12 PIOTR LULIŃSKI i inninaczyniowych i wiąże się z osłabieniem skurczoweji rozkurczowej funkcji serca. Podwyższony poziominnych niż HDL frakcji cholesterolu (ang. non-HDLcholesterol),związany jest ze zwiększonym ryzykiemwystąpienia choroby niedokrwiennej [25].Shi i wsp. [26] otrzymali polimer ze śladem molekularnymcholesterolu. Autorzy zastosowali strategięniekowalencyjną i otrzymali kompleks prepolimeryzacyjnypomiędzy cholesterolem i kwasemmetakrylowym (ryc. 2l). Następnie przeprowadzilipolimeryzację w bloku w obecności czynnika sieciującego,dimetakrylanu glikolu etylenowego w porogenie,którym był układ chloroform-toluen 7:1 v/v.Otrzymane ziarna polimerowe zostały wykorzystanejako faza stacjonarna w procesie ekstrakcji cholesteroludo fazy stałej.Niezwykle istotnym etapem badań była optymalizacjaprocedury SPE, która udowodniła aplikacyjnewłaściwości materiału. Autorzy zbadali wpływpolarności rozpuszczalnika na adsorpcję cholesteroluna etapie nałożenia. W zależności od polarnościroztworu zaobserwowali znacząco różną adsorpcję.Adsorpcja cholesterolu z etanolu była znikoma, z toluenubyła na poziomie 40-50%, a z heksanu wynosiła100%. Niestety zarówno na polimerze ze ślademmolekularnym jak i na polimerze kontrolnym wynosiłatyle samo.W celu uwypuklenia miejsc selektywnych w matrycypolimerowej, autorzy zoptymalizowali etapprzemycia. Zastosowali najpierw heksan, a potemroztwór toluenu i heksanu w stosunku 1:9 v/v. Takaprocedura przemycia spowodowała prawie całkowitądesorpcję cholesterolu z polimeru kontrolnego,a jednocześnie nie usunęła cholesterolu z polimeruze śladem molekularnym. Ostatni etap procedurySPE, czyli etap elucji, został również zoptymalizowany.Najlepszym eluentem okazał się roztwór o składziechloroform-etanol-kwas octowy 3:1:1 v/v, któryilościowo desorbował cholesterol z polimeru ze ślademmolekularnym. Selektywność złoża określonobadając adsorpcję estradiolu. Autorzy wykazali możliwośćwykorzystania polimeru do ekstrakcji cholesteroluz materiału biologicznego, takiego jak: mleko,mięso wieprzowe, mięso wołowe, krewetki, jajai ludzkie osocze.W analizie miażdżycy markerem może być teżfosfatydylocholina. Fosfatydylocholina (nazywanapotocznie lecytyną) należy do grupy glicerofosfolipidówi powstaje z połączenia kwasu fosfatydylowegoz resztą choliny. Jest najbardziej rozpowszechnionymw organizmie fosfolipidem oraz podstawowym składnikiembłon komórkowych, zwłaszcza ich warstwzewnętrznych [27]. Jest także głównym fosfolipidemsurowicy, stanowi bowiem integralną część lipoprotein.Zarówno w lipoproteinach HDL, jak i LDL stanowiponad 60% wszystkich fosfolipidów [28].Pegoraro i wsp. [29] otrzymali membranę ześladem fosfatydylocholiny, selektywnie rozpoznającąfosfolipidy na bazie kopolimeru polietylenu i alkoholupoliwinylowego. Właściwości otrzymanejmembrany zostały dokładnie zbadane przy użyciutechnik spektralnych, kalorymetrycznych i analizytermograwimetrycznej. Powierzchnię membranyzanalizowano stosując mikroskopię sił atomowych.Membrana wykazywała pięciokrotnie większą adsorpcjęfosfatydylocholiny niż membrana kontrolna.Jednocześnie selektywność adsorpcji fosfatydylocholinyw odniesieniu do adsorpcji związków o zbliżonejstrukturze, tj. fosfatydyloetanoloaminy i fosfatydyloinozytolubyła wysoka.MATERIAŁY POLIMEROWEW ANALIZIE KRWIHemoglobina jest białkiem syntetyzowanymw szpiku kostnym, obecnym w erytrocytach i odpowiedzialnymza transport tlenu do tkanek. Przy poziomiehemoglobiny we krwi poniżej normy, (
DIAGNOSTYKA MEDYCZNAErytrocyty posiadają na swojej powierzchni charakterystyczneantygeny A, B i H. Obecność odpowiednichantygenów jest niezwykle istotna podczasprzetaczania krwi. W medycynie transfuzyjnej w celuidentyfikacji odpowiedniej grupy krwi, wykorzystujesię przeciwciała immobilizowane na żelu dekstranowym.Jedynie niektóre z przeciwciał są w stanierozróżnić podgrupy A 1 i A 2 . Różnica pomiędzyoboma podgrupami polega na odmiennej strukturzepowierzchni erytrocytów i różnej gęstości odpowiednichantygenów (A 1 : 0,81 – 1,17 x 10 6 A-antygenóww erytrocycie, A 2 : 2,4 - 2,9 x 10 5 A-antygenów w erytrocycie)[33-35].Seifer i wsp. [36] otrzymali polimer ze ślademmolekularnym erytrocytu odpowiedniej podgrupy.Autorzy zastosowali mikrokontaktowy procestworzenia śladu molekularnego, opisany uprzedniow części dotyczącej tworzenia śladu mioglobiny.Najpierw przygotowali mieszaninę prepolimeryzacyjnązawierającą monomer funkcyjny, 1-winylo-2-pirolidon (ryc. 2m) oraz czynnik sieciujący, N,N’-metylenobisakrylamid (ryc. 2n) oraz odpowiedniinicjator reakcji polimeryzacji. Po krótkim czasieod momentu zainicjowania polimeryzacji przenieśliżelującą mieszaninę w postaci cienkiej warstwyna płytkę kwarcową i następnie umieścili na niejzagęszczone erytrocyty z krwi. Proces polimeryzacjibył kontynuowany przez następne 12 godz.Po usunięciu erytrocytów, płytki z cienką warstwąpolimeru ze śladem erytrocytów, posłużyły jakoczęść sensorowa bioczujnika krystalicznej nanowagikwarcowej.Istotnym problemem badawczym była optymalizacjaczasu żelowania mieszaniny polimeryzacyjnej.Przy zbyt szybkim naniesieniu erytrocytów nażel, ulegały one destrukcji w środowisku organicznychmonomerów, natomiast po zbyt długim czasiematryca była zbyt twarda, aby utworzył się w niejślad. Nawet w optymalnym czasie, który ustalono na1-5 minut, znaczna część erytrocytów ulegała całkowitejsedymentacji w matrycy, co uniemożliwiało ichpóźniejsze usunięcie. Przeprowadzone pomiary potwierdziłyjednak selektywność otrzymanej matrycywzględem podgrup A 1 i A 2 .PODSUMOWANIE13<strong>Polimery</strong> ze śladem molekularnym są nowymi,selektywnymi materiałami, które mogą znaleźćzastosowanie w diagnostyce medycznej i analizieklinicznej. Niniejsza praca przeglądowa ukazuje zaawansowanystopień badań nad wdrożeniem omawianychmateriałów do praktyki medycznej, w różnychobszarach diagnostyki i analizy klinicznej.LITERATURA[1] Luliński P.: <strong>Polimery</strong> ze śladem molekularnymw naukach farmaceutycznych. Cz. I. Podstawyprocesu tworzenia śladu molekularnego. Zastosowaniew syntezie leków i technologii postacileku. <strong>Polimery</strong> (2010), 11–12, 799–805.[2] Luliński P.: <strong>Polimery</strong> ze śladem molekularnymw naukach farmaceutycznych. Cz. II. Zastosowaniew analizie farmaceutycznej. <strong>Polimery</strong>(2011), 1, 3–10.[3] Piletsky S. A., Turner N. W., LaitenbergerP.: Molecularly imprinted polymers in clinicaldiagnostics – Future potential and existing problems.Medical Engineering and Physics (2006),28, 971–977.[4] Lapolla A., Traldi P., Fedele D.: Importanceof measuring products of non-enzymatic glycationof proteins. Clinical Biochemistry (2005),38, 103–115.[5] Sacks D. B.: Correlation between hemoglobinA1c (HbA1c) and average blood glucose: canHbA1c be reported as estimated blood glucoseconcentration? Journal of Diabetes Science andTechnology (2007), 1, 801–803.[6] Nathan D. M., Balkau B., Bonora E., Borch-Johnsen K., Buse J. B., Colaguiri S., DavidsonM. B., DeFronzo R., Genuth S., Holman R. R.,J. L., Kirkman S., Knowler W. C., Schatz D.,Shaw J., Sobngwi E., Steffes M., Vaccaro O.,Wareham N., Zinman B., Kahn R.: Internationalexpert committee report on the role of theA1c assay in the diagnosis of diabetes. DiabetesCare (2009), 32, 1327–1334.[7] Yamazaki T., Ohta S., Yanai Y., Sode K.:Molecular imprinting catalyst based artificialenzyme sensor for fructosylamines. AnalyticalLetters (2003), 36, 75–89.[8] Sode K., Ohta S., Yanai Y., Yamazaki T.: Constructionof a molecular imprinting catalyst usingtarget analogue template and its application foran amperometric fructosylamine sensor. Biosensorsand Bioelectronics (2003), 18, 1485–1490.[9] Rajkumar R., Warsinke A., Mohwald H.,Scheller F. W., Katterle M.: Developmentof fructosyl valine binding polymers by covalentimprinting. Biosensors and Bioelectronics(2007), 22, 3318–3325.