swiat 16 - Świat Architektury

9 (16) / 2011ISSN: 2081-6413ARCHITEKTURA DŹWIĘKUFilharmonia Warmińsko-Mazurskaim. Feliksa Nowowiejskiego w OlsztynieFALUJĄCY HORYZONTBiblioteka Uniwersytetu PapieskiegoJana Pawła II w KrakowieBUDYNKI UŻYTECZNOŚCIPUBLICZNEJ

o m yf rma t e ra ił yAxel Schoenert ASAA - Centre de Formation Bull | Massy, Franceko l o r y www.alucobond.com

www.wienerberger.plWybór pobudza wyobraźnięJedna myśl potrafi otworzyć nieskończoną ilość możliwości.Zanim zacznę projektować, szukam idei, która pozwoli mi wyjść poza ograniczenia.Pomysłu, który pokona czas i pozwoli stworzyć coś, co nigdy nie straci blasku.Robert Koniecznyarchitekt

Przestrzeń publiczna to miejsce interakcji, wymiany towarów, umiejętności, poglądów i energii.Jeżeli jest dobrze zaprojektowana, stanowi katalizator działań stymulujących intensywność życiaspołecznego. Poprzez jej intencjonalne kreowanie kształtujemy schematy zachowań, a czasem podejmujemydialog z indyferentyzmem społecznym. To miejsce kulturotwórcze, nasycone obiektamiwytyczającymi kierunek rozwoju aglomeracji.W mieście definiowanym przez ruch i przepływ, zgodnie z myślą przewodnią japońskiegometabolizmu, stanowi strefę dynamicznie odpowiadającą na potrzeby użytkowników – otwartą,lecz niejednorodnie. Potrzeba świadomego tworzenia w jej strukturze gradacji stopnia otwartościposzczególnych obszarów jest ważnym czynnikiem rozwoju społeczeństwa. Bo dobra przestrzeńpubliczna to przestrzeń możliwości, aktywizująca potencjał jednostki i wzmagająca poczucie identyfikacjiz otoczeniem i innymi ludźmi. Mając powyższe na uwadze, warto dbać o jej jakość – zarównow skali założeń urbanistycznych, jak i obiektów architektonicznych i ich wnętrz.Stephan Schütz, partner gmp Architects, współtwórca projektu przebudowy NarodowegoMuzeum Chin, mówi w przeprowadzonym przez nas wywiadzie:„Budynki użyteczności publicznej muszą umożliwiać orientację i doświadczanie różnorodnychprzestrzeni oraz czytelnego porządku struktur. (…) Co więcej, determinują one charakter miast,w których powstają. Właśnie dlatego powinny odzwierciedlać lokalną tożsamość”.Tak rozumiana przestrzeń służy również nabywaniu wiedzy i poszerzaniu spektrum doświadczeń,które zawsze zdobywamy w określonym kontekście, nierozerwalnie związanym z czasemi miejscem, w którym żyjemy.Cieszy mnie jakość obiektów tworzących plac Tian’anmen. Mam jednak przekonanie, że nie wolnonam zapominać o dramatycznych wydarzeniach, wpisanych w jego przestrzeń.Kaya Brzezicka

W numerze:26Fot. Rafał KłosFot. Lech Kwartowicz58PRZESTRZEŃ SPORTU WPISANA 58W POETYKĘ MIEJSCABasen w TrzebnicyFALUJĄCY HORYZONT 66Biblioteka Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w KrakowieRACJONALNOŚĆ FORM 74Centrum biurowe Vinci• WYDARZENIA 10• MIKSER PRODUKTOWY 80• NOWOŚCI PRODUKTOWE 14• PROJEKT Z OKŁADKIARCHITEKTURA DŹWIĘKU 16Filharmonia Warmińsko – Mazurska im. Feliksa Nowowiejskiegow Olsztynie36Fot. archiwum Aga LightFot. Krzysztof Ingarden66• ABROADMuzeum Narodowe Chin 82National Museum of China• HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ• REALIZACJE W POLSCETERMY RZYMSKIE 90Pałac Saturna w CzeladziMUZEUM 26Miejsce Pamięci w PalmirachBASEN W KOLORZE 31Nowy obiekt sportowy w SulechowieEKSPOZYCJA RUCHU 36Salon i stacja serwisowa EWT TRUCK & TRAILER w Strykowie• ROZPORZĄDZENIA I USTAWYWYMAGANIA DLA WYROBÓW 94BUDOWLANYCHKontrola jakościARCHITEKTURA SPEKTAKLU 44Teatr im. Ludwika Solskiego w Tarnowie• SPECJALIZACJEMORSKIE INSPIRACJE 48Transatlantyk GdyniaARCHITEKTURA EDUKACYJNA 54Biblioteka publiczna w Rembertowie48Fot. Paweł KleinFot. Christian Gahl82ELEWACJE VETURE 96Prefabrykaty z izolacją cieplną• LIFESTYLE 1048 9

WydarzeniaJubileusz PKI PredomWe wrześniu wrocławskie PrzedsiębiorstwoKonsultingowo-InżynieryjnePredom obchodzi jubileusz 50-leciaistnienia. Firma realizuje kompleksoweprzedsięwzięcia budowlane, projektujeobiekty przemysłowe, użyteczności publiczneji ochrony środowiska zarównow kraju, jak i za granicą. Zespół PKI Predomtworzy profesjonalna kadra inżynierska,którą stanowią specjaliści wszystkich branż– architekci, konstruktorzy, instalatorzy,elektrycy, mechanicy oraz biegli ds. ochronyprzeciwhałasowej i ochrony środowiska.Z desek kreślarskich firmy w latach 70.wyszły projekty m.in. takich fabryk, jak Polar,Wrozamet czy Elwro. Państwowe przedsiębiorstwoprzeistoczyło się w nowoczesnąfirmę inżynierską. Deski kreślarskie zastąpionokomputerami i zaawansowanymi programami.W ostatnich latach firma zrealizowaławażne projekty inwestycyjne. Jednymz nich jest zakład BorgWarner Turbosystemsw Jasionce, który jako pierwszy w Polsceuzyskał prestiżowy certyfikat Leed Silver forNew Construction.www.predom.biz.plProjekt: ŚniadanieDo końca listopada w Warszawie i Krakowieodbywają się spotkania w ramachcyklu Projekt: Śniadanie. Prowadzą je szkoleniowcymarki BN Office Solution, któranależy do Grupy Nowy Styl. Organizatorzyzaprosili architektów do dyskusji o rolachbiurowych wnętrz i potrzebach ich użytkowników.Goście rozpoczynają poniedziałkowyporanek od świeżo parzonej kawy i wspaniałejpanna cotty, a następnie wspólnie analizująwspółczesne trendy i rozwiązania.W oparciu o case studies przedstawianajest także specyfika pracy w segmenciearanżacji przestrzeni biurowej. Dyskutuje sięo wymaganiach inwestorów oraz warunkachwspółpracy z biurami projektowymii zleceniodawcami. Dodatkowym elementemszkolenia jest prezentacja oferty markiBN Office Solution i Grammer Office.W showroomie BN Office Solution uczestnicyspotkań mogą sami przekonać się, jakiefotele i rozwiązania proponowane do biurowychprzestrzeni najpełniej będą odpowiadaćzałożeniom ich projektów.www.bnos.plPerełki pierwszejdekady XXI wiekuTylko do końca października 2011 r.można oddać swój głos w plebiscycie FundacjiTwórców Architektury, który podsumowujeosiągnięcia polskiej architekturyw pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku.Plebiscyt przypomina mniej lub bardziejznane budynki, które powstały w okresie,kiedy polscy architekci po zachłyśnięciu sięwolnością, także twórczą, zaczęli z uwagąi przyjemnością korzystać z innowacyjnychtechnologii, wprowadzać nowerozwiązania, realizować niesamowiteidee. Zgromadzone propozycje są autorstwauznanych polskich architektów, jakrównież młodego pokolenia, dla którychta dekada była początkiem zawodowejdrogi. Pokazano obiekty z dużych miasti małych wiosek – takie, które z pewnościąbędą zwracały uwagę użytkownikówprzez wiele lat.Plebiscyt podzielono na 10 kategorii,aby rzetelnie przedstawić ten okres – oceniepoddano łącznie 50 obiektów. Sposóbgłosowania jest prosty i przejrzysty,a w podjęciu decyzji pomaga blisko 250zdjęć i krótkie opisy. Można w każdym momencieprzerwać przeglądanie plebiscytui ponownie wrócić w wolnej chwili do głosowania.Z jednego adresu IP można oddaćtylko jeden głos w każdej kategorii. Na początkuwrześnia oddano ponad 5000 głosówi jest już kilku liderów, których trudnobędzie zdeklasować. Najciekawsza „walka”toczy się w kategorii Biurowce i BudownictwoWielorodzinne, a absolutnym lideremw kategorii Handel i Usługi jest stacja paliww Sierczy. Sponsorem plebiscytu jest firmaPolyflor Polska, a medialnego wsparciaudziela m.in. nasz magazyn. Zapraszamy dogłosowania oraz wędrówki po ciekawej polskiejarchitekturze na www.fta.pl/plebiscyt.www.fta.plNowe Naramowice – Rynek– ARE Grzegorz Stiasny i Jakub WacławekStacja Paliw w Sierczy– Group A Architects10 11

AkustyczniedoskonałyNowy gmach Filharmonii Warmińsko-Mazurskiejim. Feliksa Nowowiejskiegow Olsztynie to jednaz najciekawszych tego typu realizacjiostatnich lat w naszym kraju. Obiekt,zaprojektowany przez pracownię Consultor,wyróżnia bryła o kształcie prostopadłościanu,odchylona w kierunkuwschodnim. Pełni ona funkcjędominanty i podkreśla rangę miejsca. Ciekawiezaprojektowano również elewację,w której dominują okładziny z piaskowcai liczne przeszklenia wykonane z niskoemisyjnegoszkła.We wnętrzach projektanci zastosowalinaturalne materiały z kamienia, główniepiaskowca i granitu oraz drewna jesionowego.Komponują się one doskonalez szarymi i grafitowymi ścianami. Dziękilicznym przeszkleniom wnętrza filharmoniisą dobrze doświetlone, a zastosowanieselektywnego szkła nie wymagastosowania żaluzji. Na uwagę zasługująrównież umiejętnie dobrane oprawyoświetleniowe, które dodatkowo w częścirecepcyjnej wyróżniają się ciekawymwzornictwem.W obiektach o funkcji dedykowanej muzyce,dla projektantów, oprócz względówestetycznych, niezmiernie istotnejest uzyskanie doskonałych warunkówakustycznych. W przypadku olsztyńskiejrealizacji na uwagę zasługuje wzorowawspółpraca architektów z akustykiem.Na końcowy efekt ogromny wpływ miałytakże zastosowane sufity podwieszaneRockfon.W foyer wykorzystano sufit monolitycznyRockfon Mono Acoustic. Rozwiązanieto spełniło wszystkie oczekiwaniaprojektantów odnośnie do estetykii parametrów akustycznych, ponadtoodpowiadało wymaganiom ppoż. dlaopracowywanych przegród, zapewniającREI=60. Duża wysokość tej części budynkuw powiązaniu z zastosowanymi materiałamiodbijającymi dźwięki, tzn. szkłemi piaskowcem, sprawiała, że problemembył wysoki pogłos. Zaproponowane rozwiązaniezmniejszało ten niepożądanyefekt, a zarazem spełniało wymaganiawizualne projektanta. Dążono do uzyskaniajednolitej, monolitycznej strukturysufitów, dlatego wybrano systemRockfon Mono Acoustic z barwionymtynkiem akustycznym. Finalnym efektemjest sufit o wysokiej dźwiękochłonnościi idealnie gładkiej powierzchni.W ciągach komunikacyjnych i pokojachgościnnych muzyków zastosowanonatomiast sufit modularny RockfonTropic. Rozwiązanie to jest chętniewybierane przez architektów, którymzależy na osiągnięciu optymalnegoefektu akustycznego (najwyższy możliwywspółczynnik pochłaniania dźwięku w= 1,0) w powiązaniu z wysoką jakościąwykończenia. W realizacji zastosowanomoduły o wymiarach 60x120 cm,o krawędzi D. Całkowicie ukryta konstrukcjanośna jest bardzo estetyczna,a zarazem praktyczna, ponieważ umożliwiaszybki i łatwy demontaż sufitu,zapewniając dostęp do przestrzeni międzystropowej.Sufity Rockfon znalazły swoje zastosowanienie tylko w częściach reprezentacyjnych.Ze względu na ograniczeniapowierzchni działki projektanci, którzymuszą zapewnić w tego typu realizacjiodpowiednią liczbę miejsc postojowych,umiejscowili parking pod główną bryłąobiektu. Takie rozmieszczenie wymusiłona architektach uwzględnienie sufitówpodwieszanych również w tej częścibudynku. Zdecydowano się na użyciededykowanych tego typu pomieszczeniompłyt sufitowych Facett. Sufitten przede wszystkim zapewnia bardzodobre parametry termiczne.W tym konkretnym przypadkupełni funkcję ocieplenia żelbetowegostropu garażu,skutecznie zmniejszającstraty ciepła. Facettcharakteryzuje siętakże bardzo wysokimwspółczynnikiempochłanianiadźwięku,zmniejszającpoziomhałasu, generowanegoprzez przejeżdżającesamochody.Płyty sufitowe Facett są lekkiei łatwe do przycinania, przymontażu nie wymagają stosowaniakleju, co czyni etap wykonawczyszybkim i efektywnym. Można je stosowaćrównież jako izolację ścian pionowych.Więcej informacji o sufitach Rockfon na:www.rockfon.com.pl12

Realizacje Nowości produktowe w PolsceROTBERGWCHODZI DO GRYW sierpniu na rynku profesjonalnej chemiibudowlanej pojawiła się nowa marka. SpecjaliściRotberg opracowali receptury w oparciuo autorskie rozwiązanie – Quantum Technology.Na początek jest to oferta główniedla glazurników: kleje do glazury, gresu czykamienia, fugi i silikony w najpopularniejszejgamie kolorystycznej, a także grunty. Tenasortyment to jedynie wycinek projektowanejoferty. Producent planuje rozszerzyć gamęrozwiązań o przynajmniej dwie kolejne grupy:farby i tynki wewnętrzne oraz systemyociepleń budynków. Marka Rotberg dostępnabędzie w sieci Castorama oraz w wybranychsalonach sprzedaży na terenie całej Polski.NOWOŚCI OD PURMONajnowsze grzejniki dekoracyjne marki Purmo– Tinos oraz Paros – są kwintesencją minimalizmu.Płaskie panele przednie kryją nowoczesną technologięgrzewczą – wydajność łączy się z oszczędną formą.W obu modelach płyta czołowa i osłony boczne sąwytwarzane jako jeden element pozbawiony wszelkichłączeń i spawów. Nadaje to bryle grzejnika spójnośći łagodzi przejścia pomiędzy liniami. Powierzchnia zachowujewyprofilowany kształt, niezależnie od kąta,pod jakim obserwuje się grzejnik. Nowością jest „płaski”wygląd grzejników oraz specyficzny sposób ich montażu– blisko ściany. Dzięki temu przednie panele po zamontowaniusą oddalone od powierzchni ściany zaledwieo 83 mm, stanowiąc zintegrowany z przestrzenią elementdekoracyjny wnętrza.www.purmo.plASYMETRYCZNA KABINAwww.rotberg.plNOWY PRODUKT TEKNOSWinterpol to wodorozcieńczalna farbaakrylowa o dobrych właściwościach paroprzepuszczalnych.Służy do pokrywanianowych i już malowanych powierzchnimineralnych, takich jak beton, szpachla, powierzchniewapienne, tynki i płyty mineralne.Jest bezpieczna, ponieważ nie zawierarozpuszczalnika i z powłoki paruje jedyniewoda. Farbę cechuje wysoka wydajność(zużycie praktyczne: 4-8 m 2 /l, w zależnościod podłoża) i krótki czas schnięcia (następnąwarstwę można nakładać już po 2 godz.),zawiera także środek zapobiegający pleśni.Specjalna kombinacja żywic zapewnia odpornośćna warunki atmosferyczne, nawetw środowisku przemysłowym.www.teknos.plFirma Aquaform wprowadziła na rynek nowąlinię kabin prysznicowych. Oprócz atrakcyjnego designu,producent postawił na wygodę użytkowania.Serię Soul tworzą dwie asymetryczne kabiny typuwalk-in, tzn. otwarte, bez drzwi. Produkt wykonanyjest z bezpiecznego, hartowanego szkła o grubości6 mm. Występuje w wersji do montażu w narożnikuoraz w wersji wolno stojącej. W kabinie przeznaczonejdo narożnika elementami konstrukcyjnymi sąchromowany profil aluminiowy mocowany do ścianyi drążek stabilizujący. W przypadku wersji wolnostojącej kabina ma dwa drążki stabilizujące. Atutamiserii są wymiary (120x200 cm) oraz fakt, że możliwyjest dobór odpowiedniego sposobu montażu, np.z płaskim brodzikiem lub bezpośrednio na posadzcez odpływem liniowym.www.aquaform.com.plNOWOCZESNY SYSTEM STROPOWYwww.konbet.com.plSmart to rozwiązanie, które charakteryzujesię małą masą własną oraz szybkimi łatwym montażem. Przy użyciu pojazduwyposażonego w dźwig typu HDS w krótkimczasie można zamontować strop domujednorodzinnego. Nie ma także koniecznościzbrojenia czy wylewania tzw. nadbetonu, coskraca czas pracy i zmniejsza koszty. Systemwyróżnia się doskonałymi parametramitechnicznymi – wytrzymałość stropu sięganawet 40 kN/m 2 . Na rynku dostępne sąobecnie dwa rodzaje produktu – modele45 oraz 60 o rozpiętości do 9 m. Cechyte sprawiają, że jest to rozwiązanie, któremoże konkurować ze stropami gęstożebrowymi.Producent tego systemu, firmaKonbet, otrzymał nominację w konkursieJakość Roku 2011.14 15

Projekt z okładki• Elewacja wschodniaARCHITEKTURADŹWIĘKUFilharmonia Warmińsko-Mazurskaim. Feliksa Nowowiejskiego w OlsztyniePotrzeba tworzenia filharmonii jako obiektów kulturotwórczychwpisana jest w strategię rozwoju miast. Podnoszącich rangę, filharmonia stanowi przestrzeń umożliwiającąobcowanie z pięknem i doświadczanie harmonii.Urbanistyka założeniaLokalizacja budynku za istniejącą szkołąmuzyczną, przy ul. Bartosza Głowackiego,wymagała zaprojektowania układu urbanistycznegow taki sposób, aby zapewnićodpowiednią ekspozycję obiektu zarównood strony ul. Tadeusza Kościuszki, jak i odul. Kołobrzeskiej. Dlatego prostopadłościennabryła filharmonii jest odchylona w kierunkuwschodnim.Elewacja frontowa jest dobrze widocznaze wszystkich stron. W celu podkreślenia rangiobiektu wprowadzono dodatkowy elementkompozycyjny w postaci wysuniętej bryły,nadwieszonej od strony wschodniej. Akcentten skupia uwagę przechodzących, dominującw tkance urbanistycznej.Charakter miejscaPodstawowym założeniem projektowymbyło nadanie otoczeniu filharmonii odpowiedniegocharakteru. W tym celu zaproponowanoutworzenie placu miejskiego przed głównymwejściem. Powstające wnętrze urbanistyczne,ze starannie zaprojektowaną posadzką, zielenią,małą architekturą (fontanny, oświetlenie), jestważne w strukturze całego miasta. Aby wyeksponowaćbryłę budynku, posadzkę parteru zaprojektowano2,9 m powyżej poziomu terenu.Pozwoliło to na wykreowanie zróżnicowanejprzestrzeni – utworzenie dwupoziomowegoplacu i wprowadzenie atrakcyjnej linii schodów.Przy schodach wejściowych od strony południowo-wschodniejzaprojektowano dwieściany oporowe, tworzące równocześnie ba-lustradę i wydzielające rampę wjazdową naparking podziemny. Podobne rozwiązanie zastosowanood strony południowo-zachodniej,przy zewnętrznej windzie dla osób niepełnosprawnych,prowadzącej z poziomu dolnegona górny placu, który stanowi strefę wejściado holu filharmonii.Od strony zachodniej przewidzianoprzejście nad łącznikiem pomiędzy budynkamifilharmonii i szkoły muzycznej. Prowadziono przez zielony dziedziniec szkoły ażdo obiektów mieszkalnych, usytuowanychod strony północnej. W tej części terenuzrealizowano dojazd gospodarczy oraz placmanewrowy.Funkcje budynkuWokół centralnie usytuowanej sali koncertowejzlokalizowano pomieszczenia związanez jej obsługą. Na poziomie 0, od strony głównegowejścia, znajduje się hol z recepcją, punkteminformacyjnym i kasami oraz część gastronomiczna.Bufet i kawiarnia umiejscowione zostaływ otoczeniu zieleni. Możliwe jest wydzielenietej powierzchni na niezależne imprezy. Dojazdgospodarczy oraz pomieszczenie związanez obsługą sali zrealizowano od strony północneji połączono funkcjonalnie z windą towarową dotransportu fortepianów. W sąsiedztwie strefygospodarczej przewidziano garderoby dla dyrygentai solistów, a w części wschodniej – bufetdla artystów i pracowników.Na kondygnacjach podziemnych zlokalizowanoczęść techniczno-magazynowąi garaże. Na pomieszczenia techniczne wygospodarowanoteż przestrzeń pod sceną orazczęścią garderób, wprowadzając dodatkowąkondygnację pomiędzy parterem a poziomem-1. Pierwsze piętro przeznaczono na garderobydla orkiestry, biuro koncertowe, saleprób oraz część administracyjną. Kondygnacjęwyżej znajduje się strefa hotelowa z saląkonferencyjną oraz pokojami szkoleniowymi.W części podziemnej, pomiędzy filharmoniąa szkołą muzyczną, zaprojektowano łącznik.Budynki są również połączone poprzez strefymagazynowe.Formy architekturySkala obiektu nawiązuje do sąsiedniejszkoły muzycznej. Rozwiązania przestrzennei materiałowe nadały architekturze filharmoniiklasyczny i wyważony charakter. Budynek jestbardziej transparentny w części południowej,ze względu na gospodarkę energetyczną i ekspozycjęna miasto. Od strony północnej elewacjesą pełniejsze, bardziej domknięte.Zespół składa się z odmiennych przestrzenniekubatur: sali koncertowej, przeszklonegoholu wejściowego, usytuowanego w części północno-wschodniejbloku funkcjonalnego i frontowej,kubicznej formy, mieszczącej wnętrzagastronomiczne, sale prób orkiestry i pokojekonferencyjne. Bryła sali koncertowej jest wyższaniż pozostałe części budynku, stanowiąc tymsamym element wyróżniający się. Jej masywnastruktura została skontrastowana z przeszklonymholem, w którym jest zatopiona. Z koleidetal kompozycyjny w postaci wysuniętej, nadwieszonejbryły akcentuje elewację wschodniąod strony ulicy i tym samym podkreśla znaczeniebudynku.16• Nadwieszenie bryły od strony wschodniej17

WYPOWIEDŹ EKSPERTATomasz Kwiatkowski – doradca techniczny Rockwool Polska sp. z o.o.• FasadaW projektowaniu obiektu, jakim jestfilharmonia jednym z najważniejszych zagadnieńjest akustyka. Oczywiste jest, żenie należy stosować w konstrukcji budynkumateriałów mogących powodować pogorszenieizolacyjności akustycznej przegródwarstwowych. Dlatego do izolacji ścian bryłysali koncertowej, wykonanych w technologiifasady wentylowanej obłożonej piaskowcem,zastosowano płyty z wełny mineralnejWENTIROCK F z czarną okładziną z włókninyszklanej. Unikalna włóknista struktura płytze skalnej wełny mineralnej ROCKWOOLpozwoliła dodatkowo ograniczyć zarównohałas przenikający do sąsiadujących pomieszczeńjak i wydostający się z budynku. Abyosiągnąć właściwe parametry cieplne obiektuużyto płyt o grubości 15 cm. Spadki na stro-podachu płaskim ukształtowano przy użyciupłyt z wełny mineralnej z jednokierunkowymspadkiem DACHROCK SP. Takie rozwiązaniepozwala szybko odprowadzać wodęopadową z dachu oraz stanowi dodatkoweocieplenie zmniejszające straty ciepła przezprzenikanie. Rozwiązanie zostało zaprojektowaneindywidualnie wraz z szczegółowymplanem ułożenia, co skróciło czas pracy nabudowie. Podstawowe ocieplenie dachu podwarstwą kształtującą spadek zostało wykonanez płyt z wełny mineralnej MONROCKMAX o łącznej grubości 20 cm.W filharmonii, jako obiekcie użytecznościpublicznej niezmiernie ważne jest zapewnienieodpowiedniego bezpieczeństwa pożarowego.Zastosowanie materiałów ROCKWOOLsklasyfikowanych jako najbezpieczniejsze podwzględem ochrony przeciwpożarowej (klasareakcji na ogień - A1), zapewnia zwiększonebezpieczeństwo osób przebywającychw budynku w przypadku wystąpienia pożaru.Izolacje ROCKWOOL nie palą się i nie przyczyniająsię do rozprzestrzeniania ognia orazwydzielania toksycznego dymu. Stanowią pasywnąochronę przeciwpożarową zapewniającdachom i ścianom budynku bezpieczeństwow trakcie bezpośredniego działania ognia.Tomasz KwiatkowskiDoradca TechnicznyRockwool Polska sp. z o.o.Doradztwo Technicznetel.: 801 66 00 36, 601 66 00 33doradcy@rockwool.pl,www.rockwool.plKonstrukcja budynkuObiekt zrealizowany został w technologiimonolitycznej żelbetowej z elementami stalowymi.Salę koncertową przekryto stropodachemo konstrukcji stalowej, wykonanymz dźwigarów blachownicowych z podwieszonąna dole żelbetową płytą. Hol wejściowyma żelbetowe stropy i słupy oraz podpierającego podciągi. Schody łączące poszczególnekondygnacje zaprojektowano jako stalowe.Fasadę i zadaszenie tej części zrealizowanow konstrukcji nośnej stalowej z profili zamkniętych,pokrytej szkłem w elewacyjnymsystemie aluminiowym. Zastosowano szkłoselektywne o wysokiej przepuszczalnościświatła dziennego i niskiej – promieniowaniapodczerwonego. Umożliwiło to zapewnieniekomfortu cieplnego bez konieczności stosowaniadodatkowych żaluzji.Szyby dźwigowe zaplanowano jako żelbetowemonolityczne. Ten znajdujący się w holugłównym ma konstrukcję żelbetową jedyniena kondygnacjach piwnicznych, a wyżej – stalowąz panoramiczną kabiną.WykończeniaWe wnętrzach dominują naturalne materiały,tj. piaskowiec, biały granit, drewno (jesion).Surowce te kontrastują z otynkowanymiścianami, pokrytymi farbami lateksowymiw odcieniach od szarości do grafitu. Materiaływykończeniowe zostały wybrane i zastosowanez myślą o kontynuacji koncepcji wystroju wnętrzna zewnątrz. Bryła sal: koncertowej, kameralneji prób została wykończona piaskowcem (takżena zewnątrz), natomiast nawierzchnia kamiennai pasy z drewna, zrealizowane w holu, są kontynuowanew postaci elementów posadzki placu.W sali koncertowej przewidziano podłogęz drewna jesionowego. Ustroje akustycznepokryto panelami z lamelami jesionowymineutralnymi akustycznie, podkreślającymihoryzontalny układ pomieszczenia. Ruchomeekrany nad estradą zostały wykonane zesklejki bukowej. Fotele zaprojektowano indywidualniena potrzeby tej realizacji.Elewacje budynku zrealizowano z piaskowca.Naturalny wygląd kamienia uzyskanodzięki zastosowaniu faktury i minimalnychszerokości fug. Surowe kamienne elewacjekontrastują z przeszklonym holem.Akustyka wnętrzPodczas projektowania i w trakcie pracwykonawczych wiele uwagi poświęconoakustyce budowlanej oraz akustyce wnętrz.W sporządzonych opracowaniach uwzględniononie tylko sale: koncertową, kameralnąi prób, ale również garderoby solistów, któreprzystosowano do ćwiczeń przed występami.Sala koncertowa jest przeznaczona doprezentacji muzyki i małych form scenicznych.Jej parametry akustyczne zostałydobrane z myślą o koncertach solowych,kameralnych, małych i średnich formachmuzyki chóralnej oraz koncertach symfonicznych.W przyszłości w sali przewidujesię montaż organów – w tym celu zaplanowanopomieszczenie za tylną ścianą estrady.Sala została zaprojektowana i wykonanaw taki sposób, aby energię dźwięku z obszarusceny skierować w stronę publiczności(zarówno na parterze, jak i na balkonach) zapomocą ścian bocznych oraz ekranów znajdującychsię nad estradą i częściowo nadwidownią. Optymalne warunki emisji, rozchodzeniasię i odbioru dźwięku zapewniawłaściwe rozmieszczenie rozpraszającychgo ustrojów. Pozwoliło to na zastosowanieminimalnej ilości materiałów pochłaniającychdźwięk w całym zakresie częstotliwości.W celu uzyskania jak najlepszej akustykizaprojektowano podwieszone ruchomeekrany o zmiennej wysokości i kącie nachylenia.Zastosowano wypuszczane elementypochłaniające dźwięk i obniżające czas pogłosu,a także mobilne ekrany akustyczne,które można ustawiać na estradzie w różnychkonfiguracjach. Pomiary akustyczne,które były prowadzone w trakcie budowysali, umożliwiły osiągnięcie właściwych parametróww już ukończonym wnętrzu.arch. Michał KapturczakPracownia architektoniczna Consultor• Główna sala koncertowa, widok ze scenyRealizacja współfinansowanaprzez UE dziękifunduszom przyznanymw ramach RegionalnegoProgramu OperacyjnegoWarmia i Mazury na lata2007–2013.Dofinansowana równieżprzez Ministra Kulturyi Dziedzictwa Narodowegow ramach programuPROMESA 2009.1819

WYWIAD Z PROJEKTANTEMWYPOWIEDŹ EKSPERTAarch. Michał Kapturczak – pracownia architektoniczna ConsultorPiotr Pękala – projektant akustyki, AkustiXJak oceniają Państwo lokalizację filharmonii?Lokalizacja obiektu nie była łatwa… Na pewno można sobie wyobrazićciekawsze położenie. Myślę jednak, że mimo „schowanej” działkiudało nam się odpowiednio wyeksponować projektowany obiekt. Jeston widoczny zarówno od ulicy Kościuszki, jak i od ulicy Kołobrzeskiej.Dodatkowo, rangę realizacji podkreśla znajdujące się przed budynkiemwielopoziomowe forum z szerokimi, zapraszającymi schodami.Czy trudno projektuje się funkcję mocno związaną z muzykąi kulturą? Jakie aspekty były szczególnie ważne?Projektowanie filharmonii nie jest zadaniem łatwym. Wymaga onocałościowego ujęcia wielu różnych zagadnień – określonej estetyki,funkcji i parametrów technicznych. Jest to temat trudny dla architektai wymaga dużej wiedzy nie tylko z dziedziny architektury.Nie wystarczy dobra idea, trzeba ją jeszcze zrealizować. Należyw taki sposób zapanować nad konstrukcją, kanałami wentylacyjnymi,instalacjami i akustyką, by nie zdominowały one ogólnej koncepcji, leczbyły jedynie jej uzupełnieniem.Na co zwrócimy uwagę, wchodząc na koncert?Wchodząc na koncert, zwrócimy uwagę na muzykę, bo to onajest tutaj najważniejsza. Dobra akustyka była dla nas zadaniempriorytetowym. Muzyka jest również widoczna w naszym podejściudo architektury. Cała sala koncertowa pełna jest przecież rytmówi akordów.Uważam, że w projekcie sali udało nam się pokazać, iż muzykai architektura, mimo że są różne, mają bardzo dużo cech wspólnych.W jaki sposób na scenę są dostarczane duże instrumenty?Dostawa dużych instrumentów na scenę z pomieszczeń magazynowychodbywa się windą towarową, zlokalizowaną za estradą. Instrumentydostarczane są lewą kieszenią sceniczną.Bezpośrednio za estradą znajduje się również zadaszona zewnętrznarampa załadunkowa, umożliwiająca wygodny rozładunek dostawinstrumentów i dekoracji.Jak zaprojektowali Państwo oświetlenie i iluminację obiektu?Oświetlenie zostało zaprojektowane w taki sposób, aby podkreślićgłówną ideę projektu, czyli otwarcie obiektu na zewnątrz,na człowieka.Patrząc wieczorem na budynek, zobaczymy przede wszystkimjego rdzeń, czyli bryłę sali koncertowej, a przeszklone hole na wszystkichkondygnacjach pozwolą również dostrzec odwiedzających filharmonięludzi.Dziękuję za rozmowę.Rozmawiała: Kaya BrzezickaW ostatnich latach znaczenie akustyki jako składnika oceny komfortuużytkowania budynków znacząco wzrasta. Przyczyn takiego stanurzeczy można doszukiwać się zarówno w uwarunkowaniach prawnych(np. rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinnyodpowiadać budynki i ich usytuowanie), jak i rosnącej świadomościakustycznej ustawodawcy i projektantów. Wprowadzane zmiany wynikająrównież częściowo z konieczności dostosowania obowiązującychw Polsce przepisów budowlanych do wymogów Unii Europejskiej.Szczególnie wrażliwą pod względem akustycznym grupę obiektówbudowlanych stanowią sale koncertowe. W takich obiektach koniecznasali koncertowej, jak i teatru, sali operowej czy kina. Pomijając inneuwarunkowania (np. funkcjonalne), należy stwierdzić jednoznacznie,że nie istnieją uniwersalne parametry akustyczne, które umożliwiłybyuzyskanie w tej samej przestrzeni jednakowo dobrej percepcji dźwiękuorkiestry symfonicznej z organami, grupy aktorów lub solistów orazpokazu filmowego.Dla danej funkcji wnętrza, już na etapie planowania inwestycji,należy szczegółowo określić wymagania akustyczne w zakresie najważniejszychparametrów, takich jak: dopuszczalny poziom zakłóceńzewnętrznych przenikających do wnętrza, opóźnienie dźwięku bezpo-Rys. 1. Schemat rzutu ustroju QRD na ścianie tylnej parterujest bardzo szczegółowa analiza akustyczna już na etapie definiowaniapotrzeb inwestora, jego oczekiwań odnośnie do akustyki, które w największymstopniu wynikają z planowanej funkcji obiektu.W świadomości wielu przyszłych użytkowników sal koncertowychlub widowiskowych funkcjonuje obecnie mit dotyczący „wielofunkcyjności”tych pomieszczeń. Często oczekuje się od nowo projektowanegoobiektu, że będzie tak samo dobrze pełnił funkcję zarównośredniego, warunki pogłosowe sali (np. kubatura akustyczna, charakterystykaczasu pogłosu, wczesny czas pogłosu, siła dźwięku itp.) wyrazistośći przejrzystość dźwięku, zrozumiałość mowy, równomiernośćnadźwiękowienia itp. Wymagania te określa się na podstawie PolskichNorm lub dostępnej literatury fachowej. Zbiór tych wartości konstytuujewnętrze określonego typu, zaś niespełnienie wymagań prowadzido braku komfortu akustycznego wnętrza.cm 4 3 4 6 3 3 3 6 ...4twarde drewno4• Oświetlona fasada szklanaFot. Joanna i Michał Kapturczak10Rys. 2. Schemat ustroju rozpraszającego na balustradach balkonów2021

Każda nowo projektowana sala koncertowa musi mieć system zabezpieczeńprzed przenikaniem do wnętrza hałasu ze środowiskaoraz od wyposażenia technicznego budynku. W oddanej niedawno doużytku Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej im. Feliksa Nowowiejskiegow Olsztynie zastosowano w tym celu specjalną konstrukcję ścian salikoncertowej. Ściany wykonano jako podwójne, żelbetowe, z dylatacjąna obwodzie sali prowadzoną aż do poziomu ławy fundamentowej.Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwe było nie tylko uzyskanie bardzoniskiego poziomu tła akustycznego we wnętrzu sali głównej, ale równieżjej akustyczne odizolowanie od sali kameralnej, sal prób, a także od wyposażeniatechnicznego budynku, a nawet garaży podziemnych.Kolejnym ważnym składnikiem komfortu akustycznego w salikoncertowej jest jej kubatura (w odniesieniu do liczby miejsc) orazgeometria wnętrza. Zbyt mała kubatura uniemożliwia uzyskanie wymaganejpogłosowości wnętrza, zbyt duża – degraduje wyrazistośći przejrzystość dźwięku. Geometria sali koncertowej pełni funkcjękierującą dźwięk z obszaru estrady w stronę widzów oraz rozpraszającąw kierunku odwrotnym. Jej zadanie polega ponadto na zapewnieniurównomiernego nadźwiękowienia nawet najbardziej oddalonychobszarów widowni.W salach koncertowych nie należy stosować praktycznie w ogólemateriałów dźwiękochłonnych. Wymagana średnia wartość tzw.pogłosowego współczynnika pochłaniania dźwięku dla wszystkichzastosowanych materiałów nie powinna generalnie przekraczaćwartości w 0,2, z uwzględnieniem dźwiękochłonności siedzisk,widowni i orkiestry.Bardzo istotnym elementem wykończenia wnętrz są ustrojeakustyczne, których rola polega na lokalnym kształtowaniu strukturyodbić i rozproszenia dźwięku przy jego jednoczesnej minimalnejabsorpcji. W przywołanym już przykładzie Filharmonii Olsztyńskiejzastosowano dedykowane ustroje akustyczne.Na ścianie tylnej użyto na przykład wielkoformatowego, dwudrożnegoustroju rozpraszającego typu QRD o wymiarach 800x95 cm(rys. 1), opartego na liczbie 11. Elementy półwalcowe – wykonanetutaj z płyt G/K – są skutecznymi dyfuzorami dla średnich i wysokichczęstotliwości dźwięku (w zależności od zastosowanych materiałówi geometrii), zaś „studzienki” (kolor fioletowy) zapewniają rozproszeniedźwięku o najniższych częstotliwościach.Podobne elementy stosuje się również w innych miejscach. Najczęściejna ścianach bocznych widowni, estrady lub nawet na suficie.W Filharmonii Olsztyńskiej nad estradą zastosowano ruchomeekrany akustyczne. Zmiana wysokości zawieszenia oraz kąta ich nachyleniaumożliwia kierowanie dźwięku z estrady w różne obszarywidowni oraz regulację jego opóźnień.Elementem w największym stopniu wpływającym na chłonnośćakustyczną sali koncertowej są siedziska. Jako układ akustyczny pochłaniająod około 50% do 90% energii dźwięku padającego z losowychkierunków. Ze względu na bardzo wysoką dźwiękochłonnośćtego elementu wyposażenia wnętrza sali koncertowej nawet niewielkieodstępstwo od zakładanych parametrów akustycznych fotelimoże mieć całkowicie destrukcyjny wpływ na komfort akustycznywnętrza.Ważną rolę odgrywają również detale wykończeniowe, któremożna wykorzystać do celów kształtowania rozproszenia dźwięku. Narys. 2 przedstawiono ustrój rozpraszający dźwięk o częstotliwościachz zakresu 1000-2000 Hz, umieszczony na balustradach balkonów.Lokalizacja/adres Olsztyn, ul. Głowackiego 1Pracownia projektowaConsultor sp. z o.o.Architekt prowadzącyMichał KapturczakJoanna Kapturczak, Sylwia Hudowicz-Architekci-Jeśko, Paweł Jeśko, Marlena Ferenc,Karolina Kubiak-Baszyńska,Data opracowania 2005 r.Data realizacji 2011 r.InwestorPowierzchnia całkowita 12 631 m 2Powierzchnia zabudowy 2502 m 2Kubatura brutto 59 095 m 3Warmińsko-Mazurska Filharmoniaim. Feliksa Nowowiejskiego w OlsztynieGeneralny wykonawcaMostostal Warszawa SAPłyty z wełny mineralnej: WENTIROCK F(z czarną okładziną z włókniny szklanej),Rockwool Polska sp. z o.o.DACHROCK SP, MONROCK MAXSufit garażowy Rockon Facett – ok. 5 400 m 2Sufit monolityczny Rockfon Mono Acoustic(w kolorze białym i czarnym) – ok. 2 000 m 2 Rockfon sp. z o.o.Sufit modularny Rockfon Tropic w krawędzi D– ok. 700 m 2Tłumiące kanały wentylacyjne z wełny mineralnejClimaver A2BlackDostawca szyb Sunguardoraz szyb pojedynczych FloatBH-Res sp.j.Press Glas SAObiekt w liczbach:Łączna powierzchnia użytkowa: 10 687 m 2– część naziemna: 5481 m 2– część podziemna: 5205 m 2Ilość kondygnacji: 5– nadziemnych: 3– podziemnych: 2 oraz kondygnacja technicznaWysokość budynku do góry gzymsu: 19 mDługość budynku: 60 mSzerokość budynku: 57 mIlość klatek schodowych: 3 oraz schodyreprezentacyjnePodstawowe parametry sali:Ilość miejsc: 505– na poziomie podstawowym: 365– na balkonach: 140Wysokość: 14 mSzerokość: 24 m między okładzinamiKubatura: 8338 m 3Powierzchnia: 876 m 2– na poziomie podstawowym: 631 m 2– na balkonach: 245 m 2• Sala kocertowa, ekrany akustyczneFot. Piotr Pękala22Fot. 1. Główna sala koncertowa filharmonii w Olsztynie

Nowy gmach Małopolskiego Centrum Kultury„Sokół” to galeria sztuki współczesnej z salą audytoryjnąna 246 osób. Obiekt stanowi element rozbudowydziewiętnastowiecznego budynku, będącegosiedzibą Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.„NA BURSZTYNOWYMSZLAKU”nie natężeniem źródeł światła, w zależności odrodzaju prowadzonych wystaw. Taka dbałośćo szczegóły dostrzegalna jest również w doborzestolarki drzwiowej, którą wkomponowanoharmonijnie w design całości.W nowosądeckiej realizacji zastosowanodrzwi okleinowane CPL HQ (ContinounsPressure Laminate High Quality) Porta KMIPoland, z ramką MDF, oklejoną w kolorzeskrzydła, czyli klonu. Zastosowana kolorystykajest uniwersalna, w związku z tym dobrzesprawdza się zarówno w ogólnodostępnychczęściach obiektu, jak i biurach. Należy zwró-HQ dedykowana jest szczególnie obiektomużyteczności publicznej, narażonym na intensywneużytkowanie.W ofercie drzwi okleinowanych HPLznajdują się produkty jednoskrzydłowe(o szerokościach w zakresie 60-110 cm) i dwuskrzydłowe(120-200 cm). Istnieje równieżmożliwość zamówienia skrzydeł przesuwnych,będących doskonałym rozwiązaniemw pomieszczeniach o ograniczonej powierzchni.Wykorzystane rozwiązanie dostępnejest w ośmiu wzorach i 11 kolorach.GRANIT PSz ościeżnicą regulowanąDrzwi GRANIT PS są produkowane w dwóch typach:• Typ I charakteryzujący się odpornością nawłamanie 3 według normy europejskiej ENV 1627,klasą izolacyjności akustycznej Rw 32 dB orazdymoszczelnością – gwarancja bezpieczeństwa,ochrona przed hałasem i najgroźniejszym skutkiempożaru, tj. zaczadzeniem • Typ II posiadającycechy drzwi typu I oraz odporność ogniowąprzez 30 minut (EI 30) – dodatkowa pełna gwarancjaochrony przed skutkami pożaru. To propozycjadla osób najbardziej wymagających, dla którychbezpieczeństwo oparte na materiałach i wykonawstwienajwyższej jakości jest najważniejsze.Minimalistyczna, trzykondygnacyjna bryłabudynku, złożona z dwóch przenikających sięczęści, niczym nie przypomina eklektycznejformy istniejącej pierwotnie zabudowy. Cechącharakterystyczną realizacji są – znajdujące sięna drugim piętrze oraz na dachu – tarasy. Rozciągasię z nich widok na Stare Miasto. Obiektma konstrukcję monolityczną żelbetową. Elewacjei część ścian zewnętrznych wyłożonoz białego piaskowca szydłowieckiego.Wnętrza galerii wyróżnia precyzyjny dobórmateriałów wykończeniowych oraz bardzodobre doświetlenie światłem dziennym, któreprzenika przez liczne przeszklenia. Projektancizadbali również o dobór bardzo estetycznegoi funkcjonalnego oświetlenia. Zastosowaneoprawy oświetleniowe umożliwiają sterowa-80 mmzaczep zamkakieszeń zawiasucić uwagę, że oba boki oraz górna krawędźkażdego skrzydła są pokryte taśmą brzegowąABS o grubości 1 mm, co pozytywnie wpływana właściwości produktu. Kolekcja CPLMożliwość zamontowania ościeżnic: MINI-MAX, regulowanej Porta SYSTEM lub metalowejpozwala na zastosowanie produktuniemal w każdym obiekcie.kotwy montażoweprofil ramki (za dopłatą)1 2345www.portacad.euWszystkie pytania dotyczące oferty niestandardowej prosimy kierować do Działu Kontraktów:tel. (+48) 58 6778 140, e-mail: kontrakt@porta.com.pl1 – okleina dekoracyjna2 – płyta HDF3 – płyta izolacyjna aluminiowa4 – płyty wiórowe ułożone warstwowo5 – ramiak z klejonki iglastej wielowarstwowej

Realizacje w Polsce• Bryła budynku na tle otaczającego ją lasu• Okładzina elewacyjna wykonanaze stali kortenowskiejMUZEUM– MIEJSCE PAMIĘCI W PALMIRACHMinimalistyczna bryła MMP w Palmirach, wpisana w kontekst otaczającego jąlasu, to obiekt-znak. Swoim detalem i zaklętą w przestrzeni ciszą przypominao wydarzeniach, które rozegrały się w tym szczególnym miejscu w przeszłości.• Wnętrze sali ekspozycyjnejOpis ideiMuzeum Miejsce Pamięci w Palmirach toobiekt wkomponowany w krajobraz otaczającegocmentarz sosnowo-brzozowego lasu.Obiekt „jest fragmentem” KampinoskiegoParku Narodowego, wygrodzonym szklanymii stalowymi ścianami, przekrytym zielonymdachem.Przestrzeń ekspozycyjna została zaprojektowanapośród drzew – niemych świadkówtragedii sprzed lat. Ascetyczna forma budynkui surowość zastosowanych w nim materiałówstanowi tło dla ekspozycji we wnętrzu.LokalizacjaMuzeum znajduje się na terenie graniczącymz cmentarzem ekumenicznym – mauzoleumofiar terroru hitlerowskiego z lat 1939--1941, założonym w 1948 r. według projektuRomualda Gutta i Ewy Śliwińskiej.Budynek został dostosowany do silnychuwarunkowań zewnętrznych. Usytuowaniebryły budynku nawiązuje do rytmu i układucmentarza, przy zachowaniu wymogówprawnych w stosunku do nieregularnejdziałki. Lokalizację obiektu dostosowanodo sąsiadującej roślinności tak, by realizacjainwestycji wymagała wycinki jak najmniejszejliczby drzew. Jednocześnie celem byłozatarcie granicy pomiędzy lasem a terenemmuzeum. Efekt ten uzyskano poprzez pozostawianiepowierzchni na istniejące drzewaw projektowanych ciągach pieszych. Tkankaroślinna Kampinoskiego Parku Narodowegoprzeplata się z zaprojektowanym zagospodarowaniemterenu.Obiekt zlokalizowano pomiędzy istniejącymdojściem pieszym, prowadzącym odstrony drogi asfaltowej, a parkingiem dlagości zmotoryzowanych, znajdującym sięna południowym krańcu działki. Celowedziałanie oddzielenia sacrum od profanumzostało dokonane poprzez zaprojektowanieprzejścia pieszego wzdłuż wschodniejelewacji, prowadzącego od strony parkinguw kierunku cmentarza, pomiędzy stalową fasadąmuzeum a betonową ścianą oporową,przytrzymującą skarpę ziemną. Budynek zaplanowanojako jednokondygnacyjny, zwróconyfrontem w kierunku głównego dojściado cmentarza.Forma i funkcjaObiekt przekryty jest płaskim, porośniętymzielenią dachem, którego wykończeniestanowią płyty jasnego, gładkiego betonu architektonicznego.W dachu wycięte zostałycztery okrągłe otwory, tworzące szklane kominy– patia. W każdym z nich pozostawionorosnące drzewo. Patia doświetlają przestrzeńwystawową, wyodrębniając jednocześnie poszczególneczęści ekspozycji i organizując kierunekjej zwiedzania.26 27

• Przejście z parkingu do wejścia głównego• Ekspozycja na tle betonowej ściany konstrukcyjnej• Elewacja szklanaProstokątna część ekspozycyjna wydzielona została z trzech stronrzeźbiarsko potraktowaną ścianą, pokrytą okładziną stalową typu korten,przestrzeloną na wylot 2252 otworami, odzwierciedlającymi liczbępochowanych na cmentarzu ofiar niemieckiego terroru. Obiekt otwierasię dużymi przeszkleniami na cmentarz, kierując wzrok zwiedzającegow stronę trzech białych krzyży na krańcu założenia. Ich widok nie pozwalazapomnieć o kontekście.Zaproponowano czytelny, prosty rozdział funkcji wewnątrz budynku.Wejście do obiektu znajduje się na zakończeniu głównej alei, prowadzącejspod wejścia na cmentarz, w głębokim podcieniu, pod wysuniętymnad chodnik dachem. Odwiedzający wchodzi do przeszklonejprzestrzeni holu wejściowego, po którego prawej stronie zlokalizowanokasę i szatnię. Na zakończeniu holu znajduje się sala edukacyjna i korytarz,prowadzący do kawiarni, toalet i części biurowej z zapleczem.Muzeum jest budynkiem parterowym, w pełni dostosowanym dopotrzeb osób niepełnosprawnych.Materiały, konstrukcjaZastosowane rozwiązania miały odpowiadać randze obiektu orazmiejscu, w jakim został zlokalizowany. Surowość takich materiałów, jakbeton architektoniczny, szkło, stal typu korten, współgra kolorystyczniez otoczeniem Kampinoskiego Parku Narodowego oraz nawiązuje dobetonowych, surowych krzyży cmentarza – mauzoleum.Zielony dach stanowi uzupełnienie dla zielonego terenu lasu, wykorzystanegopod budowę muzeum. Ściany szklane wprowadzają historięmiejsca i naturę do wnętrza, w widoku z zewnątrz poprzez odbiciai refleksy komponują się z otoczeniem. Okładziny ze stali typu kortenzmieniają się z czasem, początkowo szara stalowa powierzchnia z upływemczasu pokrywa się rdzą.Budynek zaprojektowano w konstrukcji żelbetowo-stalowej. Materiałyelewacyjne to szkło mocowane w systemie ślusarki aluminioweji bezszprosowej, panele stalowe perforowane oraz impregnowanybeton architektoniczny. Dach budynku jest dachem zielonym, wykonanymw systemie stropodachu odwróconego, porośniętym niewymagającąstałej pielęgnacji roślinnością ekstensywną (rozchodniki i porostydobrane kolorystycznie i gatunkowo do otaczającego lasu).UwarunkowaniaZe względu na lokalizację obiekt podlegał wielu prawnym restrykcjom,konieczne było uzyskanie specjalistycznych zezwoleń w zakresie ochrony:konserwatorskiej, zbiorów muzealnych, środowiska oraz przeciwpożarowej.Jednym z kluczowych elementów pod względem bezpieczeństwabyło zapewnienie ochrony przeciwpożarowej. Inwestycja realizowanajest w lesie. Odległość ścian zewnętrznych od linii lasu jest mniejsza niż12 m. Konieczne było zapewnienie ochrony zarówno użytkownikommuzeum w przypadku pożaru lasu, jak i zabezpieczenie wydostania sięognia z budynku w przypadku pożaru we wnętrzu. Takie zagrożenie istniałow miejscu fasad szklanych. Zastosowano dwuwarstwową fasadęszklaną, z wewnętrzną warstwą ognioodporną. Jest to rozwiązanie kosztowne.By zapewnić wewnętrznej warstwie szkła ochronę przed aktamiwandalizmu, zastosowano również szklenie zewnętrzne.Realizacja zlokalizowana jest w Kampinoskim Parku Narodowym,w obszarze Natura 2000 Puszcza Kampinoska PLC 140001. Szata roślinnazielonego dachu budynku została uzgodniona z dyrekcją ParkuNarodowego, tak by nie wprowadziła chaosu w lokalnym ekosystemie.Bezpieczeństwo zbiorów muzealnych zapewniono poprzez różnorodnesystemy niskoprądowe. Przy wejściu do budynku znajduje sięstanowisko ochrony, co zapewnia kontrolę dostępu.INTERIOR-GLASSKONSTRUKCJECAŁOSZKLANEProjektowanie i realizacja nowoczesnychrozwiązań architektonicznych• prosta, elegancka i przestrzenna forma architektury,• innowacyjne rozwiązania architektonicznewykorzystywane w konstrukcjach całoszklanych,• współpraca z wiodącymi na rynku przedstawicielamiokuć i szkła,• obiektowe i indywidualne dostosowanie rozwiązańdo potrzeb klienta,• szybkość i sumienność wykonania realizacji.04-028 Warszawa, al. Stanów Zjednoczonych 53, lok. 214tel. +48 601-725-106 www.interior-glass.pl28 29

Realizacje w PolsceALUMINIOWE FASADY I OKNA, SZKLANE DACHY,ŚLUSARKA ALUMINIOWAHORT Sp. z o.o.ul. Wyczółki 6402-820 WarszawaTel. 22 331 96 20Fax: 22 331 96 25www.hort.plMuzeum Miejsca Pamięci w PalmirachRozwiązania instalacyjneObiekty muzealne dostosowane są do potrzeb eksponatów, użytkownikMuzeum Historyczne m.st. Warszawy określił swoje oczekiwaniaw stosunku do sali ekspozycyjnej. Mikroklimat we wnętrzu zdeterminowanyjest koniecznością zapewnienia odpowiednich warunkówdla eksponatów. Było to podstawą do projektowania rozbudowanegosystemu wentylacyjnego, zapewniającego odpowiednie parametry podwzględem temperatury i wilgotności.W przestrzeni ekspozycyjnej ilość okien została ograniczona do minimum.W sezonie zimowym masa termiczna żelbetowych ścian będziekumulować ciepło promieni słonecznych i oddawać je do wnętrza.Ze względu na zapewnienie odpowiednich warunków akustycznych,jak również ochronę krajobrazu wszelkie urządzenia technicznesą schowane w dachu, przekryte stalową kratką.TechnologiaZe względu na swą minimalistyczną formę realizacja nie wymagałastosowania zaawansowanych technologii projektowych. Ciekawostkąjest zastosowanie parametryzacji do stworzenia perforacji na stalowychpłytach elewacji. Dzięki temu wzór jest niepowtarzalny, a ilośćotworów powiązana jest z liczbą ofiar zagłady.Zbigniew Wroński, WXCABASENW KOLORZENowy obiekt sportowy w SulechowieBudynek basenu krytego w Sulechowie uzupełniasportową infrastrukturę miasta i zaskakujekolorystyką. Energooszczędne rozwiązaniasprzyjają jego długoterminowej funkcjonalnościi przyjaznej użytkownikom eksploatacji.Lokalizacja/adresPracownia projektowaArchitekt prowadzącyArchitekciPalmiry (Kampinoski Park Narodowy)WXCAZbigniew WrońskiSzczepan Wroński, Wojciech ConderData opracowania 2009–2010 r.Data realizacji 2010–2011 r.InwestorInwestor zastępczy:Stołeczny Zarząd Rozbudowy MiastaUżytkownik:Muzeum Historyczne m.st. WarszawyPowierzchnia całkowita 1133 m 2Powierzchnia zabudowy 1145 m 2Kubatura brutto 4400 m 3Generalny wykonawcaWykonawca całoszklanychścian działowych wewn.z drzwiami rozwiernymioraz systemów ścianprzesuwnych zewnętrznychProdukcja i montaż fasad,zadaszeń aluminiowo--szklanych oraz elementówze stali nierdzewnejFirma WINNICKIINTERIOR-GLASSHort sp. z o.o.• Wnętrze holu wejściowegoFot. Rafał Kłos oraz archiwum MMP Palmiry30• Fasada 31

• Widok na basen sportowyIdeaNaszą intencją było stworzenie budynku prostegoi ekonomicznego, który jednocześnie będzierozpoznawalnym i odświeżającym elementemprzestrzeni miasta. Założenia ekonomiczne zostałyzrealizowane. Mamy nadzieję, że równieżw aspektach funkcjonalnych i estetycznych budynekzaskarbi sobie sympatię mieszkańców Sulechowa.ProjektanciFirma MXL4 architekci istnieje od 2004 r.Została założona i jest prowadzona przez architektów:Norberta Białka, Jerzego Szparadowskiegoi Tomasza Maksymiuka. Specjalizuje sięw projektowaniu obiektów użyteczności publicznej.W swym dorobku ma inwestycje zrealizowanena terenie całego kraju oraz wiele nagródw ogólnopolskich konkursach architektonicznych.• JacuzziMXL4 architekcisłonecznych o łącznej mocy 280 kW. Ponadtoenergia odzyskiwana jest również z wód popłucznych,kanalizacji sanitarnej, powietrznychpomp ciepła oraz wentylacji.Lokalizacja/adresSulechów, ul. JudymaPracownia projektowaMXL4 architekciArchitekci prowadzącyNorbert Białek, Tomasz Maksymiuk, Jerzy SzparadowskiUkładprzestrzennyPowstały obiekt jest funkcjonalnym i przestrzennymdopełnieniem zespołu sportowo--rekreacyjnego z lat 30. XX wieku. W składpierwotnie istniejącego założenia wchodząstadion i odkryty basen. Mimo bezpośredniejbliskości centrum ośrodek ma bardzo spokojny,podmiejski charakter. Przestrzeń wokół jestw większości niezabudowana, z szerokim krajobrazowymotwarciem na sąsiadujące pola.Zakres inwestycji obejmował budowękrytego basenu z zespołem odnowy fizyczneji zintegrowanym z nim zapleczem szatniowymstadionu oraz budowę boiska i modernizacjęstadionu jako piłkarsko-lekkoatletycznego.Założeniem projektantów było stworzenieobiektu kameralnego, ale zaznaczającegoswój publiczny charakter i porządkującegoukład przestrzenny ulicy. Ponadto przyjętoza cel takie ukształtowanie budynku, aby nietylko uniknąć likwidacji istniejącego basenu,ale także zapewnić wygodne powiązanie obuobiektów.Zgodnie z realizacją powyższych założeńbudynek został zlokalizowany w narożnikudziałki, w wąskim pasie wzdłuż jej wschodniejgranicy. Wejście główne, zaprojektowanejako wspólne dla basenu krytego i otwartego,umieszczono od południa, bezpośrednio przyulicy, i podkreślono szerokimi, zintegrowanymiz pochylnią schodami zewnętrznymi.Kompozycja całego budynku opiera się nadwóch kierunkach południowo-wschodniegonarożnika działki. Budują ją dwie podłużne,przełamane bryły – niższa zachodnia orazwyższa wschodnia, podkreślająca kierunekplanowanej wzdłuż terenu nowej ulicy. Wejściado budynku zlokalizowano w naturalniepowstałych wnękach, w załamaniach elewacji.Dodatkowo, ważnym elementem całej strukturyjest „grzebień” kolektorów słonecznych,zaprojektowanych na całej długości niższejczęści dachu.UkładfunkcjonalnyStrukturę budynku odzwierciedla równieżrozkład zaprojektowanych w nim funkcji.Otwarta na tereny rekreacyjne niższa częśćzawiera blok odnowy fizycznej, część wyższazaś zespół hali basenowej i znajdujący się najej przedłużeniu hol główny z zespołem kasi kawiarnią od frontu oraz zapleczem stadionuod tyłu. Powiązanie budynku z otoczeniemopiera się na prostym schemacie podziałuna dostępny od ulicy zespół pływalnii odnowy fizycznej oraz dostępny od stronystadionu zespół jego zaplecza. Ponadto pomieszczeniaodnowy fizycznej mają wyjściena rozciągający się wzdłuż całej zachodniejelewacji drewniany taras, będący jednocześnieelementem zagospodarowania plaży basenuotwartego.Pływalnia składa się z basenu sportowegoo długości 25 m, basenu rekreacyjnegoz atrakcjami wodnymi i 30-metrową zjeżdżalnią,brodzika, jacuzzi oraz sauny. Zespół odnowyfizycznej złożony jest z siłowni, sali fitnessi gabinetu masażu. Obsługiwany jest wspólnymz basenami zapleczem szatniowym.Pomieszczenia zaplecza stadionu, w składktórych wchodzą głównie szatnie zawodniczei trenerskie, mają również wewnętrzne powiązaniez resztą budynku, dając zawodnikommożliwość korzystania z pełnej oferty obiektu.Zaplecze technologiczne basenu zostało zlokalizowanew przewidzianym pod częścią budynkupodpiwniczeniu.RozwiązaniatechniczneObiekt został zaprojektowany w konstrukcjiżelbetowej, z nieckami basenowymi z blachynierdzewnej, zadaszeniem hali basenowejz płyt warstwowych i elewacjami wentylowanymiz płyt włóknocementowych. Ze względuna wysoki poziom wód gruntowych budynek,podobnie jak istniejący basen, wyniesionopowyżej ulicy i posadowiono jako żelbetową„wannę szczelną”. Zastosowana technologiabasenowa stanowi system obiegu zamkniętegoz czynnym przelewem. Uzdatnianie wody następujepoprzez filtrację ciśnieniową z koagulacją,naświetlanie UV i chlorowanie. Obiektzasilany jest w energię cieplną z 18 kolektorówWizualny odbiór obiektuIndywidualny charakter budynku kształtujeprzede wszystkim kompozycja elewacji.Pasmowy układ grafitowych płyt elewacyjnych,w kilku pionowych modułach, oraznawiązujący do niego układ fasad aluminiowychtworzą monochromatyczny raster tła.Wkomponowano w nie jasnoszare i limonkowe,nieregularnie rozrzucone paski, nadającewitalność i dynamikę właściwą dla budynkurekreacyjnego. Ważny dla finalnego efektu jestrównież zastosowany kontrast faktur – naturalnieszorstkie, szare i grafitowe płyty EuronitNatura oraz gładkie, indywidualnie malowane,jaskrawe płyty w odcieniu limonki. Tak skonstruowanapaleta kolorystyczna została zresztąkonsekwentnie zastosowana w całym obiekcie.Grafitowy ażur sufitu rastrowego w holuożywiono limonowymi pufami i ladą kasową,a stalową szarość niecek basenowych zestawionoz biało-limonkową mozaiką płytek. Niestetyna tym tle fatalnie wyróżnia się wykończoneniezgodnie z projektem wnętrze kawiarni.InwestycjaInwestycja o wartości 24,5 mln zł zostałazrealizowana przez firmę Skanska SA Oddziałw Lesznie. Warto podkreślić profesjonalizmi zaangażowanie zespołu inżynierów prowadzącychbudowę. Efektem tego była konstruktywnaatmosfera współpracy i zrealizowanieinwestycji przed terminem.ArchitekciTomasz Kruszelnicki, stud. Hubert GóralskiData opracowania luty 2009Data realizacji wrzesień 2010InwestorGmina SulechówPowierzchnia całkowita 3815 m 2Powierzchnia zabudowy 3050 m 2Kubatura brutto 26 900 m 3Generalny wykonawcaSkanska SA Oddział LesznoRozwiązanie systemowe Timantti Teknos sp. z o.o.Sufity podwieszaneRockfon sp. z o.o.• Widok na kładkę komunikacyjną32 33

WYPOWIEDŹ EKSPERTAREALIZACJA FASADY NA BUDYNKU BIUROWYMZARZĄDU KOPALNI W BOGDANCEFot. archiwum OSiRStałym problemem w budownictwie jestwoda i zawilgocenie, sprzyjające rozwojowipleśni, alg i bakterii. Zachowanie higienyw obiektach narażonych na ich obecność –w basenach, zakładach produkcji spożywczej,szpitalach, mleczarniach, pralniach– ma priorytetowe znaczenie. Aby maksymalnieograniczyć rozwój tych czynników,należy stosować farby i systemy rekomendowanedo ścian i sufitów w pomieszczeniachmokrych. Powłoka musi być odpornana częste mycie detergentami, środkami dezynfekującymioraz na szorowanie. Rozwiązaniesystemowe Timantti, w skład któregowchodzą: izolator wilgoci Timantti MoistureSealer oraz farba do pomieszczeń wilgotnychMarcin Terlecki – dyrektor działu farb TeknosTimantti 20 lub 40, tworzy system ochronnyzaaprobowany przez szwedzki insty tut MVK.Produkty można nakładać na ściany i sufitywewnątrz takich pomieszczeń jak: baseny,szpitale, pralnie, szkoły, przedszkola, zakładybranży spożywczej, kuchnie czy łazienki.Zapewnia on całkowitą wodoszczelnośći wodoodporność. Pomalowana powierzchniajest skutecznie zabezpieczona przez wielelat. Ekologiczne farby wodorozcieńczalneto również oszczędność czasu i kosztówremontu – podczas malowania nie ma potrzebyizolowania i zamykania pomieszczeń.Odpowiedni dobór systemu zawszenastępuje po zapoznaniu się ze specyfikąobiektu. Kolorystyka, stopień połysku,a także umiejętne dobranie innych elementówwystroju mocno wpływa na odbiórużytkowanego pomieszczenia. Projektancilubią być zaskakiwani możliwościami stwarzanymiprzez nowe produkty. To na nichciąży odpowiedzialność za wybór rozwiązanianajwłaściwszego pod kątem estetycznym,użytkowym i ekonomicznym. Z koleigama kolorystyczna zależy od charakterusamego obiektu. Inną kolorystykę przyjmiemydla obiektu sportowego, inną dla basenuprywatnego, a zupełnie inaczej potraktujemybasen w obiekcie hotelowym, gdziewłaściwie dobrane barwy odzwierciedlającharakter całego obiektu i tworzą klimat salibasenowej.Według założeń architektów, bryła budynkupowinna przypominać swoją kubaturą kostkęwęgla kamiennego. Mnóstwo krawędzii płaszczyzn przenikających się pod rożnymikątami, w każdej płaszczyźnie poziome linieoddzielające kolejne warstwy minerału, przebiegająceprzez całą bryłę węgla. Zdawałobysię, że natura stworzyła coś, czego nie da sięskopiować, a już na pewno wykorzystać jakoinspirację dla elewacji nowego budynku. Skorowęgla nie można wykorzystać jako materiałuelewacyjnego, należało znaleźć materiał,który będzie go najbardziej przypominał. Tutajz pomocą przyszedł ThyssenKrupp Energostal.Trespa Meteon o strukturze kamieniai oczywiście w kolorze czarnym, okazała sięnajodpowiedniejszym materiałem.Realizacji tego nietypowego projektu podjęłasię firma PRS Wschód. Stworzeniekonstrukcji budynku było prawdziwym wyzwaniem.Istotną sprawą było zsynchronizowaniepozostałych firm uczestniczącychw budowie, a zwłaszcza tych odpowiedzialnychza końcowy efekt wizualny budynku.Najistotniejszym zadaniem było wybranietechnologii montażu. Oczywiście z założeniamiał to być montaż niewidoczny. Z dwóch dostępnychtechnologii spełniających to kryterium- system klejony lub mechaniczny niewidoczny,został wybrany montaż mechanicznyniewidoczny za pomocą systemu Wido-INV.Najważniejszymi cechami systemu montażumechanicznego niewidocznego Wido-INV są:• możliwość prowadzenia prac w każdych warunkachatmosferycznych (prace prowadzonebyły również w zimie);• możliwość wielokrotnego montażu i demontażunp. płyt wynikowych i przenikającychsię wzajemnie;• możliwość precyzyjnej, płynnej regulacjipozycji każdej formatki płyty HPL.Posiadanie kompletnego systemu podkonstrukcjialuminiowej, parku maszyn sterowanychnumerycznie do obróbki HPLi kompozytów, fachowej kadry projektoweji profesjonalnej ekipy montażowej to klucz dosukcesu związanego z realizacją przedsięwzięcia.Tutaj wyrazy uznania dla ekipy montażowej,która wykazała się dużą wyobraźnią w przestrzeni.Po uzyskaniu płaszczyzn nastąpił czaspomiarów i fabrykacji płyt HPL. Gdyby byłamożliwość wykorzystania sprzętu geodezyjnegoprace byłyby łatwiejsze, jednak gąszczrusztowań (bez kotwienia do elewacji) touniemożliwił. Cała elewacja, nie licząc szczelinwentylacyjnych jest zasłonięta, co uniemożliwiazakotwienie mechaniczne rusztowania.Pozostał niwelator laserowy i metrówka.Przyjęto rozwiązanie z pozostawieniem płytwynikowych w każdej płaszczyźnie, co pozwoliłona korektę ewentualnych odchyleńpomiarowych. Po pomiarach wykonano dokumentacjędla działu obróbki CNC. Dokumentacjętą wykorzystywali też montażyści– podkonstrukcja montażu mechanicznegoniewidocznego Wido-INV musi być spójna zesfabrykowanymi płytami HPL. Wszystkie fugi,poziome i pionowe są maskowane. Naturalnąfugę poziomą tworzą dwie sąsiadujące w pioniepłyty HPL montowane na tzw. zakładkę,natomiast większość płyt, a zwłaszcza teo poziomych modułach co 300mm posiadająmarkowaną fugę powstałą przez zafrezowaniepowierzchni płyty.Projekt: Pracownia Profil ChorzówGeneralny Wykonawca: PRS WschódWykonawca fasady wentylowanej: Wido ProfilMateriał zastosowany: Trespa Meteon RockDostawca: ThyssenKrupp Energostal SAMając na uwadze to, że szczelina między płytąa oknem to średnio 3mm precyzja pomiarówi fabrykacja muszą być perfekcyjne. SystemWido-INV za pomocą dwóch śrub M8 pozwalana płynną regulację każdej formatki HPL.Taki montaż pozwala na zachowanie niezbędnychdylatacji, zwłaszcza kiedy współpracująróżne materiały: beton, aluminium, HPL.Po wykonaniu podkonstrukcji, ociepleniaz wełny mineralnej, wiatroizolacji oraz płytna pionowych ścianach. Nadszedł czasna wykonanie połączeń poziomych poszczególnychpłaszczyzn kolejnych pięter.Praktycznie, ściany zewnętrzne każdego z pomieszczeńna danym piętrze usytuowane sąw innej płaszczyźnie i pod innym kątem dosąsiadujących ścian z kolejnego piętra. Chcączachować odpowiednią geometrię połączenia,element o funkcji parapetu powinien w niektórychprzypadkach stworzyć bryłę o dziewięciupłaszczyznach i dodatkowo powinien byćszczelny. Z płyty HPL to raczej niewykonalne.W tym celu wykorzystano kompozyt, Alucobond4mm w kolorze czarnym. Odpowiedniozaprojektowany i obrobiony na maszynie CNCdaje się formować w bardzo skomplikowanekształty, a przy tym mogą to być pokaźne,szczelne powierzchnie.Efekt tych prac na budynku już widać. Bryławęgla rośnie z każdym dniem odsłaniając corazwięcej płaszczyzn, krawędzi, warstw. Zanami są już chyba najtrudniejsze prace i koniecrobót wydaje się bliski.Robert Madej, ThyssenKrupp EnergostalKonsultacja techniczna: Wojciech Łapa, Wido Profil34• Wnętrze hali basenowejRobert MadejDoradca ds. TechnicznychThyssenKrupp Energostaltel. +48 606 307 404e-mail: rmadej@tk.energostal.plwww.thyssenkrupp-energostal.pl

Realizacje w PolsceEKSPOZYCJARUCHUSalon i stacja serwisowa EWT TRUCK&TRAILERw StrykowieProjektowanie salonów samochodowych jestprocesem zbliżonym do projektowania muzeów,lecz nasyconym dodatkowo zagadnieniamitechnicznymi, związanymi z bezpieczeństwemi logistyką. Jego efektem są miejsca kultu przedmiotu,wyniesionego do rangi dzieła sztuki.• Fasada, nocne ujęcieJakie kryteria są według Pani szczególnieważne we właściwym wyborze lokalizacjisalonu samochodowego?Najważniejszym kryterium, wedługmnie, jest położenie działki inwestycyjnejw stosunku do zewnętrznego układu komunikacyjnego.Miejsce o dużym natężeniuruchu przelotowego, łatwość dojazdu dlapotencjalnych klientów oraz widocznośćobiektu z dróg komunikacyjnych stanowiąelementy zwiększające szanse biznesoweprzedsięwzięcia, a to jest cel podstawowyinwestora. Ważne jest oczywiście uzbrojenieterenu, a co za tym idzie, dostępność mediów,przyłącza stanowią bowiem znaczącykoszt inwestycji. Niemniej jednak z brakiemuzbrojenia w sąsiedztwie działki inwestycyjnejmożna sobie poradzić i w tym aspekciedecydujący jest rachunek ekonomiczny.Czy projektowanie salonu samochodowegonależy rozpoczynać, wychodząc odschematu funkcjonalnego rzutu? Czy takiuniwersalny schemat istnieje?Architektura jest sztuką kształtowaniaprzestrzeni, a nie płaszczyzny. Zastanawiającsię więc nad funkcją budynku, nie możnanie myśleć o bryle budynku. Proces projektowyna każdym etapie powinien odbywaćsię w trzech wymiarach. Dodatkowe dwaaspekty architektury – funkcja i ekonomikarozwiązania – towarzyszą nieustannie procesowitwórczemu i nie mogą być oddzielonew żadnej fazie projektowania. Nie istniejeżaden uniwersalny schemat funkcjonalny,ponieważ przyjęte ostateczne rozwiązaniejest wypadkową kształtu działki i jej istniejącegozagospodarowania, np. zieleni, wyznaczonychwarunków zabudowy, oczekiwańfunkcjonalnych i estetycznych inwestora,zewnętrznego układu komunikacyjnego, pomysłuprojektanta, przewidywanego kosztuinwestycji, a nawet warunków technicznychprzyłączy mediów. Przy tak wielu czynnikachwpływających na proces projektowy identycznyukład nie powtarza się nigdy; projektjest zawsze indywidualnym rozwiązaniemi to jest piękne w tym zawodzie.Jak należy rozwiązywać zagospodarowanieterenu dla tego typu założeń?Inwestycja, o której rozmawiamy, czyli saloni stacja serwisowa EWT TRUCK& TRA-ILER w Strykowie, łączy w sobie kilka podstawowych,współgrających ze sobą funkcji.Salon wystawowy samochodów ciężarowychz naczepami spełnia funkcje: ekspozycyjną,handlową i reprezentacyjną.Musi więc być tak zlokalizowany, aby przejeżdżającyw pobliżu kierowcy wiedzielio jego istnieniu, a wygląd i łatwość dostępuzachęcały do obejrzenia ekspozycji.W tej inwestycji salon nie ogranicza się dosali ekspozycyjnej w budynku, ale obejmujerównież część terenu, gdzie prezentowanesą pojazdy i naczepy.Fot. archiwum Aga Light36 37

Stacja serwisowa zawiera funkcję usługowądla kierowców tirów. Widoczność jej z zewnętrznychdróg przejazdowych ma przypominaćprzemierzającym kraj wzdłuż i wszerz, żejest takie miejsce, tu, w Strykowie, gdzie mogąskorzystać z serwisu, wykonać przegląd samochodu,usunąć usterki i pozbyć się ewentualnychkłopotów z pojazdem. Zagospodarowanie terenumusi ułatwiać dojazd, poruszanie się po terenie,w tym przypadku rozległym, bo liczącymprawie 17 ha, zapewnić klarowny, oznakowanyukład komunikacji wewnętrznej i sprawne korzystaniez licznych funkcji serwisowych.Ponadto obiekt ma funkcję biurową, gdzienie tylko zapewnia się szybki obieg dokumen-ne. W tym przypadku pojazdy są wielkogabarytowe,więc i powierzchnia ekspozycjimusi być odpowiednio duża. Musi nie tylkopomieścić kilka samochodów ciężarowychoraz pełny skład ciągnika z naczepą, alerównież dać pewną perspektywę oglądui możliwość zwiedzenia całego pojazdu,a nawet zapewnić miejsce dłuższej kontemplacjina wygodnym siedzisku. Stanowiskopracownika udzielającego informacji i gotowegoodpowiedzieć na każde pytanie musibyć w zasięgu wzroku.Bardzo ważnym elementem salonu jestoświetlenie, zapewniające prawidłowość eksponowaniapojazdów. Dystans, konieczny domenty architektury wewnętrzne i zewnętrzne,charakterystyczne dla wszystkich obiektówtej firmy, takie jak np. niebieskie słupy zesrebrnymi talerzykami widoczne na elewacjifrontowej. Logo w kształcie znanej „kierownicymercedesa” musiało współgrać ze „słonikiem”Schmitz Cargobulla, a także charakterystycznymliternictwem Diesel Truckaczy EWT TRUCK&TRAILER. Wymaganiawszystkich firm musiały być spełnione.Inwestor, poza programem, miał własnąwizję i wymagania, które my, jako projektanci,uznaliśmy za priorytetowe i koniecznedo spełnienia, o ile tylko będzie to możliwe.Obiekt miał dawać szansę rozbudowyStrefa ta położona jest przy skrzyżowaniuautostrady A1 i A2. Taka lokalizacja powoduje,że obiekt jest widoczny dla kierowcówpojazdów poruszających się po autostradzieA2. W projekcie wykorzystano ukształtowanieterenu, to znaczy położenie działki o kilkametrów poniżej autostrady, do zlokalizowaniasalonu ekspozycyjnego na piętrze budynkugłównego. W rezultacie samochody ciężaroweeksponowane za szklaną elewacją znajdująsię na tym samym poziomie, co samochodyna autostradzie, i są dobrze widoczne w ciągudnia, a tym bardziej wieczorem, przy sztucznymoświetleniu wnętrza salonu. Bardzo ważnymelementem w uzyskaniu ostatecznegomieszczenia opraw, wykorzystującym swojedoświadczenie realizacyjne. A zadanie tobyło złożone – od zapewnienia właściwejekspozycji pojazdów w salonie, poprzez zagwarantowanieprawidłowego oświetleniaodmiennych stanowisk pracy w serwisie, diagnostyce,hamowni podwoziowej, blacharni,myjni, montowni naczep itd., po zapewnienierozproszonego oświetlenia ekspozycji naczepi pojazdów na placu czy oświetlenia drógwewnętrznej komunikacji bez „efektu oślepiania”kierowców tirów.Praca projektowa, oparta na współpracyarchitekta z firmami wykonawczymi takichkluczowych elementów obiektu, jak: elewacjeJakie rozwiązania techniczne zastosowano,by umożliwić transport samochodówna piętro salonu?Wjazd do sali ekspozycyjnej na piętrze zostałzaprojektowany po ryflowanej pochylni,wykonanej w konstrukcji żelbetowej. Pochylniata wymagała dodatkowych obliczeń nietylko wytrzymałościowych, ale także związanychz jej geometrią. W przekroju podłużnymjest ona mało widoczną gołym okiem falą.Została ukształtowana w taki sposób, aby ciągniki naczepa – elementy podlegające innemuruchowi z racji różnych wymiarów i połączeń– w miejscach przełamań pochylni, na dolei na górze, nie uszkodziły się nawzajem. Po• Widok na wewnętrzne atrium• Przestrzeń ekspozycyjnatów serwisowych i kupna, ale również miejsceoczekiwania i odpoczynku kierowców orazspotkań i rozmów kontrahentów.Funkcje te nie mogą sobie przeszkadzać– wprost przeciwnie, powinny wspomagaćsię i stanowić organiczną całość. I tak należyukształtować zagospodarowanie terenu, abyto wszystko zapewnić.Jaka jest minimalna powierzchnia użytkowasalonu, niezbędna dla jego funkcjonalnegorozwiązania?Wielkość salonu samochodowego zależyod wielu czynników. Przede wszystkimod tego, jakie samochody będą eksponowa-stworzenia właściwej gry światła, równieżkształtuje parametry salonu.Jak przebiegał proces projektowyw realizacji salonu EWT TRUCK&TRAILERw Strykowie? Czy inwestor miał sprecyzowanąwizję obiektu?W przypadku tego przedsięwzięcia inwestorembyła firma EWT TRUCK & TRAILERGMBH, ale spina ono kilka markowych firm,które świadczą swoje usługi w tym obiekciei mają swoje wymagania oraz konieczne dospełnienia standardy. Na przykład MercedesBenz ma nie tylko sprecyzowane wymiarystanowisk serwisowych i kanałów, ale ele-w przyszłości o kolejne stanowiska serwisowe.Stąd wynika układ krzyża budynku głównego,dający możliwość dobudowy kolejnych segmentówdo skrzydeł wschodniego i zachodniego.Skrzydło północne też zawierało takąpotencjalną możliwość, ale w trakcie procesuprojektowego inwestor wzbogacił programi wykorzystał tę szansę. Takie ukształtowanietego obiektu i oddzielenie w postaci odrębnegobudynku hali montażu naczep, przewidzianejdo realizacji w późniejszym terminie,wyróżnia tę inwestycję w sąsiedztwie dużychhal przemysłowych strefy industrialnej Strykowai dodaje mu lekkości urbanistycznej.efektu było prawidłowe oświetlenie wnętrzaoraz zapewnienie właściwej iluminacji nocnejobiektu. Współpraca architekta z firmąoświetleniową – od koncepcji poprzez projektbudowlany do projektu wykonawczego– jest nie do przecenienia. W tym przypadkufirma oświetleniowa Aga Light była aktywnymuczestnikiem procesu projektowego. Nie tylkopartnerem przy doborze opraw salonu,serwisu, terenu, ale również sprawdzającymnieustannie normatywne zapewnienie natężenieświatła na każdym stanowisku przykolejnych przybliżeniach rozwiązań projektowych,a także czynnym projektantem roz-szklane, oświetlenie, konstrukcja i suwnice,oraz z dostawcami bloków technologicznych(lakiernia, myjnia, hamownia itd.), powoduje,że proces projektowy porządkuje się.Przede wszystkim, później, w procesierealizacji inwestycji, unika się przykrych niespodzianek,które nie tylko są uciążliwe wykonawczo,ale i nad wyraz kosztowne.W tym przypadku bardzo dobra współpracaz inwestorem, który współuczestniczyłaktywnie w projektowaniu, jak i uzgodniłudział tych właśnie kluczowych firm naetapie projektowania, dała bardzo zadowalającyefekt.jej bokach zastosowano bandy odbojowe,zabezpieczające przed zsunięciem się pojazduw przypadku odchylenia od prawidłowegokierunku ruchu, i ukształtowanie ryfli, zapewniająceopór kołom i prawidłowe odprowadzeniewody.Jaka jest konstrukcja budynku? Z czegowynika jej wybór?Konstrukcja obiektów jest mieszana i wynikaz funkcji, geometrii części budynkówi ekonomii. W halach serwisowych konstrukcjasłupów jest żelbetowa, a przekrycie oparte jestna kratownicach bądź blachownicach. W tej in-38 39

• Pomieszczenie konferencyjnewestycji prawdziwym wyzwaniem był projektkonstrukcji hali montażu naczep, gdzie przewidzianotrzy suwnice o dużym udźwigu pracująceobok siebie, których belki oparte były na słupachrozmieszczonych po obwodzie hali, przydużej rozpiętości, bez słupów wewnętrznych.Natomiast część wystawiennicza i biurowa,znajdująca się w szklanym, okrągłym tubusiena skrzyżowaniu trzech skrzydeł serwisowych,musiała być wykonana w wylewanej konstrukcjiżelbetowej. Stropy płytowe na słupachprzenoszą obciążenie samochodami w częściekspozycyjnej, obciążenie użytkowe i ciężarfasad szklanych – wewnętrznej i zewnętrznej.Zaprojektowano bowiem wewnętrzne patioz zielenią i ławeczkami, dostępne z parteru haliobsługi klientów. Ma ono kształt ściętego, odwróconegostożka, częściowo przekrytego poobwodzie szklanym daszkiem. Wewnętrznaszklana fasada wprowadza nie tylko światło dopomieszczeń zlokalizowanych przy wewnętrznymobwodzie tubusa, ale również widokpodświetlonej wieczorem zieleni. Dzięki obuszklanym fasadom z każdego pomieszczeniatej okrągłej części budynku widoczne są samochodymknące po autostradzie.Jakich materiałów użyto we wnętrzach?Jakie parametry okładzin podłogowych,stosowanych w salonach samochodowych,są szczególnie ważne?Materiały wnętrzarskie użyte w takimobiekcie muszą być wyjątkowo trwałe, ponieważsą narażone na duże natężenie ruchu,generowane przez różnorodnych użytkowników:zarówno klientów biznesowych, jaki kierowców tirów, docierających prosto z trasyw czasie różnych warunków pogodowych.Jednocześnie materiały te nie mogą tracićwalorów estetycznych z powodu trwałościi częstego czyszczenia. Muszą też spełniaćstandardy kolorystyczne i estetyczne firmmieszczących się w obiekcie. Posadzki stosowanew halach serwisowych, w zależności odfunkcji, są zrobione albo z bardzo wytrzyma-• Widok na recepcjęłego na ścieranie i obciążenia argelithu, albosą to posadzki przemysłowe. Te powierzchniemuszą być odporne na obciążenia, uszkodzenia,agresywną chemię itd. Posadzkę w haliobsługi klienta i salonie wystawowym wykonanoz wytrzymałego gresu o małej ścieralności,zaś wykładzina dywanowa w pokojachbiurowych musiała być zbita, ułatwiająca przesuwaniekrzesełek na kółkach, być odpornana ścieranie, mieć właściwości antystatycznei, oczywiście, walory estetyczne. Okładzinęcokołów wykonano z twardego granituw kolorach „mercedesowych”, tzn. czarnymz niebieskimi przebarwieniami. Konsekwentnie,z tego samego granitu wykonano blatyw łazienkach. Natomiast balustrady, okładzinysłupów i okucia – ze stali nierdzewnej.By ocieplić klimat wnętrz, wprowadzonorównież okładziny fornirowane drzwi, słupówi część mebli, w jasnym kolorze drewnaklonowego. Zaproszenie do zwiedzaniasalonu ekspozycyjnego na piętrze stanowireprezentacyjna otwarta klatka schodowa zestopniami wykonanymi ze szkła. Przejrzystośćfirmy podkreślają szklane ścianki wewnętrznepokoi biurowych. Rozmieszczenie punktówoświetleniowych na sufitach, ścianach i słupachspełnia nie tylko funkcję prawidłowegooświetlenia, ale również dekoracyjną. Oprawypodłużne, ułożone promieniście, podkreślająokrągły kształt tej części budynku. Oprawypunktowe w salonie, zaprojektowane naróżnych poziomach trzech okręgów sufitu,nie tylko prawidłowo eksponują pojazdy,ale też pięknie prezentują się przy oglądziesalonu z zewnątrz budynku czy z perspektywyautostrady. Światła umieszczone niskona ścianach rozpraszają cienie eksponatów.Oprawy umieszczone w chodniku i na podbitcenadwieszenia, wydobywają elementyelewacji po zmierzchu. Światło w pomieszczeniuoczekiwania kierowców ma charakterbardziej kameralny, umożliwiający oglądanietelewizji, odpoczynek na wygodnych kanapachi obserwowanie hali obsługi klientaprzez szklane ścianki.Projektowanie salonów samochodowychimplikuje potrzebę kreacji szczególnejprzestrzeni ekspozycyjnej. Jak ją tworzyć?Salon samochodowy to miejsce, gdzieklient ma podjąć ważną decyzję kupna pojazdu,czyli kosztownego zakupu, który musiodpowiadać jego potrzebom i musi mu siępodobać. Powinien więc mieć możliwość podejściaz każdej strony do eksponowanego samochodu,wygodnego przymierzenia się doużytkowania, zajrzenia do środka, pod spód,dotknięcia. Sprzedawca ma pomóc klientowiw podjęciu decyzji, a więc wywołać przekonanie,że klient dokonuje właściwego wyboru.Lokalizacja/adresPracownia projektowaArchitekt prowadzącyArchitekciData opracowaniaTo nie może się odbywać w ciasnocie,w dusznym powietrzu, w dyskomforcie staniaw czasie rozmowy. Tu trzeba usiąść z filiżankądobrego napoju, móc ją odstawić i znówpodejść do samochodu, i ponownie usiąść nawygodnej kanapie, by kontemplować przezdłuższą chwilę blask lakieru i odbić świetlnych.A po podjęciu decyzji – nie biegać z dokumentamipo pomieszczeniach obiektu odbiurka do biurka, tylko podejść dwa kroki douśmiechniętego sprzedawcy i dokonać transakcji.I zrozumienie klimatu tej chwili kształtujeprzestrzeń salonu, jego oświetlenie i przyjaznąatmosferę.Czy wnętrza ekspozycyjne powinnybyć neutralnym tłem dla prezentowanychsamochodów? A może powinny odzwierciedlaćideę ruchu?Samochód w salonie ekspozycyjnymjest niewątpliwie najważniejszym elementem.Niemniej jednak tak jak piękny wazonzupełnie inaczej prezentuje się na podłodzew pustym pomieszczeniu, a zupełnie inaczejw saloniku, na stoliku przy fotelu, na serweciei z pięknymi kwiatami w nim, oświetlonymilampką nocną, tak i ekspozycja samochodówwymaga stworzenia klimatu. Tenklimat powstaje już na drodze docieraniado salonu poprzez wygląd obiektu i terenu,ładne wejście, ładny hol czy klatkę schodowąaż do pomieszczenia salonu, a nawet dalej,Stryków, Smolice 1L, Tulipan ParkPracownia Projektowa arch. Ewa Szmidtarch. Ewa Szmidtarch. Krzysztof Jabłoński,arch. Kamila Kamińskaprojekt budowlany – sierpień 2008projekt wykonawczy – marzec 2010projekt wnętrz – październik 2010Data realizacji luty–grudzień 2010 r.InwestorPowierzchnia całkowitaPowierzchnia zabudowyKubatura bruttoGeneralny wykonawcaOświetlenieEWT TRUCK &TRAILER GMBH, AustriaPełnomocnik prowadzący przygotowanie inwestycji:EWT TRUCK &TRAILER POLSKA Sp. z o.o. w Ołtarzewiebudynek główny: 8 091,66 m 2hala montażu naczep: 2 624,60 m 2portiernia: 93,89 m 2powierzchnia zabudowy budynku głównego: 6 458,45 m 2powierzchnia zabudowy hali montażu naczep: 2 624,60 m 2przeznaczona do realizacji w późniejszym terminiePowierzchnia zabudowy Portierni 93,89 m 2budynek główny: 54 638,25 m 3hala montażu naczep: 25 857,58 m 3portiernia: 329,36 m 3Mirbud SAAGA LIGHT SAjeśli wzrok może podążyć przez przeziernośćszyby w przestrzeń. W tym obiekcielokalizacja umożliwiła nam wprowadzenieruchu pojazdów po autostradzie do wnętrzapoprzez szklaną elewację i stworzenie z tegoobrazu tła dla eksponowanych samochodów.Staraliśmy się w całym zespole projektowymwykorzystywać wszystkie możliwości do• Klatka schodowastworzenia ciepłego, eleganckiego klimatu,w którym wszyscy użytkownicy obiektubędą się czuli dobrze – zarówno klienci, jaki pracownicy. Udało nam się?Bardzo dziękuję za ciekawą rozmowę.Z architektem prowadzącym– Panią Ewą Szmidt rozmawiała Kaya Brzezicka• Przestrzeń ekspozycyjna40 41

Rola oświetlenia w salonach samochodowychWYPOWIEDŹ EKSPERTARafał Kłopocki – kierownik działu marketingu Aga Light SAOświetlenie w każdym obiekcie handlowymjest istotnym czynnikiem marketingowym,od którego zależy pozytywny odbiórproduktu przez klienta. Do zadań, jakie stojąprzed systemem oświetleniowym salonusamochodowego, należy nie tylko korzystnaekspozycja produktu, lecz także zbudowanieaury sprzyjającej zakupowi. Naszym zadaniemjest oczarowanie odbiorcy magią miejsca,stworzenie atmosfery ekskluzywnościi wyjątkowości chwili dokonywania wyboru.Odczuwalny komfort powinien zapaśćw pamięć klienta na tyle głęboko, by chciałon wracać do danego salonu z przekonaniemo wysokim poziomie jakości oferowanychproduktów i usług.Kwestia oświetlenia decyduje o pomyślnościprocesu sprzedażowego już w momencie,gdy potencjalny klient pierwszy raz spoglądana salon samochodowy. Jeśli coś przyciągniejego wzrok, zachęci, istnieje duża szansa, żezechce on zapoznać się z ofertą danego dilera.Efektowna iluminacja zewnętrzna, umieszczeniepojazdu na witrynie lub w innym widocznymmiejscu przed salonem jest jednymze sprawdzonych magnesów.Obecnie możemy zaobserwować dwiedominujące tendencje w sposobie oświetlaniapowierzchni salonu samochodowego – niskobudżetowąi wysokobudżetową. Pierwszywariant polega na równomiernym oświetlaniuwszystkich obiektów. Jest na tyle uniwersalny,że eksponowane samochody mogą być dowolnieulokowane, w zależności od aktualnejoferty. Przy tego typu oświetleniu każdysamochód będzie wyglądał podobnie. Drugakoncepcja wiąże się z prowadzeniem klientado „supergwiazdy” jako głównego punktuekspozycji danego salonu. W takim warianciemamy dużo większą możliwość oddziaływaniaświatłem na zmysł wzroku. Dziękiwysokiemu poziomowi kontrastów możemyprowadzić osobę w taki sposób, by na szlakudo głównego punktu w polu uwagi znalazłysię także inne produkty, które chcemy szczególniepolecić. Taki system pozwala wywołaćw kliencie przekonanie, że zobaczył wszystko,co najważniejsze.Oświetlenie „supergwiazdy” salonu mana celu ekspozycję walorów oferowanegoproduktu. Pokazanie doskonałych kolorówi ich głębi można uzyskać, stosując źródłaświatła o wysokim wskaźniku oddawaniabarw. Korzystny efekt uzyskamy również, kierującświatło na płaszczyzny pionowe. Światłoma wtedy wysokie natężenie i sprawia, że całysamochód świeci, a jego wnętrze jest znakomiciepodświetlone. Jest to korzystniejsze niżzastosowanie wariantu pierwszego, w którymdominuje podświetlenie płaszczyzn poziomych– dach samochodu i podłoga wokółniego są jasno oświetlone, ale nie widać, codzieje się w środku pojazdu.Oprawy do wnętrza salonusamochodowegoProponujemy rozwiązania, które podwzględem jakości nawiązują do poziomu całegoobiektu, jednocześnie starając się, bypoziom ten był możliwie najwyższy. Częstospotykaną barierą okazuje się cena proponowanegoproduktu. Biorąc jednak pod uwagęrolę oświetlenia w podniesieniu prestiżu całegosalonu oraz fakt długotrwałej sprawnościdroższych opraw, oszczędności uzyskanena etapie zakupu można uznać za pozorne.Kwoty zaoszczędzone podczas wyposażaniasalonu zostaną szybko zdominowane przezwysokie koszty utrzymania całego systemu.Oświetlenie wewnętrzne,zewnętrzne, iluminacja salonuKompleksowa oferta Aga Light TrollAga Light Troll od ponad 20 lat realizujena polskim rynku kompleksowe rozwiązaniaoświetleniowe. Nasze możliwościw zakresie pełnej oferty znacznie wzrosłypo włączeniu do niej takich marek, jak Metalarte– producenta oświetlenia dekoracyjnegooraz Heper and Moonlight – producentaarchitektonicznego oświetlenia zewnętrznego.Proponowane przez nas ujęcie tematurealizacji ma charakter kompleksowy.Szczególnie staramy się podkreślić koncepcjearchitektoniczne obiektu, które powstająna podstawie dokładnych wytycznych, opracowanychw biurach architektonicznych.Nowoczesne trendyoświetlenioweObecnie obserwujemy wzrost znaczeniaoświetlenia akcentującego. Jest to rezultatpostępującej tendencji do odchodzeniaod bardzo równomiernie oświetlonych pomieszczeń,wręcz „zalanych światłem”. Terazbardziej docenia się znaczenie gry światłai cienia, w której główną funkcją światła jestwskazanie klientom istotnych elementów danegownętrza.Oprawy oświetleniowe akcentujące mająostatnio bardzo często wąskie kąty rozsyłu,co znacznie poprawia omawiany powyżejefekt. Takie tendencje są szczególnie zauważalnew oprawach do źródeł LED, gdzie stosujemyprawie wyłącznie odbłyśniki o bardzoskupionych kątach rozsyłu światła. Uzyskanew ten sposób poziomy kontrastu oraz poziomymaksymalnego natężenia światła na eksponowanychproduktach są lepsze niż w systemachoświetleniowych wykorzystującychtradycyjne źródła światła.Kto powinien oszczędzać?Temat oszczędzania energii elektrycznejjest ostatnio często podejmowany w mediach.Fakt ten przekłada się na szereg inicjatyw, jakrównież regulacji związanych z projektowaniembudynków energooszczędnych. Corazwiększe znaczenie odgrywają certyfikacje budynkówzrównoważonych. Oczywiście, niemożna wszystkich nowo powstających inwestycjiklasyfikować identycznie. Nie we wszystkichprzypadkach temat oszczędności energiijest tak samo ważny. Jesteśmy jednak bardzowrażliwi na potrzeby zgłaszane przez biura architektoniczne.Wraz z innymi znanymi producentamioświetlenia wspieramy rozwój projektu„Partnerstwo we wszystkich etapach cyklużycia zrównoważonej inwestycji budowlanej”.Dzięki temu mamy nadzieję na stworzeniegrupy podmiotów rynku budowlanego, którabędzie w stanie reagować na różnorodneoczekiwania użytkowników końcowych.42 43

Realizacje w Polsce• Fasada, boczne ujęcieARCHITEKTURASPEKTAKLUTeatr im. Ludwika Solskiego w TarnowieArchitektura, jako scena wydarzeń, tworząc przestrzeń, współtworzyspektakle. Jeśli odpowiada na sprecyzowane oczekiwania i potrzebyodbiorcy, daje mu również możliwość swobodnego doświadczaniazjawisk i sytuacji, które się w niej rozgrywają.Historia budynku przy ul. Mickiewicza 4 w Tarnowie sięga końcaXIX wieku. Początkowo mieściła się tu siedziba Towarzystwa Gimnastycznego„Sokół”. W czasie II wojny światowej stacjonujące w Tarnowiewojsko niemieckie wykorzystywało budynek jako koszary. Jużwtedy władze Generalnej Guberni zleciły wykonanie planów przebudowytego budynku na teatr. Zniszczony w czasie wojny obiekt zostałczęściowo odbudowany i w okresie powojennym przejęły go władzekomunistyczne, które umieściły w nim Miejski Dom Kultury, a późniejTeatr im. Ludwika Solskiego. Wygląd, jaki otrzymał budynek w późnychlatach siedemdziesiątych, utrzymał się do czasu podjęcia decyzjio konieczności przebudowy teatru. Wnętrze obiektu nie odpowiadałopotrzebom współczesnego teatru. Sala nie spełniała wymogów akustycznych,a stuletni dach nad widownią groził zawaleniem.wPierwotna koncepcja władz miasta zakładała odbudowę zniszczonejprzed stu laty fasady, jednak szybko okazało się, że powierzchniadawnego budynku jest zbyt mała, aby wydzielić wszystkie, niezbędnedo funkcjonowania pomieszczenia. Po licznych konsultacjach inwestorzaakceptował proponowane przez architekta radykalne zmiany funkcjonalno-przestrzenne.Zburzona została wtórna cześć budynku z roku 1960. Dach salizostał rozebrany, warstwy posadzkowe zdjęto aż do surowej cegły. Rozebranorównież komin sceny.FormaRytm kompozycji fasady został zaprojektowany według klasycznychkanonów architektury. Tworzą go stalowe rury, będące jednocześniekonstrukcją podpierającą wysunięty w stronę ulicy płaski dach.Bezpośrednio za słupami znajduje się ściana z tafli szkła o wymiarach1,5x4,5 m. Od strony elewacji wejściowej widoczne jest wnętrze foyeroraz, zawieszona nad parterem, sala kameralna. Drugi plan foyer tworzybiegnąca po łuku żelbetowa ściana, doświetlana okrągłym świetlikiem.Ideą ukształtowania foyer było uzyskanie plastycznych ram dlaobłej sali kameralnej.W miejscu gdzie kiedyś znajdowała się sala gimnastyczna „Sokoła”,zaprojektowano nowoczesną salę teatralną z widownią dla 300 osób.W czasie prac związanych z przebudową sali natrafiono na kamiennefundamenty, które musiały zostać pogłębione i wzmocnione. W obrysietych fundamentów, pod widownią zlokalizowano salę, która staniesię w przyszłości awangardową sceną offową.RozwiązaniakonstrukcyjneZe względu na warunki geotechniczne przyjęto fundamentowaniefrontowej części obiektu na palach wierconych DSM * o łącznej długości1000 mb. Całość konstrukcji nadziemnej tej części budynku wykonanazostała z profili stalowych, łącznie ze ścianami sali kameralnej. Tylnaściana foyer powstała z żelbetu. Konstrukcję widowni oraz fundamentyw tej części również wzniesiono w tej technologii. Kratownice dachównad widownią i sceną zaprojektowano z profili stalowych, wstępnieprzygotowanych w fabryce i zmontowanych na terenie budowy.Technologiasceny• Hol wejściowy• FasadaFot. Paweł TopolskiNiewidoczna dla widzów przestrzeń ponad sceną ma duże znaczeniedla sprawnego przebiegu spektaklu. Dotychczasowy budynek byłw tym miejscu zbyt niski, co utrudniało zmianę dekoracji. Nowy, sięgający18 metrów komin sceny mieści kilka poziomów galerii technicznych,* Deep Soil Mixing – wgłębne mieszanie w gruncie (na mokro lub sucho).Kolumny DSM służą wzmacnianiu gruntu pod fundamenty (przyp.red.)44 • Hol, widok na okrągły świetlik w stropodachu45

• Sala teatralna, widok na scenęz których możliwa jest jej obsługa. Technologia zaprojektowanej scenyodpowiada współczesnym wysokim standardom teatralnym. Dziękizastosowaniu 20 elektrycznych wciągarek sztankietowych zmianę dekoracjimożna teraz obsługiwać za pomocą przycisków pulpitu sterowniczego.Praca, która dotychczas angażowała kilka osób, obecnie wykonywanajest przez jednego człowieka.Nad widownią znalazły się trzy galerie oświetleniowe, połączonestalowym pomostem w przestrzeni dachu. Ich umiejętne rozmieszczenieumożliwia wygodny dostęp do aparatury oświetleniowej i elektroakustycznej.Diafragma portalowa stwarza możliwość zmniejszeniawysokości okna sceny ok. 4-7 metrów. Jest ona podwieszona do wciągarekz napędem elektrycznym. Nad sceną umieszczone zostały dwamosty oświetleniowe. Po bokach okna sceny zlokalizowano wieże portalowe,spełniające funkcje pomostów technicznych i oświetleniowych.Akustyka• Sala teatralna, widok na widownięproducent foteli widowiskowychŚcisła współpraca architekta z akustykami na każdym etapie projektuzaowocowała doskonałymi parametrami akustycznymi sali głównej.Jej ściany zostały obudowane pionowymi panelami akustycznymi o różnymkącie odbicia dźwięku. Na tylnej ścianie wykonano okładzinę ze120 pasów laminatu o szerokości 2 cm. Na budowie stworzono z nichspecjalny ustrój akustyczny. Aby czas pogłosu nie uległ zwiększeniu,podłoga sali została wyłożona specjalistyczną wykładziną o neutralnychwłaściwościach akustycznych. Na suficie nad widownią zastosowanocelulozowe tynki akustyczne.Dokonane zmiany są jedynie częścią kompleksowego planu modernizacjiobiektu. Docelowo, pod poziomem widowni dużej sali teatralnej,w miejscu obecnie przeznaczonym na salę prób, powstać mascena offowa, mogąca pomieścić ok. 130 widzów. Tarnowski teatr będziemógł wystawiać spektakle na trzech scenach o różnym charakterzei gościć jednocześnie ponad 500 widzów.Dobrze układająca się współpraca zaowocowała projektem nowegogmachu o współczesnej architekturze uwzględniającej zabytkowesąsiedztwo. Dzięki tej przebudowie tarnowski teatr zyskał po razpierwszy możliwość wystawiania bardziej rozbudowanych i skomplikowanychspektakli. Dodatkowo należy podkreślić, że miasto zyskałonowoczesny obiekt, który stał się jednym z symboli jego rozwoju,a mieszkańcy Tarnowa mają możliwość oglądania spektakli teatralnychw naprawdę komfortowych warunkach.arch. Grzegorz DreslerCineMec Ede, Holandiatel./fax + 48 52 381 79 78www.meganseating.comLokalizacja/adres Tarnów, ul. Mickiewicza 4Pracownia projektowaArchitekt prowadzącyDresler Studio Architekturai UrbanistykaGrzegorz DreslerArchitekciAgnieszka LatałaWojciech OdrzywolskiData opracowania 09.2008 r.Data realizacji 04.2009-12.2010 r.InwestorGmina Miasta TarnowaPowierzchnia całkowita 3231 m 2Powierzchnia zabudowy 1553 m 2Kubatura brutto 18120 m 3Generalny wykonawcaFotel Luksor przeznaczony do sal,w których bardzo ważną rolęodgrywają parametry akustyczne.Ład BudMegan Seating46

Realizacje w Polsce• Bryła budynku widoczna ze skrzyżowania ulic:Świętojańskiej, Starowiejskiej i DerdowskiegoMORSKIEINSPIRACJETransatlantyk GdyniaW bryle zespołu czytelna jest inspiracjamorzem. Jakie jeszcze detale architektonicznenawiązują do budowy statków?Marynistyczny charakter staraliśmy sięoddać poprzez horyzontalny układ pasmokiennych, zaokrąglonych balkonów, zadaszenianad ostatnią kondygnacją zawieszonąna maszcie. Wiele pracy kosztowało nas uzyskaniewłaściwego charakteru detali balustradi balkonów, daszków nad wejściami i wjazdemdo budynku oraz kominów. Kaskadowy układostatnich kondygnacji odwzorowuje charakterystyczneuskoki nadbudówek statków pasażerskich.Jakie czynniki zewnętrzne wpłynęły naukształtowanie budynku?W związku z lokalizacją budynku w śródmieściuGdyni, na skrzyżowaniu ul. Świętojańskiej,głównej osi kompozycyjnej miasta, orazulic Starowiejskiej i Derdowskiego, opracowanieprojektu Transatlantyku stanowiło prawdziwewyzwanie.Chcieliśmy zastosować w architekturzebudynku wiele czynników, motywów wynikającychz niepowtarzalnego charakterumiejsca. Zależało nam na wpisaniu obiektuw tkankę urbanistyczną Gdyni, na stworzeniuspektakularnego dzieła wykorzystującegomarynistyczne dziedzictwo architekturydwudziestolecia międzywojennego. Pogo-dzenie tych założeń z wymaganiami decyzjiadministracyjnych, przepisami prawa, kwestiamiwłasnościowymi, warunkami konserwatorskimioraz oczekiwaniami mieszkańcówGdyni było naszym celem.Określenie formy budynku od strony placuKaszubskiego i ul. Derdowskiego okazałosię stosunkowo proste. Od samego początkuzamierzaliśmy kontynuować kwartałową• Obiekt w kontekście urbanistycznymzabudowę i uzupełnić pierzeje. Koniecznośćzharmonizowania inwestycji z istniejącym otoczeniembyła dla nas oczywista, co znalazłoodwzorowanie w formie elewacji z podziałemhoryzontalnym, a także w zastosowanych materiałach.Dzięki otwartości i przychylności władzmiasta wydano decyzję o warunkach zabudowy,umożliwiającą stworzenie dominanty kraj-„Wielkość uskoków od strony północnej wynika z kierunku padaniapromieni słonecznych w określonych godzinach. Można powiedzieć,że słońce było współtwórcą bryły Transatlantyku. Efektem jego ››pracy‹‹jest zdynamizowanie i urozmaicenie formy obiektu” – tłumaczyMarcin Pilch w rozmowie z Joanną Jabłońską o tytułowej inwestycji.• Elewacja48 49

lazły się: istniejący budynek kulturalny IMCA*i obiekt mieszkalno-usługowy, wybudowanyprzez Invest Komfort. Z tego względu należałoukształtować Transatlantyk w taki sposób,aby nie zasłaniał istniejącej zabudowy,a projektowane mieszkania miały zapewnionąodpowiednią ilość światła słonecznego.W rezultacie pojawiły się uskoki ścian w rzuciebudynku oraz w przekroju pionowym, co zdynamizowałoarchitekturę.W ostatniej fazie prac, wskutek decyzjikonserwatora wojewódzkiego dotyczącej* IMCA – International Marine ContractorsAssociation tj. Międzynarodowe StowarzyszeniePrzedsiębiorców Morskich (przyp. red.)• Fasadaobrazowej i urbanistycznej północnej części Gdyni,w południowo-zachodnim narożniku działki.Obiekt, mający charakter nadciągającego odportu 36-metrowego statku, stanowi zamknięcieosi widokowej ulic Świętojańskiej i Starowiejskiej.„Dziób” widoczny jest z ul. Świętojańskiej, spodsamego magistratu oraz na znacznym odcinkuul. Starowiejskiej. Nowy budynek to jednocześnieuzupełnienie nigdy niesfinalizowanego założeniaplacu Kaszubskiego.Większe trudności mieliśmy z ukształtowaniembryły od strony północno-wschodniej,czyli zaplecza – części równie atrakcyjnej, boz widokiem na morze. W jej sąsiedztwie znaustanowieniaochrony konserwatorskiej dlahistorycznego układu urbanistycznego śródmieściaGdyni, podjętej w trakcie procesuprojektowania, byliśmy zmuszeni uzgadniaćformę obiektu. Po kilku miesiącach negocjacji,wykonaniu kilkunastu koncepcji zamiennychbryły i elewacji oraz modyfikacji schodkowegoukształtowania ostatnich kondygnacji budynekzostał zaakceptowany przez miejskiego konserwatorazabytków.Na kształt obiektu miał również wpływprogram użytkowy. Wynikało z niego, żena małej działce ma powstać wielofunkcyjnykompleks o bardzo dużym gabarycie. Realizacjafunkcji mieszkaniowej, biurowej i usługowejnie była łatwa pod względem bezpieczeństwapożarowego. Dodatkowe utrudnienie stanowiływarunki gruntowo-wodne – należałowykorzystać technologię jet grouting podczaswykonywania fundamentów oraz zastosowaćściany szczelinowe. Komplikacje generowałyrównież duże wymagania w zakresie obsługikomunikacyjnej i zbilansowania miejsc parkingowych– stąd wyniknęło wykorzystanieurządzeń do parkowania dwóch samochodówna jednym miejscu, tzw. double-park.Budynek jest wysoki. Czy projekt poprzedziłyanalizy nasłonecznienia, zacienianiaotoczenia?Oczywiście. Na etapie koncepcji i projektubudowlanego przeprowadziliśmy wnikliweanalizy nasłonecznienia, zacieniania i przesłaniania.W celu uniknięcia pomyłki podczasokreślania wpływu budynku na otoczeniestosowaliśmy nie tylko techniki tradycyjne,ale i komputerowe. Wyniki analiz zasadniczowpłynęły na schodkowe ukształtowanie bryłyod strony północno-wschodniej – zarównow przekrojach, jak i w rzutach. Wielkość uskokówod strony północnej wynika z kierunkupadania promieni słonecznych w określonychgodzinach. Można powiedzieć, że słońce byłowspółtwórcą bryły Transatlantyku. Efektemjego „pracy” jest zdynamizowanie i urozmaicenieformy obiektu.Jakiemu typowi mieszkańca dedykowanesą lokale?Mieszkania w budynku Transatlantyk przeznaczonodla szerokiej grupy odbiorców. Zadowolonebędą rodziny, pragnące mieszkaćw centrum, w prestiżowej lokalizacji, w sercunowoczesnego miasta z dostępem do wszelkiegorodzaju usług, ale jednocześnie blisko przyrodyi rekreacyjnych atrakcji. Niedaleko znajdująsię plaże, port jachtowy, bulwar nadmorski,kompleksy leśne Kępy Redłowskiej i TrójmiejskiegoParku Krajobrazowego, a także rozbudowanasieć ścieżek rowerowych. Zalety lokalizacjiw połączeniu z nowoczesnością samego budynkusprawiają, że jest to jedno z najlepszychmiejsc do zamieszkania w całym Trójmieście.wykończeniawnętrzremontyRADAR Radosław Ryszkowskiwww.radar.biz.pl tel. 694 479 519wszelkie prace wykończeniowo-remontowe, kompleksowa realizacja prac, roboty w obiektach zabytkowych, budowa domów pod kluczHali Widowiskowo-Sportowej w GdyniDom jednorodzinny w Gdyni-FIFINALINALISTA• Bryła budynku wpisana w kontekst śródmieściaBudynek wielorodzinny w GdyniSalon fryzjerski w GdańskuPrace płytkarskie: montaż glazury i terakoty, wykonanieWykonanie wielopoziomowych sufitów podwieszanychKompleksowy remont: – elewacja 1600m 2 , balkony 200m 2 ,Kompleksowa rearanżacja wnętrza oraz układupomieszczeń wg projektu architektonicznego.podestów, okładzin, ławek z płyt lastryko – ok. 1000 m hala garażowa 750m50 2 . w technologii gips-karton.2 . Finał TOP 10 „Malarz Roku 2010”.51

Projektując obiekt, pomyśleliśmy teżo osobach aktywnych, które chciałyby powiązaćprestiżowe i łatwo identyfikowalne miejsce zamieszkaniaz pracą i wypoczynkiem. Zapewniliśmymożliwość zaspokajania wszelkich potrzebmieszkaniowych, biznesowych oraz rekreacyjnychna wysokim poziomie. Idea mieszkaniaw apartamencie na wyższych kondygnacjachi jednoczesnego prowadzenia działalności gospodarczejna II piętrze jest bardzo atrakcyjna.Czy interesujące zróżnicowanie wysokościowemiało wyraźny wpływ na rzutyzaprojektowanych mieszkań?Kaskadowe projektowanie ostatnich czterechkondygnacji budynku wpłynęło na indywidualnycharakter omawianych poziomów.Każde piętro ma niepowtarzalny układ funkcjonalnyi konstrukcyjny. Mieszkania na poszczególnychkondygnacjach projektowanoindywidualnie, co stanowi przyczynę dużejróżnorodności lokali. Choć uskoki powodowaływiele utrudnień – zarówno podczasopracowania konstrukcji, jak i instalacji – udałosię zrealizować szereg niepowtarzalnych apartamentówo wielkich walorach użytkowychi widokowych. Przyszli mieszkańcy z pewnościąbędą zadowoleni.Co, według Pana, oznacza określenie„współczesny zespół mieszkaniowy”?Sądzę, że zabudowa tego typu powinnamieć kilka podstawowych cech. Przedewszystkim musi spełniać oczekiwania odbiorcy,który staje się coraz bardziej świadomyi wymagający. W związku z tym istotna jestatrakcyjna lokalizacja i dobra komunikacja.W bezpośrednim sąsiedztwie powinny znaleźćsię funkcje, które zaspokoją wszystkiepotrzeby mieszkańca. Duże znaczenie madostępność usług, możliwość rekreacji i wypoczynku,a także bliskość przyrody.Również pod względem architekturykompleks mieszkaniowy musi spełniać odpowiedniewarunki. Cechami założenia urbanistycznegopowinny być indywidualnośći czytelność, umożliwiające identyfikacjęużytkowników z miejscem zamieszkania.Pożądane jest projektowanie na swobodnymplanie z dużą ilością zieleni i – w miaręmożliwości – ze zbiornikami wodnymi.Ponadto należy zapewnić atrakcyjnewidoki oraz duże odległości między budynkami.Eleganckie elewacje i estetycznierozwiązane części wspólne są równieważnym elementem, podobnie jak dobrzerozbudowana infrastruktura osiedlowaz placami zabaw i terenami zielonymi. Budynkipowinny charakteryzować się dużymi przeszkleniamioraz funkcjonalnie rozwiązanymii dobrze doświetlonymi mieszkaniami. Bardzopożądane jest także uwzględnienie nowinektechnicznych i osiągnięć technologicznychz zakresu oszczędności energii.Identyfikowanie się z miejscem zamieszkaniajest charakterystyczne dlawiększości ludzi. Jakie elementy umożliwiającepozytywny przebieg tego procesusą według Pana niezbędne w projekcie zespołumieszkaniowego?Niezbędnymi elementami sprzyjającymiidentyfikacji człowieka z miejscem zamieszkaniasą:• lokalizacja powszechnie odbierana zaatrakcyjną;• architektura budynku, a w szczególnościniepowtarzalność bryły, z której mieszkaniecjest dumny (im bardziej rozpoznawalna jestforma, tym częściej staje się tematem rozmówi polemik);• starannie, indywidualnie zaprojektowanedetale oraz długowieczne materiałyo wysokiej jakości, zastosowane na elewacjachi w częściach wspólnych;• nowoczesność rozwiązań technologicznych,zrealizowanych w budynku z myśląo komforcie mieszkańca.Rozmawiała: Joanna JabłońskaLokalizacja/adresGdynia, Plac KaszubskiPracownia projektowa Archi-Tech-T Pilch&PartnerzyArchitekt prowadzący arch. Marcin Pilcharch. Bazyli Domsta,arch. Adam Drohomirecki,arch. Marcin SienkowskiOpracowanie:arch. Aleksandra Glonke-Kudłak,arch. Piotr Janczarski, arch. Anna Jelnicka,arch. Anna Kołodziejczyk,stud. arch. Michał Ługiewicz,Architekciarch. Magdalena Maderska,arch. Dominika Ponikła,arch. Joanna Popławska,arch. Joanna Przyklęk,arch. Michał Ługiewicz,stud. arch. Anna Sokołowska,arch. Aleksandra Zalewska,arch. Aleksandra WielecData opracowania 2007–2011 r.Data realizacji 2008–2011 r.InwestorAB InwestorPowierzchnia całkowita 17 606 m 2Kubatura brutto 49 475 m 3Generalny wykonawca Davon sp. z o.o.Wykonawca lekkich ścianosłonowych aluminiowoszklanych,lekkich okładzinELJAKO-AL sp. z o.o.aluminiowych, balustradi daszków ze szkła i stalinierdzewnejWykonanie sufitów,zabudów g-k, tynkowanie,RADAR - Radosław Ryszkowskiszpachlowanie i malowaniepiętra budynku.Projektowanie, produkcja i montaż lekkich ścianosłonowych aluminiowo-szklanych, okładzinelewacyjnych i przegród przeciwpożarowych• Detal elewacji• Elewacja, zróżnicowanie formul. Olszanankowa 47, 05-1-120Legegioiononowotel.+4822 774 57 23;+48 22 774 59 23;tel. +48 22 774 56 96,fax: +48 22 774 22 61,52e-mail: sekretariaiat@t@eljako-al.pl www. w.eleljako-al.pl 53Fot. Paweł Klein

Realizacje w Polsce• Fasada, ujęcie nocneZałożeniem inwestora było stworzenie miejsca, którezapewniałoby realizację rosnących potrzeb czytelniczychmieszkańców. Istotną kwestię stanowiłatakże możliwość organizacji imprez kulturalnych,spotkań artystycznych i okolicznościowych.• Widok z holu głównegoARCHITEKTURAEDUKACYJNABiblioteka publiczna w Rembertowie• Wnętrze czytelni dziecięcej54 55

• Sala konferencyjna • Przestrzeń czytelni • Stanowiska pracyFot. archiwum Architektki – Grupa Projektowa (Szymon Staniec)Tytułową inwestycję zlokalizowano w centrumdzielnicy, w bezpośrednim sąsiedztwieUrzędu Gminy i skweru miejskiego. Niewielkadziałka u zbiegu ulic Konwisarskiej i Gawędziarzyotoczona jest różnorodną zabudową mieszkaniowąjedno- i wielorodzinną. Placówka masprzyjać integracji jak największej liczby osóbzainteresowanych literaturą i sztuką. Ponadtow obiekcie można organizować zajęcia plastyczne,teatralne, muzyczne oraz naukowe.Założenia autorskieCelem projektantów było stworzenie budynkubiblioteki, która stałaby się miejscemczęstych spotkań mieszkańców Rembertowa.Lokalizacja inwestycji sprzyja realizacji tegozamierzenia. Przeszklona fasada holu głównego,wraz z podświetloną częścią elewacji,jest dobrze widoczna od strony al. gen. Chruściela.Wejście główne znajduje się w miejscuprzecięcia osi ciągu pieszego od strony skwerui ul. Konwisarskiej. Zaproponowana bryła bibliotekijest zwarta i skromna. Tworzy nowąpierzeję ul. Gawędziarzy i przymyka perspektywęul. Konwisarskiej. Przeszklone wewnętrznepatio, przekryte szklanym dachem,kontrastuje z płaszczyznami ceglanych ściani poziomym gzymsem.Uzupełnieniem elewacji jest zieleń. Nawszystkich oknach przewidziano system poziomychrusztów przeznaczonych do podtrzymywaniapnączy. Poziom parteru zostałnieznacznie wyniesiony ponad otaczający teren.Przeszklone wewnętrzne atrium, w którymzlokalizowano galerie, oraz zieleń na fasadachłączą wnętrze budynku z otoczeniem,eliminując wrażenie niedostępności.Układ funkcjonalnyKształt i układ rzutów biblioteki jestw znacznym stopniu odzwierciedleniemfunkcji obiektu oraz formy działki. Niewielkiobszar opracowania i bogaty program użytkowyzdeterminowały intensywne zagospodarowaniedostępnej powierzchni. Zadaniemprojektantów było stworzenie kameralnegobudynku użyteczności publicznej, otwartegoi przyjaznego mieszkańcom, aby mogli się z nimidentyfikować. Przekryte szklanym dachem,doskonale doświetlone atrium z wewnętrznymi,reprezentacyjnymi schodami stanowiprzestrzeń sprzyjającą integracji użytkowników.Jego oprawę tworzą: galerie, czytelnie,foyer, biblioteka, sala spotkań i powierzchniaekspozycyjna. Jednoprzestrzenność wnętrzaumożliwia aranżowanie inscenizacji, przedstawieńteatralnych czy koncertów. Na parterzeznajduje się obszerny hol wejściowyz szatnią i kawiarenką internetową. Przewidzianomożliwość otwierania pomieszczenia naul. Gawędziarzy w czasie trwania dużychimprez i kiermaszów książek.Na pierwszym piętrze zlokalizowano bibliotekęi czytelnię dla dzieci, salę do zajęć z plastyki,foyer oraz pokój spotkań ze sceną. Dziękizastosowaniu systemu ścian przesuwnychistnieje możliwość łączenia tych pomieszczeńw przypadku organizacji dużego przedstawienia,koncertu czy wystawy. Czytelnia dla dziecijest odizolowana szklaną ścianą. Jej podłogę zaprojektowanona kilku poziomach tworzących„amfiteatr”. Całość wyłożono wykładziną dywanową.Dzięki temu rozwiązaniu podczas pogadanek,wspólnego czytania czy prelekcji dziecimogą siedzieć bezpośrednio na podłodze.Drugie piętro zajmują: biblioteka dla dorosłychi młodzieży oraz czytelnia z rozbudowanymprogramem multimedialnym. Na tejkondygnacji zlokalizowana jest również częśćbiurowo-administracja obiektu.Rozwiązania architektoniczno--konstrukcyjneBudynek zaprojektowano w formie jednejbryły, o obrysie równoległym do ulic Konwisarskieji Gawędziarzy, na rzucie nieregularnegoczworokąta, z wycięciem uwzględniającym lokalizacjętrafostacji. Biblioteka jest wolno stojącym,trzykondygnacyjnym, częściowo podpiwniczonymobiektem o konstrukcji szkieletowej. Ustrójnośny stanowią żelbetowe płyty oparte na żelbetowychsłupach i ścianach. Trzony komunikacyjnesą elementami usztywniającymi, przenoszącymiobciążenia zarówno pionowe, jak i poziome.Zaprojektowane elewacje charakteryzujezróżnicowanie materiałowe. Najbardziej wyeksponowanynarożnik ściany frontowej zostałwykonany z podświetlanych, perforowanychpaneli blachy stalowej, lakierowanej proszkowo,w intensywnym kolorze burgunda.Przeciwwagę dla dominującego, zachodniegonarożnika stanowi stonowana płaszczyznaz cegły klinkierowej Siena. Centralna częśćelewacji – ze strefą wejścia i holem – zostaławyeksponowana poprzez zastosowanie lekkiejściany kurtynowej, wzmocnionej stalowymicięgnami chroniącymi przed działaniem wiatru,przechodzącej w szklany dach wsparty nastalowych kratownicach. Dzięki rozległemuotwarciu fasady frontowej hol wejściowy, galeriei pomieszczenia wokół wewnętrznegopatio są bardzo przestronne – można stamtądobserwować otoczenie. Efekt ten wzmaga staranniezaprojektowane oświetlenie budynku.Aranżacja wnętrzPrzestrzeń wewnętrzna, zorganizowanawokół atrium, jest utrzymana w powściągliwej,ciepłej i harmonijnej kremowo-beżowo-szarejkolorystyce. Na dziedzińcu wewnętrznymwyeksponowano dwa słupy konstrukcyjnew kolorze burgunda. Ważnym elementem integrującymi ocieplającym wnętrze są posadzki– w holu wejściowym wykonano je z granituGolden Oak, a w pozostałych pomieszczeniachpołożono jesionowe parkiety przemysłowe.Wiele uwagi poświęcono sufitom pod-wieszonym, które nawiązują do kładki rozpiętejpomiędzy biblioteką a czytelnią dla dorosłych.Zastosowano modułowe, pomalowanena biało wyspy sufitowe z wmontowanymw nie oświetleniem. Jasne płaszczyzny sufitówkontrastują z ciemnoszarymi stropami. W tensposób wyeksponowano poprowadzone taminstalacje i nadano pomieszczeniom zamierzony,industrialny charakter.Architektki – Grupa ProjektowaLokalizacja/adres Warszawa, ul. Gawędziarzy 8Architektki – Grupa Projektowa,Pracownia projektowaWeronika Chwalibogowskadla generalnego projektanta – ZUB „Wilmer”,Grażyna StaniecArchitekt prowadzącymgr inż. arch. Paweł Chwalibogowskimgr inż. arch. Weronika Chwalibogowska,Architekcimgr inż. arch. Anna Smogór-Chwalibogowska,mgr inż. arch. Anna SochockaData opracowania 2006 r.Data realizacji 2008-2010 r.InwestorMiasto Stołeczne Warszawa,dzielnica RembertówPowierzchnia całkowita 1965 m 2Powierzchnia zabudowy 646 m 2Kubatura brutto 8508 m 3Generalny wykonawcaPPHU „ABC”, Agnieszka TyszkaSystemy oddymianiaD+H Polska sp. z o.o.Produkcja, dostawa i montaż konstrukcjialuminiowych, słupowo-ryglowych, stolarkialuminiowej, świetlików dachowychPrzedsiębiorstwo WielobranżoweAndrzej Kaczyńskii elewacji perforowanych z aluminium• Detal elewacji5657

Realizacje w PolsceMiejsceDziałka, na której zrealizowano kompleksbasenowy, jest usytuowana na końcu doliny,w pobliżu dwóch stawów, u zbocza staregoparku z bukowym drzewostanem, charakterystycznymdla okolic Trzebnicy. Obiekt powstałw miejscu starego betonowego kąpieliska miejskiego.Lokalizacja jest trudna ze względówprojektowych i przysporzyła nam na samympoczątku wiele komplikacji, odwdzięczającsię jednak malowniczym, wspaniałym otoczeniem.Jednym z zadań, z jakimi musieliśmy sięzmierzyć w kontekście usytuowania obiektu,był fakt istnienia wielu metrów gruntów słabonośnych,pozostawionych w strukturzeposadowienia przez strumień, przepływającyniegdyś środkiem działki. Istniejące tu w przeszłościstare poniemieckie kąpielisko, uwzględnionew specyfikacji zamówienia utworzonejprzez inwestora, zdeterminowało koniecznośćzawarcia w nowym projekcie basenówzewnętrznych i tym samym podtrzymanie historycznejfunkcji obiektu.IdeaObserwacje i analizy nowoczesnych zewnętrznychobiektów sportowych doprowadziłynas do wniosku, że kąpieliska niezadaszonesą w stanie obsłużyć w ciągu dnia kilkatysięcy gości, co powoduje często całkowitąrozdzielność ich funkcji względem basenówkrytych. My zaproponowaliśmy inwestorowi„hybrydę”, czyli basen zewnętrzny, któryw sezonie może pełnić funkcję kąpieliska miejskiego,a w okresach przejściowych będziedodatkową atrakcją, uzupełniającą ofertę basenukrytego. Dodatkowo, zimą można gowykorzystać jako lodowisko.FormaObiekt jest trzykondygnacyjny, jednobryłowy,o prostym układzie konstrukcyjnymi racjonalnym kształcie. Proste formy architektonicznemają podkreślić techniczny charakterbudynku, a przeszklenia i wieże zjeżdżalni widocznez zewnątrz pomagają jednoznaczniezidentyfikować funkcję obiektu.Architektura kompleksu została podporządkowanajego funkcji i lokalizacji. Elementyżaluzji w kolorze drewna zastosowane naelewacji mają nawiązywać do otaczającychdrzew, tworząc jednocześnie interesującągrę światła. Ponadto zakrywają układ tradycyjnychokien i tworzą z kompozycji brył monolityczneelementy. Horyzontalne elewacjeodsłaniają to, co w przedmiotowej lokalizacjibyło najważniejsze – bukowy starodrzew.• Detal elewacji, drewniane żaluzjePRZESTRZEŃSPORTU WPISANAW POETYKĘ MIEJSCA• Panorama założeniaFot. Lech KwartowiczBasen w Trzebnicy„Projekt basenu w Trzebnicy wykonaliśmy w 2008 r., zgodnie z umową,po wygraniu przetargu zorganizowanego w ramach zamówień publicznych.W tamtym okresie większość zleceń pozyskiwaliśmy w ten właśnie sposób.Zadanie stało się bardzo interesujące ze względu na zakres oraz atrakcyjnąlokalizację realizowanego obiektu” – o oddanym w lipcu do użytku kompleksiebasenowym „Zdrój” w Trzebnicy opowiada architekt Mariusz Szczuraszek.• Przeszklona elewacja58od strony basenu otwartego59

• Wnętrze hali basenowej, drewniana kładka prowadząca do jacuzziWyłącznie obudowa zjeżdżalni jest miękką,podwyższoną formą, która wzbogaca obiekti nawiązuje swoim kształtem do form basenówzewnętrznych.FunkcjaProgram funkcjonalny kompleksu jestwypadkową zapotrzebowania społecznego,naszych doświadczeń jako pracowni orazbudżetu inwestycji. To, jakie funkcje i w jakichproporcjach zostały zaprojektowanew ramach tej realizacji, w znaczącej mierzestanowi o późniejszym sukcesie finansowymprzedsięwzięcia. Nasza pracownia w ostatnichlatach zaprojektowała kilkadziesiąt obiektówbasenowych, dzięki tym doświadczeniompotrafimy oszacować, jakie funkcje powinienzawierać basen, aby był maksymalnie atrakcyjnyoraz zmieścił się w rygorystycznych ramachbudżetu inwestycji narzuconych przezinwestora.Kompleks w Trzebnicy jest pływalniąwielofunkcyjną. To znaczy, że łączy w sobiepodstawowe funkcje basenu sportowegoi rekreacyjnego. W głównej hali zaprojektowaliśmynieckę sportową o długości 25 mi szerokości 12,5 m oraz nieckę rekreacyjnąz wieloma atrakcjami wodnymi i dwoma toramido nauki pływania. Przy basenie rekreacyjnymumieściliśmy wewnętrzną zjeżdżalnięwodną o długości ok. 75 m. Odrębną, wydzielonąstrefą kompleksu jest pomieszczeniez niecką dla najmłodszych – niepotrafiącychjeszcze pływać. Jest ono wyizolowane akustycznieod pozostałej przestrzeni hali orazzapewnia odrębną strefę komfortu temperaturypowietrza i wody.Jako dodatkową i w naszej ocenie niezbędnąfunkcję obiektów basenowych zaprojektowaliśmykompleks saun. Jednym z pomieszczeń,będących jego częścią, jest pokójrelaksu, z którego można wyjść bezpośredniona zewnątrz budynku, do wydzielonegoogródka. Sauny zyskują obecnie coraz więcejużytkowników i amatorów. Planując i projektującobiekty basenowe, warto pamiętaćo zapewnieniu możliwości rozbudowy tejstrefy w przyszłości.Komunikację wewnętrzną staraliśmy sięrozwiązać przejrzyście i bezkolizyjnie. Holwejściowy, dostępny z poziomu chodnikai parkingów, jest miejscem skupiającymwszystkie drogi komunikacyjne oraz zapewniającymwizualną orientację w kompleksie.To z niego, poprzez kasy, przechodzi się dostrefy szatni. Jest z niego również dostępnawidownia basenu sportowego oraz wszystkiepozostałe funkcje budynku – szatnia, sklepsportowy, sale siłowni i fitness oraz kręgielnia.• Widok na basen sportowyarch. Mariusz Szczuraszek – pracownia projektowa Piotr Domniczak i Mariusz SzczuraszekW jaki sposób ukształtowano urbanistykęzałożenia? Czy realizacja jest przewidzianajako zamknięta całość, czy też możliwejest jej rozwijanie dzięki dodatkowymobiektom infrastruktury sportowej?Na terenie przewidzianym pod realizacjękompleksu zrealizowaliśmy wszystkiefunkcje, które zawierał program ustalonyz inwestorem. W przyszłości można modyfikowaćkompleks dodatkowymi, raczej drobnymiatrakcjami, takimi jak sauny zewnętrzne,boiska, zjeżdżalnie. Teren uniemożliwia jednaklokalizowanie w bezpośrednim sąsiedztwiewiększych obiektów infrastruktury sportowej.Czy basen zewnętrzny jest całoroczny?Czy mógłby Pan opowiedzieć o szczególnejfunkcjonalności rozwiązań łączących w sobiepływalnie kryte z otwartymi?Zewnętrzny basen jest basenem sezonowym.Zapewniliśmy niezależną możliwość korzystaniaz niego jako z tradycyjnego kąpieliskazewnętrznego, projektując oddzielne zespołykasowe, przebieralnie zewnętrzne oraz powierzchniedo leżakowania. Rozwiązanie takieumożliwia zwiększenie „przepustowości”kompleksu. Klienci, którzy w sezonie letnimkorzystają wyłącznie z basenu zewnętrznego,są rozliczani niezależnie od basenu krytego(zarządzający obiektem może ustalić np. niższestawki za godziny pobytu w części zewnętrznej).Nie obciążają oni szatni i pomieszczeńsanitarnych basenu krytego, co umożliwiajednoczesne użytkowanie kompleksu przezkilkaset osób. Z hali basenu można poprzezizolowane pomieszczenie wypłynąć w obszarbasenów zewnętrznych. Dzięki temu możeon funkcjonować jako dodatkowa atrakcja,będąca integralną częścią kompleksu. Takierozwiązanie umożliwia również znaczneWYWIAD Z PROJEKTANTEMwydłużenie czasu użytkowania tego basenu.W miesiącach przejściowych – maj, wrzesieńoraz w okresach niepogody, jakich w naszymkraju nie brakuje – klienci mogą korzystać z szatnii natrysków wewnątrz budynku.Jakie elementy tworzą zewnętrznączęść kompleksu basenowego?W obszarze kąpieliska zaprojektowaliśmybasen o powierzchni ok. 700 m 2 z wydzielonymmiejscem dla torów pływackich,nieckę dla dzieci nieumiejących pływać, dwiezjeżdżalnie, plac zabaw, boisko siatkówki plażowej,bar, niezależne toalety, przestrzeń doleżakowania na trawie. By podnieść atrakcyjnośćwizualną, zaprojektowano oświetleniepodwodne typu LED RGB. Chłodne barwystalowych niecek basenowych zestawionoz kostką brukową o ciepłej kolorystyce, tworząctym samym ciekawy kontrast.Jakie czynniki zadecydowały o umiejscowieniugłównej zjeżdżalni całkowicie wewnętrzu basenu?Wewnętrzna zjeżdżalnia ma długość 75 m.Jej gabaryty, po wykorzystaniu kilku zabiegówarchitektonicznych – obniżeniu posadzki przybasenie hamownym oraz zastosowaniu właściwejobudowy – umożliwiły zmieszczeniecałej konstrukcji wewnątrz budynku. Zjeżdżalniezlokalizowane w ten sposób są wygodniejszew eksploatacji szczególnie zimą – nie powodująwyziębiania hali basenowej. Ta, którązastosowaliśmy w Trzebnicy, dodatkowo jesttransparentna, co uatrakcyjnia ją wizualnieoraz nie zacienia hali basenowej. W celu ograniczeniauciążliwości akustycznych związanychz użytkownikami zjeżdżalni zaprojektowaliśmypełną rurę, która tłumi hałas.Dlaczego zastosowali Państwo wyłączniemetalowe niecki basenowe?Niecki stalowe są trwalsze od żelbetowych.Zapewniają większą higienę użytkowania– homogeniczna struktura, brak fug,eliminacja rozwoju grzybów – dają gwarancjęszczelności. W Trzebnicy obiekt został posadowionyna gruntach słabonośnych, częściowobezpośrednio, a częściowo za pośrednictwempali. W przypadku nawet minimalnychosiadań niecki żelbetowe narażone są nazniszczenie. Ryzyko uszkodzeń niecek stalowychjest znacznie mniejsze.Jakie rozwiązania energooszczędne zastosowano?Budynek został starannie zaizolowany.Większość przeszkleń zaprojektowaliśmy odstrony południowej, pozyskując w ten sposóbbierną energię słoneczną. Cały obiekt jest wentylowanymechanicznie, a centrale wentylacyjnewyposażono w moduły do odzysku ciepła.Woda zrzucana z basenu do kanalizacji jest jegobardzo wydajnym źródłem, dlatego zainstalowanozaawansowane technicznie urządzeniado odzysku ciepła z wód popłucznych.W jaki system wentylacyjno-klimatyzacyjnywyposażono obiekt?Wentylacja mechaniczna obiektu zostałazaprojektowana przy założeniu jejrozdziału na kilkanaście niezależnie działającychinstalacji. Centrale hali basenowejzapewniają jej wentylację i ogrzanie,są wyposażone w automatykę oraz modułyodzysku ciepła, co znacznie ograniczawydatki energetyczne.Nawiew powietrza odbywa się za pomocąszyn nawiewnych, zlokalizowanych podoknami.Dziękuję za rozmowę.Rozmawiała Kaya Brzezicka60 • Hala basenowa, część rekreacyjna61

WYWIAD Z EKSPERTEMWYWIAD Z INWESTOREMMarek Wrzal – prezes zarządu Berndorf Baderbau sp. z o.o.Marek Długozima – burmistrz Gminy TrzebnicaCzy niecki zastosowane w Trzebnicysą produktami standardowymi, czy zostałyone uzupełnione o elementy projektowanespecjalnie dla tej realizacji?Jak w każdej naszej realizacji, niecki basenowei ich wyposażenie wraz z zastosowanymielementami atrakcji wodnych zostały indywidualniezaprojektowane, po zdefiniowaniui uwzględnieniu potrzeb zamawiającego.W trakcie konsultacji z projektantami kompleksubasenowego ustalono powierzchnięlustra wody, kształty niecek i ich wyposażenie.Celem było stworzenie maksymalnie atrakcyjnegoobiektu, spełniającego wszystkie oczekiwaniaprzyszłych użytkowników.Czy mają Państwo w swojej ofercieniecki basenowe i ich wyposażenie umożliwiającestworzenie basenu sportowego,spełniającego wymogi FINA i PolskiegoZwiązku Pływackiego? Czym się te elementycharakteryzują?Każda nieckę basenu sportowego wykonukemyi wyposażamy zgodnie z wymogamiFINA i PZP. Są to bardzo rygorystycznenormy, dotyczące długości, szerokości orazgłębokości. Wymiary te są określane z dokładnościądo kilku milimetrów. Równieżwyposażenie sportowe, oznakowanie torówpływackich, sygnalizacja nawrotu i falstartu,a także słupki startowe muszą być wykonanezgodnie z tymi wytycznymi.Jakie rodzaje przelewów zastosowano?W basenach sportowych i rekreacyjnychze stali nierdzewnej stosuje się najczęściej,usytuowany na całym obwodzie, przelewtypu fińskiego. W tej realizacji również go zastosowaliśmy.W jaki sposób należy czyścić staloweniecki basenowe?Dużą zaletą niecek ze stali nierdzewnejjest ich gładka, higieniczna powierzchnia. Brakfug minimalizuje możliwość tworzenia się siedliskzanieczyszczeń. W przypadku wymianywody w nieckach czyszczenie odbywa sięsposób bardzo prosty. Po naniesieniu na powierzchnięniecki środka do dezynfekcji stalinierdzewnej spłukuje się go pod ciśnieniem.Jakie czynniki należy uwzględnić, projektującoświetlenie basenu?Oświetlenie basenu może spełniać kilkafunkcji. Stosując odpowiednie koloroweoświetlenie ledowe, możemy stworzyćbardzo przyjemną, zachęcającą do relaksującejkąpieli atmosferę. Tak jest w przypadkubasenów rekreacyjnych. W obiektachpływackich stosuje się raczej oświetlenieo barwie naturalnej. Natężenie światłaokreślają odpowiednie normy. W swojejofercie mamy również oświetlenie dennez kryształkami firmy Swarovski. Dająone bardzo ciekawy efekt kolorystyczny,umożliwiający projektantom wykreowanieszczególnej atmosfery.W jaki sposób kształtowana jest strategiarozwoju Trzebnicy jako miejsca treningusportowców przygotowujących się do zawodówo randze europejskiej?Strategia rozwoju Trzebnicy jako miejscatreningu sportowców ma swoją genezęw unikatowych walorach przyrodniczychTrzebnicy. Specyficzny mikroklimat, las bukowyw centrum miasta, występujące w nimwody lecznicze oraz malownicze położeniew paśmie Kocich Gór docenili już w XIX wiekuniemieccy mieszkańcy, urządzając w nimuzdrowisko. Współcześnie walory te doceniająmiłośnicy aktywnego wypoczynku orazsportowcy. Strategia rozwoju Trzebnicy jakomiasta stawiającego na sport opiera się przedewszystkim na realizacji inwestycji sportowych.W trakcie trwania mojej kadencji oprócz parkuwodnego „Zdrój” wybudowaliśmy nową halęsportową, zmodernizowaliśmy stadion miejski,dostosowując go do wymogów UEFA,zrealizowaliśmy, jeden z piękniejszych w kraju,kompleks boisk Orlik i wyposażyliśmy szkoływ nowoczesne boiska wielofunkcyjne zesztucznej nawierzchniami. Uważam, że samainfrastruktura sportowa jest jednak niewystarczająca.Tematem ważnym jest dla mnie równieżrewitalizacja terenów rekreacyjnych.Czy w planach rozwoju infrastrukturysportowej Trzebnicy uwzględnia się, wciążmało popularne w Polsce, obiekty specjalistyczne,takie jak sale do treningu akrobatykilub treningu kaskaderskiego?Obecnie tego typu obiekty nie są planowane.Jeżeli jednak pojawi się potrzeba tworzeniaobiektów specjalistycznych, rozważęmożliwość ich realizacji.Czy podczas Euro 2012 Trzebnica planujegościć którąś z drużyn startującychw turnieju?Od ponad trzech lat podejmuję starania,mające na celu przyjęcie w Trzebnicy jednejz drużyn – finalistów UEFA Euro 2012. W tymcelu wraz z prywatnym inwestorem tworzymyinfrastrukturę niezbędną do funkcjonowaniaośrodka treningowego z zapleczem hotelowym.Jest nim, wybudowany przez gminę,nowoczesny kompleks boisk sportowychzlokalizowany przy stadionie miejskim oraz,budowany przez prywatnego inwestora,czterogwiazdkowy hotel. Jeżeli zostanie onzrealizowany w założonym terminie, prawdopodobieństwogoszczenia w Trzebnicy jednejz drużyn – finalistów turnieju jest duże.Czy obiekt jest przystosowany do potrzebsportowców niepełnosprawnych?Tak, kompleks basenowy jest przystosowanydo potrzeb osób niepełnosprawnych.Możliwość korzystania z obiektu gwarantująprzebieralnie, uwzględniające potrzeby osóbniepełnosprawnych, schody wyposażonew platformy oraz dźwig umożliwiający korzystanieze sportowego basenu.Lokalizacja/adresPracownia projektowaArchitekt prowadzącyArchitekciTrzebnica, ul. LeśnaPracownia ArchitektonicznaPiotr Dominiczak i Mariusz SzczuraszekMariusz SzczuraszekPiotr Dominiczak, Mariusz SzczuraszekSztuka kształtowania przestrzeniSzlachetna kostka brukowaUlice i drogiPlace i skweryChodniki i alejkiParki i ogrodyCentra handlowe i parkingiOsiedla i obiekty przemysłoweData opracowania 2008 r.Data realizacji 2011 r.InwestorGmina TrzebnicaPowierzchnia netto 5 126 m 2Powierzchnia zabudowy 2 854 m 2Kubatura brutto 17 895 m 3Władysławowo - chodnikSopot – Grand HotelGeneralny wykonawcaPrzedsiębiorstwo Techniczno-BudowlaneNickel sp. z o.o.Kostka brukowa Classico,kolor liść jesieni, wysokość 6 cmSystemy aluminioweSemmelrock Stein+Design sp. z o.o.Ponzio Polska sp. z o.o.Wiskitki - rynekMszczonów – termyBudowa saun, łaźni parowychi wyposażenia Wellness&SpaWykonawca akustycznychzabudów ścian i sufitówDostawa i montaż niecekbasenowych ze stali nierdzewnejBaterie łazienkoweBEKABUD Mariusz PowałowskiTOPPEN PolskaBerndorf Baderbau sp. z o.o.Siedlce - parkingMielno – pasaż nadmorskiFERRO SAWięcej informacji: www.semmelrock.pl62 63• Kostka brukowa otaczająca nieckę basenu zewnętrznego

• Widok na elementy zewnętrznych atrakcji wodnychWYWIAD Z EKSPERTEMa więc projektant nie mógł narzucić produktów konkretnego producenta. Wskazaneelementy były przykładowe i miały na celu określenie parametrów technicznych,jakie muszą spełniać. Zastosowane zamiennie materiały musiały być równoważnelub wręcz lepsze.Jakie aspekty współpracy architekta z generalnym wykonawcą są najistotniejszew procesie realizacji?Przy krótkich terminach ważna jest szybka reakcja na wzajemne pytania i odpowiedzina pewne niuanse związane z projektem. Na etapie projektowania architektnie jest w stanie przewidzieć wszystkiego, tym bardziej że często są teżprojekty branżowe (elektryka, wentylacja, technologia basenowa) i skoordynowanieich wszystkich jest trudne. Pytania pojawiają się właśnie na etapie realizacji,dlatego ścisła współpraca, sprawna komunikacja i przepływ informacji, a także, conajważniejsze, wymiana wzajemnych doświadczeń są najistotniejszym elementemw całym procesie.Jakie innowacyjne technologie zastosowano realizując Trzebnicki ParkWodny Zdrój?Podczas budowy kompleksu zastosowaliśmy wiele nowoczesnych rozwiązańsprzyjających energooszczędności i sprawnemu sterowaniu urządzeniami służącymiobsłudze obiektu.Przykładem są chociażby zastosowany wymienniki ciepła, których zadaniemjest pozyskiwanie energii w postaci ciepła z wody, natrysków oraz płukania filtrów.Z wody o temp. 30°C pobierane jest ciepło. W trakcie tego procesu woda schładzasię do temp. około 5°C, a następnie zrzucana jest do kanalizacji. Pozyskana energiawykorzystana jest do ponownego ogrzania wody basenowej .Obecnie w miejsce oświetlenia halogenowego stosuje się ledowe, które pozaenergooszczędnością daje również lepszy efekt wizualny.• Wnętrze strefy odnowyGeneralny↘ wykonawca inwestycji↘Trzebnicki Park Wodny „Zdrój”Sebastian Zmyśliński – dyrektor ds. realizacji inwestycji,generalny wykonawca Trzebnickiego Parku Wodnego „Zdrój”,Przedsiębiorstwo Techniczno-Budowlane Nickel sp. z o.o.Czy w wykonawstwie kompleksów basenowych czerpią Państwoz doświadczeń zdobytych przy wcześniejszych realizacjach,np. parku wodnego Octopus?Każda taka realizacja stanowi kolejne doświadczenia. Staramy sięje oczywiście wykorzystywać tak, aby kolejne prace przebiegały jaknajlepiej i najsprawniej. W naszej kadrze inżynierskiej są osoby, którerealizowały już po kilkanaście takich projektów.• Strefa relaksuKompleks basenowy w Trzebnicy charakteryzuje precyzyjnewykonanie detali. Czy współpracują Państwo zawsze z określonymipodwykonawcami? Czy skrupulatny nadzór jest wystarczającymnarzędziem kontroli przebiegu prac?Pracujemy z wieloma doświadczonymi podwykonawcami, ale takżezapraszamy do współpracy nowych, co jest konieczne ze względu naspecyfikę obiektu (uwarunkowania technologiczne, nowości, innowacyjnerozwiązania). Rynek podwykonawców jest przez nas weryfikowanytak, aby naszym klientom zapewnić faktycznie najlepsze rozwiązania.Natomiast nadzór na każdej z inwestycji jest jednym z ważniejszychelementów realizacji procesu budowlanego. W tym przypadku, zewzględu na funkcję obiektu, bezpośredni nadzór i odbiory poszczególnychprac były istotnym elementem naszej codzienności ze względu naszereg prac, tzw. zanikających, w przypadku których błąd lub niedokładnośćmogły okazać się kłopotliwe w przyszłości.Czy w trakcie realizacji często sugerują Państwo architektomzamienne, sprawdzone przez siebie rozwiązania techniczne, np.związane z zastosowaniem specjalistycznej chemii budowlanej?Na etapie wykonawczym zawsze powstają pytania do projektantazwiązane z pewnymi rozwiązaniami dotyczącymi szczegółów, detali.Często zwracamy się do architekta z propozycjami rozwiązań do akceptacji,które z naszego doświadczenia mogą być praktyczniejsze odzaprojektowanych. Jeżeli chodzi o chemię basenową, jest to istotnyelement, więcw celu uniknięcia w przyszłości problemów, związanychm.in. zprzeciekami, stosujemy wyłącznie sprawdzoną chemię,zawszew postaci całych systemów. W przypadku kompleksu w Trzebnicy generalnywykonawca został wyłoniony w trybie przetargu publicznego, PrzedsiębiorstwoTechniczno BudowlaneNickel Sp. z o.o.ADRES ul. Obornicka 6 b, Jelonek k. Poznania, 62-002 Suchy Las64 T. +48 61 8125 741 F. +48 61 8125 081 65

Realizacje w Polsce• Szkice autorskie elewacji• Elewacja od strony ulicy Bobrzyńskiego• Świetliki przecinające powierzchnię dachuFALUJĄCY HORYZONTBiblioteka Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w KrakowieW 1999 r. biuro Ingarden & Ewý wygrało konkurs na projekt i realizację nowegozespołu Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Powstaniekompleksu zaplanowano w Dębnikach, na 4,5-hektarowym obszarze oddalonymo kilka kilometrów od centrum Krakowa.Forma w kontekścieBudynek biblioteki jest pierwszym zrealizowanymfragmentem projektowanegokampusu. Jego zwarta bryła harmonizujez krajobrazem i falującą linią horyzontu. Obiektstanowi południową pierzeję przyszłego placuakademickiego, pozostałe będą tworzyły budynki:administracji (po wschodniej stronie)i dydaktyczny (po północnej). Forma założenia,podporządkowana linii krajobrazu, jakrównież prawom fizyki, określa jego cha-rakter. Jest ona wynikiem analizy termicznejobiektu i ma na celu optymalizację kosztówjego eksploatacji.Dach ukształtowano ze spadkiem w kierunkupołudniowym, w celu ograniczenianasłonecznienia wnętrza. Jednocześnie jegogeometria pozwala na wykorzystanie naturalnejkonwekcji powietrza we wnętrzu, cowspomaga wentylację i klimatyzację.Od strony przyszłego placu zaprojektowanoprzeszkloną, cofniętą za rzędem kolumnścianę, dzięki czemu przestrzeń holu wejściowegobiblioteki otrzymała wizualne otwarciew kierunku dziedzińca, a kolumnada i podcieńdefiniują przestrzeń placu i wyznaczają skalękolejnych budynków.Funkcja– rozwiązania przestrzenneWnętrze obiektu zaprojektowano jakotrójkondygnacyjny, jednoprzestrzenny układz antresolami pod dachem, zapewniającywolny dostęp do zbiorów. Realizacja zawiera66 67

• Szkic autorski, urbanistyka założeniarównież w swoim programie cały szeregfunkcji towarzyszących: salę konferencyjną,księgarnię, kawiarnię i inne. Materiały definiującecharakter budynku to piaskowiec o czerwonawymkolorycie, surowy beton kolumnze stalowymi kapitelami oraz aluminium nadachu i jego drewniana konstrukcja. Docelowawielkość biblioteki to 15 000 m² (pojemnośćok. 2 mln woluminów). W pierwszymetapie realizowana jest część o powierzchniok. 9500 m². Funkcjonalnie jest to układbiblioteczny z wolnym dostępem do półek– większość zbiorów (ok. 2/3) jest udostępnionaczytelnikowi, by umożliwić efektywnąpracę z książką. Wolny dostęp skraca drogę„czytelnik–książka”, uwalnia też od koniecznościstosowania kosztownych systemów dotransportu i składowania, a także zapewniarównomierne rozłożenie ruchu czytelników.Układ budynku zapewnia częściowązmienność w zakresie aranżowania funkcjiwe wnętrzu: funkcje komunikacji pionowejzlokalizowano w miejscach pozwalających nadowolną aranżację i podziały kondygnacji namniejsze wnętrza, w zależności od potrzeb.Przestrzeń niezagospodarowanych magazynówotwartych będzie można wykorzystaćna tymczasowe salki dydaktyczne – w początkowejfazie eksploatacji budynku.ElewacjeElewacje zostały wyraźnie zróżnicowane.Każdą z nich zaprojektowano w innysposób – w odpowiedzi na różne warunkifizyczne występujące po każdej stronie budynku.Elewacja południowo-wschodnia,mocno nasłoneczniona, została znacznieobniżona opadającym w stronę południowądachem. Pozostała część jest przeszklonai otrzymała osłony w postaci pionowychi poziomych żaluzji zewnętrznych. Elewacjępołudniowo-zachodnią, także wystawionąna działanie słońca, wykonanoz kamienia, z niewielką ilością otworów okiennychoraz z wywiewami układu wentylacjii oddymiania, wkomponowanymi w pionowepasy. Główny fragment elewacji północnej,stanowiącej pierzeję placu, jest całkowicieprzeszklony. Ma to na celu wizualneotwarcie przestrzeni holu wejściowego bibliotekina publiczną przestrzeń głównegodziedzińca.Konstrukcjai strefy pożaroweKonstrukcja budynku jest oparta naekonomicznym module konstrukcyjnym6,00x6,00 m oraz miejscowo 6,60x6,00 m.Jest to konstrukcja stalowa szkieletowa,• Elewacja południowo-zachodnia• Elewacja zachodnia – widok od strony parkingu• Południowo-zachodni narożnik68 69

z układem zdwojonych rygli w obu kierunkach, umożliwiającychbezkolizyjne prowadzenie kanałów instalacyjnych w przestrzeniachstropowych. Konstrukcję nośną dachu stanowi układ belek z drewnaklejonego, wyeksponowanych we wnętrzu.Wszystkie kondygnacje stanowią jedną strefę pożarową, z wyjątkiempomieszczeń wydzielonych pożarowo.Wentylacjai klimatyzacja• Detal przeszklonej elewacji• Strefa wolnego dostępu do zbiorówFot. Krzysztof IngardenW przestrzeniach księgozbiorów otwartych przewidzianazostała wentylacja wyporowa. Zasada jej działania polega nawprowadzeniu powietrza nawiewanego bezpośrednio do strefyprzebywania ludzi. Nawiewniki laminarne mają małą prędkość nawiewui niski poziom hałasu. Powietrze wypływa z nawiewnikai ogrzane w kontakcie z ludźmi unosi się. Wskutek tego utrzymanajest odpowiednia temperatura powietrza w strefie przebywanialudzi oraz zmienna temperatura, uzależniona od ilości zysków ciepła,pod stropami i pod dachem, skąd powietrze to jest usuwane.System klimatyzacyjno-wentylacyjny zakłada minimalizacjękosztów eksploatacyjnych.W centrali nawiewno-wywiewnej dla księgozbiorów zastosowano„zimowy” odzysk ciepła w obrotowym wymienniku. Systemodzysku przyjęto jako ten o najwyższej sprawności, zwracającykoszty inwestycyjne w najkrótszym czasie. Wymienniki obrotowesłużą do odzysku ciepła i wilgoci z powietrza wywiewanego przezobracającą się tarczę. Powietrze wywiewane oddaje do wymiennikawilgoć i ogrzewa go. W trakcie obracania ogrzany i „wilgotny”element wymiennika dostaje się w strumień zimnego i suchegopowietrza zewnętrznego, któremu oddaje energię cieplną i wilgoć.Wydajność odzysku reguluje się prędkością obrotową wymiennika.W procesie tym z usuwanego powietrza można odzyskać do70% ciepła i wilgoci. W okresie letnim nawiew powietrza do pomieszczeńksięgozbiorów następuje w nocy, ze stuprocentowymudziałem świeżego, chłodniejszego niż w dzień powietrza, w celuzakumulowania zimna w masie książek. Praca nocna zaplanowanajest bez udziału agregatu ziębniczego.W centrali nawiewnej i wywiewnej dla czytelni zastosowanyzostał glikolowy odzysk ciepła. Jest to odzysk ciepła jawnegoz powietrza wywiewanego poprzez dodatkowy czynnik pośredniczący,jakim jest wodny roztwór glikolu. Rurociągi glikoluinstalacji zimowego odzysku ciepła są wykorzystane równieżw instalacji letniego odzysku ciepła. Projektując chłodnice glikolowedla agregatów ziębniczych chłodzonych wodą (wodny roztwórglikolu), wykorzystano możliwość zastosowania odzyskuciepła skraplania. Szczególnie dotyczy to układu klimatyzacyjnegodla zbiorów specjalnych, gdzie występuje konieczność głębokiegoodwilżania powietrza w okresie letnim i przejściowym.Wykorzystano również możliwość uzyskania chłodu z powietrzazewnętrznego do otrzymania wody ziębniczej bez pracy sprężarekagregatów ziębniczych (tzw. free cooling).Instalacją klimatyzacji, oddymiania i ogrzewania dla budynkubiblioteki zarządza centralny system sterowania budynkiem(BMS). W jego skład będą również wchodziły systemy kontrolidostępu, sygnalizacji antywłamaniowej i napadu oraz pożaru.System ten pozwoli na sterowanie oraz monitoring temperatur,zabezpieczeń silników, stanów filtrów, zabezpieczeń przeciwzamrożeniowych,sterowania silnikami i zaworami regulacyjnymioraz przepustnicami powietrza.Krzysztof IngardenLokalizacja/adres Kraków, ul. Bobrzyńskiego 10Pracownia projektowa Ingarden & Ewý ArchitekciAutorzyKrzysztof Ingarden (generalny projektant),Jacek EwýWspółpraca autorska Grzegorz MiąskoZ. Brach, B. Blady, P. Hojda, A. Wiktor,J. Bielawska-Ząbek, K. Żegleń, A. Rakoczy,ArchitekciT. Liniecki, T. Wójtowicz, S. Pikoń,J. Sawkiewicz, S. Pantopulos,A. Cichowska-BladyData opracowania 1999-2003, 2005 r.Data realizacji 2000-2010 r.InwestorUniwersytet Papieski Jana Pawła IIw KrakowiePowierzchnia całkowita 9 930 m 2Powierzchnia zabudowy 3 452 m 2Kubatura brutto 44 796 m³Generalny wykonawcaMITEX SA, wnętrza:Chemobudowa Kraków SAAkustyczny sufit monolitycznyRockfon MonoAcoustic – ok. 1 000 m 2 ,akustyczny sufit modularnyRockfon sp. z o.o.Rockfon Sonar wkrawędzi E – ok. 7 250m 2Dostawca szyb Sunguardoraz szyb pojedynczychFloatSystemy klimatyzacjii wentylacjiPress Glas SASwegon sp. z o.o.70 71

WYWIAD Z EKSPERTEMMariusz Wołos – product managerSwegon sp. z o.o.Jakie elementy dostarczali Państwo dla realizacji budynkuBiblioteki Uniwersytetu Papieskiego. Czy były one produktamistandardowymi?Zakres dostaw realizowanych przez naszą firmę obejmowałcentrale klimatyzacyjne z różnymi wymiennikami ciepła, nawiewnikiwyporowe (źródłowe) oraz kanałowe wymienniki ciepła. Byłyone dopasowane do wymagań projektowych, związanych główniez potrzebą maksymalizacji oszczędności energii zarówno cieplnej,jak i elektrycznej. Ze względu na specyficzne wymagania dotyczącerozpływu powietrza nasza firma wykonała dodatkowo specjalnenawiewniki, zaprojektowane indywidualnie dla tego obiektu. Ciekawostkąmoże być fakt, że w realizacji zastosowano nowatorskierozwiązanie nawiewników wyporowych (źródłowych) z opracowanymprzez naszych konstruktorów modułem indukcyjnym.Pozwala on podłączyć je do instalacji klimatyzacyjnej, w którejpowietrze świeże doprowadzane do nawiewników ma standardową,niską temperaturę, natomiast moduł indukcyjny odpowiada zadomieszanie powietrza z pomieszczenia w celu jego ogrzania, takby spełnić wymagania temperaturowe nawiewu powietrza bezpośredniodo strefy przebywania ludzi.• AudytoriumKtóre z zastosowanych w obiekcie rozwiązań technologicznychoceniają Państwo jako szczególnie istotne dla optymalizacjijego energooszczędności?Zdecydowanie największy wpływ na energooszczędność systemumają zastosowane wymienniki odzysku ciepła. Nasza firma słyniez produkcji opatentowanych konstrukcji wymienników rotacyjnych.Konstrukcja ta wyróżnia się rozwiązaniami, które optymalizują stopieńodzysku ciepła i wilgoci w relacji do oporów przepływu powietrza.Centrale z wymiennikami odzysku ciepła oraz z wymiennikiempośredniczącym zostały również zoptymalizowane tak, aby uzyskaćmaksymalny odzysk ciepła przy możliwie najniższych oporach przepływuczynnika pośredniczącego. Innym rozwiązaniem, mającymwpływ na energooszczędność instalacji, było zastosowanie wentylatorówpromieniowo-osiowych, również konstrukcji Swegon,z bezpośrednim napędem, z silnikami klasy eff1, przeznaczonych dosterowania przetwornikami częstotliwości.• Hol wejściowy72

Realizacje w PolsceRACJONALNOŚĆFORMCentrum Biurowe VinciW lutym 2007 r. zakopiańskie Studio 51 wygrałokonkurs i zawarło umowę na opracowanieprojektu Centrum Biurowego Vinci w Krakowie.Narzucony termin uzyskania pozwoleniana budowę (grudzień 2007 r.) wymusił przeprowadzenieprac projektowych w stosunkowoszybkim tempie. Przedstawiona w ciągu dwóchmiesięcy wielobranżowa koncepcja zakładałazrealizowanie obiektu biurowego klasy A, usytuowanegoprzy jednej z głównych arterii komunikacyjnych,stanowiącej dynamicznie rozwijającąsię oś urbanistyczną Krakowa.Rozpoznawalna bryła architektonicznaz kontrastującymi ze sobą płaszczyznamisrebrnego aluminium, niebieskawego szkłai czarnego granitu została wpisana pomiędzyul. Opolską a Imbramowską.Założenia projektowePo przeprowadzonej analizie potrzebinwestora oraz zastanej struktury miejskiejpodjęto decyzję o zaprojektowaniu obiektuo zwartej bryle, dwunastu kondygnacjachnaziemnych, podziemnym garażu o czterechpółpoziomach, konstrukcji z centralnie umieszczonymtrzonem, mieszczącym hole windowe,klatki schodowe, szachty instalacyjne orazwęzły sanitarne.Założono uzyskanie bardzo wysokiegowskaźnika powierzchni najmu do powierzchnicałkowitej, co gwarantowało efekt ekonomicznyi atrakcyjne ceny najmu przy wysokim standardzieobiektu.KoncepcjaWielkość i kształt działki, sąsiednia zabudowa,określone przez miasto warunki zagospodarowaniaoraz konieczność zachowaniawymaganych przepisami odległości wymusiłytakie, a nie inne gabaryty i proporcje budynku.Jego bryłę tworzą dwie przenikające siękubatury o różnych, kontrastujących ze sobąmateriałach. Lżejsze w odbiorze aluminiumz lekko cofniętymi przeszkleniami zastosowanow częściach nadwieszonych. Podstawową bryłęwykończono płytami z czarnego norweskiegogranitu. Wykończenie płyt kamiennych metodąwater-jet nadało im chropowatość i matowośćpodkreślającą masywność tej części bryły.Jednorodność formy zapewniono przezmodularne, powtarzalne ukształtowanie elewacjidostosowane do modułu aranżacji wnętrzbiurowych. Jedynie nad wejściem głównym, zewzględu na odległość od istniejącej zabudowy,ukształtowano elewację w sposób odmiennyw postaci cofniętego i wnikającego w bryłęgłówną cylindra, mieszczącego sale konferencyjne.W elewacjach i wystroju wnętrz znalazłysię pewne motywy i tajemnice nawiązujące donazwy biurowca.Konstrukcja i funkcjaBudynek zaprojektowano w konstrukcjiżelbetowej słupowo-płytowej o siatce słupówdopasowanej zarówno do modułu aranżacjipomieszczeń biurowych, jak i aranżacji przestrzenigaraży podziemnych. Żelbetowy trzonusztywnia całą konstrukcję.Stropy pozbawione uciążliwych dla rozprowadzeniainstalacji podciągów wysunięto wspornikowopoza obrys parteru, tworząc praktycznypodcień. Zewnętrzne słupki międzyokiennei ścianki podparapetowe (wsparte na wspornikowychpłytach stropowych) zaprojektowanoz lekkich bloczków Ytong. Ściany osłonoweelewacji z lakierowanych paneli aluminiowychoraz pionowych pasów przeszkleń osadzonowe wspólnej aluminiowej konstrukcji słupoworyglowej,mocowanej do czoła stropów. Płytykamienne elewacyjne miały być mocowanedo podkonstrukcji lub bezpośrednio do ścianpoprzez wklejane kotwy rurowe. Ostateczniewybrano to drugie rozwiązanie, stosując w tychmiejscach elewacji ściany z bloczków Ytongo wyższej klasie wytrzymałościowej.Założono, że wszelkie wewnętrzne ściankidziałowe zostaną wykonane ze zróżnicowanejgrubości bloczków Ytong lub o konstrukcjiszkieletowej.W lokalach biurowych zastosowano wygodnądla najemców i administratora budynkurozbieralną podłogę podniesioną. Takierozwiązanie umożliwia łatwe rozprowadzeniepod podłogą instalacji elektrycznych, teletechnicznychi niskoprądowych, z wyprowadzeniemich do floorboxów montowanychw przystosowanych do tego modułach podłogi.Zapewnia też pełną elastyczność i możliwośćłatwej przeróbki tych instalacji w przypadkukonieczności zmiany aranżacji.„Centrum Biurowe Vinci nie jest biurowcemkorporacyjnym(…), leczkomercyjnym – przeznaczonym dowynajmowania. Obiekt tego typu mazatem spełniać wymagania najemcówpod względem komfortu, jakościi kosztów najmu, przy równoczesnymosiągnięciu określonego efektu ekonomicznegodla inwestora i administratoraobiektu.” – o realizacji, którawywygrała konkurs „Budowa Roku2010” opowiadają twórcy projektu.74• Fasada• Detal elewacji75

• Fasada – ujęcie nocneWYPOWIEDŹ EKSPERTAmgr inż. Norbert Kubiciel– szef eksportu na EuropęCentralną i WschodniąAbloy OySystem zamknięć opartyna zamkach elektromechanicznych ABLOYw Centrum Biurowym VinciCentrum Biurowe Vinci od pierwszych chwil jego projektowaniamiało być budynkiem inteligentnym, stanowiącym wizytówkęnowoczesnych technologii. Dlatego też rozwiązania związanez bezpieczeństwem zamknięć zostały powierzone liderowi tejbranży – fińskiemu producentowi zamków elektromechanicznychABLOY Oy.Tak duże i nowoczesne budynki wymagają specjalnej ochrony– fizycznej, przeciwpożarowej, a także rozwiązań w przypadkuewentualnej ewakuacji. Dodatkowo codzienne funkcjonowanieobiektu wymaga od zamków elektromechanicznych ścisłej współpracyz systemami alarmowymi i monitoringu, tak by w efektywnysposób regulować przepływ ludzi i dostęp do pomieszczeń.Nie mniej istotnym elementem jest kwestia estetyki drzwi.Zamiast zestawu różnych elementów (elektromagnesów, czujek,zamka mechanicznego) zastosowano jeden zamek elektromechaniczny,który spełnia wszystkie funkcje innych produktów.Zastosowanie w obiekcie rozwiązań ABLOY dało projektantomswobodę projektowania drzwi i wyboru okuć architektonicznych,przy jednoczesnej pewności spełnienia przez stolarkę wszelkichniezbędnych norm i funkcji.Dodatkową korzyścią jest obniżenie kosztów eksploatacjiobiektu. Z pozoru droższy produkt, jakim jest zamek elektromechaniczny,w użytkowaniu okazuje się dużo tańszym rozwiązaniem.Zużycie energii, jakie generuje zamek elektromechanicznyABLOY, jest dużo mniejsze niż w przypadku wykorzystania zestawuproduktów (elektrozaczepy, elektromagnesy, czujki itd.), którejako pakiet miałyby spełniać taką samą funkcję.W biurowcu Vinci zamontowano ponad 50 zamków elektromechanicznych,które rozlokowano w kluczowych przejściachi drzwiach. Dotyczy to zarówno drzwi płaszczowych, pełnych,jak i profilowych. W realizacji znalazły się również inne produktyz naszej oferty, takie jak system Master oparty na wkładkachABLOY Protec, samozamykacze drzwiowe, a także elektromechanicznewkładki drzwiowe ABLOY Protec CLIQ, które pełniąfunkcję bezprzewodowego system kontroli dostępu typu off-line.Produkty dostarczyła firma ASSA ABLOY Poland sp. z o.o.– wyłączny importer ABLOY na Polskę.• Strefa wejściaOkreślono rodzaj i usytuowanie sufitu podwieszonego, obniżającgo w pasie otaczającym trzon budynku. Ułatwiło to wyprowadzeniewszelkich instalacji z szachów i ich rozprowadzenie doposzczególnych lokali.Założono, że każdą kondygnację biurową można wynająćw całości lub podzielić na dwa, trzy lub cztery niezależne lokale.Stąd wynika umieszczenie węzłów sanitarnych w czterech narożachtrzonu, gwarantujące ich włączenie do poszczególnych lokali orazmożliwość aranżacji zgodnej z potrzebami danego najemcy.Wystrój wnętrzObszerny i reprezentacyjny hol wejściowy otwarty na bistroi przestronne hole windowe na wszystkich piętrach miały swymwystrojem nawiązywać do nazwy biurowca, zachowując przytym spójność z zastosowanymi na elewacji formami i materiałami.Jego wykończenie stanowi, analogicznie do materiału użytegona elewacji, czarny granit oraz trawertyn i stal nierdzewna.Na ścianach wykonano w tynku grafikę, odwzorowującą rysunekLeonarda da Vinci przedstawiający skrzydło machiny latającej.Ten sam motyw zastosowano na posadzce, gdzie wykorzystanoefekt plastyczny łączenia powierzchni z polerowanegoi matowego czarnego granitu ze wstawkami z jasnego kamienia.Aranżację lokali biurowych pozostawiono do czasu wyłonienianajemców.Projekt budowlanyOpracowanie projektu budowlanego poprzedziło przeprowadzenielicznych konsultacji. Zasadniczo nie odbiegał on od przewidzianychw koncepcji założeń.Wiele uwagi poświęcono dopracowaniu technologii wykonaniaelewacji. Specjalnie wzmocniona aluminiowa konstrukcja słupowo--ryglowa przeszkleń oraz odrębna podkonstrukcja dla zamocowaniapaneli z Alucobondu dostosowane zostały do występującychodkształceń krawędzi płyt wspornikowych. Starannie dobranoszkło okienne, któremu postawiono wysokie wymagania zarównow zakresie izolacyjności termicznej i akustycznej, przezierności,przepuszczalności promieniowania słonecznego, jak i odpornościna występujące obciążenia. Wyeliminowano przy tym na elewacjinegatywne meniskowanie zestawów szklanych. Dzięki wyborowiodpowiedniego typu powłok na szybach uzyskano lekko niebieskawąrefleksyjność szkła elewacyjnego, bez zastosowania szkła barwionegow masie.Aby poprawić dostępność komunikacyjną oraz ograniczyćuciążliwości dla otoczenia, zaprojektowano dodatkowy bezpośrednizjazd z ul. Opolskiej. Sposób nocnego oświetlenia budynkui bezpośredniego otoczenia wydobywa i podkreśla zastosowanerozwiązania elewacyjne.InstalacjeBiurowiec wyposażono w instalacje typowe dla obiektówklasy A PLUS ze szczególnym uwzględnieniem wymogów bezpieczeństwai komfortu użytkowania. W części podziemnej budynkuusytuowano trzysekcyjną stację trafo, zasilaną z dwóch niezależnychobwodów wysokiego napięcia, pompownie, pomieszczenia przyłączyoraz zbiorniki przeciwpożarowe. Pozostałe urządzenia instalacyjneusytuowano w nadbudówce technicznej i na stropodachunad 11. piętrem.76

• Hol główny, strefa recepcji• Elewacja• Wizualizacja na etapie koncepcjiProces realizacjiPo opracowaniu projektu budowlanego nastąpił proces uzgadnianiadokumentacji i uzyskiwania pozwolenia na budowę. Prace nad projektemwykonawczym postanowiono realizować etapowo – just in time.Wymusiło to rygorystyczną procedurę wzajemnego koordynowaniaprojektów wykonawczych poszczególnych branż. Nieocenione okazałysię tu zbiorcze plansze wszystkich instalacji, skompilowane na podstawieposzczególnych projektów branżowych. Za ich pomocą łatwe okazałosię wychwycenie wszystkich kolizji i wskazanie miejsc wymagającychszczególnego nadzoru.Ze względu na rosnące wymogi ochrony przeciwpożarowej orazpojawienie się nowych technologii skorygowany na tym etapie zostałsystem oddymiania budynku. Dokonano tego w oparciu o unikatowyi najnowocześniejszy obecnie system firmy Smay.Rozbudowany system zarządzania budynkiem, system dostępu,dozoru i monitorowania wpłynęły na uzyskanie wzorcowego poziomubezpieczeństwa obiektu, wysoki komfort użytkowania oraz wysokie waloryeksploatacyjne.System informacji wizualnej w całym budynku został ujednoliconyi graficznie dopracowany. Miało to wpływ na jego czytelność i estetykę,ale i na bezpieczeństwo użytkowania budynku.Od standardu budynku nie odbiega także aranżacja bezpośredniegootoczenia i użyte do tego materiały. Udało się też pozyskać pozwoleniena budowę i zrealizować dodatkową część parkingu naziemnego, copodniosło walory użytkowe obiektu i uspokoiło mieszkańców przyległegoosiedla.Fot. i wizualizacja: archiwum Studio 51 oraz Centrum Biurowe VinciI właśnie te realia ekonomiczne decydują nie tylko o znaczeniuopisanego wcześniej współczynnika i optymalizacji zastosowanychrozwiązań, ale i o kształcie bryły i formy architektonicznej obiektu.Mamy nadzieję, że udało nam się pogodzić wszystkie stawiane takiemubudynkowi wymagania, a sama bryła i forma architektonicznawpisała się w otoczenie i dynamicznie przeobrażający się konteksturbanistyczny tej części Krakowa.EksploatacjaObecnie obiekt jest już ukończony i eksploatowany. Trwająjeszcze prace związane z aranżacją lokali dla kolejnych najemców.Ich lista, jak i przyznanie zaszczytnego tytułu „Budowy Roku2010”, potwierdzają, że wysiłek i zaangażowanie projektantów,wykonawców, a przede wszystkim inwestora nie poszły na marne.Dziękujemy wszystkim współpracownikom, podwykonawcomprac projektowych, konsultantom, rzeczoznawcom i ekspertom,całej ekipie zarządzającego budową, inspektorom, wszystkich wykonawcomoraz urzędom za zaangażowanie i okazaną pomoc.Podziękowania za poświęcony czas i przekazaną nam wiedzę kierujemytakże do przedstawicieli i osób wsparcia technicznego, dostawcówposzczególnych materiałów, urządzeń i technologii.Maciej Krawczyński & Andrzej OrłowskiLokalizacja/adres Kraków, ul. Opolska 100Pracownia projektowaStudio-51, Andrzej Orłowski& Maciej KrawczyńskiArchitekci prowadzącyarch. Maciej Krawczyński,arch. Andrzej OrłowskiData opracowania 2007 r.Data realizacji 2010 r.InwestorDyskret sp. z o.o. sp.k.Powierzchnia całkowita 28 188 m 2Powierzchnia zabudowy 2 365 m 2Kubatura brutto 102 107 m 3Główni wykonawcyPodłogi podniesione – 17.000 m 250 zamków elektromechanicznych,system master oparty na wkładkachAbloy Protec, samozamykaczedrzwiowe oraz elektromechanicznewkładki drzwiowe Abloy Protec CLIQDostawa i montaż elewacjigranitowej oraz wewnętrznychokładzin kamiennychSystemy klimatyzacji i wentylacjiRemax Construct sp. z o.o.,ZIS Technika sp. z o.o.,CB Aluminium System sp. z o.o.,Elektromontaż nr 2 sp. z o.o.,Dyskret sp. z o.o.PPHU WAPPEXASSA ABLOY Poland sp. z o.o.PbiUT “Granit” sp. z o.o.Swegon sp. z o.o.PODŁOGI PODNIESIONE WAPPEX ZAMONTOWANO W CENTRUM BIUROWYM VINCI W KRAKOWIE – 17.000 M 2Jak wykazała lektura różnych forów internetowych, realizacja tegobiurowca i jego projekt, a zwłaszcza forma budziły spore zainteresowanie,a nawet emocje.W tym miejscu należy dodać, że Centrum Biurowe Vinci nie jestbiurowcem korporacyjnym, mającym podkreślać prestiż firmy, lecz komercyjnym– przeznaczonym do wynajmowania. Obiekt tego typu mazatem spełniać wymagania najemców pod względem komfortu, jakościi racjonalnych kosztów najmu, przy równoczesnym osiągnięciu określonegoefektu ekonomicznego dla inwestora i administratora obiektu.78 79

Mikser produktowy Mikser produktowyZaczaruj poddaszeDobrze dobrana paraW ofercie firmy Oknoplast dostępnyjest cały wachlarz okieno nietypowych kształtach, odpowiednichdo różnych typów lukarn. Znajdziemytu okna okrągłe, trapezowe,trójkątne czy łukowe oraz profileo kształtach nieregularnych, projektowanychindywidualnie dla najbardziejnawet finezyjnych kształtów otworówokiennych. Kolory stolarki pozwalająstworzyć wyjątkowe kompozycje– możemy bowiem dopasować oknaw lukarnach do koloru elewacji lub połączyćje na zasadzie kontrastu. Ramyokien mogą być też dwukolorowe –inne od wewnątrz, inne na zewnątrz.www.oknoplast.com.plW asortymencie Grupy Armatura znajdziemystylowe produkty pasujące do każdegownętrza – od klasyki po awangardę.W pokojach kąpielowych dobrze prezentujesię armatura o okazałych kształtachi wysokiej wylewce, np. bateria nablatowaCyrkon Decorum czy stojąca bateria Brylant.W małych wnętrzach sprawdzają sięniewielkie umywalki o obłych kształtachlub narożne.Subtelne wzornictwo ceramiki możnapodkreślić armaturą utrzymaną w podobnejstylistyce. Poza długością wylewkiwarto wziąć pod uwagę design bateriii wybrać model o delikatnej linii. Nauwagę zasługuje kolekcja Albit, a takżeMalachit, która wyróżnia się asymetrycznąbudową.www.grupa-armatura.plKlimatyzacja dachuFotele Only PlusBeton dekoracyjny w modzieLewitujące schodyPancerne zabezpieczenieBramy Wnętrza Normstahl przyszłości DesignMembrana dachowa Braas DivorollClima+ S zwiększa wydajność energetycznądachu. Jej refleksyjna powłokazewnętrzna odbija aż do 83% ciepłapromieni słonecznych. W rezultacie latemobniża się ilość ciepła wnikającegoprzez dach aż do 21%, a zimą redukujenawet do 30% ciepła uciekającego doatmosfery. Metalizowana, gładka powierzchniazwiększa wodoodpornośćFot. archiwum firmy Monier sp. z o.o.oraz minimalizuje osiadanie kurzu.Wysoka paroprzepuszczalność pozwalana usuwanie wilgoci przenikającejprzez ocieplenie. Warstwa odporna nadziałanie promieniowania UV gwarantujewiększą trwałość.www.braas.plMeble Only Plus marki Marbet Style tokolekcja komfortowych foteli obrotowycho designerskim wzornictwie. Ich charakterystycznymelementem jest unikalnesiedzisko, przypominające swoją budowąkielich kwiatu. Oparcie o zaokrąglonych liniachjest lekko odchylone do tyłu. Do tejpory w kolekcji dostępne były dwa typystelaży – krzyżak oraz talerz w kolorach:chrom, czarny i alu. Nowością jest podstawapłaska, oferowana w trzech wersjach:stal szczotkowana, czarny i alu. Mechanizmobrotowy zwiększa funkcjonalnośćmebli, które mimo znacznych gabarytówsą wyjątkowo lekkie. Ich design wpisze sięw aranżacje utrzymane w surowych materiałachi zimnych kolorach.www.grupamarbet.comInwestorzy obiektów komercyjnych narażonychna duży ruch coraz częściej decydująsię na beton dekoracyjny. Ten trwały,a zarazem estetyczny materiał może zastąpićkostkę brukową i płyty chodnikowe,a także podkreślić klimat hotelu, restauracjiczy kawiarni. Używany jest równieżjako materiał wykończeniowy dziedzińcówi alejek. Do zalet stosowania betonu natego typu nawierzchnie należy odpornośćna mróz, pękanie i odkształcenia. Szerokaoferta, m.in. z linii Artevia Decor firmyLafarge, gwarantuje wiele oryginalnych faktur,wzorów oraz inspirujących kolorów.Istotną zaletą projektów wykorzystującychtego typu surowce jest również swobodałączenia ich z innymi materiałami, np. drewnemi metalem.www.lafarge.plStopnie schodów wspornikowych sąmocowane w ścianie budynku tylko z jednejstrony, drugi brzeg pozostaje wolny.Cała konstrukcja nie jest niczym podparta,więc doświadcza się złudzenia lewitacji.Każdy stopień może utrzymać ciężar nawetdo 400 kg. Kluczowym elementemjest stalowa konstrukcja stopni w połączeniuz unikalnym sposobem montażu:każdy stopień jest oddzielnie montowanyw ścianie, a następnie spawany z sąsiednimi.Zastosowanie takiej technologii sprawia,że obciążenie pojedynczego stopniajest przenoszone na cały bieg schodów,a ryzyko zerwania jest wyeliminowane.Firma Kaiser oferuje wyłożenie stopnidrewnem krajowym (buk, dąb lub jesion).Charakter schodów dopełniają balustradywykonane z bezpiecznego, odpornego nastłuczenie szkła laminowanego.www.schodykaiser.plSiatki z włókna szklanego stosowanesą najczęściej jako zbrojenie warstwy szpachlowejw systemie dociepleń. Tego typuzabezpieczenie pozwala utworzyć idealnepodłoże pod wykończenie elewacji, zapobiegapowstawaniu rys i pęknięć na gotowychpowierzchniach. Wzmocniona siatkaBaumit PanzerGewebe jest polecana dozbrojenia podłoża poddawanego zwiększonymobciążeniom oraz narażonegona uderzenia. Jest odporna na roztworywodorotlenków litowców, wapnia orazwęglanów wykazujących żrącedziałanie. anie. Włókna szklanepowlekane są kauczukiemstyrenobutadienowym, coznacznie znie poprawia wytrzymałośćsiatki na rozerwanie.PanzerGewebejest odporna na działaniezmiennychwarunkówatmosferycznych, liwia dyfuzję pary wodnejanawet wypełniai pokrywa rysy do0,5 mm.umoż-www.baumit.comDźwiękochłonne panele ściennez wbudowanymi diodami LED to pierwszetego rodzaju rozwiązanie, które umożliwiaarchitektom nieograniczone możliwościw kreowaniu kolorystyki i nastrojuwnętrz. Polega ono na wmontowaniu dopaneli Kvadrat Soft Cells diod LED, tak bystworzyć ścienne tapety z materiału, któreemitują światło. Panele mogą wyświetlaćwizualizacje odpowiadające muzyce odtwarzanejwe wnętrzu, zmieniając koloryw jej takt. Na ścianach można również wyświetlaćdynamiczną zawartość multimedialną.Ten opatentowany pomysł polegana zastosowaniu ramy aluminiowej wyposażonejw ukryty mechanizm naciągającytkaninę. Panele są produkowane na miarę,dzięki czemu można je dopasować do każdegoprojektu.www.philips.plBiel i kolory naturyHałas pod kontroląEsprit home bath concept to efekt współpracyKludi z Esprit – globalnym liderembranży fashion & lifestyle. Te produktywyposażenia łazienki są przykładem stylusoft-edge – złagodzenia geometrycznych formpoprzez zaokrąglenie krawędzi. Kluczowymelementem jest tu konsola podumywalkowaw kształcie litery „L”. W tym roku dooferty dołączyły elementy stworzone z myśląo niewielkich łazienkach: małe, nablatoweumywalki, dostosowane do nich bateriejednouchwytowe, szafki podumywalkowe,niewielkie konsole, osłony na umywalki, lustraoraz półki. Produkty proponowane sąw trzech stylach, dopasowanych kolorystyczniedo wcześniejszych propozycji. SelectedNature to biel zestawiona z zaczerpniętymiz natury kolorami kamieni i piasku.www.kludi.plBezpieczne szkło laminowane akustyczneSGG Stadip Silence ochroni nas przednadmiernymi decybelami. Folia PVB Silenceznajdująca się pomiędzy dwiema szybamiskutecznie tłumi dźwięki dochodzące z zewnątrz.W razie stłuczenia szkła odłamki pozostająprzyklejone do folii, co minimalizujeryzyko skaleczenia. Rozwiązanie zatrzymujeteż przedmioty stałe, nie pozwalając im nawpadnięcie do środka. Funkcję ochronnąmożna swobodnie łączyć z ochroną przeciwsłonecznączy niskoemisyjnością, a nawetdekoracją, ponieważ do produkcji SGG StadipProtect mogą być wykorzystane niektóretypy szkła ornamentowego. Folia PVB dostępnajest w kilku wersjach kolorystycznych,m.in. bezbarwnej, opalizującej i barwionej.Jej obecność może pozostać niezauważonalub wręcz przeciwnie – można ją podkreślić.www.saint-gobain-glass.com80 81

Abroad• Widok z wejścia Zakazanego Miasta, po lewejznajduje się Narodowe Muzeum Chin.View from the entrance of the Forbidden Citywith the Chinese National Museum on the left.• Szkic / SketchCopyright: Stephan SchützMUZEUMNARODOWE CHINNATIONAL MUSEUM OF CHINABeijing/ChinyPrzebudowa i rozbudowa Chińskiego MuzeumNarodowego łączy wcześniejsze Muzeum HistoriiChin z Muzeum Chińskiej Rewolucji.Pierwotny budynek muzeum został ukończonyw 1959 r. – jako jeden z dziesięciu ważnych budynkówużyteczności publicznej znajdującychsię na placu Tian’anmen * , w bezpośrednim sąsiedztwieZakazanego Miasta. Obiekt wciążstanowi kamień milowy w historii nowoczesnejarchitektury Chin.* plac Bramy Niebiańskiego Spokoju (przyp. red.)The conversion and extension of the ChineseNational Museum combines the formerChinese History Museum with the ChineseRevolutionary Museum. Completed in 1959as one of ten important public buildings inTiananmen Square, in direct proximity tothe Forbidden City, the museum still constitutesa milestone in history of modern Chinesearchitecture.• Strefa wejściowa placu Tian'anmen. W części centralnej znajduje się budynekmuzeum z wstawionym, układającym się naprzemiennie dachem.Entrance area at the Tian‘anmen Square. In the front the buildingwith the inset staggered roofs of the new building.Copyright: Christian GahlCopyright: Christian GahlJedenaście biur architektonicznych z całegoświata zostało zaproszonych do wykonaniaszkicowego planu projektu przebudowy i rozwinięciamuzeum. Konkurs wygrała propozycjazaprezentowana przez biuro Gerkan Marg& Partners (GMP) wraz z CABR. W październiku2004 r. biuro GMP i CABR otrzymałyprawo do realizacji muzeum, wyprzedzająctym samym takie pracownie, jak Foster andPartners, Kohn Pedersen Fox, OMA czy Herzog& de Meuron.Pierwotna prezentacja, przygotowanaprzez GMP, przewidywała usunięcie centralnejczęści istniejącego muzeum. W tensposób powstałaby ogromna przestrzeń rozciągającasię pod „unoszącym się” dachemz brązu, łączącym pierwotny budynek z jegorozwinięciem. Dach ten miał przykrywaćgłówną salę ekspozycyjną z projektowanymbezpośrednim wglądem na miasto. Na skutekdyskusji z inwestorem oraz chińskimi ekspertamipowyższe zamierzenia zostały jednakzmienione. Celem projektu stało się silniejszeoddziaływanie istniejącego obiektu na jegopowstającą część, poprzez ujednolicenie charakteruistniejącej architektury z nową, przyjednoczesnym umożliwieniu jednoznacznegoodczytania granic między jedną a drugą. Budynekmiał obrazować kontynuację historii.Zadaniem projektowym stało się stworzeniekompleksu, integralnie łączącego MuzeumHistorii Chin, znajdujące się w południowymskrzydle, z Muzeum Chińskiej Rewolucji, zlokalizowanymw skrzydle północnym pierwotnegozałożenia.Główna strefa wejściowa została zorganizowanaw formie holu o długości 260 m.Jego przestrzeń rozszerza się w części centralnej,obejmując istniejące główne wejściez placu Tian’anmen. Stworzone w ten sposóbforum działa jako westybul i wielofunkcyjna„przestrzeń wydarzeń” z przylegającymi, dodatkowymifunkcjami użyteczności publicznej,82 83

• Zachodni hol wejściowy od strony placu Tian‘anmen z klatką schodową – forum.Western entrance hall at the Tian‘anmen Square with staircase – Forum.takimi jak: kawiarnie, herbaciarnie, księgarnie, sklepy z pamiątkami, kasybiletowe i toalety. Klasyczny trójpodział chińskiego historycznego budynkuzakłada również istnienie forum.Kamienna baza służy jako platforma dla drewnianych struktur orazkasetonowej konstrukcji dachu, opartej na podwójnych belkach wspornikowych(DCB) * . Pomimo ogromnych rozmiarów forum projektantomudało się osiągnąć wrażenie przyjaznej atmosfery, którą tworzą harmonijnezestawienia materiałów: lokalnego granitu, zastosowanego jako wykończenieposadzki parteru i głównego piętra, oraz drewnianych okładzinw przestrzeni galerii.Główne wejście do budynku znajduje się od zachodu, ale po razpierwszy wejścia północne i południowe łączą się ze sobą poprzezforum. Ta przestrzeń pomaga odwiedzającym w orientacji i umożliwiaim dostęp do wszystkich przestrzeni publicznych znajdujących sięw budynku, zajmujących łącznie 200 000 m². Wymiary forum nawiązująrównież do rozmiarów placu Tian’anmen oraz do gabarytów samegoobiektu. Zakładana liczba odwiedzających muzeum w ciągu rokuto 8-10 mln osób.Architektoniczna forma przestrzeni muzeum jest współczesnąinterpretacją tradycyjnych elementów chińskiej architektury. Jest todostrzegalne już na zachodnim dziedzińcu, na który wchodzi się poszerokich stopniach przypominających schody świątyni, znajdującejsię tuż za rogiem, na terenach Zakazanego Miasta.Zachodnie wejście istniejącego budynku, Menguobao, zwróconegofasadą do placu Tian’anmen, jest uwydatnione szeregiem smukłych filarów,połączonych ze sobą belkowaniem charakterystycznym dla świątyń* DCB – Double Cantilever Beam (przyp. red.)i architektury pałacowej, na którym opiera się konstrukcja dachu. Zachodniaelewacja nowego budynku została zaprojektowana analogicznie– potężny, wystający dach oparty jest na elementach dougong.W tradycyjnej architekturze Chin dougong jest lekko wystającym elementempodpór i zakończeń belek ** .Pokryciu dachu, które w Zakazanym Mieście oraz w istniejącymbudynku muzeum było wykonane ze szkliwionych płytek o żółtym,„cesarskim kolorze”, nadano nową interpretację – zastosowano lekkozakrzywione, brązowe, metalowe płytki. Oznaczało to wpisanie sięw typologię dachów charakterystycznych dla tej lokalizacji, przy jednoczesnymzastosowaniu współczesnym rozwiązań, detali i materiałów.Główne wejście do nowego budynku składa się z perforowanychbrązowych płytek, przepuszczających dodatkowe światło słoneczne.Dzięki temu powstało wnętrze o wyciszającej atmosferze,szczególnie charakterystycznej dla tradycyjnych chińskich budowliz ornamentalnie wykończonymi okiennicami. Motyw perforacji zostałzaczerpnięty z inspiracji starożytnym panelem z brązu – jednym spośród100 005 dzieł sztuki tworzących kolekcję Muzeum Narodowego.Ornamentalne odwołania widoczne są również w sposobie kształtowaniabalustrad we wnętrzach muzeum.Północne skrzydło zwrócone ku Changan Avenue zawiera ekspozycjęzwiązaną z historią współczesną Chin, a skrzydło południowe– pomieszczenia administracji i biblioteki. W nowym budynku strefygłównych wystaw znajdują się nad sobą, na czterech piętrach, z północnej** Dougong – element konstrukcji wsporczej dachu, najczęściej drewniany,ozdobny, pełniący funkcję amortyzatora między podporą a znajdującą się na niejbelką. Umożliwiał znaczne wysunięcie dachu poza podpory ścian, charakterystycznedla dalekowschodniej architektury (przyp. red.).Copyright: Christian GahlNarodowe Muzeum Chin o powierzchni 192 000 m²jest największym muzeum na świecie. Jego przeznaczeniemjest prezentowanie historii i sztuki jednej z najstarszychkultur ludzkości.i południowej strony holu głównego z recepcją, w którym organizowanesą bankiety i inne podobne wydarzenia. Poniżej zlokalizowano kinoi aulę wykładową, wyposażoną w schodowo zorganizowaną widownię.Ze względu na dobrą akustykę w sali tej mogą odbywać się nie tylkowykłady, lecz również koncerty muzyki klasycznej oraz inne wydarzeniasceniczne. Na poziomie parteru i piwnicy zlokalizowano pracownie muzeumoraz laboratoria i magazyny, a także podziemny parking.We wszystkich wnętrzach budynku harmonijnie użyto materiałów– drewna, kamienia i szkła – pozwalających na naturalne identyfikowaniesię z otoczeniem. Ranga pomieszczeń o wyjątkowym znaczeniuzostała podkreślona zróżnicowanym wykończeniem. Ściany holucentralnego naprzeciwko głównego zachodniego wejścia i auli zostaływykończone czerwonymi okładzinami poprawiającymi akustykę. SalaNefrytowa, znajdująca się nad forum, jest znana z podświetlanychszklanych płytek, wykonanych z materiałów recyklingowych.Lokalizacja / PlacePracownia projektowaDesign officeMenedżer projektuProject managerArchitekci prowadzącyProject leadersZespół / StaffProjekt / DesignZespół / Design staffData opracowaniaProject scheduleData realizacjiRealizationInwestor / ClientPowierzchniacałkowitaTotal floor spacegmp (Architects von Gerkan, Marg&Partners)Tłumaczenie: Kaya BrzezickaBeijing, Chinagmp (Architects von Gerkan,Marg&Partners)Beijing Guojin Consultants Co., Ltd./BeijingMatthias Wiegelmann with PatrickPfleidererBao Wei, Johanna Enzinger, AnnaBulanda-J.Kong Jing, Anreas Goetze, GuoFuhui, Mulyanto, Chen Yue, Zheng Xin,Gao Hua, Xing Jiuzhou, Helga Reimund,Tobias Keyl, Christian Dorndorf, AnnetteLoeber, Verena Fischbach, Jiang LinLin,Liu Yan, Mehrafarin Ruzbehi, YokoUraji, Lu Han, Xia Lin, Tian Jinghai, UliBachmann, Ajda Gue bahar, Iris Belle,Sabine StageMeinhard von Gerkan and StephanSchütz, with Stephan Rewolle andDoris SchäfflerGregor Hoheisel, Katrin Kanus, RalfSieber, Du Peng, Chunsong Dong2004-2007 r.2007-2011 r.Muzeum Narodowe ChinNational Museum of China191 900 m²• Klatka schodowa.Stairwell.Copyright: Christian Gahl Copyright: Ben McMillan• Forum pomagające odwiedzającym w orientacji,wszystkie publiczne przestrzenie są z niego dostępne.The forum helps the visitors to orientate,all public areas are accessible from here.84 85

Copyright: Ben McMillan Copyright: Christian Gahl• Detal wschodniej fasady.Detail of the eastern facade.• Drzwi wejściowe do nowego budynku, składające sięz perforowanych płytek z brązu.The entrance doors to the new building consist of perforated bronze plates.The conversion and extension of the Chinese National Museumcombines the former Chinese History Museum with the ChineseRevolutionary Museum. Completed in 1959 as one of ten importantpublic buildings in Tiananmen Square, in direct proximity to the ForbiddenCity, the museum still constitutes a milestone in history of modernChinese architecture.Outline schemes for the conversion and extension project wereinvited from eleven international architectural firms, the proposal byarchitects von Gerkan, Marg & Partners (gmp) together with CABR ofBeijing being adjudged preferred bidder. In October 2004, gmp andCABR were commissioned to build the museum, ahead of Foster andPartners, Kohn Pedersen Fox, OMA and Herzog & de Meuron etc.The original submission by gmp envisaged gutting the existingmuseum. The central block would be removed, and the large spacethereby created spanned by a bronze flying roof linking the old buildingand the extension. The flying roof was planned to house the main exhibitionon Chinese history, with a direct view towards the sights of thecity. Following a discussion with the client and Chinese architectural experts,this scheme was revised, with the aim of integrating more of theexternal impact of the old building in the new building, though withoutabolishing the immediately obvious distinction between old and new.This would allow the building itself to illustrate the continuity of history.The 1959 building combined the History Museum in the south wingand the Revolutionary Museum in the north wing, separated by a centralblock. The task was to combine these into an integral complexof buildings by removing the central structure to make the ChineseNational Museum.The 260m (850ft)-long hall acts as a central access area. It widensin the centre to embrace the existing central front entrance facingTiananmen Square. The ‘forum’ thus created acts as a vestibule andmultifunctional events area, with all auxiliary service functions for thepublic attached – cafes and teahouses, bookshops and souvenir shops,and ticket offices and toilets.The classic tripartite division of China’s historical buildings governsthe design of the ‘forum’ as well. A stone base serves as a platform fora wooden structure, with a coffered roof structure resting on a DCBlayer on top of it. Despite the vastness of the ‘forum’, a homely atmospherewas sought, particularly in the harmonious use of materials –local granite on the ground floor and walls of the base layer and woodencladding in the gallery area.The main entrance of the museum continues to be oriented towardsthe west, but, for the first time, the north and south entrancesare linked via the ‘forum’. This space helps visitors to orientate, and allpublic areas of the almost 200,000m² (2.066m sq. ft) building are accessedfrom here.The dimensions of the ‘forum’ also relate to the sheer size ofTiananmen Square and the size of the building itself. Around 8-10mpeople a year are expected to visit the National Museum. The architecturalshape of the space is a contemporary interpretation of traditionalelements of Chinese buildings. This is already evident in the west courtyard,accessed via broad steps reminiscent of the steps in front of thetemple precincts in the Forbidden City just round the corner.The western entrance of the existing building, the Menguobao facingTiananmen Square, is notable for its series of slender pillars, linkedwith each other by an entablature on the pattern of temple and palacearchitecture, with the roof structure resting on it. The west façade ofthe new building is planned analogously, the ‘daogong’ resting on itssupports and carrying a prominent projecting roof. In historical Chinesearchitecture, the daogong is a slightly projecting feature of bearings andjoist ends.The materiality of the roof, which in the Forbidden City and theexisting building consisted of glazed roofing shingle in imperial yellow, isre-interpreted with slightly curved, bronze-coloured metal plates. Thismeant the flighted roof typologies of the buildings in Tiananmen Squareand the Forbidden City were continued in the new building, yet interpretedin a contemporary fashion in the detail and materials.The entrance doors to the new buildings consist of perforatedbronze plates that filter incidental daylight and thus produce a muted atmospherein the interior, such as is peculiar to traditional Chinese buildingswith their ornamented window shutters. The motif of perforationwas inspired by an ancient bronze panel – one of the prize items amongthe 1.05m works of art that make up the National Museum collection.• Przestrzeń VIP.VIP area.The ornamentation also recurs in the forming of the balustrades in theinteriors of the museum.The north wing facing Chang’an Avenue contains the exhibition relatingto the modern history of China, while the south wing houses the administrationand library. In the new building, the main exhibition areas are distributedover four superimposed stories north and south of the central hall,where state receptions, banquets and similar events are held. Below thecentral hall is a cinema and an Academic Reporting Hall, an events roomwith fixed tiered seating installed, in which not only lectures but – with theplanned acoustics – also classical concerts and other stage-based eventscan be performed. The base level and basements contain the museum’sworkshops and laboratories, depositories and underground garage.The harmonious use of materials in the interiors – wood, stoneand glass – is found throughout the building, creating a natural feelingof identity and familiarity. Rooms of special significance are emphasizedby the use of differentiated materials. Thus the central hall opposite themain west entrance and the Academic Reporting Hall are given red wallcoverings that improve the acoustics. The Jade Hall above the ‘forum’ isnotable for its backlit cast glass plates made of recycled material.The 192,000m² National Museum will be the largest museumin the world, its purpose being to act as a showcase for the historyand art of one of the oldest cultures of mankind.Copyright: Christian Gahl• Elewacja zachodnia.West elevation.86 87Copyright: gmp Architects

WYWIAD Z PROJEKTANTEMINTERVIEW WITH THE DESIGNERStephan Schütz – partner gmp ArchitectsStephan Schütz – partner at gmp ArchitectsJaki aspekt historii Chin był dla GMP najbardziej istotny podczasprzygotowywania pierwszych koncepcji Chińskiego MuzeumNarodowego?Projekt muzeum jest oparty na dialogu pomiędzy istniejącym obiektema jego projektowaną kontynuacją. Z tego powodu historyczny budynekz 1959 r. stanowi element odniesienia dla projektowanego obiektu.Czy architektoniczne i konstrukcyjne połączenie starego i nowegobudynku było trudne?Istniejący budynek łączy w sobie klasyczny język architektury Zachoduz tradycyjnymi elementami architektury Chin. Wysoka kolumnada,jak również wspornikowy okap z typowym chińskim detalemzostały przetworzone w znacznie bardziej abstrakcyjne formy, abyumożliwić czytelną identyfikację tego, co stare, i tego, co nowe. Jednocześnieobie części budynku tworzą spójną architektonicznie jednostkę.W jaki sposób dobierali Państwo odpowiednie materiały podczasprojektowania muzeum?Użyliśmy lokalnych materiałów. Charakter budynku został zdeterminowanyw szczególności użyciem granitu z prowincji Fujian. Jego ciepłyodcień bardzo dobrze koresponduje z motywem okładzin z drzewawiśni, obecnym w wielu obszarach obiektu.Jak poradziliście sobie z chińską administracją?Jeśli pracujesz w Chinach, jesteś zobligowany do współpracy z lokalnympartnerem. To on prowadzi negocjacje z władzami.Jakie cechy dobrej architektury budynków użyteczności publicznejsą dla GMP szczególnie ważne?Budynki użyteczności publicznej muszą umożliwiać orientacjęi doświadczanie różnorodnych przestrzeni oraz czytelnego porządkustruktur. Ludzie, którzy po raz pierwszy wchodzą do budynku, powinninatychmiast zrozumieć, gdzie się znajdują i gdzie mają pójść.Co więcej, budynki użyteczności publicznej determinują charaktermiast, w których powstają. Właśnie dlatego powinny odzwierciedlaćlokalną tożsamość.Which element of Chinese history was most important for gmpwhile preparing first concepts of National Museum of China?The design is based on a dialogue between the existing building andthe extension. For that reason the historic building from 1959 was the„element” to refer to.Was it hard to connect old and new buildings in aspects ofarchitecture and construction?The existing building combines a classical western language of architecturewith traditional Chinese elements. Colonnades with longishcolumns as well as the cantilevering eave with typical Chinese detailswere transformed to a much more abstract expression in order tomake sure that old and new are clearly identifiable. At the same timeboth parts of the building should form an architectural entity.How were you selecting suitable materials while designingMuseum?We used local materials. Especially the local granite stone from theFujian Province determines the character of the building very much.And the warm colour tone fits well with the cherry woof claddingswhich are find in many areas of the building.How did you handle Chinese administration?When working in China you are obliged to cooperate with a localpartner. They do the negotiation with the local authorities.Which features of good public buildings architecture are particularlyimportant for gmp?Public buildings must provide orientation and overview by generousspaces and a clear structural order. People entering those buildings forthe first time in their life should immediately understand where they areand where they have to go.More than that: Public buildings determine the character of thecities they are built in and therefore they should reflect the local identity.• Ornamentacja drzwi wejściowych powtarza się w formachbalustrad we wnętrzach muzeum.The ornamentation of the entrance doors recurs in the formingof the balustrades in the interior of the museum.• Kolumnady i okna typowe dla zastanego budynku – zostały przetworzoneprzy użyciu języka współczesnej architektury.The colonnades and window styles - typical of the existing building– were translated into contemporary design vocabulary.Copyright: Christian Gahl• Forum pomaga odwiedzającym w orientacji,wszystkie publiczne przestrzenie są z niego dostępne.The forum helps the visitors to orientate, all public areas are accessible from here.Copyright: Christian GahlCopyright: Christian Gahl• Przekrój podłużny, schemat.Forum: Longitudinal section.8889Copyright: gmp Architects

Historia i współczesność• Przestrzeń sali basenowej• Szkic autorski, Bartosz OzimekTERMY RZYMSKIEPałac Saturna w CzeladziProszę opowiedzieć o programie funkcjonalnymobiektu.Na parterze, w prawym skrzydle znajdujesię Świątynia Urody. Jej program funkcjonalnytworzą między innymi gabinety kosmetyczne,solaria i salon fryzjerski. W tej części obiektuznajdują się również gabinety masażu i wejściedo szatni dla vipów, wyposażone w oddzielnąrecepcję, która została wykończonaszlachetnymi materiałami, takimi jak trawertynczerwony. W lewym skrzydle obiektu znajdująsię biura. Docelowo w skrzydle tym mająpowstać gabinety medycyny estetycznej, uzupełniająceofertę kompleksu. Na pierwszympiętrze zaprojektowano sale konferencyjneo zróżnicowanych wielkościach. Powyżej zlokalizowanoczęść hotelową. W jej skład wchodzi11 apartamentów o różnych powierzchniachi wystroju. W piwnicy stworzono komplekssaun, solanek i łaźni na wzór term rzymskich.Jego zewnętrzną część stanowi potężna saunasucha, która może pomieścić 100-120 użytkownikówjednocześnie. Do pierwotnie istniejącegoobiektu dobudowano część basenową,w której znajdują się dwie niecki, wyposażonew szereg atrakcji wodnych. Budynek ten jestpołączony z pierwotnie istniejącym. Jego podłogaznajduje się na poziomie piwnic zastanegoobiektu. Wysokość sali basenowej w świetle took. 4,5 m. Ciekawym rozwiązaniem jest „barwodny” – miejsce, które umożliwia korzystaniez oferty gastronomicznej przy jednoczesnympozostawaniu w wodzie.• Wnętrze gabinetu masażuO realizacji rozbudowy Pałacu Saturna w Czeladzi oraz kompleksowej aranżacjiwnętrz opowiada projektant – Bartłomiej Ozimek.Jaka jest historia Pałacu Saturna w Czeladzi?Proszę scharakteryzować stylistykęarchitektoniczną budynku związaną z okresemjego powstania.W Pałacu Saturna w Czeladzi znajdowałosię pierwotnie, w drugiej połowie XIX w.,Biuro Towarzystwa Górniczo-Przemysłowego„Saturn”, a następnie dyrekcja kopalniwęgla kamiennego o takiej samej nazwie. KopalniaSaturn powstała w Czeladzi w 1899 r.Wokół niej zbudowano kolonię mieszkaniowądla pracowników wraz z obsługującymją zapleczem socjalnym. Wzniesiono równieżreprezentacyjne budynki o pałacowymi dworkowym charakterze dla zarządu kopalnii dyrektora.W 1997 r. obiekt został kupiony przezpana Leszka Pustułkę, który podjął decyzjęo jego rewaloryzacji i stworzeniu w nim centrumSPA. Budynek jest trójskrzydłowy, czterokondygnacyjny,z trzema wejściami, neoklasycystyczny.Wejście główne znajduje sięw części centralnej fasady i jest podkreśloneczterema półkolumnami zwieńczonymi tympanonem.Proszę scharakteryzować kontekstobiektu – cechy urbanistyki, w którą jestwpisany.Obecny pałac stanowił część parkowo--willowego założenia, powstającego zgodniez ówczesnym angielskim wzorcem miastaogrodu.Niestety obecnie w jego sąsiedztwieznajdują się wielkopłytowe, wysokie bloki.Wokół budynku panuje urbanistyczny chaos.Nowa jakość wprowadzona w chaotycznątkankę miejską może działać bardzosilnie, np. poprzez negację zastanejrzeczywistości. W jaki sposób wykorzystaliPanowie to zjawisko?Uważam, że nie mieliśmy wpływu na istniejące,nieuporządkowane otoczenie. Obiektstanowi strefę zamkniętą i odizolowaną.Jakie główne postulaty konserwatorskiezostały zrealizowane? Czy priorytetembyło odtworzenie dawniej istniejącychform, czy też zabezpieczenie elementówistniejących i zestawienie ich ze współczesnymiśrodkami wyrazu?Układ pomieszczeń pierwotnego obiektunie uległ zmianie. Zachowano również pierwotnepodziały elewacji wraz z istniejącymirytmami. Nowe, wprowadzone elementy tofontanna na podjeździe oraz zegar umieszczonynad balkonem znajdującym się ponadwejściem głównym.Istniejące założenie rozwinięto poprzezwybudowanie obiektu basenowego. Obecnieplanowane jest dalsze poszerzanie kompleksuo kolejne funkcje. Jedną z nich będą termypiwne. Ciekawostką jest fakt, że będą oneznajdować się pod poziomem gruntu, a dojściedo nich planowane jest poprzez szczelinęlotniczą, przystosowaną do tego celu.W jaki sposób dobrano kolorystykę elewacji?Czy przeprowadzono badania stratygraficznew celu ustalenia pierwotnej?O kolorystyce zadecydował inwestor.Kompleks nie znajduje się w rejestrze zabytków,w związku z tym nie byliśmy zobligowanido przeprowadzenia badań i odtworzeniakolorystyki. Do naszych obowiązków należałakompleksowa aranżacja wnętrz budynku. Potraktowaliśmyten obiekt jako dzieło sztuki. Nakażdym etapie, włączając koncepcyjny, współpracowaliśmyściśle z inwestorem.90 91

• Fragment fasady oraz fontanna przed wejściem głównymFot. archiwum Pałac Saturna Leszek PustułkaSkąd zaczerpnęli Państwo inspiracjętematyczną, tak odległą dla naszej kulturyi klimatu?Stworzenie takiego obiektu było marzenieminwestora. Projekt ten zaczął się od ideiodtworzenia term pompejańskich – miejscaniezwykłego, dającego użytkownikom wrażenieinnej rzeczywistości, stwarzającego możliwośćnieskrępowanego relaksu.Jak realizowano proces powstawaniadetalu? Czy był on poparty analizą przeprowadzonąna etapie projektowym? Czytworzą Panowie detal wierny autentycznemu,czy jest on inspiracją, przetwarzanąpoprzez użycie nowych metod i form?Pracę nad detalem rozpoczęliśmy od szczegółowejanalizy sztuki i kultury pompejańskiej.We wstępnej fazie projektowania koncepcyjnegoprezentowaliśmy szereg wykonanychprzez nas szkiców, popartych odpowiedniądokumentacją historyczną. Na tym etapie nieużywamy komputerów. Analizujemy kadry,które są realnie widziane przez użytkownikaobiektu. Staramy się nie tworzyć iluzji, w swoichprezentacjach nie manipulujemy widokiemprzestrzeni. Projektowanie wnętrz charakteryzujesię niewielkimi odległościami między patrzącyma oglądanym przedmiotem. Dlategowłaśnie pracujemy, wykonując dużo szkicówi akwareli. Detal rzeźbiarski nie jest dosłownymodwzorowaniem pompejańskiego, natomiastpolichromie i freski są stworzonew oparciu o wiernie odwzorowaną kolorystykę.Jeśli chodzi o malarskie wykończenie ścian,zależało nam na uzyskaniu efektu dekoracjinadszarpniętych zębem czasu.Co przedstawiają stworzone przez Panówpolichromie?Polichromie nie obrazują charakterystycznychdla sztuki pompejańskiej scen, ze względuna śmiały erotyzm cechujący ówczesną sztukę.Głównym tematem malarskim uczyniliśmy alegorieodnoszące się do historii i cech obiektu.Czy aranżacja oraz detal rzeźbiarski sązróżnicowane w zależności od funkcji pomieszczenia?Co charakteryzowało technologięjego powstawania?Tak. Szczególnie bogate formy rzeźbiarskiezastosowaliśmy we wnętrzach najbardziej reprezentacyjnych.Nie wszędzie użyliśmy detaluinspirowanego pompejańskim. Na przykładw recepcji dla vipów znajdują się kariatydy,nawiązujące do starożytnej Grecji. Należy jednakpamiętać, że pierwotnie Pompeje zostałyzałożone przez Osków a następnie były kontrolowaneprzez Greków i Etrusków, którzystworzyli podstawy kultury, przejętej i rozwijanejpóźniej przez Rzymian. Sposób tworzeniapolichromii był zdeterminowany głównieszczególnymi warunkami charakteryzującymipomieszczenia mokre, zwłaszcza sauny i tepidaria,w których panuje bardzo wysoka temperaturaoraz jej duże amplitudy. Aby zapewnićpowłokom malarskim odpowiednią trwałość,stosowaliśmy impregnowane, niepalne płyty,które pokrywaliśmy tynkami mineralnymi, imitującymitynki wapienne. Warstwę wykończeniowątworzyliśmy, używając farb krzemianowycho półprzezroczystej strukturze.W jaki sposób rozwiązano oświetlenieobiektu?Lokalizacja/adres Czeladź, ul. Dehnelów 2Pracownia projektowa Biuro Projektów Deyle Polska sp. z.o.o.Architekt prowadzący Grzegorz NowakowskiData opracowaniaaranżacji wnętrz2009-2011 r.Data realizacji aranżacjiwnętrz2009-2011 r.InwestorPałac Saturna Leszek PustułkaPowierzchnia całkowita 5 500 m 2Powierzchnia zabudowy 1 680 m 2Kubatura brutto 18 321 m 3AtrakcjeWykonawcySystemy dachów zielonych12 saun suchych i łaźni parowych3 baseny o łącznej powierzchnia lustrawody 150 m 2Technika Basenowa Fiber Polska sp. z o.o.Tomasz Kura Technologie SaunoweMegiw sp. z o.o.Aranżacje wnętrz i projekt oświetlenia:zespół projektowo konserwatorski– Bartłomiej Ozimek i Bartłomiej SzeferVEDAG Polska sp. z.o.oCała piwnica, w której znajdują się termy, jestwłaściwie pozbawiona okien. Oświetliliśmy ją wyłącznieświatłem sztucznym. Ideą założenia byłostworzenie ulicy pompejańskiej widzianej nocą– stanowi ją trzydziestometrowy korytarz, sklepionyrozgwieżdżonym niebem. Efekt światła nocnegouzyskaliśmy, ukrywając jego źródła oraz stosująctechnologię światłowodową. Światła gwiazd stworzyliśmypoprzez punktowe użycie światłowodów,oświetlenie saun powstało dzięki ich liniowemu zastosowaniu.Natomiast efekt matowej powierzchninieba uzyskaliśmy, poddając niepalne płyty, popularnejw motoryzacji, technice flokowania. Zewzględów bezpieczeństwa konieczne było zaprojektowanieoddzielnych obwodów elektrycznychdla światła roboczego i ewakuacyjnego. Mamynadzieję, że osiągnięty przez nas niezwykły, niemalmagiczny klimat czyni to miejsce szczególnym.Dziękuję za rozmowę.Kaya BrzezickaWYBÓR ODPOWIEDNIEJ TECHNOLOGII ZAPEWNIADŁUGOWIECZNOŚĆ TARASU ZIELONEGOPrzystępując do prac projektowych przy PałacuSaturna, z uwagi na przeznaczenie budynku (saunyi łaźnie), architekci natrafili na problem przenikaniapary wodnej nad pomieszczeniami „mokrymi”.Wychodząc naprzeciw zaistniałym problemom,doradcy Vedag zaproponowali system szczelnej paraizolacji,zapewniający opór dyfuzyjny na poziomieSd 1500 w systemie Dachu Zielonego Vedag.• Wnętrze sauny CezaraNa dachu zielonym znajduje się ok. 600 m 2trawnika. Do stropu żelbetowego została przygrzanatermozgrzewalna papa paraizolacyjnaz wkładką z folii aluminiowej – Vedatect AL+V60 S4.Do paraizolacji została przyklejona termoizolacja,w tym przypadku styropian EPS 100. Hydroizolacyjnąwarstwę podkładową stanowisamoprzylepna papa do styropianu VedatopSU. Nawierzchniowo została zastosowana papaVedaflor WS-I, która dzięki wkładce z miedzi jestodporna na przerastanie korzeni roślinności nietylko ekstensywnej, ale również intensywnej, cow praktyce oznacza duże możliwości kreowaniazieleni – od trawy po planowane w dalszych etapachinwestycji krzewy.Produkty Vedag stosuje się również do izolacjifundamentów, tarasów, mostów, parkingówwielopoziomowych i podziemnych. Systemyposiadają klasyfikację ITB – odporne na ogieńzewnętrzny BROOF (t1), nierozprzestrzeniająceognia NRO.W zależności od przeznaczenia produkty Vedagmuszą spełnić różne wymogi. Można je stosowaćszybko i pewnie, właściwie w każdym czasie, niezależnieod warunków atmosferycznych. Ważną rolęodgrywają przy tym serwis i doradztwo. Vedag jakopartner oferuje kompetentne wsparcie na wszystkichetapach, od początku do końca realizacji inwestycji:– planowanie– analiza danych dotyczących budowy– opracowanie koncepcji projektowej– instruktaż na budowie dla wykonawcy– zapewnienie i kontrola jakości– gwarancja.92• Wnętrze recepcji dla VipówVedag Polska Sp. z o.o. tel. 61/285 30 79 vedag@vedag.com.pl www.vedag.com.pl 93

Ustawy i rozporządzeniaW czerwcu 2010 r. weszła w życie ustawao zmianie ustawy o wyrobach budowlanychoraz ustawy o systemie zgodności. W konsekwencjitej zmiany weszło w życie nowe rozporządzenieministra infrastruktury w sprawiepróbek wyrobów budowlanych, wprowadzanychdo obrotu. Podstawowym założeniemzmian miało być stworzenie bardziej klarownychprzepisów związanych z przeprowadzaniemkontroli wyrobów budowlanychoraz likwidacja niejasności, które pojawiły sięw oryginalnej ustawie z 2004 r.Głównym przedmiotem ustawy z 16 kwietnia2004 r. o wyrobach budowlanych jest określeniezasad wprowadzania do obrotu wyrobówbudowlanych, kontroli wyrobów budowlanychwprowadzonych do obrotu oraz działania organówadministracji publicznej w tej dziedzinie.Czyli ustawa określa warunki, na jakich poszczególnewyroby budowlane mogą zostaćwprowadzane do obrotu na rynku budowlanym,określa zasady ich znakowania orazopisuje wszelkie procedury związane z przeprowadzaniemkontroli przez poszczególneorgany i odpowiednie służby.Generalnie, zgodnie z art. 5 ustawy, wyróbbudowlany nadaje się do stosowaniaw budownictwie, jeżeli spełnia jedno z poniższychwarunków:1) jest „oznakowany CE, co oznacza, żedokonano oceny jego zgodności z normązharmonizowaną albo europejską aprobatątechniczną, bądź krajową specyfikacją technicznąpaństwa członkowskiego Unii Europejskiejlub Europejskiego Obszaru Gospodarczego,uznaną przez Komisję Europejską zazgodną z wymaganiami podstawowymi, albo”2) jest „umieszczony w określonym przezKomisję Europejską wykazie wyrobów, mającychniewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa,dla których producent wydałdeklarację zgodności z uznanymi regułamisztuki budowlanej, albo”3) jest „oznakowany, z zastrzeżeniem ust. 4,znakiem budowlanym, którego wzór określazałącznik nr 1 do niniejszej ustawy”.Żaden inny produkt nie powinien zostaćdopuszczony do ogólnego stosowania na rynkubudowlanym. Wyjątkiem są produkty i wyrobybudowlane, które zostały dopuszczonedo jednostkowego zastosowania w obiekciebudowlanym na podstawie art. 10 omawianejustawy.WYMAGANIADLA WYROBÓWBUDOWLANYCHZasadniczą zmianą, wprowadzoną w czerwcu2010 r., było rozszerzenie grupy podmiotów,które mogą być objęte kontrolą przezorgany państwowe. Dotychczasowe zapisyustawy odwoływały się jedynie do producentadanego wyrobu budowlanego oraz w ograniczonymstopniu do sprzedawcy. Obecniewszelkie procedury kontroli mogą być stosowanedo: producenta, importera oraz sprzedawcy.Ta drobna różnica w nazewnictwie daje bardzoduże możliwości działania organom administracjipublicznej. Dotychczas nie było mechanizmówprawnych, umożliwiających skutecznąwalkę z wyrobami niskiej jakości, zwłaszczaw przypadkach, gdy producent pochodził spozaPolski. Od zeszłego roku organy nadzoru budowlanegomogą kontrolować jakość produktówbudowlanych właściwie na każdym etapiewprowadzania wyrobów do obrotu. Stronamiw postępowaniu administracyjnym dotyczącymkwestii kontrolnych mogą zatem być: producent,importer lub kontrolowany sprzedawca.W niektórych sprawach finansowych, związanychnp. z pokryciem kosztów zniszczeniawadliwego produktu, odpowiedzialność spadana sprzedawcę, o ile producent lub importermają siedzibę poza granicami kraju. W takimprzypadku sprzedawca, na równi z producentemoraz importerem, powinien dysponowaćpełną dokumentacją techniczną produktu, boKontrola jakościw takim samym stopniu odpowiada za jakośćobracanego towaru. Każde znalezienie uchybieńu sprzedawcy, skutkujące wydaniem decyzjiadministracyjnej zakazującej dalszego obrotuwyrobem bądź nakazującej wycofanie wyrobulub określonej partii z obrotu, powoduje automatyczneprzekazanie ww. decyzji organowiwłaściwemu ze względu na siedzibę producentalub importera (zmieniony art. 30 ustawy).Oznacza to obowiązek wykonania przez danynadzór budowlany kontroli określonego wyrobuw siedzibie producenta lub importera.Zmianie uległ również opis zakresumiejsc, w których możliwe jest przeprowadzeniekontroli, wskazanych w art. 16 ustawy.Dość ogólny zapis, mówiący o prawie wstępuna teren, na którym prowadzona jest działalnośćgospodarcza polegająca na obrocie (...),zamieniony został na „prawo wstępu na terenbudowy, teren obiektów i pomieszczeń,w których znajdują się wyroby budowlanei dokumenty objęte zakresem kontroli”. Kontrolującyma również prawo do pobieraniaFot. archiwum Armstrongpróbek wyrobów składowanych na tereniebudowy, pod pewnymi warunkami, opisanymiw dodanym ustępie 2a wspomnianegowyżej artykułu. Ponadto, zgodnie z nowymbrzmieniem art. 17 ustawy, kontrola możebyć obecnie przeprowadzona w obecnościnie tylko kontrolowanego, ale również osobyprzez niego upoważnionej.Bardzo duże następstwa prawne spowodowałowprowadzenie zmiany brzmieniaartykułu 25 oraz dodanie artykułu 23c. Dotychczas,zgodnie z art. 25 ustawy, możliwebyło przeprowadzenie kontroli wyrobu budowlanego,w przypadku gdy producent nieprzedstawił kontrolującemu wymaganychdokumentów. Obecnie kontrolujący możepoddać wyrób budowlany badaniom, abystwierdzić, czy dany produkt ma rzeczywiściedeklarowane w dokumentach cechy i właściwości.Poddany badaniom wyrób musi zostaćwcześniej zabezpieczony, co opisuje i precyzujewłaśnie art. 23c. Kontrolujący może dokonaćzabezpieczenia wyrobu lub jego partiiw następujących przypadkach:1) kontrolowany nie przedstawi dokumentówzwiązanych z oceną zgodności wyrobubudowlanego, albo2) dokumenty wskazują, że wyrób budowlanynie spełnia wymagań określonychniniejszą ustawą, albo3) dokonane przez kontrolującego oględzinywyrobu budowlanego wskazują, że wyróbbudowlany może nie spełniać wymagańokreślonych niniejszą ustawą, albo4) posiadane przez organ (kontrolującego)dowody, w rozumieniu przepisów kodeksupostępowania administracyjnego, wskazują,że właściwości użytkowe wyrobu są niezgodnez deklarowanymi.Jak widać z analizy powyższego, a zwłaszczapunktów 3 i 4, ustawa dała kontrolującemumożliwość podjęcia decyzji o przeprowadzeniuzabezpieczenia i w następstwie tego– przebadania próbki na podstawie własnegouznania lub innych dowodów, nawet jeżelikontrolowany dysponuje pełnym pakietemdokumentów. Jeżeli po przebadaniu próbkicechy i parametry wyrobu budowlanego zostanąpotwierdzone w zakresie wskazanymw dokumentach, kontrolowany nie ponosikosztów związanych z przebadaniem. W odmiennymprzypadku właściwy organ nakładana skontrolowanego producenta, importerabądź sprzedawcę obowiązek uiszczenia opłatypokrywającej koszt badania, transportu i przechowywaniapróbki.W zależności też od cech wykazanychw kontroli uchybień właściwy organ możew drodze postanowienia lub decyzji administracyjnychnałożyć na skontrolowanegoograniczenia w obrocie, nakaz wycofaniaz obrotu lub nawet nakaz zniszczenia określonegowyrobu lub jego partii. Decyzjeadministracyjne wydane w postępowaniuwynikającemu z kontroli podlegają natychmiastowemuwykonaniu. Czyli nie maw tym wypadku mowy o 14-dniowym terminieuprawomocnienia się decyzji. Obecnienadzór budowlany ma również możliwośćwydania postanowienia zakazującegodalszego przekazywania określonej partiiwyrobu do czasu usunięcia nieprawidłowości.Jeżeli wspomniane nieprawidłowości niezostaną usunięte, właściwy organ wydajedecyzję zakazującą obrotu określoną partiąwyrobu bądź nakaz wycofania wyrobulub jego partii z obrotu (w zależności, czyobiektem kontroli był sprzedawca czy producentlub importer).arch. Marcin Twardowskiporadniaarchitektoniczna.comPrzywołane akty prawne:USTAWA z dnia 16 kwietnia 2004 r.o wyrobach budowlanych(DzU nr 92, poz. 881)USTAWA z dnia 21 maja 2010 r.o zmianie ustawy o wyrobachbudowlanych oraz ustawyo systemie oceny zgodności(DzU z dnia 29 czerwca 2010 r.)ROZPORZĄDZENIE MINISTRAINFRASTRUKTURYz dnia 25 stycznia 2011 r.w sprawie próbek wyrobówbudowlanych wprowadzonychdo obrotu94 95

SpecjalizacjeELEWACJE VETUREPrefabrykaty z izolacją cieplnąCoraz częściej w nowym budownictwieoraz podczas termomodernizacji budynkówstosowane są zestawy VETURE (nazwa jestpowszechnie używana w Europie; zostaławprowadzona przez Europejską Organizacjęds. Aprobat Technicznych). Główne przyczynyzainteresowania podobnymi wyrobami to:skrócenie czasu montażu, zmniejszenie nakładupracy oraz ilości potencjalnych błędówwykonawczych (w porównaniu z tradycyjnymisystemami BSO), a także możliwość osiągnięciaciekawych efektów wizualnych.Na zestaw składają się prefabrykowanewyroby do izolacji cieplnej ścian zewnętrznych,czyli okładzina elewacyjna, warstwaizolacyjna, elementy mocujące oraz wykończeniowe(np. listwy startowe, narożnikoweetc.). Zestawy nie są elementami nośnymibudynku. Od lat są stosowane w krajach skandynawskichczy USA.W artykule omówiono podstawowe właściwościtechniczno-eksploatacyjne zestawów elewacyjnychVETURE, mające wpływ na trwałośćoraz bezpieczeństwo użytkowania obiektów.• Dom mieszkalny w Uniejowie. Moduł elewacyjnyz płytkami klinkierowymi firmy FELDHAUSElementy składowezestawów VETUREDo wykonania warstwy okładzinowejw rozwiązaniach typu VETURE stosowanesą: kamień, cegła, blacha metalowa, drewno,włóknocement, materiały drewnopochodne,ceramika, szkło, materiały kompozytowe,HPL etc. Warstwa termoizolacyjna wykonywanajest z wełny mineralnej, styropianu EPSlub XPS oraz z pianki PUR.Okładzina elewacyjna może (ale nie musi)być przyklejona do warstwy termoizolacyjnej.Zestaw jest mechaniczne mocowany do ścianyza pomocą listew, kotew, profili, łączników mechanicznychetc. Zazwyczaj nie przewiduje siępozostawienia szczeliny pomiędzy elementemokładzinowym a elementem termoizolacji.Do uzupełnień wykorzystywane są: prefabrykowanenarożniki, węgarki okienne, nadproża,systemy kominowe.Podobne zestawy mogą być stosowanew budownictwie na podstawie aprobaty technicznej(oprócz przypadków jednostkowegodopuszczenia). Wymagania do zestawówVETURE zostały ujęte w ETAG 017 Zestawy‘VETURE’ – prefabrykowane elementy w izolacjicieplnej ścian zewnętrznych.Podstawowym kryterium klasyfikacjizestawów jest sposób mocowania zestawudo podłoża. Wyróżnia się cztery grupyzestawów: A, B, C, D (patrz rys. 1). Okładzinymożna mocować do warstwy termoizolacyjnejza pomocą: specjalnej warstwylub zaprawy klejącej; bez użycia masy klejowej(np. łączenie warstwy termoizolacyjnejz okładziną podczas spieniania termoizolacji);mechanicznie.Widok typowych prefabrykowanych zestawówVETURE mocowanych wg schematuB (rys. 1) przedstawiony jest na poniższej fot.a)b)Fot. 2. Widok typowych zestawów VETURE:a) zestaw z wykorzystaniem pianki PUR (warstwatermoizolacyjna) oraz okładzin ceramicznych;b) zestaw z wykorzystaniem styropianu(warstwa termoizolacyjna) z okładziną stalowązabezpieczoną farbą strukturalnąFot. Ołeksij KopyłowRys.1 Klasyfikacja elewacji typu VETURE zależnie od sposobu mocowania:A - rozwiązanie profilowanej izolacji cieplnej z użyciem listew/profili mocujących;B - mocowanie elewacji do podłoża poprzez elementy mocujące przechodzące przez warstwę izolacji cieplnej;C - rozwiązanie przewidujące zastosowanie profilowanych okładzin oraz izolacji cieplnej;D - rozwiązanie przewidujące mocowanie profilowanej okładziny elewacyjnej do ściany elementami kotwiącymi przechodzącymi przez warstwę termoizolacyjną;1 - podłoże; 2 - okładzina elewacyjna; 3 - warstwa izolacji cieplnej; 4 - element mocujący; 5 listwy; 6 - element zabezpieczający; 7 - spoina otwartaPodstawowe wymaganiadla zestawów VETUREPoszczególne elementy zestawu powinnybyć dobrane w sposób umożliwiający przeniesienieich ciężaru własnego oraz obciążeńklimatycznych i użytkowych bez ryzyka deformacjii uszkodzeń. Systemy powinny wytrzymywaćnormalne ruchy budynku (np. powiązanez deformacjami termicznymi, osiadaniemw pierwszym okresie eksploatacji) bez utratyprzyczepności czy powstawania spękań.W tym celu podczas projektowania elewacjiz podobnych zestawów należy zwrócić szczególnąuwagę na opracowanie specjalnych rozwiązańw pobliżu dylatacji.Co do obciążeń klimatycznych, należyprzyjrzeć się uważnie odporności elewacjina działanie ssania wiatru. Wartość odpornościzestawu (uzyskana badawczo) na wpływwiatru powinna być uwzględniona podczasbezpośredniego projektowania elewacji.Producent zestawu winien podać wartośćobciążenia wiatrem, przy której dochodzi dozniszczenia zestawu. W niektórych przypadkachmoże być potrzebna wiedza o odpornościjego elementów na cykle parcia i ssaniawiatru.Elewacje typu VETURE muszą charakteryzowaćsię odpornością na uderzenia powstałew trakcie normalnej eksploatacji. Aby zapewnićbezpieczeństwo użytkowania, system powinienwytrzymać uderzenia: ciał twardycho masie 1 kg (energia uderzenia 10 J) orazKategorieużytkoweIIIIII0,5 kg (energia uderzenia 3 J); ciał miękkicho masie 3 kg (energia uderzenia 10-60 J) oraz50 kg (energia uderzenia 300-400 J).W przypadku zestawów o okładzinachzewnętrznych cieńszych niż 5 mm producentma obowiązek określenia (badawczo) odpornościzestawu na przebicie. Badanie jestwykonywane za pomocą nacisku głowicamio różnych średnicach.Wartości odporności zestawu na uderzeniadecydują o możliwych miejscach jegozastosowania. Kategorie ich użytkowania orazzwiązki pomiędzy kategoriami użytkowaniaa odpornościami na uderzenia przedstawionow tabelach 1 i 2.Elementy zestawu powinny być wykonanetak, by uniemożliwiały zranienie użytkowników,dlatego elewacja nie może mieć ostrychlub tnących krawędzi.Elewacja budynku wykonana w systemieVETURE winna wytrzymać obciążeniazwiązane z konserwacją, np. przysłonięciedrabiny. Działanie skupionej siły poziomej(500 N), przekazywanej przez dwa prostokąty(25 x 5 mm) oddalone od siebie o 450 mm,nie powinno spowodować deformacji lubprzebicia zestawu.Przed przyklejeniem okładziny zewnętrznejdo warstwy izolacyjnej należy upewnićsię, że zbadano przyczepność międzywarstwowązestawu (czyli przyczepność pomiędzyokładziną a warstwą docieplenia). Trzebają określić dla elementów kondycjonowanychw warunkach laboratoryjnych, jak również poOpisObszar bezpośrednio dostępny z poziomu gruntu i narażony na uderzenie twardymciałem, lecz niebędący przedmiotem nienormalnie ostrego obchodzenia sięObszar narażony na uderzenie spowodowane rzuconymi lub kopniętymiprzedmiotami, jednak – dzięki publicznej lokalizacji i wysokości usytuowania– o ograniczonym stopniu tego narażenia, lub na niższych poziomach,gdzie dostęp jest łatwiejszy, aż do miejsc wymagających stałej ochronyObszar o małym prawdopodobieństwie zniszczenia przez zwykłe uderzenieczłowieka lub spowodowane rzuconym albo kopniętym przedmiotemTabela 1. Definicje kategorii użytkowych zestawów VETURE wg ETAG 017Rys. achiwum Ołeksij Kopyłow96 97

Termomodernizacja budynku PKP w Słotwinach.Odporność na uderzenie typemciała o energii uderzeniaKategoria III Kategoria II Kategoria ITwarde, 3 J Nie występuje przebicie okładziny Brak spękań Brak zniszczeńTwarde, 10 J – Nie występuje przebicie okładziny Brak zniszczeńMiękkie, 10 J Brak zniszczeń – –Miękkie, 60 J – Brak zniszczeń Brak zniszczeńMiękkie, 300 J – Brak zniszczeń –Miękkie, 400 J – – Brak zniszczeńOdporność na przebicieNie występuje przedziurawienieprzy zastosowaniu głowicyo średnicy 20 mmNie występuje przedziurawienieprzy zastosowaniu głowicyo średnicy 12 mmNie występuje przedziurawienieprzy zastosowaniu głowicyo średnicy 6 mmTabela 2. Związek pomiędzy kategoriami użytkowania zestawów VETURE a odpornością na uderzeniecyklach zamrażania-rozmrażania. Minimalnaprzyczepność powinna wynosić nie mniej niż0,08 N/mm 2 .W przypadku zestawów mocowanych dościan za pomocą łączników mechanicznychprzechodzących przez warstwę docieplenianiezbędne jest zbadanie zestawu pod względemodporności na przeciąganie (wyrwanie)łączników. Natomiast gdy mocowanie odbywasię z użyciem listew, badana jest odpornośćzestawu na ich przeciąganie.System powinien być odporny na działaniezmiennych temperatur, wilgoci oraz skurcza.Za ekstremalne uważane są temperaturyz zakresu od +50°C do -20°C (w krajach północnychdo -40°C). Przyjmuje się, że maksymalnatemperatura na powierzchni zestawumoże sięgać 80°C. Ponadto rozwiązanie winnobyć odporne na nagłe zmiany temperaturyw zakresie 30°C (do czego może dojść np.w przypadku nagłego deszczu podczas upałów).Należy również pamiętać o współczynnikuabsorpcji światła.Wodoszczelność zestawu ocenia się wgPN-EN 12865:2004 Cieplno-wilgotnościowewłaściwości użytkowe komponentów budowlanychi elementów budynku – Określanie oporusystemów ścian zewnętrznych na zacinającydeszcz przy pulsującym ciśnieniu powietrza.Rozwiązanie powinno być zaprojektowanetak, by uniemożliwić kondensację wody napowierzchni wewnętrznej. Jego odpornośćna przenikanie i dyfuzję wody sprawdza sięwizualnie w trakcie badania wodoszczelności.Zestawy z zamkniętymi spoinami oraz w raziepodejrzenia, że istnieje zagrożenie kondensacją,powinny być ocenione wg metody opisanejw PN-EN ISO 12572:2004 Cieplno-wilgotnościowewłaściwości użytkowe materiałów i wyrobówbudowlanych – Określanie właściwości związanychz transportem pary wodnej.Jeśli przypuszcza się, że materiał okładzinyjest nasiąkliwy (np.: niektóre rodzaje kamienia,włóknocement, płyty drewnopochodne,elementy ceramiczne, fabrycznie naniesionezaprawy), wykonywane jest badanie podciąganiakapilarnego.Trwałość systemów badana jest zgodnez ETAG 017. Sprawdza się odporność na cykle:– nagrzewania – zraszania (80 cykli): zestaww ciągu 2 h utrzymywany jest w temperaturze80°C i wilgotności 15%, a następnieprzez godzinę zrasza się go wodą o temperaturze15°C;– nagrzewania – oziębiania (5 cykli wykonywanychpo cyklach nagrzewania – zraszania):zestaw w ciągu 5 h utrzymywanyjest w temperaturze 50°C i wilgotności 15%,a następnie chłodzony do temperatury -20°C(która jest utrzymywana przez 14 h);– zamrażania – rozmrażania (30 cykli): zestaww ciągu 8 h (w temperaturze 20°C) jestpoddany działaniu wody, po czym przez 14 hjest przechowywany w temperaturze -20°C.Po wykonaniu ww. cykli w systemie niepowinny pojawić się rysy, spękania, pęcherze,złuszczenia czy rozwarstwienia, a także penetracjawody w głąb zestawu.Zestawy z okładzinami z materiałówdrewnopochodnych oraz tworzyw sztucznychnależy zbadać pod kątem odpornościkorozji biologicznej i chemicznej. Okładzinyz laminatów, wyrobów poliestrowych, tworzywsztucznych, wyrobów powlekanych– odporności na promieniowanie UV.Zalecane jest stosowanie okładzin mrozoodpornych.W przypadku elementów kamiennychpowinny być zbadane wg PN-EN12371, ceramicznych – wg PN-EN 539-2,włóknocementowych – wg PN-EN 12467.Jeśli rozwiązanie ma okładziny zewnętrzne,podatne na zmiany wymiarów (ceramika, metal,laminaty, wyroby włóknocementowe), należyzbadać, jak reagują one na szok termiczny.Dobierając łączniki mechaniczne, wartouwzględnić rzeczywisty stan podłoża. Łącznikitworzywowe, przeznaczone do mocowaniazestawów, muszą mieć aprobatę techniczną(na podstawie wytycznych ETAG 014).Idealnie, gdy wszystkie składniki zestawówzachowują swoje właściwości w całymokresie eksploatacji wyrobu w normalnychwarunkach użytkowania i konserwacji. Podczasdoboru składników należy pamiętaćo ich kompatybilności. W przypadku gdy pomiędzymateriałami elementów składowychzachodzą reakcje chemiczne, proces ten powinienprzebiegać powoli. Wszystkie składowesystemu muszą być odporne na korozję(„z natury” lub w odpowiedni sposób przednią zabezpieczone).ZUAT 017 wymaga, żeby minimalna wartośćoporu cieplnego zestawu była nie mniejszaniż 0,5 (m 2 K)/W.Izolacyjność akustyczna systemów zależyw dużym stopniu od projektu technicznegoi sposobu wbudowania. Jeżeli producentzadeklarował właściwości akustyczne,zestaw należy zbadać wg EN-ISO 140-3 lubEN-ISO 717-1.W zakresie reakcji na ogień systemy podlegająwymaganiom krajowego prawodawstwa.Właściwość ta powinna być określona w postaciklasyfikacji wg PN-EN 13501-1+A1:2010Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanychi elementów budynków – Część 1: Klasyfikacjana podstawie wyników badań reakcji na ogień.Użyte do wykonania zestawu materiałynie mogą w trakcie użytkowania elewacji emitowaćszkodliwych gazów lub cząstek orazpromieniowania do środowiska.dr inż. Ołeksij Kopyłow,Zakład Konstrukcji i ElementówBudowlanych ITB• Elewacja przed zamontowaniem systemu MATHERMIC• Elewacja po zamontowaniu systemu MATHERMICFot. achiwum firmy M.A.T. sp. z o.o.98 99

LINDNER– POMIESZCZENIA CZYSTEFirma Lindner Polska Sp z o.o. wrazz Lindner Reinraumtechnik GmbH należą,jako spółki-córki działającego na całym świeciekoncernu Lindner Group, do wiodącychoferentów realizujących kompleksowo pomieszczeniaczyste, instalacje laboratoryjneoraz wykończenia sal operacyjnych (OP) wNiemczech i Europie. Zatrudniając 90 pracowników,firma osiąga w budownictwieroczne obroty w wysokości 30 mln eurow dziedzinach farmaceutyki, techniki sterylneji medycznej, mikroelektroniki oraztechniki półprzewodnikowej. Spektrumusług obejmuje doradztwo, planowanie,konserwację i serwis. Ponadprzeciętniewysoki udział produkcji własnej pozwalana maksymalną elastyczność w zakresiezwiązanych z konkretnymi projektamirozwiązań specjalnych i obejmuje, międzyinnymi, wszystkie centralne produktyod systemów sufitowych, ściennychi podłogowych do pomieszczeń czystychaż po liczne akcesoria, takie jak: odciągifiltrujące, oprawy oświetleniowe i kratkiprzepływowe. Własny dział badawczorozwojowyopracowuje ekonomicznei wydajne rozwiązania dla produktów,projektów, infrastruktury technicznejoraz kwestii bezpieczeństwa, takich jak:ochrona przeciwpożarowa, izolacjedźwiękowe i statyka. Celem naszego doświadczonegokierownictwa projektu jestmożliwie jak najlepsza terminowo, logistyczniei technicznie realizacja Państwa inwestycji.Światowa sieć oddziałów gwarantujew każdej chwili kompletne rozwiązaniaz jednej ręki.Dzięki naszemu kompleksowemu podejściudo pomieszczeń czystych oferujemynasze usługi zarówno w zakresieposzczególnych elementów składowychpomieszczenia, jak i całego łańcucha procesowego.Odnośnie do innowacyjnych koncepcjipomieszczeń czystych jesteśmy dla Państwakompetentnym partnerem z wieloletnimdoświadczeniem. Pomieszczeniaczyste są wykonywane zgodnie z indywidualnymiwymaganiami i kształtowaneelastycznie według rozmaitych koncepcji.Wspólnie z Państwem opracujemy zintegrowanekompletne rozwiązania, aż ponajdrobniejsze szczegóły.Nasze badania i rozwój oraz obejmującacały świat produkcja umożliwiająnam zrealizowanie rozwiązań systemowychi specjalnych w jak najkrótszymczasie i zgodnie z Państwa życzeniem.Obszerna wiedza projektantów, inżynierów,jak również techników, kompetentniewspomoże Państwa przy planowaniuprojektu, którzy zadbają wspólniez Państwem o perfekcyjne i ekonomicznerozwiązanie pomieszczenia czystego.Wieloletnia wiedza, pracownicy o wysokichkwalifikacjach, najnowsze wyposażenieoraz najnowocześniejsza technikapomiarowa – wszystko to stanowi dobrepowody, dlaczego wciąż spełniamy najwyższewymagania.SYSTEMY SUFITOWELINDNERMają Państwo do wyboru rozmaitesystemy sufitowe i wymiary modułów.Zgodnie z Państwa specyficznymi wymaganiamizwiązanymi z użytkowaniem orazz konieczną klasą pomieszczenia czystegowyprodukujemy dla Państwa rozwiązaniacałkowicie indywidualne, dzięki dostosowaniunaszej produkcji do konkretnegoprojektu. W ten sposób stworzą Państwodla siebie idealne warunki do najnowocześniejszejprodukcji.SYSTEMY ŚCIENNELINDNERPlanowanie pomieszczeń dzięki modułowejkonstrukcji staje się bardzo przyjemne,mogą Państwo z łatwością przestawiaćposzczególne elementy albo wymieniać jena inne – dzięki temu Państwa pomysłowośćmoże być nieograniczona. Naturalniemożecie też bardzo wygodnie łączyćwszystkie systemy ścienne z naszymi systemamipodłóg i sufitów. Własna produkcjaumożliwia nam także w tym względziespełnienie Państwa specjalnych życzeń.SYSTEMY PODŁOGOWELINDNERNośność, prowadzenie powietrzai elektrostatyka to ważne kryteriaprzy podejmowaniu decyzji dla własnegoproduktu. Nasze podniesionepodłogi aluminiowe spełniają wszelkiewymagania stawiane rozwiązaniomdla pomieszczeń czystych o wysokiejwartości technicznej. Wyprodukujemysystem podłogowy z najwyższąprecyzją i dokładnością. OtrzymająPaństwo nasze rozwiązania w po-staci płyt pełnych i wentylacyjnych,z przestrzenią wolną dochodzącą do54%. Perforację wykonamy takżew płytach pełnych, którymi Państwo jużdysponują.SYSTEMY OŚWIETLENIOWELINDNERPaństwa pomieszczenie czyste stoiprzed szczególnie wysokimi wymaganiami,dotyczącymi siły oświetlenia orazuszczelnienia obudowy lampy. W tymcelu opracowaliśmy specjalny systemlamp do pomieszczeń czystych. Ta koncepcjajest kompatybilna ze wszystkimisufitami do pomieszczeń czystych i zostaniez góry optymalnie dopasowana doPaństwa pomieszczenia czystego przypomocy naszych obliczeń związanychz oświetleniem. Dostarczymy Państwulampy wbudowane i podwieszane spełniającenajwyższe wymagania – co rzuciszczególne światło na Państwa projekt.ELEMENTY WENTYLACYJNELINDNERCo do higienicznych warunków w pomieszczeniachczystych, znaczącą rolęprzypisuje się idealnej wymianie powietrza.Dostarczymy Państwu specjalnieopracowane produkty wentylacyjne: odprzestawnych sufitowych wylotów wentylacyjnychdoprowadzających powietrzelub odprowadzających powietrze zużyteaż po sterowane programowo wyciągifiltrujące i kratki przepływowe do instalacjiściennych. Wyposażymy wszystkieczęści techniki pomieszczeń czystychw konieczne elementy wentylacji –wszystko to w celu uzyskania maksymalnieekonomicznego rozwiązania.Lindner Polska sp. z o.o.02-826 Warszawaul. Poloneza 93tel: 022 644 46 48- 49biuro@lindner.com.plwww.lindner.com.plKontakt:Arkadiusz GawłowskiLindner Reinraumtechnik GmbHBahnhofstraße 2394424 ArnstorfNiemcyTelefon +49 (0)8723/20-31 79Telefax +49 (0)8723/20-23 55cleanrooms@Lindner-Group.comwww.Lindner-Group.com

SpecjalizacjeZaprojektowanie niezawodnego systemu oddymiania jest kompleksowym,często trudnym wyzwaniem. Jakie rozwiązania są najlepszei na co powinniśmy zwrócić uwagę, zapytaliśmy ekspertaz firmy D+H Polska.BEZPIECZEŃSTWO W BUDYNKACHUŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJCentrum handlowe Galeria Krakowska– w obiekcie zamontowane zostały: system oddymianiaz centralami panelowymi RZN 4364-E12 oraz napędyzębatkowe ZA 101, ZA 153 i ZA 153-OTWYWIAD Z JANEM GAWŁOWSKIM Z FIRMY D+H POLSKAwo, systemy takie mogą pracować samoczynnie,co jest wyjątkowo wygodne, szczególniew przypadku dużych obiektów. Możliwość ustawieniacyklów pracy oraz systemy detektorówdymu, temperatury, wiatru i deszczu pozwalająna automatyczne uruchomienie napędów, zapewniająctym samym automatyczną reakcję nazaistniałe warunki, zarówno te panujące na zewnątrz,jak i wewnątrz pomieszczenia.W przypadku dużych budynków ciekawąpropozycję stanowią napędy zasilane za pomocąenergii słonecznej. Dzięki zastosowaniubaterii słonecznych oraz akumulatorówcharakteryzują się one dużą prostotą montażu,a brak konieczności doprowadzeniaspecjalnej linii zasilającej czyni je urządzeniamiwyjątkowo uniwersalnymi praktyczniew każdych warunkach.Czy zapewnienie bezpieczeństwa pożarowegow budynkach dostosowywanychdo nowych wymogów, np. w ratuszachmiejskich i sądach, których początki sięgająnawet XVI wieku, jest zagadnieniem trudnym?Czy mają Państwo grupę produktówdedykowanych szczególnie tym obiektom?Budynki zabytkowe to dość specyficznai jednocześnie bardzo wymagająca grupaobiektów. Ze względu na swoją wartość historycznąwymagają one szczególnej ochrony,jednak panujące w nich warunki częstouniemożliwiają zastosowanie typowych rozwiązańsprawdzonych w nowoczesnym budownictwie.Wilgoć, przestarzała instalacjaelektryczna oraz duże i wysokie pomieszczeniamogą stanowić nie lada wyzwaniedla systemu sygnalizacji pożarowej. DlategoCentrum handlowe Plaza Sosnowiec– w obiekcie zamontowane zostały:system oddymiania z centralami panelowymiRZN 4364-E12 oraz napędy zębatkoweZA 81/1000-TMJakie produkty polecają Państwo do budynkówużyteczności publicznej, gdzie stosujesię bardzo duże, niepodzielone ścianamikubatury, tj. hole, atria, otwarte galerie?W przypadku dużych kubaturowo częścibudynków, takich jak: hole, atria, porty lotnicze,dworce kolejowe, baseny, galerie handlowe,obiekty biurowe czy muzea i centra sztuki,systemy automatycznego oddymiania odgrywająpodwójną rolę. Po pierwsze, zapewniająodpowiednie odprowadzanie dymu oraztrujących gazów podczas pożaru, co znaczniepodnosi bezpieczeństwo ludzi i konstrukcjioraz ułatwia przeprowadzenie ewakuacji czyakcji ratunkowej. Na co dzień natomiast poprawiająone komfort osób przebywającychw danym pomieszczeniu, dzięki zapewnieniuodpowiedniej cyrkulacji powietrza. Dodatkoteżdo tego typu obiektów rekomendujemysystemy zbudowane w oparciu o centralęDF6000. Jej rozbudowane możliwościkonfiguracyjne oraz bardzo funkcjonalnemoduły kontrolno--sterujące pozwalają zabezpieczyćnawet najbardziej wymagającyobiekt. Dzięki możliwości połączenia do127 central system pozwala kontrolować ażdo 65 tysięcy elementów adresowalnych, cojest ilością wystarczającą nawet w przypadkudużych budynków. Centrala DF6000 jesturządzeniem adresowalnym, co pozwaladokładnie zlokalizować miejsce wystąpieniaalarmu, a dodatkowo daje możliwość podłączeniado specjalnego systemu wizualizacji,który umożliwia graficzne przedstawieniestanów elementów umieszczonych na planachobiektów za pośrednictwem monitorakomputera. Umożliwia to podjęcie odpowiednichdziałań, a tym samym szybkie opanowanieognia i zminimalizowanie ewentualnychstrat. System sygnalizacji pożarowejDF6000 jest również odporny na zakłócenia,które mogą wystąpić w przypadkudużych i rozległych obiektów, a możliwośćumieszczenia czujek w gniazdach BAR3000,mających klasę szczelności IP65, skuteczniezabezpieczy je zarówno przed kurzem, jaki przed wilgocią. Dodatkowo, w zabytkowychbudynkach bardzo dobrze sprawdzają się adresowalneczujki liniowe typu MAB, zasilanez pętli i wyposażone w izolator zwarć, pozwalająceskutecznie zabezpieczyć rozległei wysokie pomieszczenia, często występującew tego typu obiektach. Nie bez znaczeniajest również fakt, że wszystkie czujki,gniazda oraz centrale można zamówićw innych niż standardowe kolorach, co pozwalana bardzo dobre dopasowanie ich dokonkretnego wystroju wnętrza. Oczywiściewszystkie elementy systemu DF6000 mająwszelkie niezbędne certyfikaty i dopuszczeniawymagane w Polsce.W jaki sposób gwarantowana jest niezawodnośćsystemów automatycznych, odktórych zależy np. otworzenie się okiendymowych?O wysokiej niezawodności systemu świadcząprzede wszystkim aktualne certyfikatyi świadectwa dopuszczenia. Dają one gwarancję,że dane urządzenie przeszło szeregrygorystycznych testów przeprowadzonychw akredytowanym laboratorium, które potwierdziłymożliwość jego pracy w ciężkichwarunkach. Podczas takich badań sprawdzasię odporność na wysoką temperaturę, wilgoćoraz jego zachowanie w przypadku pożaru.Dlatego też każdy element systemu oddymiającegopowinien mieć odpowiednie dokumenty,takie jak świadectwo dopuszczenia czyFot. achiwum D+H Polskacertyfikat zgodności, pozwalające na wprowadzeniego do obrotu.Jednak odpowiednie certyfikaty to niewszystko. W celu zapewnienia najwyższejniezawodności systemu konieczne jest regularnewykonywanie okresowych przeglądówi konserwacji zgodnie z wytycznymi producenta.Pozwala to utrzymać wszystkie urządzeniaw stałej gotowości i gwarantuje ichpełną sprawność w przypadku pożaru. Jestto szczególnie ważne w przypadku elementówmontowanych w miejscach ogólnodostępnych,gdzie są one narażone zarówno naprzypadkowe uszkodzenia, jak i na działaniewandali.W budynkach użyteczności publicznejniezwykle ważna jest estetyka dobieranychrozwiązań. W jakim zakresie dostosowująPaństwo produkty do projektu architektonicznego?Na specjalne życzenie klienta, firma D+HPolska może dostarczyć elementy systemuw kolorach innych niż standardowe. Dotyczyto zarówno central, jak i czujek i ich gniazd.Dzięki temu istnieje możliwość dopasowaniasystemu oddymiania do konkretnego pomieszczeniai sprawi, że nie będą one wyróżniaćsię na tle istniejącego wystroju wnętrza.Rozmawiał Adam Osiński102103

LifestyleNa rewolucję w stosowaniu napędu innego,niż dotychczasowy, choćby bazującego naogniwach wodorowych, nie mamy raczej coliczyć. Producenci proponują pewien „okresprzejściowy”, testując i powoli wdrażającsystemy ekologiczne, lepiej gospodarującepaliwem. Dzięki nim, np. silnik auta wyłączasię, gdy nie jest potrzebny – choćby podczaspostoju na światłach, czy w ulicznym korku,a ponadto potrafi też regenerować energiępodczas hamowania, co w efekcie zmniejszazużycie benzyny. Przewiduje się, że do 2012roku na rynku będzie dostępnych ponad2 mln aut z tego rodzaju napędem.Auto pod prądCóż, niezależnie od stopnia zaawansowaniatechnologii, silnik spalinowy będzie zawszepotrzebował paliwa, gdy tymczasem co poniektórzyzapowiadają wysokie ceny ropy i paliwowykryzys. Sposobem na jego zażegnaniemają być auta elektryczne, czerpiące energięz wodoru – planowana sprzedaż tego rodzajupojazdów ma na początek objąć Japonięi Stany Zjednoczone. W dużym uproszczeniudlatego, że barierą w spopularyzowaniu w„biedniejszych” populacjach napędu ogniwamiwodorowymi jest ich wciąż bardzo wysokacena. Dlatego producenci wciąż poszukująinnych rozwiązań, np. samochodów tankowanychwodorem, ale napędzanych silnikiemspalinowym – wystarczy tylko „przerobić” samsilnik tak, by zamiast np. benzyny spalał wodór.Co zaś z autami wyłącznie elektrycznymi?Tu podstawowym wyzwaniem jest konstrukcjawydajnych, lekkich, niedużych i tanich akumulatorów.Z tymi funkcjonującymi obecniew niektórych pojazdach, mimo że są naładowanedo pełna, można przejechać zaledwieok. 200 kilometrów. Potem trzeba podłączyćauto do kontaktu i uzbroić się w ogromnącierpliwość. Trzeba bowiem poczekać, bagatela,6-8 godzin! Nietrudno zgadnąć, żesamochody tego rodzaju faktycznie sprawdząsię w mieście, ale na pewno nie w dłuższych– a przecież niewymagających całonocnegopostoju czy noclegu – trasach. Być może zaparę lat czas ładowania auta da się skrócić do20–30 minut – jest to teoretycznie możliwepod warunkiem utrzymywania wyższegonapięcia w sieci. A to z kolei wiąże się z koniecznościąmodyfikacji sieci elektrycznych,jak również skonstruowania odpowiednich,obsługujących wiele samochodów na raz„ładowarek”, których stanowiska raczej niebędą przypominać dystrybutorów na stacjibenzynowej. Jak widać, intensywne praceproducentów nad autami niepotrzebującymibenzyny, wiążą się z wieloma trudnymi zagadnieniami,na których rozwiązanie przyjdzienam pewnie poczekać długie lata. Alechociaż na razie przysłowiowego ich końca,przysłoniętego wadami nowych napędów,nie widać, a motory spalinowe trzymają sięmocno, możemy spodziewać się motoryzacyjnegokroku naprzód. Historia lubi sięprzecież powtarzać: wystarczy wspomnieć,jakie opinie zyskał silnik Benza, przedstawionypubliczności w 1886 roku, a skonfrontowanyz powozem ciągniętym siłą pary pociągowychkoni. Był drogą i niewygodną fanaberią dla pasjonatówi snobów, którą tymczasem trzebazastąpić nowym, bardziej ekonomicznym,komfortowym i ekologicznym wynalazkiem...LIMUZYNA NA BATERIEFot. achiwum HyundaiCzy niedługo charakterystyczne dźwięki warkotu silnika benzynowego i pomrukidiesla będziemy kojarzyć tylko z filmowymi scenami pościgów lub hobbysąsiada kolekcjonującego stare samochody? Bezsprzecznie przyszłość należydo aut napędzanych wodorem, jeżdżących „na baterie” i tych, które zamiastwlewu paliwa mają... elektryczne gniazdko.Niektórzy uważają, że zapełnienie ulic„niemymi” samochodami z samoczynnie wyłączającymsię silnikiem podczas nawet krótkiegopostoju, np. na światłach, buchającymiz rur wydechowych nie spalinami, ale parąwodną i tankowanymi... prądem to kwestiawcale nie tak długiego czasu. Inni twierdzą,że silniki spalinowe mają się na tyle dobrze,że przynajmniej do 2030 r. będą wciąż przeważaćna drogach, dróżkach i bezdrożach,a „elektryfikacja” napędów samochodowychi tak nie rozwiąże do końca problemówzwiązanych z ekologią. Bez względu na to,do której grupy zainteresowanych i zorientowanychnależymy, musimy przyznać, żeprzemiany w dziedzinie motoryzacji to nietylko swoista moda „eko”, która obejmujemackami kolejną płaszczyznę naszej codziennejegzystencji. Faktem jest, że wiodący producenciuznanych marek samochodowychdwoją się i troją, by sprostać wymaganiomrządów wielu krajów na świecie i Unii Europejskiej,ale i klientów, którzy troski o środowiskonie ograniczają tylko do zakręcaniakurka z wodą podczas mycia zębów.Zanim zatankujesz wodórOptymiści już widzą przyszłość Europy,oddychającej krystalicznie czystym powietrzemi pełnej kordonów bezgłośnieporuszających się elektrycznych aut, superprzyjaznychśrodowisku, bo przecież niewydalającychdo atmosfery dwutlenku węgla.Wszystko zgodnie zresztą z unijnymi normami,ustalonymi w oparciu o proponowaneprzez Komisję Europejską średnie wartościemisji CO 2 oscylujące wokół 120 g/km.(obecna średnia to 160 g CO 2/ km). I chociażwizja ta wydaje się być odległą i dyskusyjną– bo przecież prąd do napędzania silnika teżtrzeba jakoś wytworzyć, a produkowanie goz węgla kamiennego i brunatnego nie do końcapokrywa się z ekomyśleniem, faktem jest,że potrzeba zbliżenia się do narzuconych standardówi wymagań sprawia, że ekopojazdystają się coraz mocniejszym ogniwem ofertyhandlowej koncernów samochodowych.• Hyundai ix35 FCEV104 105

9 (16) / 2011Wydawca:W.A. sp. z o.o.ISSN: 2081-6413Adres Wydawcy i Redakcji:ul. Szewska 3a, 50-053 Wrocławtel. 71 369 93 49fax 71 369 93 31106„świat architektury”– miesięcznik dla architektów.OTWARTA PRZESTRZEŃ DLA TWOICH POMYSŁÓW!Jesteś autorem ciekawego projektu, którego realizacjazostała już ukończona, i chcesz go opublikować bezpłatniena naszych łamach? Chciałbyś otrzymywać nieodpłatniemiesięcznik „świat architektury”?Skontaktuj się z nami!biuro@swiatarchitektury.comtel. 71 369 93 45„świat architektury” to miesięcznikdla architektów, w którym prezentujemynajnowsze realizacje polskich biur projektowych.Magazyn dystrybuowany jest do biurarchitektonicznych, jak również inwestorów,właścicieli firm budowlanych i deweloperskich,wydziałów architektury urzędów miast oraz banków.SprostowanieARCHITEKTURA DŹWIĘKUFilharmonia Warmińsko-Mazurskaim. Feliksa Nowowiejskiego w OlsztynieFALUJĄCY HORYZONTBiblioteka Uniwersytetu PapieskiegoJana Pawła II w KrakowieBUDYNKI UŻYTECZNOŚCIPUBLICZNEJNaszymi rozmówcami w artykule „Obiekt na zboczu gór” nr 8(15)/2011o Odyssey ClubHotel Wellness & SPA byli autorzy projektu, architekciWawrzyniec Kuc i Wojciech Kurzeja. Przepraszamy Pana WawrzyńcaKuca za pominięcie jego nazwiska wśród współautorów wywiadu.Redaktor naczelna:Kaya Brzezickak.brzezicka@swiatarchitektury.comSekretarz redakcji:Szymon Ciachtel. 71 369 93 49sz.ciach@swiatarchitektury.comKorekta:Małgorzata WieliczkoKierownik projektu:Magdalena Buczektel. 71 369 93 45m.buczek@swiatarchitektury.comDział marketingu i reklamy:Szymon Ciachtel. 71 369 93 49sz.ciach@swiatarchitektury.comPaweł Cząstkiewicztel. 71 369 93 48p.czastkiewicz@swiatarchitektury.comRedaktor techniczny:Tomasz GłowickiWspółpracownicy:Błażej Ciarkowski, Marta Głowacka, Ewa Gwóźdź,Joanna Jabłońska, Paweł Kraus, Ołeksij Kopyłow,Magdalena Maszczyk, Grzegorz Mazur, Adam Osiński,Katarzyna Sobuś, Paweł Sulik, Marcin Szczelina,Krzysztof Szozda, Marcin Twardowski,Katarzyna Walaszek, Radosław ŻubryckiFot. okładka:Bartosz MakowskiDruk:MeCo Media Communications GmbHWiedeń, AustriaRedakcja zastrzega sobie prawo do skracaniai adiustacji tekstów, zmiany tytułów orazniepublikowania ich bez podania przyczyny.Wszystkie materiały publikowane na łamach„świata architektury” objęte są prawem autorskim.Przedruk i udostępnianie wyłączniepo uzyskaniu zgody redakcji.Redakcja nie ponosi odpowiedzialnościza treść zamieszczanych ogłoszeń i reklam.©Wszelkie prawa zastrzeżone W.A. sp. z o.o.Wrocław 2011www.swiatarchitektury.comof stone. estetyka betonu i kamienia do nowoczesnych wnętrzof stone. mineralna warstwa 1.5 mm na różnych substratach(MDF, topan, aluminium, inne)of stone. produkt ekologicznie przyjaznyof stone. unikalna powierzchnia mebli i elementówarchitektury wnętrzof stone. bogaty program odcieni i struktur powierzchniLAMINart sp. z o.o.ul. Laskowa 24, 62-060 Stęszewtel. (61) 813 47 33, tel./fax (61) 813 50 70e-mail: office@laminart.pl, www.laminart.plFilie handlowe:ul. Piłsudskiego 2 ul. Sportowa 1 ul. Piekarnicza 12a ul. Gen. F. Kleeberga 14b ul. Św. Antoniego Padewskiego 5/734-130 Kalwaria Zebrzydowska 05-840 Brwinów 80-126 Gdańsk 15-691 Białystok 91-038 Łódźtel./fax (33) 876 53 05 tel./fax (22) 729 79 33 tel. (58) 300 05 16 tel./fax (85) 662 37 19 tel. (42) 230 99 07GSM 509 735 005 GSM 509 735 006 fax (58) 300 05 17 GSM 509 735 007 tel./fax (42) 652 10 78kalwaria@laminart.pl brwinow@laminart.pl gdansk@laminart.pl bialystok@laminart.pl lodz@laminart.pl