.Obrađivač: Ministarstvo finansija,u saradnji s Ministarstvomunutrašnjih poslova i javne upraveRok: II kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politikuKomisija za politički sistem, unutrašnjui spoljnu politiku11. Predlog zakona o izmjenama idopunama zakona o zadužŽivanju iupravljanju dugom javnog sektoraOvim zakonom propisaće se uslovi,način i postupak zaduženja Republike,a za jedinice lokalne samoupravei javna preduzeća definisaće se, porednavedenog, i limit zaduženja.Obrađivač: Ministarstvo finansijaRok: II kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju12. Predlog zakona o izmjenama idopunama Zakona o nevladnim orga-33

Program rada Ministarstva finansijaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.nizacijamaOvaj zakon ima za cilj preciziranjeodredbi u pogledu uslova pod kojimaNVO može neposredno obavljatiprivrednu djelatnost. Takođe, obezbjeđujese efikasniji finansijski iupravni nadzor nad privrednim djelatnostimaNVO, s obzirom da su upraksi prisutne česte zloupotrebeNVO radi obavljanja privrednih djelatnosti.Ovim zakonom pokušavaju seeliminisati situacije kojima se narušavaslobodna utakmica na tržištu, vršiporeska evazija, a istovremeno značajnonarušava ugled i integritet NVO udruštvu.Obrađivač: Ministarstvo finansijaRok: II kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politikuKomisija za politički sistem, unutrašnjui spoljnu politiku13. Predlog zakona o doprinosimaza obavezno socijalno osiguranjeOvim zakonom će se na jedinstvennačin urediti sistem plaćanja doprinosaza obavezno socijalno osiguranje(penzijsko i invalidsko, zdravstvenoi osiguranje od nezaposlenosti),koji su po postojećim rješenjimauređeni posebnim zakonima, kojimasu uređeni pojedini vidovi socijalnogosiguranja (Zakon o penzijskom i invalidskomosiguranju, Zakon o zdravstvenomosiguranju i dr.).Obrađivač: Ministarstvo finansija,u saradnji s Ministarstvom zdravlja, radai socijalnog staranja, Fondom PIO,Fondom zdravstva, Zavodom za zapošljavanjeRok: II kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju14. Predlog zakona o Centralnojbanci Crne GoreOvim zakonom, na osnovu analizefunkcionisanja bankarskog sistema,urediće se i uskladiti postojeća zakonskarješenja u skladu s najboljom međunarodnompraksom, uvažavajućipotrebe prilagođavanja ekonomskomambijentu i planovima razvoja CrneGore.Obrađivač: Ministarstvo finansija,u saradnji s Centralnom bankom CrneGoreRok: II kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju15. Predlog zakona o bankamaOvim zakonom, u cilju usaglašavanjai razvoja bankarske regulative srazvojem i specifičnostima bankarskogsistema i privrednim i finansijskimtrendovima u Crnoj Gori, obezbijedićese zakonske pretpostavke zaširenje bankarskog tržišta, uvođenjemu bankarski sistem filijala stranih banakabez statusa pravnog lica, unaprijeditirješenja važećeg zakona, kao istvoriti pravni prostor za postepenutranziciju ka međunarodnim standardima(EU direktivama i preporukamaCAD III Bazel II).Obrađivač: Ministarstvo finansija,u saradnji s Centralnom bankom CrneGoreRok: II kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politiku16. Predlog zakona o Završnomračunu BudžŽeta Republike Crne Goreza 2006. godinuObrađivač: Ministarstvo finansijaRok: III kvartalNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politikuKomisija za politički sistem, unutrašnjui spoljnu politiku17. Predlog zakona o transferimasredstava, instrumentima elektronskogplaćanja i platnim sistemimaSvrha donošenja zakona je daljareforma regulatornog okvira u oblastisistema plaćanja, u pravcu što većegnivoa usklađivanja ove regulative saregulativom Evropske unije, aktimaKomiteta za platne i obračunske sistemeMeđunarodne banke za obračun,međunarodnom praksom i standardimau ovoj oblasti, uz uvažavanje specifičnostikako bankarskog, tako iprivrednog i finansijskog sistema RepublikeCrne Gore.Zakonom će se urediti pitanjatransfera sredstava u zemlji, obezbjeđenjeregulatornog okvira za izdavanjeinstrumenata elektronskog plaćanjai stvaranje regulatornih pretpostavkiza organizovanje platnih sistema.Zakon će se adekvatno baviti sadašnjimnivoom plaćanja u Republici,u skladu sa tržišno orjentisanom reformomfinansijskog sektora.Obrađivač: Ministarstvo finansija,u saradnji s Centralnom bankom CrneGoreRok: III kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju18. Predlog zakona o izmjenama idopunama Carinskog zakonaOvim zakonom uskladiće se rješenjaiz važećeg zakona s carinskim propisimakoji se primjenjuju u Evropskojuniji. Stručnu pomoć u pripremiovog zakona treba da pruži CAFAO, ašto je i predviđeno njenim Programomrada za 2007. godinu.Obrađivač: Ministarstvo finansija,u saradnji s Upravom carinaRok: IV kvartalNadležŽno radno tijelo: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnju19. Predlog zakona o BudžŽetu RepublikeCrne Gore za 2008. godinuObrađivač: Ministarstvo finansijaRok: 30. novembar. 2006. godineNadležŽna radna tijela: Komisija zafinansijski sistem i javnu potrošnjuKomisija za ekonomsku politikuKomisija za politički sistem, unutrašnjui spoljnu politiku.- PR SLUŽBA34

Aktivnosti ministra finansijaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.PREGLED NAJVAžNIJIH AKTIVNOSTIMINISTRA FINANSIJAOKTOBAR - DECEMBAR 2006. GODINE30. decembar 2006. godine: Članstvo Republike Crne Gore uGrupi Svjetske bankeOdbori Guvernera članica GrupeSvjetske banke, Međunarodne banke zaobnovu i razvoj, Međunarodne finansijskekorporacije i Međunarodnog udruženjaza razvoj usvojili su 29.decembra2006 godine Rezoluciju Međunarodnebanke za obnovu i razvoj Br.582, RezolucijuMeđunarodne finansijske korporacijeBr.245, i Rezoluciju Međunarodnog udruženja za razvojBr.214 nazvane “Članstvo Republike Crne Gore“ kojom se omogućavarealizacija članstva Republike Crne Gore u Banci, Korporacijii Udruženju. Usvajanje Rezolucije Multilateralne agencije zagarantovanje investicija, četvrte članice Grupe Svjetske banke, odstrane Odbora Guvernera Agencije očekuje se početkom januara.Istovremeno, Vlada Republike Crne Gore imenovala je Ministrafinansija dr Igora Lukšića za Guvernera Republike Crne Gore uMeđunarodnoj banci za obnovu i razvoj, Međunarodnoj finansijskojkorporaciji, Međunarodnom udruženju za razvoj i Multilateralnojagenciji za garantovanje investicija. Ministar finansija drIgor Lukšić potpisaće original statuta Međunarodne banke za obnovui razvoj u United States Department of State i deponovatikod Vlade Sjedinjenih Američkih država Instrument prihvatanjaStatuta Međunarodne banke za obnovu i razvoj na svečanosti zakazanojza 18. januar 2007 godine, u Vašingtonu. Takođe, ministarfinansija potpisaće originale statuta Međunarodne finansijskekorporacije i Međunarodnog udruženja za razvoj i original Konvencijeo osnivanju Multilateralne agencije za garantovanje investicijau sjedištu Svjetske banke i deponovati Instrumente prihvatanjastatuta Korporacije i Udruženja i Instrument ratifikacije KonvencijeAgencije kod Međunarodne banke za obnovu i razvoj nasvečanostima zakazanim za 18 januar, u Vašingtonu.29. decembar 2006. godine: Potpisan Sporazum između VladeRCG, Saveza Sindikata i Unije poslodavaca Crne Gore, kao iOdluka o najnižŽoj cijeni rada na nivou RCGMinimalna cijena rada, osnovica za obračun plata u javnomsektoru, postepeno će se uvećavati u narednoj godini i u julu dostići55 EUR, predviđeno je sporazumom koji su danas potpisalipredstavnici Vlade, Saveza sindikata i Unije poslodavaca. Dokumentsu potpisali premijer Željko Šturanović, kao i predsjedniciSaveza Sindikata i Unije poslodavaca Danilo Popović i PredragMitrović. Minimalna cijena rada, koja nije mijenjana od polovine2002. godine, biti povećana na 52 EUR u januaru, 53 u martu i 55u julu, dok će naknada za topli obrok i regres ostati 25 i 150 EUR.Sporazumom je predviđeno da Vlada do kraja godine usvoji izmjenei dopune Odluke o formiranju Ekonomsko-socijalnog savjeta,što je, prema riječima Šturanovića, već urađeno u četvrtak.Taj Savjet imaće po sedam predstavnika iz redova socijalnih partnera.Novoformirani Savjet je sporazumom zadužen da do juladostavi Skupštini usaglašene izmjene i dopune Zakona o radu,Opšteg koletivnog ugovora i pripremi nacrte zakona o mirnomrješavanju radnih sporova i doprinosima kao i o još nekim propisima.20. decembar 2006. godine: Izjava ministra finansija IgoraLukšića nakon sjednice Vlade RCG povodom rezultata socijalnogdijaloga oko utvrdjivanja najmanje cijene rada…Vlada je danas ponudila dacijena rada u narednoj godini rasteu svakom kvartalu, kako bi sa sadašnjih50 dostigla 55 EUR. U prvomkvartalu cijena rada bi bilapovećana na 52 EUR, drugom 53,trećem 54 i četvrtom 55 EUR. Prematom predlogu, naknada za topliobrok iznosila bi 25, a za regres100 EUR. Kao alternativni predlogVlada nudi da minimalna cijenarada bude u prva četiri mjesecanaredne godine 51 EUR, od majado spetembra 53, a ostatak godine55, uz topli obrok od 25 i a regresod 150 EUR. Ponuđeno je da ukupno mjesečno primanje ne možebiti manje od 100 eura…20. decembar 2006. godine: Potpisan Ugovor kojim se predviđaizrada softverskog rješenja za objedinjenu naplatu poreza idoprinosa u Poreskoj upraviCrnogorska Poreska uprava će, na osnovu danas potpisanogugovora Vlade i slovenačke kompanije Hermes Softlab, do krajanaredne godine dobiti objedinjeni registar za naplatu poreza idoprinosa. Ugovor, vrijedan 1,22 miliona EUR, potpisali su uPodgorici ministar finansija Igor Lukšić i predsjednik Upravnogodbora Hermes Softlaba Peter Testen. Njegova realizacija finansirase iz, prije dvije godine Crnoj Gori odobrenog beskamatnogkredita Svjetske banke, namijenjenog podršci crnogorskim pen-35

Aktivnosti ministra finansijaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.zijskim reformama.“…Poreskauprava će ovimprojektom biti direktnopovezanasa registrima fondovazdravstva,penzijskog i invalidskogosiguranja,privrednogsuda, zavoda za zapošljavanje,platnogprometa i građana. Na taj način omogućićemo smanjenjeadministrativnih troškova države, izbjeći preklapanja i administriranjai, što je veoma važno iz ugla Ministarstva finansija, odnosnoPoreske uprave, olakšati naplatu poreza i doprinosa…”.7. decembar 2006. godine: Izjava ministra finansija IgoraLukšića nakon sjednice Vlade RCGMinistar finansija Igor Lukšić povodom usvajanja Predlogazakona o poreskim savjetnicima – “…Poreski savjetnici su novozanimanje koje obveznicima treba da olakša ponašanje u skladusa poreskim i carinskim propisima. Predlog zakona o poreskimsavjetnicima je rađen po ugledu na njemačke i slovačke propise,a primjenjivaće se od jula naredne godine. U međuvremenu bićepripremljeni plan i program ispita za to zvanje. U početku ćelicence poreskim savjetnicima davati Ministartsvo, dok će poslijeodržavanja osnivačke skupštine njihovog udruženja taj posaobiti prepušten njemu…”Ministar finansija Igor Lukšić povodom usvajanja Informacijeo regulisanju obaveza Ruske Federacije prema RCG nastalihpo osnovu obračuna vezanih za robni promet izmedju bivšegSSSR-a i bivše SFRJ, sa Predlogom sporazuma i Predlogom protokola– “… Predlogom sporazuma o regulisanju ruskog klirinškogduga Crnoj Gori, vrijednog 18 miliona dolara, stvaraju se usloviza njegovo vraćanje u robi i uslugama. Rusija će Crnoj Gori 6,6miliona dolara vratiti kroz projekte nauke i obrazovanja, četirimiliona za regionalno snabdijevanje, a za ostatak nabaviti mašinei opremu. …Jako je važno da bi se ovim sporazumom, a nadamse da će se steći uslovi da se on što prije potpiše i ratifikujeu parlamentu, mogao ubrzo realizovati niz korisnih projekata…”7. decembar 2006. godine: Ministar finansija dr Igor Lukšićotvorio seminar “Suzbijanje pranja novca i finansiranja terorizma”u Kolašinu -Ministar finansija dr Igor Lukšić: ‘’Koristim ovu priliku i da izrazimzahvalnost predstavnicima OSCE-a - Misiji u Crnoj Gori, napomoći i podršci koju nam kontinuirano pružaju u različitim segmentima,pri čemu je važno ukazati na činjenicu da je organizacijaovog seminara samo nastavak podrške reformskim procesimau Crnoj Gori od strane OSCE-a. Vlada Crne Gore je veoma jasno,odgovorno i organizovano pristupila problematici sprječavanjapranja novca i finansiranja terorizma, a naše čvrsto opredjeljenjeje proisteklo iz apsolutnog razumijevanja ozbiljnosti tog problema,kao i generalnog opredjeljenja Crne Gore da u borbi protivsvih oblika kriminala bude sastavni dio širokog evropskog frontasavremenih država. U tom smislu smo, u prvom redu, stvorilipravne pretpostavke za adekvatno i efikasno funkcionisanje togprocesa. Pranje novca i finansiranje terorizma su u Krivičnom zakonikuRepublike Crne Gore inkriminisani kao krivična djela. Zakonomo sprječavanju pranja novca, usvojenim u oktobru 2003.godine, stvorene su pretpostavke za organizovanje borbe protivpranja novca, u skladu sa svim relevantnim međunarodnim standardima,direktivama i preporukama. Izmjenama i dopunamatog Zakona, u martu 2005.godine, uključene su i odredbe o sprečavanjufinansiranja terorizma, čime je ta oblast gotovo u potpunostinormativno usklađena i time stvorene pretpostavke za pristupanjeCrne Gore međunarodnim institucijama koje se boreprotiv pranja novca i finansiranja terorizma…”6. decembar 2006. godine: Ministar finansija dr Igor Lukšićprilikom prezentacije Izvještaja Svjetske banke pod nazivom»Pregled javne potrošnje i institucija« -“…Ministarstvo finansija Crne Gore, dalo je punu podršku ipružilo punu saradnju, zajedno sa ostalim ministarstvima i državniminstitucijama timu eksperata Banke koji su radili na izvještaju.Nakon završetka rada na projektu ne mogu a da ne izrazimzadovoljstvo urađenim poslom. Izvještaj na jedan sistematičani kvalitetan način, uz obilje podataka prikazuje činjeničnostanje u nekoliko oblasti koje su izuzetno bitne za upravljanje sistemomjavne potrošnje u Crnoj Gori... Naravno, ne možemo sesložiti sa apsolutno svim predlozima datim u dokumentu o tomekako dalje. U nekim slučajevima su možda ocjene postojećegstanja date na previše kritički način ali to ne umanjuje kvalitetdokumenta i uvjeren sam da će uz buduću saradnju između VladeCrne Gore i Banke na implementaciji ovog dokumenta doćido približavanja stavova koji su to koraci i koji je vremenski okviroptimalan za dalju reformu sistema javne potrošnje u CrnojGori. …Dokument je rađen u prvoj polovini 2006. godine tako daje značajan napredak u ekonomskim reformama u Crnoj Goriostao nezabilježen. Određene primjedbe i predlozi koji se mogupročitati u dokumentu su u međuvremenu uvažene budući da jedošlo do implementacije nekoliko značajnih projekata koji su bilipočetkom godine samo u fazi ideje… “6. decembar 2006. godine: Susret Lukšić – JestrabMinistar finansija u Vladi RCG dr Igor Lukšić primio je ambasadoraRepublike Češke u Beogradu Ivana Jestraba. …MinistarLukšić je informisao sagovornika o planovima Vlade Crne Goreza naredni, četvorogodišnji period i najavio da je sljedeći korakusvajanje sveobuhvatne Agende koja će sadržati prioritetne aktivnostiVladeRCG do2010.godine.On je, takođe,ocijenio da jemakroekonomskastabilnostpostignuta,kroz solidanzakonodavniokvir, što je ukrajnjoj linijisasvim dobra i36

Aktivnosti ministra finansijaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.adekvatna podloga za realizaciju daljih, opsežnih reformi u narednomperiodu...4. decembar 2006. godine: Ministar finansija dr Igor Lukšićpotpisao Sporazum o reprogramiranju duga između Vlade RepublikeItalije, Republike Crne Gore i Republike Srbije- Trilateralni Sporazum potpisali su u ime italijanske Vlade državnipodsekretar MIP-a Italije Famiano Crucianelli, a u ime VladeSrbije, ministar unutrašnjih poslova Dragan Jočić… Sporazumo smanjenju i reprogramu duga izmedu vlada Italije, Crne Gore iSrbije, obuhvata dug prema italijanskoj Državnoj agenciji za osiguranjespoljne trgovine–SACE i Artidankazi /Artigiancassa SpA/,menadžeru ODA /Official development assistance/, odnosnorazvojnih kredita, u ime Italije. Ukupne obaveze Crne Gore premaSACE-u, nakon otpisa od 66 odsto, prema dostavljenim dužnickimlistama, iznose oko 4,67 miliona EUR i 3,29 miliona USD,što odgovara podacima Narodne banke Srbije (NBS) o visini dugaCrne Gore prema toj italijanskoj instituciji. Otplata duga SACEunakon otpisa, počeće 22. septembra 2008. godine i završiće se22. marta 2024… Sporazum o smanjenju i reprogramu duga, kakoje objašnjeno, potpisuje se u cilju realizacije usaglašenog zapisnikao konsolidaciji dugova Savezne Republike Jugoslavije (SRJ).30. novembar 2006. godine: Izjava ministra finansija IgoraLukšića nakon sjednice Vlade RCGIzjava ministra finansija Igora Lukšića povodom utvrđivanjaPredloga zakona o budžetu Republike Crne Gore za 2007. godinu...»U budžetu za narednu godinu su prvi put razdvojeni kapitalnii tekuci izdaci. Ukupni prihodi su planirani na 582,95 milionaEUR, a kapitalni budžet na 33,91 miliona… Ukupna javna potrošnjanaredne godine, prema procjenama, biće 42,85 odstoBDP-a, odnosno 41,16 odsto kada se izuzme kapitalni budžet.BDP je procijenjen na dvije milijarde EUR jer se ove godine očekujenjegov rast veći od šest odsto… Plan je zasnovan na zvaničnojprocjeni Monstata za 2004. godinu prema kojoj je BDP uvećanu odnosu na prvobitno očekivanje i iznosio 4,2 odsto… Procjenakonsolidovane tekuće javne potrošnje je u skladu sa planomVlade da postepeno u narednih četiri do pet godina oborinjen nivo na 35 odsto BDP, iz čega su izuzeti kapitalni izdaci jerće oni biti zastupljeni u većem obimu.29. novembar 2006. godine: Ministar finansija dr Igor Lukšić primioprivremenog predstavnika Evropske Komisije Martina HarvijaTokom razgovora ministar Lukšić je ocijenio da su nedavnoobavljeni razgovori u Briselu tokom Unaprijeđenog stalnog dijaloga(EPD-asa ECOFIN-om bili jedinstvena prilika da Crna Goraprezentuje najnovije makroekonomske pokazatelje, razvojnupolitiku finansijskogsektora, fiskalnupolitiku,kao i planirane aktivnostii izrazionadu da je EvropskaKomisija zadovoljnaostvarenimnapretkom u proteklomperiodu...17. novembar 2006. godine: Ministar finansija Igor Lukšić otvorioseminar „Srednjoročno fiskalno planiranje – Međunarodnoiskustvo i primjena u Crnoj Gori““…Ograničene resurse koje Vlada ima na raspolaganju trebalobi upotrijebiti za razvoj infrastrukture i pažljivo odabrane prioritetesocijalne potrošnje koja će obezbijediti visoku stopu ekonomskograsta u dugoročnom periodu, u kontekstu društva koje brineo građanima… Vlada mora da uskladi potrošnju sa prioritetima iutvrdi da li je to pomjerilo njene strateške ciljeve, što će dovesti dojeftinije, transparentnije i efikasnije alokacije resursa u funkciji građana…Uvođenje strogog srednjoročnog pristupa budžetiranjupredstavlja preokret našeg usredsređenja sa jednostavnog obezbjeđivanjamakroekeonomske stabilnosti, koju smo ostvarili, kaformulisanju trajnog i ujednačenog ekonomskog razvoja…”13. oktobar 2006. godine: Prezentacija ministra finansija IgoraLukšića sa učešća na Poslovno-investicionom samitu –“…Trenutna procjena je da ćeučešće javne potrošnje u BDP-ubiti 44,6 odsto, ali da projekcijaneće biti dostignuta zato što suopštine trošile više nego što jeplanirano… U narednih nekolikogodina, odnosno do 2010. godine,učešće javne potrošnje uBDP-u trebalo bi da se svake godinesmanjuje za jedan procentni poen, tako da bi nakon tog periodabilo ispod 35 odsto. Pored toga crnogorski izazovi u narednimgodinama, što bi trebalo da bude i dio nove četvorogodišnjevladine Agende ekonomskih reformi, su dalja fiskalna konsolidacijai pad javnog duga ispod 30 odsto BDP-a do 2011. godine…Očekujem da Crna Gora ove godine ostvari projektovanu stopuinflacije, i da će budžetski suficit, koji je obezbijeđen ove godine,voditi ka obaranju poreskih stopa u direktnom, a ne u oporezivanjupotrošnje… Ove godine će Crna Gora prvi put umjesto budžetskogdeficita zabilježiti suficit od 0,6 odsto bruto domaćegproizvoda. Ukoliko se naplata prihoda nastavi kao u prvih devetmjeseci, taj procenat bi mogao biti i veći. Suficit - budžetski višakće biti upotrijebljen za otplatu obaveza…”- PR služba,ANA MILJANIĆ,portparol,- BILJANA BATAKOVIĆ,asistent portparola37

Izvještaj o stanju javnog duga Crne GoreBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.JAVNI DUG REPUBLIKE CRNE GORE- 31. DECEMBAR, 2006. GODINEZAKONSKI OKVIRZakonska regulativa koja se odnosina pitanje javnog duga Republike CrneGore regulisana je odredbama četiri zakona:Zakon o budžetu, Zakon o zaduživanjui upravljanju dugom javnog sektora,Zakon o regulisanju obaveza i potraživanjapo osnovu ino duga i devizneštednje građana i Zakon o povraćajuoduzetih imovinskih prava i obeštećenju.Dok posljednja dva zakona definišui reprogramiraju postojeće obaveze RepublikeCrne Gore, nastale za vrijemeSFRJ, Zakon o budžetu iz 2001. god. i Zakono zaduživanju i upravljanju dugomjavnog sektora iz 2004. god. uređuju načini postupak zaduživanja države, zakonskeprocedure, organe nadležne zaevidentiranje, izvještavanje i upravljanjejavnim dugom, limite zaduženja i izdavanjagarancija, plaćanje po ino i domaćimobavezama itd.Javni dug je, u skladu sa tim Zakonom,definisan kao ukupan dug javnogsektora države koji se sastoji od unutrašnjegi spoljnjeg duga nastalog zaduživanjemu ime države ili preuzimanjem dugaod strane države, kao rezultat davanjagarancija ili drugih akata na osnovukojih država izričito priznaje dug, pri čemupod javnim sektorom potpadaju: državniorgani, javna preduzeća čiji je osnivačdržava, lokalna samouprava, vanbudžetskifondovi i sva domaća pravnalica koja su najmanje 51% u državnomvlasništvu. Shodno odredbama Zakonajavnim dugom upravlja Ministarstvo finansija,koje, između ostalog, učestvujeu aktivnostima koordiniranja, ugovaranjai formalizaciji, za svako novo zaduživanjedržave i obavlja poslove nadzora,evidencije, analiziranja i ocjena vezanihza dug javnog sektora.STANJE I PROMIJENEU JAVNOM DUGU RCGJavni dug Crne Gore, bez javnih preduzeća,iznosi 701,1 milona eura na dan31.12.2006. godine. Unutrašnji dug iznosi197,1 miliona eura ili 28,1% od ukupnogjavnog duga, dok spoljni javni dugiznosi 504 miliona eura ili 71,9% odukupnog javnog duga.U strukturi spoljnog duga glavnapromijena u prethodna tri mjeseca odnosise na uvećanu obavezu od oko 12,5mil. eura prema Pariskom klubu povjerilacauslijed dodavanja kapitalisane kamatena iznos duga, kao i što je predviđenoodredbama bilateralnih sporazuma.U stanje duga ključene su i obaveze poosnovu prvih povlačenja kredita vladaPoljske i Mađarske, kao i nova povlačenjaiz aranžmana sa KfW-om.U strukturi unutrašnjeg duga evidentanje porast obaveza po osnovurestitucije, dok su umanjene obavezepo državnim zapisima za 1,5 mil. eura,zaostale budžetske obaveze za čak 10,6mil i krediti kod komercijalnih banakasu u potpunosti otplaćeni.U narednom periodu ostaje da se regulišupitanja duga prema vladama Libije(pregovori otpočeli) i Kuvajta, klirinškidug SFRJ prema Češkoj i Slovačkoj i38

Izvještaj o stanju javnog duga Crne GoreBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.EVALUACIJA I ODRžIVOSTJAVNOG DUGANemanja Pavličićdug po API obveznicama u okviru Londonskogkluba povjerilaca. Dug premavladama ove četiri zemlje Crnoj Gori jepripao po osnovu raspodijele nealociranogduga (5,88% od 38% za Srbiju i CrnuGoru), i tačan iznos duga i način reprogramabiće utvrđen u pregovorima.Što se tiče API obveznica(AlternativeParticipation Instruments) u toku je alociranjekrajnjih korisnika sa teritorijeRCG, i nakon toga slijede preogovori ukome će se utvrditi način regulisanjaeventualne obaveze.U narednom periodu očekuju se iprva povlačenja po osnovu četiri potpisanaugovora: sa EIB-om u iznosu od 5mil. eur, projekat otpadnih voda za Nikšić,ugovor sa Societe General (iznoskredita od 2,5 mil. eur) o nabavci ITopreme za škole, ugovor sa Vladom KraljevineŠpanije u iznosu od 5 mil. eur,projekat izgradnje otpada, i kredit VladeRepublike Francuske za energetski sektoru iznosu od 8,479 mil. eur.Podaci navedeni u tabeli pokazujubruto javni dug RCG, dok kod potraživanjanajznačajniji je dug Ruske Federacijeprema RCG u iznosu od 18 mil. USD,i očekuje se skoro potpisivanja sporazuma.Takođe, u drugoj polovini decembraizvršen je transfer 32,366.57 unci(po trenutnoj tržišnoj cijeni od oko 620USD za uncu 20,066 mil USD) deblokiranogzlata od strane Banke za međunarodnaporavnanja (BIS). Po osnovu deblokiranihsredstava očekuje se prilivjoš od oko 2,5 mil. USD.Komisija za naplatu potraživanju uokviru Ministarstva finansija, izmeđuostaloga riješava i naplatu ino-dugova uskladu sa odredbama Zakona o regulisanjuobaveza i potraživanja po osnovuino duga i devizne štednje građana. Najvećidio dugova se rješava u toku privatizacijedužnika i to naplatom u gotovini,konverzijom duga u akcije i međusobnimporavnanjima. Zaključkom VladeRCG utvrđeno je da krajnji korisnicikredita izmiruju svoje obaveze u rokovimai na načina na koji Vlada RCG izmirujeove obaveze prema ino-kreditorima.Iako se ova potraživanja smatrajuteško naplativim, zbog finansijskog položajakrajnjeg korisnika kredita, određenidio je ipak realno naplativ ipredstavlja razliku između bruto i netojavnog duga RCG.Javni dug Crne Gore, sa javnim preduzećima,iznosio je oko 775 miliona euraili 42,4% BDP na dan 31.12.2006. godine.Javna preduzeća koji su korinici inokredita, a kojima je Crne Gora izdala garancijuili kontragaranciju, Monteput, AerodromiCG, EPCG i Agencija za kontroluleta su preduzeća sa autonomnim prihodima,i postoji osnovana pretpostavkada će navedena preduzeća redovno servisiratisvoje obaveze, pa prema ESA-95računovodstvenoj metodi te obaveze nisuuključene u javni dug, već se tretirajukao dug javnog sektora.Tabela 2. Visina i struktura javnogduga Crne Gore u periodu 2002- decembar2006. god.Kao što se vidi iz Tabele 2., nivo javnogduga smanjen je 88,3% u 2002. god.na 38,3% u 2006. god. Posebno je značajnosmanjenje spoljnog javnog dugasa 68,7% na 27,6% BDP-a. Do smanjenjaje došlo uslijed restruktuiranja i otpisaduga u okviru Pariskog kluba, zaključnosa drugim otpisom iz februara 2006.god. u ukupnom iznosu od 66% nominalnogiznosa, kao i reprogramom premaIFC- u i IBRD-u.Najveći dio ino duga, oko 84%, jedug nastao za vrijeme SFRJ-a i SRJ-a, ipreuzet je Zakonom o regulisanju obavezai potraživanja na osnovu ino dugai stare devizne štednje, dok je čak 72%domaćeg duga, prije svega obaveze poosnovu stare devizne štednje i restitucije,«naslijedjen» na osnovu obaveza izdoba SFRJ.U okviru Pariskog kluba povjerilacaostalo da se još potpiše bilateralni sporazumasa Japanom, odnosno Japanskombankom za međunarodnu saradnjuJBIC (dug u iznosu od oko 123 mil.jena, nije uključen u podatke), dok je saItalijom i Srbijom potpisan trilateralnisporazuma o reprogramu duga 4. decembra,2006. god. Sekretarijat Pariskogkluba, pismom od 13. novembra 2006.god., najavio je namjeru zemalja kreditorada sa Crnom Gorom, uslijed sticanjanezavisnosti, potpiše bilateralnesporazume. Stanje duga po Pariskomklubu, uslijed potpisivanja bilateralnihsporazuma, neće se bitnije promijeniti,jer su obaveze RCG definisane po principukrajnjeg korisnika u postojećim bi-39

Izvještaj o stanju javnog duga Crne GoreBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.lateralnim sporazumima sa SRJ odnosnoSCG. Od septembra 2007. god. CrnaGora će početi sa otplatom 60% kapitalisanekamate u 14 polugodišnjih rata,što će dug po Pariskom klubu uvećati zacca 12,5 mil. eura.Unutrašnji dug je takodje značajnosmanjen, sa 255,6 mil. na 197,1 mil. eura,sa tim što su se u iznos domaćeg dugauključile i obaveze po osnovu restutucije.Obaveze po osnovu restuticije, shodnoZakonu o povraćaju oduzetih imovinskihprava i obeštećenja, uključuju seu iznos javnog dugu na osnovu pravosnažnihodluka lokalnih komisija, nadležnihza pitanja obeštećenja, i ukupankrajnji iznos teško je odrediti, samo uposljednjem kvartalu 2006. god. obavezapo tom osnovu porasla je za 42,2 mileura.Kod obaveza po osnovu stare devizneštednje, treba napomenuti da jeSkupština RCG usvojila Zakon o isplatidevizne štednje gradjana položene kodovlašćenih banaka sa sjedištem vamRCG, i na osnovu do sada prikupljenihinfomacija taj iznos je 19,821 mil. eura.Međutim, odredbe zakona predviđajuda za isplaćenu deviznu štednju po osnovuovog zakona, RCG zadržava pravopotraživanja od država sukcesora SFRJ,ukoliko se u postupku sukcesije ne odlučidrugačije, i da na isplatu imaju pravograđani sa prebivalištem u RCG, a kojimaisplata nije izvršena po zakonimadržave na čijoj se teritoriji nalazi sjedištebanke. Stoga eventualnu obavezu od19,821 mil. eura treba uzeti sa rezervom,dok se u zakonskom roku od godinudana ne utvrdi stvarna obaveza.Kod državnih zapisa se predvidja,uslijed likvidnosti budžeta, emitovanjeoko 3,3 mil eura, dok je registrovan značajanpad ponderisane kamatne stopesa skoro 11% p.a. u 2003. i 2004. god naispod 1% (0.45% na šestomjesečne do2,96%) u 2006. god.Kod ocijene održivost javnog duga,prema metodologiji koju koristi Svjetskabanka, doduše samo za održivostspoljnog duga, Crna Gora se može klasifikovatikao nisko zadužena zemlja. Naime,kod oba kriterijuma, odnos NPVjavnog duga (iako iznos nije eksplicitnoutvrdjen, ne mijenja u značajnoj mjeriovdje date procente) i BDP (preko 80%zemlja visoko zadužena, 48%-80% srednjezadužena i manje od 48%- zemljanisko zadužena) i odnos NPV javnogduga i izvoza roba i usluga (preko 220%-visoko zadužena, 132%-220% srednjezadužena i ispod 132% nisko zadužena),Crna Gora spada u kategoriju niskozaduženih ekonomija. Podaci za CrnuGoru su kod prvog kriterijuma 38,3%, akod drugog 92% (prema podacima Centralnebanke Crne Gore izvoz roba i uslugau 2005. god bio je 730.858 mil eurabez doznaka, koje takodje ulaze u obračunpo metodologiji Svjetske banka).Takodje i po trećem, široko korišćenomkriterijumu, odnos javnog duga i budžetskihprihoda, za Crnu Goru taj racioiznosi oko 137%, što ukazuje da CrnaGora ima održivu dužničku poziciju.Kod likvidnosti, odnosno mogućnostiredovnog servisiranja obaveza po osnovujavnog duga, odnos izmedju ukupnogservisiranja duga i izvoza roba i uslugaje u 2005. god. bio 14%, što je znatnoispod kritiče vrijednosti od 30%. Trebanapomenuti da se u toku 2005. god značajnootplaćene zaostale budžetske obaveze(preko 20 mil. eura) i nisu uzete uobzir doznake, koje značajno poboljšavajusituaciju. U prva tri kvartala 2006.god. obaveze po osnovu servisiranja su41,42 mil. eura dok su u 2005. bili 103.3mil. eura., što uz isti prihod na osnovu izvozaroba i usluga značajno smanjuje racioservisiranja obaveza. Drugi racio likvidnosti,odnos plaćene kamate i ukupanizvoz roba i usluga je 2,72%, dok jekritičan iznos 20%. Indikatori likvidnosti,iako su dosta statički, kao i uostalom ostaliindikatori zaduženosti, služe kao dobriinstrumenti za pokazatelje redovnogservisiranja obaveza zemlje.Kod valutne i kamatne strukture inoobaveza Crne Gore, situacija je takodje,veoma povoljna. Od ukupnog iznosaspoljnog duga samo je dio Pariskog kluba(26% duga u USD, a 3% uostalim valutama),dug prema Anglo- Yugoslavbanci (u USD) i IDA krediti (U SDR) sene servisira u eurima. Ostale obaveze suiskazane i servisiraju se u «domaćoj» valuti] eurima. Ukupne obaveze u USD iostalim valutama godišnje iznose oko1,8 mil. USD, što uzimajući u obzir značajnedolarske depozite Ministarsva finansijakod CBCG (preko 4,5 mil. USD)omogućava nesmetano servisiranjeobaveza u USD u narednom periodu.Fiksna kamatna stopa (kreće se kodPariskog kluba- ODA kredita 2%, ili čakispod kod robnih bilateralnih kredita,do 5,60%) je dominantna kod Pariskogkluba povjerilaca (96,4% duga se servisirapo fiksnoj kamati) i IBRD (preko60% duga se sevisira po fiksnoj kamati),koji čine skoro 80% ino obaveza. Ukupaniznos javnog duga koji se servisirapo varijabilnoj stopi je 109 mil. eura.Kod ostalih zajmova, kamatna stopa(izuzev IDA, koji su beskamatni i nosesamo trošove servisiranja 0,75% i angažovanja0,50%) je odgovarajući LIBOR(uglavnom EURIBOR) +0,5%. Kod «novih»zaduženja, kamatna stopa je veomapovoljna, formira se uglavnom sa maržomod 0,5% iznad kamate koje odobravajuino kreditorima, koje sa rejtingomAAA se zadužuju na medjunarodnom finansijskomtržištu.Osim povoljne valutne i kamatnestrukture kredita, krediti koji ulaze u javnidug RCG imaju dug otplatni i grejsperiod (do 2031. god. kod IBRD, 2024odnosno 2041 kod povjerilaca iz Pariskogkluba, dok «nova» zaduženja kodimaju grejs 2 do deset godina i otplataod 10 do 20 godina). Crna Gora takođe,što je značajno za nova zaduženja, imapristup koncesionalnim kreditima (samoove godine potpisani sa KfW-projekatvodosnadbievanja i otpadnih voda,sa Vladom Poljske-željeznice i poljoprivreda,sa Vladom Austrije-projekat zdravstva,Vladom Mađarske-oprojekat obrazovanjau ukupnom iznosu od 41,4 mileura) i međunarodniom finansijskim institucijama(EIB, EBRD) koji proslijeđujusredstva sa malom maržom od 0,5 do1%.Novo zaduženje RCG usmijereno jeu cilju realizacije kapitalnih infrastrukturnihprojekata iz oblati energetike,putne infrastrukture, vodosnadbijevanjai otpadnih voda itd., tj. u skladu sa«zlatnim budžetskim pravilom», premakome deficit budžeta, kao izvor javnogduga, se koristi samo za kapitalnu potrošnju.Odsjek za upravljanje dugom,analizu zaduženosti,upravljanje gotovinom iodnose sa inostranstvomNEMANJA PAVLIČIĆ,koordinator odsjeka40

Dug sa Republikom ItalijomBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.POTPISIVANJE SPORAZUMA OREPROGRAMU DUGA SAREPUBLIKOM ITALIJOMSporazum o smanjenju i reprogramu duga izmedju VladeRepublike Italije i Vlade Republike Srbije i Vlade RepublikeCrne Gore potpisan je 4. decembra, 2006 god. u cilju realizacijeUsaglašenog zapisnika o konsolidaciji duga SavezneRepublike Jugoslavije, potpisanog 28. decembra 2001. godinesa predstavnicama vlada zemalja članica Pariskog klubapovjerilaca. Usaglašenim zapisnikom odredjeni su osnovniprincipi, uslovi i preporuke otpisa duga bivše Savezne RepublikeJugoslavije (SRJ), dok su bilateralnim sporazumima izmedjuvlada zemalja povjerilaca i SRJ utvrdjene obaveze premakonkretnoj zemlji, i način regulisanja duga. Srbiji i CrnojGori dug je, u okvru Pariskog kluba povjerilaca, reprogramirani otpisan po Napuljskim uslovima , tj . 66%.Sporazum sa Italijom je, osim sporazuma sa Japanom,odnosno Japanskom bankom za međunarodnu saradnju(JBIC), jedini nepotpisani bilateralni sporazuma sa zemljamapovjeriocima iz Pariskog kluba. Međutim, na osnovu preporukeiz Sekreterijata Pariskog kluba, Crna Gora će najvjerovatnije,uslijed sticanja nezavisnosti, potpisati bilateralnesporazume sa svim kreditorima iz Pariskog kluba. Procedurapotpisivanja bilateralnih sporazuma neće najvjerovatnijeznačajnije uticati na ukupan iznos duga, kao i na redovnu otplatudogovorenih obaveza.Sporazum sa Italijom obuhvata dug prema italijanskoj državnojagenciji za osiguranje spoljne trgovine - SACE i premaArtigiancassa SpA, menadžera ODA kredita u ime RepublikeItalije.Ukupne obaveze Crne Gore prema SACE-u, poslije otpisaod 66%, prema dostavljenim dužničkim listama, iznose4.670.563,82 eura i 3.291.871,86 USD. Iznos duga u eurimaCrne Gore prema SACE-u je iznosio na dan 22. mart, 2002god. 13.736.508 eura (original dug je bio u italijanskim liramai DEM), poslije prog otpisa od 51% 6.730.888,92 eura, takoda je ukupan otpisani iznos 9.065.944,81 eura.. Dolarskidio duga prema SACE-u Crne Gore iznosio je na 22. mart,2002. god 9.681.662,83, poslije prvog otpisa 4.744.014,79, takoda je ukupan otpisani iznos 6.389.790,97 USD. Otplataprema utvrdjenom amortizacionom planu počinje 2008. izavršava se 2024. god. Kamatna stopa je utvrđena na nivoušestomjesečnog EURIBOR-a za eurski dio duga i šestomjesečnogLIBOR za dolarski dio duga, uvećan za 0,50% maržena godišnjem nivou.RimKod ODA zajmova (Official Development Assistance /zvanična razvojna pomoć, zajmovi sa koncesionalnim uslovima),utvrdjen je amortizacioni plan za ODA zajmove, odnosneobaveze prema Artigiancassa, koji se otplaćuje u punomiznosu glavnice sa početnim datumom otplate 22. septembra2018. god. i završnim 22. martom 2041. god. Ukupaniznos duga prema Artigiancassa-i u iznosio je za Srbiju i CrnuGoru 23.728.598,15 eura i 4.743.777,72 USD. Obavezaprema Artigiancassa-i, poslije alokacije duga i potpisivanjadužničkih lista iznosi za Crnu Goru 6.573.906,70 eura i3.585.587,58 USD. Treba napomenuti da se kod reprogramaduga kod ODA zajmova, ne otpisuje se dogovoreni iznos od66%, već se ugovara novi finansijski uslovi duga, kao npr. vrijemetrajanja otplate, grejs period i kamatna stopa, što kodSporazuma sa Italijom iznosi 8 god. grejsa (računajući od2008. god.), 25 godina otplate i 1.75% fiksna kamata.Podaci za dug prema Italiji u Ministarstvu finansija su vodjenibez obračunatih kamata i zateznih kamata, tako da reprogramduga sa Italijom neće značajnije uticati na ukupaniznos duga Crne Gore prema Pariskom klubu povjerilaca.Odsjek za upravljanje dugom,analizu zaduženosti, upravljanje gotovinomi odnose sa inostranstvomNEMANJA PAVLIČIĆ, koordinator Odsjeka41

Konsolidovana javna potrošnjaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.KONSOLIDOVANA JAVNAPOTROŠNJAU CRNOJGORI UPERIODUI - XII2006.GODINEIzvještaji o konsolidovanoj javnojpotrošnji urađeni su u skladu sabudžetskim sistemom, na osnovukojeg se evidencija javne potrošnjeplanira, iskazuje i odobravapo sistemu gotovinskih tokova. Napominjemoda su podaci za 2006.godinu a koji se odnose na Fondzdravstva i lokalnu samoupravu procijenjeni,na osnovu ostvarenje zaprvih devet mjeseci 2006. godine.Konsolidovana javna potrotrošnjau periodu januar-decembar2006. godine ostvarena je u iznosuod 889,38 mil.eur. Ostvareni nivojavne potrošnje finansiran je iz porezau iznosu od 544,13 mil.eur, taksi24,24 mil.eur, doprinosa 242,12mil.eur, prihoda od kapitala 8,0542

Konsolidovana javna potrošnjaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.mil.eur, naknada 43,18 mil eur i ostalihprimitaka 63,36 mil.eur Ukupannivo tekućih prihoda za 21,99mil.eur veći je od ostvarene potrošnje.U istom periodu planirani su prihodiod poreza u iznosu od 483.62mil.eur, prihodi od taksi 20,25mil.eur, prihodi od doprinosa230,98 mil.eur, prihodi od kapitala4,20, prihodi od naknada 29,41 mileur i ostali prihodi u iznosu od 32,69mil.eur.Ostvareni iznosi upoređeni saplaniranim iznosima pokazuju dasu, za 12 mjeseci 2006. godine, prihodiod poreza, doprinosa, taksi inaknada i prihodi od kapitala ostvareniu iznosu većem od planiranog,dok su ostali prihodi ostvareni u iznosunižem od postavljenog planom.Konsolidovani deficit javne potrosnjeza 2006. godinu godine planiranje u iznosu od 47,97 mil.eur aostvaren je suficit u nivou od 21,99mil.eur Suficit je najveći kod BudžetaVlade u iznosu od 34,61 mil. eurdok je kod Fonda penzijskog i invalidskogosiguranja ostvaren deficit uiznosu od 0,84 mil.eur. Zavod za zapošljavanjeje ostvario deficit od10,1 mil eur, Republički fond zdravstvaje ostvario deficit u iznosu od1,53 mil. eur i lokalna samoupravasuficit u iznosu od 1,6 mil. eur.Tokom 2006. godine politika finansiranjaznačajno odstupa odplana. Visok nivo tekućih prihoda isuficit budžeta omogućili su da seizmire obaveze iz prethodnih godinau iznosu od 45,51 mil.eur odčega je stara devizna štednja 10,94mil eur, vraćanje glavnice po kreditimau iznosu od 36,35 mil.eur i otplatakamata u iznosu od 22,32 mileur.BUDŽETREPUBLIKEPrimici Budžeta Republike za periodjanuar-decembar 2006. godineiznose 582,26 mil eur.Izvorni prihodi Budžeta Republikeza period januar-decembar2006. godine iznose 567,11 mil euri veći su 15,11 % u odnosu na planirane.Struktura izvornih prihoda BudžetaRepublike u ovom periodu jesledeća:Prihodi po osnovu poreza iznose499,38 mil eur i veći su 14,24 % uodnosu na planirane. Veće ostvarenjeu odnosu na plan evidentno jekod svih vrsta poreza osim porezana dobit kod kojeg je ostvarenje79,04 % planiranog iznosa i akciza43

Konsolidovana javna potrošnjaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.kod kojih je ostvarenje 93,33 % planiranogiznosa.Prihodi po osnovu taksi iznose13,9 mil eur, što je za 31,77 % više uodnosu na planirane; Prihodi po osnovunaknada iznose 17,87 mil euršto je 64,95 % više u odnosu na planiraniiznos. Veće ostvarenje u odnosuna plan evidentno je kod naknadaza priređivanje naknada za srećuza 1,95 puta i naknada za puteve3 puta.Potrošnja Fonda penzijskog i invalidskogosiguranja za period januar-decembar2006. godine ostvarenaje u iznosu od 195,6 mil.eur. PotrošnjaFonda finansirana je iz doprinosau iznosu od 138,46 mil.eur,ostalih prihoda 1,95 mil.eur i transferaiz budžeta Republike 54,33mil.eur. Ukupan nivo tekućih prihodaza 0,84 mil.eur niži je od ostvaredrStanko JeknićOstali republički prihodi iznose26,64 mil eur, što je 78,08 % planiranogiznosa, a posledica je niskog nivoaostvarenih ostalih prihoda. Većeostvarenje kod ostalih republičkihprihoda evidentno je prihoda kojeorgani ostvare vršenjem svoje djelatnosti2,73 puta.Konsolidovani izdaci budžeta zadvanaest mjeseci tekuće godine iznose532,49 mil eur i u odnosu naplan veći su za 4,43 %. U ovom perioduostvaren je suficit budžeta uiznosu od 34,61 mil eur što je uslovilopovećanje depozita od 2,48 mileur.2. FONDPENZIJSKOG IINVALIDSKOGOSIGURANJA44

Konsolidovana javna potrošnjaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.ne potrošnje i finansiran je prihodimaod privatizacije. Povećanja depozitau ovom periodu iznosi8,55mil. eur.U ovom periodu planirani suprihodi od doprinosa u iznosu od122 mil.eur, ostali prihodi 0,8mil.eur i transferi od budžeta Republike69,33 mil.eur. Ostvareni iznosiupoređeni sa planiranim pokazujuda su u ovom periodu, tekućiprihodi Fonda penzijskog i invalidskogosiguranja ostvareni u iznosuvišem od postavljenog plana za14,35%. Konsolidovani izdaci fondaizvršeni su sa 101,8 % u odnosuna plan.3. FONDZDRAVSTVASredstva isplaćena za zdravstvenuzaštitu, koja se finansira prekoFonda za zdravstvo, za dvanaest mjeseci2006. godine iznose 112,27mil.eur. Potrošnja Fonda finansiranaje iz doprinosa u iznosu od97,56.eur, transfera iz budžeta Republike6,94 mil eur I iz depozita u iznosuod 2,99 mil eur.U ovom periodu planirani suprihodi od doprinosa u iznosu od103,69 mil.eur, ostali prihodi 1,35mil.eur i transferi 7,05 mil.eur. Ostvareniiznosi upoređeni sa planiranimpokazuju da su, za dvanaestmjeseci 2006. godine tekući prihodiFonda zdravstva ostvareni u iznosunižem od postavljenog planom,procenat ostvarenja u odnosu naplan je 98,82 %.Fond za zdravstvo je za 12 mjeseci2006. godinei ostvario deficit u iznosuod 1,53 mil. eur finansiransmanjenjem depozita.4. ZAVOD ZAZAPOŠLJAVANJEIsplaćena sredstva za finansiranjeobaveza Zavoda za zapošljavanjeza dvanaest mjeseci 2006. godine iznose21,33 mil.eur. Obaveze Zavodaza zapošljavanje finansirane su izdoprinosa u iznosu od 6,1 mil.eur,ostalih prihoda 2,56 mil.eur, taksi1,88 mil eur i transfera iz budžeta Republike5,57 mil.eur. Ukupan nivotekućih prihoda za 10,1 mil.eur manjije od ostvarene potrošnje i nedostajućasredstva finansirana su izprivatizacionih prihoda i smanjenjadepozita.U ovom periodu planirani suprihodi od doprinosa u iznosu od5,3 mil.eur, ostali prihodi 2,75mil.eur i transferi od budžeta Republike5,57 mil.eur. Ostvareni iznosiupoređeni sa planiranim pokazujuda za 12 mjeseci 2006. godinie, tekućiprihodi Zavoda za zapošljavanjeostvareni u iznosu većem odpostavljenog planom za 0,15 %.Deficit Zavoda za zapošljavanjeza dvanaest mjeseci 2006. godine45

Konsolidovana javna potrošnjaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.planiran je u iznosu od 8,76 mil eur.Isplata kredita za samozapošljavanje,kao i ostvarenih prihoda uslovilisu potrebu da se sredstva potrebnaza isplatu obaveza Zavoda obezbjedeputem deficitarnog finansiranjau iznosu od 10,1 mil.eur.5. LOKALNASAMOUPRAVAKonsolidovani izdaci lokalne samoupraveza dvanaest mjeseci 2006.godini iznose 86,65 mil.eur. Potrošnjaje finansirana iz poreza u iznosuod 44,75 mil.eur, transfera izbudžeta Republike 1,73 mil.eur, taksi8,47 mil.eur, naknada 25,31 mileur i ostalih prihoda 4,74 mil.eur.Konsolidovani bilans pokazuje suficitod 1,6 mil eur.U ovom periodu planirani su prihodiod poreza u iznosu od 46,47mil.eur, taksi 8,29 mil.eur, naknada22,58mil eur i ostalih prihoda 5,42mil.eur. Ostvareni iznosi upoređenisa planiranim pokazuju da su, za 12mjeseci 2006 godine, tekući prihodiu lokalnoj samoupravi ostvareni uiznosu višem od postavljenog planom- 103,07 % od plana, dok sukonsolidovani izdaci izvršeni sa98,51 % u odnosu na plan.Radovan ŽivkovićPoreski prihodi , prihodi od doprinosa,itaksi, naknadai prihodi od kapitalaveći su od planiranih, dok suostali prihodi ostvareni u iznosu nižemod postavljenog planom. Visokstepen naplate poreskih prihodaVladislav Karadžićopredijeljuju porez na dodatu vrijednost,porezi na imovinu i porezna međunarodnu trgovinu i transakcije,čija mjesečna dinamika naplatepokazuje kontinuirano veći nivood projektovanog budžetskimZAKLJUČNE OCJENE• Konsolidovana javna potrošnjaza 12 mjeseci 2006. godine ostvarenaje u iznosu od 889,38 mil.eur. Ostvareninivo javne potrošnje finansiranje iz poreza u iznosu od 544,13mil.eur, taksi 24,24 mil.eur, doprinosa242,12 mil.eur, prihoda od kapitala8,05 mil.eur, naknada 43,18 mileur i ostalih prihoda 63,36 mil.eur.46

Konsolidovana javna potrošnjaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.suficit budžeta omogućili su da se izmireobaveze iz prethodnih godinau iznosu od 45,51 mil.eur od čega jestara devizna štednja 10,94 mil eur,vraćanje glavnice po kreditima u iznosuod 36,35 mil.eur i otplata kamatau iznosu od 22,32 mil eur.• Konsolidovana javna potrošnjaizražena u procentima BDP-a u2006. godini ostverena je sa 44,4 %,a posle drugog nivoa konsolidacije (izuzeti doprinosi na teret poslodavca) dolazi se do nivoa javne potrošnjeod 42,86 % BDP-a, što je znatnopovoljnije u odnosu na nivo javnepotrošnje u zemljama Euro-zone.Na primje,. prosječan nivo javne potrošnjeu Euro-zoni u 2005. godinibio je 47,5 BDP-a ( u Belgiji 50,1 %,Češkoj 43,7 %, Danskoj 53,1 %, Grčkoj46,2 %,Mađarskoj 50,7 %, Kipru44,7 % itd.)OSNOVNISTATISTIČKIINDIKATORI U2006. GODINIKRETANJE ZARADAplanom.• Konsolidovani suficit javne potrošnjeza 12 mjeseci 2006. godinegodini ostvaren je u iznosu od 21,99mil. eur. Suficit je ostvaren kod BudžetaRepublike u iznosu od 34,61mil. eur i lokalnih samouprava u iznosuod 1,6 mil. eur Zavod za zapošljavanjeje ostvario deficit od10,01 mil. eur dok je Fond zdravstvaostvario deficit u iznosu od 1,53 mil.eur a Fond PIO u iznosu od 0,84 mil.eur. Politika javne potrošnje u 2006.godini je imala za cilj prioritetno finansiranjeobaveza po osnovu državnogduga, racionalizaciju javnepotrošnje i efikasnu poresku naplatu.• Visok nivo tekućih prihoda iProsječna zarada u u decembru2006.godine u našoj Republici iznosilaje 430,94 eura, dok je prosječnazarada bez poreza i doprinosa izno-47

Konsolidovana javna potrošnjaBILTEN Ministarstva finansija Crne Gore/oktobar-decembar 2006.na isti mjesec prethodne godine2,3%. Godišnja proizvodnja u2006.godini u odnosu na 2005.godinuviša je za 1,0%.CIJENE NA MALOCijene na malo u Republici CrnojGori u decembru mjesecu 2006.godinebile su više za 0,2% u odnosuna novembar mjesec. Stopa rasta cijenana malo u decembru 2006.godineu odnosu na decembar2005.godine bila je viša za 2%.TROŠKOVI ŽIVOTAsila 280,63 eura. U odnosu na novembarmjesec prosječne zarade zabilježilesu najveći mjesečni rast tokom2006.godine od 12,09%. Ovakvokretanje zarada u decembru karakterističnoje i u ranijim periodima,kad isplatioci zarada nastoje daisplate zaostale zarade iz ranijih mjeseci,kao i razna druga davanja kojaprate zarade.Prosječna zarada u 2006.godini unašoj Republici iznosila je 377.36 eura,dok je prosječna zarada bez porezai doprinosa u 2006.godini iznosila245.95 eura. U odnosu na2005.godinu prosječne zarade bezporeza i dorinosa zabilježile su rastod 15.39%. Ako se ima u vidu da sutroškovi života u 2006.godini u odnosuna 2005.godinu porasli za3.0%, proizilazi da su realna primanjazaposlenih u našoj Republici u2006.godini povećana za 12,03%.INDUSTRIJSKAPROIZVODNJAIndustrijska proizvodnja u CrnojGori u decembru 2006. godine zabilježilaje rast po svim pokazateljimai to: u odnosu na prosječnu jednomjesečnuproizvodnju iz prethodnegodine 10,9%, u odnosu naprethodni mjesec 4,0% i u odnosuRast cijena na malo artikala i uslugaza ličnu potrošnju, odnosnotroškova života u decembru mjesecu2006.godine bio je viši za 0,3% u odnosuna novembar mjesec.Stopa rasta troškova života u decembru2006.godine u odnosu nadecembar 2005.godine bila je višaza 2,8%.– Koordinator Odsjeka zamakroekonomsku analizui saradnju sa međunarodniminstitucijama,dr STANKO JEKNIĆ,- Samostalni savjetnikRADOVAN ŽIVKOVIĆ,- Viši savjetnik,VLADISLAV KARADŽIĆ48