ELDSNEYTISSPÁ 2008–2050 - Orkustofnun

10.1.3 Umhverfisvænir farkostirÍslendingar hljóta að stefnaað því að draga úr losungróður húsategundaÁ undanförnum árum hefur umræða um verndun umhverfis farið vaxandi um allan heim. Verulegmengun er frá bifreiðum knúnum með eldsneyti og er það sérstaklega áberandi inni ístórborgum þar sem umferðarþungi er mikill. Hér í Reykjavík er þessi mengun vel greinileg ákyrrum dögum og á vesturströnd Bandaríkjanna voru settar reglur um að 2% nýrra bifreiða árið1998 sem boðnar eru til sölu skyldu vera lausar við mengandi útblástur og að þetta hlutfallskuli vera komið í 10% árið 2003. Fyrri mörkin voru felld niður, væntanlega vegna þess að alltbenti til þess að þau mundu ekki nást. Nýjar reglur hafa nýlega verið settar hvað þetta varðará vesturströnd Bandaríkjanna. Umfjöllunin hér um umhverfisvæna farkosti er fengin úr greinÁgústu L. Loftsdóttur í Árbók VFÍ/TFÍ 2007.Annar hvati til olíusparnaðar eru loftslagsbreytingar. Þær eru nú almennt samþykktar semstaðreynd, og alþjóðasamþykktir eins og loftslagssáttmáli Sameinuðu þjóðanna endurspeglarþað. Ísland er aðili að sáttmálanum og hefur auk þess staðfest Kyoto bókunina, en þar skuldbindaríki heims sig til þess að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda. Ísland er þó nokkuð sérá parti í þeim samningi, enda eru hér engin kolaorkuver og allt rafmagn og vatn til hitunarhúsnæðis unnið með vistvænum hætti. Engu að síður hljóta Íslendingar að stefna að því aðdraga úr losun frá samgöngum og fiskveiðum, ekki er hægt að treysta á það að næsta umferðsáttmálans verði jafn hliðholl okkur ef við sýnum engan vilja til að draga úr losun þar sem viðgetum.Leiðir til að knýja farartæki með vistvænum hætti eru mjög í umræðunni um allan heimum þessar mundir og hafa möguleikarnir aldrei verið fleiri í þeim efnum. Í þróun eru m.a.bílar sem ganga fyrir vetni, rafmagni, etanóli, metani, E85 (blanda etanóls og bensíns), lífdísilolíu,metanóli, bútanóli og jafnvel samanþjöppuðu lofti. Tæknileg útfærsla er þó mislangtá veg komin í hverju tilviki og jafnframt má segja að möguleikarnir henti misvel við íslenskaraðstæður.Sýn Íslendinga hlýtur að vera sú að geta nýtt frumorkugjafa landsins, einkum vatnsorkuog jarðhita, til þess að leysa jarðefnaeldsneyti af hólmi að einhverju eða öllu leyti. Þetta geristekki án milliliða, þ.e. orkubera. Hugsanlegt er að nýta háhita beint með lífrænum efnum tilað framleiða tilbúið eldsneyti. Að þessum möguleika frágengnum er einsýnt að rafmagn yrðiað vera fyrsti milliliðurinn frá orkuuppsprettunni til þeirrar vélar er að lokum knýr farartækið.Æskilegast væri að geta geymt rafmagnið með beinum hætti í rafhlöðum um borð í farartækinu.Þróun í gerð rafhlaðna hefur þó ekki verið með þeim hætti að slík geymsla sé almennt möguleg.Engu að síður verður að dæma aðrar lausnir með hliðsjón af þessari beinu leið til að nýta rafmagnið,þó ekki væri nema vegna þess að með þeirri lausn er nýting orkunnar best, en orkutapí rafhlöðum (við hleðslu, geymslu og aftöppun) er lítið, eða nálægt 10 – 30%, borið saman viðu.þ.b. 60% tap í efnarafli knúnum vetni og u.þ.b. 80% í hefðbundinni bensínvél. Aðrar leiðiren bein notkun rafmagnsins kalla á frekari milliliði, t.d. vetni eða aðra orkubera svo sem tilbúiðeldsneyti, og við það aukast töpin og nýtnin minnkar, þó í mismiklum mæli sé.Hér á eftir verður farið yfir nokkra helstu möguleika til þess að knýja bifreiðar (eða jafnvelskip) með orku sem ætti uppruna sinn í innlendum orkugjöfum.RafbílarRafbílar ganga beint og alfarið fyrir rafmagni sem geymt er í rafhlöðum um borð. Eins og aðframan segir hefur þróun í gerð rafhlaðna til þessa ekki gert þennan kost fýsilegan, en það erorkuþéttleiki rafhlaðnanna, tíminn sem það tekur að hlaða þau og líftími þeirra sem einkumhafa staðið í vegi fyrir almennri notkun þeirra í samgöngum, auk þess sem þær eru dýrar. Sumarrafhlöður eru einnig úr efnum sem erfitt er að farga. Helst eru vonir bundnar við Li-ion rafhlöður,en þar er í raun átt við heilt ættartré af rafhlöðum, þar sem annað rafskautið er gert úr liþíummálmblöndu. Þekktasta og algengasta tegund þessara rafhlaðna er liþíum kóbalt rafhlaðan.112