Nentor 2010 - Gazeta "Korça"

10-K o r ç a-nëntor 2010LetërsiTregim:NJË NGA TË TREA. P. ÇEHOVNjë histori e vjetër porpërjetësisht e re.Në taracën e vilës së vjetër,mbajtur tërë merak, tëkëshilltarit të shtetit Langerqëndronin përballë njëri-tjetritvajza e vetme e MarieIvanovnës dhe djali i tregëtarittë madh moskovit IvanGavrilloviçi. Mbrëmja ishte njëmrekulli. Po të kisha qenëmjeshtër i përshkrimit tënatyrës, do ta përjetësojamadhështinë vizlluese të hënës,që nxirrte kryet pas reve të lartae pupëlore, dhe përhapte njëdritë të mekur e cila i vishte mezbehti të ëmbël mjedisin: pyllin,vilën, fytyrën e Nadijes…Doemos do ta përshkruajafëshfërimën magjepëse tëdrurëve, një ledhatim tejet ibutë, pastaj këngën e bilbilave,lodrimin, që mezi sa ndihej, tëspërkaleve të shatërvanit…Nadia ishte mbështetur me gjupas kolltukut dhe me njërëndorë mbahej pas parmakut.Sytë e falur, të kadifenjtë e tëthellë, shihnin mendueshëmgjelbërimin e errët të pyllit atypranë… Në fytyrën disi tëhequr, të ndriçuar remtë ngahëna, i vizatoheshin ca hije prejpërskuqjes së lehtë… IvanGavrilloviçi rrinte prapa saj dheme dorën që i dridhej, njëshenjë nervozizmi të thellë,prekte mjekrën e rrallë. Kur imërzitej mjekra, e kalonte dorëntek jaka e këmishës, ngritur lartdhe pa hijeshi. Ivan Gavrilloviçinuk ishte i pashëm. Ngjantenga e ëma, që s’i lintë asgjëmangët akçeshës së fshatit.Ballin e kishte të ngushtë e tëvogël dhe i vinte si i shtypur;hundën çipe e kishte të gjerë etë flashkët, pa samar, por me njëthellukë të dukshme, flokët ikishte të fortë si xanë. Sytë e tijtë veckël e të ngushtë si të njëmaçoku tinzar, i ishin qepurNadies në pritje të përgjigjes.-Të më falni, - i thoshte me zë tëdridhur, të përshkruar prejvrundujsh nervozizmi dhekapërdihej nga sikleti. - Jukërkoj falje që… i shpalosakësisoj ndjenjat që ushqej përju… Po ja që ju dua aq shumë,sa as vetë s’e di ç’po më ndodh,sikur nuk jam fare në vete… Mëvjen vërrdallë mendja dhe s’dise ç’flas! Se unë, NadezhdaPetrovna, që kur ju pashë, sikurmë ngjiti pas jush me zamkë njëdorë e padukshme, domethënë,ju dashurova. Ju lutem të mëfalni, po ja që… (Pauzë.) Sanatë e bukur kjo sonte!-Po… Nata është e mrekullueshme…-Në gjirin e kësaj natyre aq tëmrekullueshme, ç’fat i madhështë të dashurosh një si ju…të adhurueshme!... Po ja qës’më ecka!...Ivan Gavrilloviçi psherëtiu dheshkuli mjekrën.-Fatkeq i lindur qenkam! Ju duame shpirt, vuaj për ju… kurseju? Po si, nuk paskeni kurrfarëndjenjë për mua? E di, jeni meshkollë, jeni e lexuar…fisnikërinë po e keni në gjak…Kurse unë? Familje tregëtarijam… asgjë më tepër s’kam!Ashtu është, nuk kam. Se paraun kam, kam shumë, po ç’i dokur s’je i lumtur… NadezhdaPetrovna!-Çfarë?-Po ja, desha t’ju shqetësoj menjë pyetje…-Me c’pyetje?-Ju a mund të më dashuroni?(Pauzë.) Ia hapa zemrën mamasësuaj, i kërkova dorën tuaj… Mëtha se varet nga ju… Jeni e lirëtë vendosni pa lejën e mamasë…Ju ç’përgjigje do më jepni?Nadia heshti. E treti shikimin emenduar për nga pylli i errët e igjelbër në të cilin mezi dukeshinhijet e trungjeve dhe konturet egjethmajës së dendur… Shihtelodrimin e avashtë të errësimittë butë të drurëve, përkundurnga puhiza mbrëmësore. Heshtjae saj po ja merrte frymën IvanGavrilloviçit, kurse në sytë eveckël e të ngushtë ju dukënlotët. Vuante. “Si do të më vejëfilli, në mos pranoftë?” – e pyetiveten dhe mendimi pikëllues iaftohu zemrën nëpër shpinë ibubërruan mornica rrënqethëse…-Kini mirësinë NadezhdaPetrovna! – nëpër dhëmbi pikëvreri. – Mos ma coptonizemrën!... Në e mora guximin t’juflas kështu shtyrë nga dashuriae bëj…(Pauzë.) në rast se(Pauzë.) s’më përgjigjeni më mirëvdekja!Nadja u kthye me fytyrë ngaIvan Gavrilloviçi, i buzëqeshi…Pastaj i zgjati dorën dhe i foli mezërin që në veshët e tregëtaritmoskovit kumboi si zë sirene:-Ju jam mirënjohëse IvanGavrilloviç… ka kohë që e kamvënë re se më dashuroni, e didhe sa më doni… Por unë…unë… Edhe unë ju dashuroj.Zhan… Juve nuk ke se si të mosju duash për zemrën e mirë qëkeni, për besnikërinë…Ivan Gavrilloviçi e dëgjonte megojën e hapur, fytyrën ia mbuloie qeshura e lumtur dhe krejt ilehtësuar e kaloi pëllëmbënnëpër fytyrë: mos po shihteëndërr!E di po të martohem me ju, vijoiNadia, - do të jem më e lumtura ebotës… po e dini si është puna,Ivan Gavrilloviç? Do të prisnipak, tani menjëherë, s’jupërgjigjem dot ndjenjave tuaja…Hapin e rëndësishëm më duhetta mendoj mirë… s’është gjë evogël… Duroni dhe pak…-E sa do të më duhet të pres?-Fare pak… Një ditë, e shumtady…-Kaq mundem.-Tani ju ikni, përgjigjen do t’juadërgoj me letër… U bë vonë,duhet të kthehem në shtëpi, mëduhet të mendohem… lamtumirë…Pas një dite…Nadia i zgjati dorën. IvanGavrilloviçi ia mori në të vetatdhe ia puthi. Nadia e miratoi metundje kokën, puthi ajrin, ulargua më hapa të shpejtë dhe uzhduk… Ivan Gavrilloviçi qëndroidy-tri minuta i menduar, kalipërmes lehëve me lule dhe u zhytnë pyll, pas pak u gjend nështegun ku e priste karroca embrehur. Sesi qe shkrehur dhesqullur prej lumturisë së madheecte dhe qeshte, kishte pamjefatlumi, por e ndjente veten si tiakishin mbajtur një ditë të tërë nëvaskën me ujë të ngrohtë. Ectedhe qeshte i dalldisur.-Trofim! – thirri për të zgjuarkarrocierin që dremistë, -shkojmë! I ke hak pesë rublabakshish! E kupton? Ha-ha !Në këtë ndërkohë, Nadiarrëshqiti nëpër dhomat e errëta,doli në tarracën tjetër të vilës,zbriti shkallët, duke çarënëpërmes shkurret dhe drurët, ugjend në shtegun tjetër të pyllit.Aty e priste shoku i saj ifëmijërisë, baroni me prejardhjegjermane Vladimir Shtrali, njëzete gjashtë vjeçari, trupvogël dhetrashaluq, rrumbullak si shalqi ipjekur, me shogën tanimë tëdukshme, ndonëse të parakohëshmepër moshën që kishte. Këtëvit mbaroi universitetin dhe ponisej për në çifligun e tij nëgubernën e Harkovit, kishteardhur që ta shihte për herë tëfundit Nadien e ti lintelamtumirën. Për çdo rast kishtehedhur disa gota. Tani po rrintegjysmë shtrirë në stol dhe pofërshëllente nje melodi.Nadia u afrua me vrap e ashtu endezur dhe me frymëmarrje tërënduar, e nxehtë siç ishtë ju hodhnë qafë. Qeshte me zë të lartë, ifërkontë qafën, i shpupuriste atëçikë flokë, pastaj e kapi për jakedhe ia mbuloi fytyrën e dhjamure të djerësitur me të puthura….-Kam një orë që të pres, - i thabaroni dhe e pushtoi për beli.-Po hë, mirë je?-Mirë…-Do të ikësh nesër?-Do iki…-Sa i keq… Do të ktheheshshpëjt…-S’e di…Baroni e puthi në faqe dhe e ulinga prehëri në stol.Ta lemë të puthurit, - i tha Nadia.– Më vonë… Do të kemi kohë…Të flasim për çështjen (Pauzë.)Ti, Vallodia, a mendove?-Mendova…-Po hë, si ? Kur do të martohemi?Baroni u mrudh.-Daken e Ukës ke ti? Fyellit nënjë vrimë i bie? – ia ktheu. – Pota shpjegova një herë… dje tashpjegova, si qëndron puna…Për martesë as që bëhet fjalë!Të thashë dje, pse u dashkakthyer tek e thëna dhe estërthëna?-Po Vollodia, marrdhëniet tonaduhet të kenë një fund… Si nuke kupton? Duhet si nukduhet;…-Duhet por ai fund nuk do të jetëmartesa… Je ca naïve, ti Nadinë,për të qintën herë po tapërsëris… Si vajzë tre vjeçaresillesh… Se naiviteti i shkonshumë grave të bukura, i stolispor në rastin tënd, moj shpirt…-Nuk do që të martohesh memua! Kështu thua! Nuk do,domethënë? Ma thuaj troç, o ipabesë, nuk do?-Nuk dua… E pse duhet prishure ardhmja, karriera? Unë të dua,por do të merrja fund, po tëmartohesha me ty… Se ti nukdo të më sjellësh as pasuri e asemër… martesa, miku im, duhettë jetë gjysma e karrierës, kurseti… Nuk ke pse qan… Duhetjetuar me mend në kokë…Martesat me dashuri kurrë nukdalin të lumtura, si rregull janënjë hiç…-Gënjen…Po gënjen! Kështu tëthem!-Martohen dhe pas kësaj vdesinurie… Lindin e rritin cavarfanjakë… Punët duhen bërëme mend në kokë!…-Po atëherç, të kujtohet? Psenuk u tregove njeri me mend nëkokë? Më dhe fjalën e nderit sedo të martoheshim… Ma dheapo s’ma dhe?-Ta dhashë… kurse tani planete mia ndryshuan… Se ju, ti vetëa do të pranoje që të martohesheme një varfanjak? Jo! Atëherëmua pse më detyron që tëmartohem me një varfanjak? Nukkam as më të voglën dëshirë tëmarr nëpër këmbë veten. Mëpret e ardhmja e ndritur, duhetmenduar për të. Nadia fshiu sytëme shami dhe befas, vrulltas, iuhodh përsëri në qafë gjermanittë kthyer në të krishterë. Jungjesh fort dhe e mbuloi me tëputhura.-Martohu me mua! – i belbëzoi.Martohu, hë, shpirt! Se unë tëdashuroj! Unë s’rroj dot pa ty, ibukuri im! Do më vrasësh medorën tënde, në s’do tëmartohemi! Hë? Do tëmartohesh. Baroni gjermanqëndroi një hop i menduar,pastaj me zë të fortë, i vendosuri tha:-Nuk mundem! Dashuria ështëgjë e mirë, por në këtë botë ajonuk është para së gjithash…-Domethenë, nuk do?-Jo… Nuk mundem…-Nuk do, hë? E saktë është kjoqë nuk do?-Nuk mundem, Nadinë!-I poshtër! Horr! Ja kush je!Batakçi! Gjerman i keq! S’tëshoh dot me sy! Të përbuz! Je ipështirë! Unë ty kurrë nuk tëkam dashur! Në pranova të fleme ty atë mbrëmje, e bëra sepsetë bëra njeri të ndershëm,mendova se do të martohesheme mua… po unë ty edhe atëherës’të kam honepsur! Desha tëmartohem me ty se je baron dheje i pasur! Nadia u çua vrulltas,u largua disa hapa prej Shtrajlit,i këputi dhe disa të sharavëndshe dhe eci me hapa tëshpejtë në drejtim të vilës “Kotbëra që i shkova në takim, - eqortoi heshturazi veten. – E dijaqë nuk donte të martohej. Iposhtri! Kurse atë mbrëmje usolla si budallaqe! Po të mos iisha dhënë, nuk do tëposhtërohesha kësisoj përparatij… Ah! Gjerman i qelbur!”Ndali në oborrin e vilës. Padritaren e ndriçuar dobët nëkatin përdhes, që ua kishte zënëme qira për sezonin veror njëmuzikant i talentuar, që sapokishte mbaruar konservatorin,violinist i parë, Mitija Gusevi.Nadia iu afrua dritares dhe pabrenda. Mitija, një kaçurrelsflokbardhë dhe shpatullgjerë,djalë në vaktit dhe goxha ipashëm, rrinte shtrirë në krevat,me mbathje e kanatiere dhe polexonte një roman. Nadia qëndroipak e menduar, pastaj trokiti nëxhamin e dritares. Violinisti ngritikokën.-Kush është?-Jam unë, Dmitri Ivanoviç…Hapeni pak dritaren se kam dyfjalë pët t’ju thënë. Mitija veshipantallonat e këmishën dhenxitoi që të hapte dritaren.Dilni pak… hidhuni ngadritarja… - i tha Nadia.Mitija bëri si i thanë dhe pas njësekonde u gjend pranë Nadies.Çe mirë ju solli?Shkojmë! – i tha Nadia dhe emori për krahu.Si bënë disa hapa Nadia iashpjegoi:Më dëgjoni pak, pëllumbth! Mosmë dërgoni më letra dashurie! Julutem, mos më shkruani më!Mos më doni dhe mos më thonimë se më doni! Në sytë e Nadiasu dukën lot, i rrodhën çurk nëpërfaqe dhe i pikuan në duar. Dheishin lotë vërtetë, të nxehtë dhetë ndjerë.Mos më doni, Dmitri! Mos i binimë violinës për mua! Jam e keqe!Jam e ligë! Jam e poshtër! Jamnga ato që duhem përbuzur,duhen urryer, duhen rrahur…Nadia dënesi dhe e mbështetikokën në gjoksin e gjerë tëMitjas.Vetë jam e keqe, mendimet i kamtë këqija dhe zemrën…Mitija u hutua, u prek nga ç’poshihte dhe ç’po dëgjonte,mërmëriti ca fjalë të pakuptueshmedhe e puthi Nadiannë kokë…Ju jeni e mirë, dhe shpirtin e kenitë mirë… Ju betohem që judashuroj… kurse ju mos mëdashuroni! Ja që dua më shumëse çdo gjë tjetër paratë, stolitë,luksin… Më mbyt pikëllimi kurmendoj që s’kam para… jamsmirzezë, jam egoiste… Mos mëdoni, shpirti im, Dmitri Ivanoviç!Mos më shkruani më letra! Dotë martohem… me IvanGavrilloviçin… Hë e shihni kushjam? Kurse ju vazhdoni të mëdoni! Lamtumirë! Do t’ju duaedhe pasi të martohem…Lamtumirë, Mitija!Nadia e përqafoi shpejt e shpejtGusevin, e puthi kalimthi nëqafë dhe i ngjiti me vrap shkallët,që çonin në dhomën e saj. U ulnë tryezë dhe me lot në syshkroi këtë letër:“I shtrenjti Ivan Gavrilloviç!Jam juaja! Ju dashuroj dhe duatë bëhem gruaja juaj… JuajaN.”E futi letrën në zarf e ngjiti mezamkë dhe e nisi që në mëngjesmë shërbëtoren.“ E nesërmja do të më sjellë…ogur…” – tha me vete Nadiadhe psherëtiu thellë.Psherëtima i dha fund të qarave.Qëndroi pak në dritare, uqetësua, u xhvesh nxitimthi dhe,kur ra ora dymbëdhjetë e natësu fut në shtrat, u mbulua mejorganin e butë, me qëndismadhe me azhur. U ndje ngrohtëdhe e zuri menjëherë gjumi,ndonëse në të rrallë iapërshkronin trupin e bukur e tëshëndetshëm (“të nëpërkës sëpërdalë”, - e pati qortuar vetenpërpara se të binte të flinte)regëtima të lehta. Atë mesnatë,Ivan Gavrilloviçi ecejakte nëpërdhomën e tij dhe ëndërronte mezë të lartë. Në dhomën e tyreprindërit dëgjonin të tulaturëndërrimet e tij.i gëzoheshinrastit fatlum dhe sa s’fluturoninnga lumturia për të birin…-Si vajzë s’ka të sharë, por dhenga derë fisnikësh është, -thoshte i jati. – Bijë këshilltarishteti, s’i thonë pak, kurse sibukuroshe, si gjendet shoqja.Ka vetëm një të keqe, qëmbiemrin e ka gjerman! Njerëziado t’i thonë se mori për gruagjermankën…Përktheu:Jorgji Doksani