• Nr 29 BELGRAD 2006 • - Polonia-serbia.org

Pani Dagmara Luković przyjmuje prezent - maskotkę dla Szkoły Polonijnejjednych i drugich. Organizowałem m.in. spotkanie przywódców Poloniiamerykańskiej Mazewskiego i Moskala z ówczesnym konsulemgeneralnym PRL p. Janem Rapsiem.Wielu Polaków, w rozmowie ze mną jako przedstawicielem władzyzawsze twierdzili, że są tylko czasowo w Stanach, zarobią pieniądzei wrócą do Kraju. Bywało, że wielu z nich nie zdążyło powrócić,niestety wrócili, ale na cmentarz polski. Te marzenia, by powrócićdo Polski były charakterystyczne szczególnie dla Polonii wojennej.W Australii przebywałem w latach `88-`92 i był to okres wyjątkowociekawy. Byłem tam bowiem na przełomie wielkich wydarzeńw Polsce. Jako zastępca konsula generalnego w Sydney zajmowałemsię generalnie tylko pracą z Polakami, których jest w tym kraju ponad250 tysięcy. W Australii miałem już możliwość wykazania się własnąinicjatywą. Podobnie jak w St. Zjednoczonych Polonia australijskabyla wyjątkowo dobrze zorganizowana, miała swoje kluby, domy,silne organizacje regionalne. I tam też, część Polakow nie chciaławspółpracować z oficjalnymi Polskimi władzami. Udało mi się jednakwspółpracować z jedną i drugą stroną. Udało nam się z Polonią,która chciała współpracować z Konsulem Generalnym w Sydneyoraz ze sponsorami z Polski, postawić pomnik Ryszarda Strzeleckiego– człowieka, który poświęcił całe swoje życie badaniom Australii,człowieka, który odkrył m. in. i nazwał Górę Kościuszki. Z tej okazjiKonsulat wspólnie z Polonią zorganizował wielką uroczystość - 5-dniowy festyn w Jindiby pod Górą Kościuszki. Chcę podkreślić, żewładze australijskie były pod wielkim wrażeniem, widząc, jak silnajest Polonia w Australii. Do organizacji tej wielkiej polskiej uroczystościwłączyła się także działająca w Australii Misja Katolicka, wktórej pracowało wielu polskich księży.Polonia w Australii w dużej mierze zajmowała się działalnościągospodarczą. Np. organizacje polonijne prowadziły domy opieki dlaPolaków na zasadzie komercjalnej. Swiadczy to, że Polonia pielęgnujenie tylko tradycje, język, działa kulturalnie i naukowo, ale rozwijabiznes polonijny. Polonijną dzialalność gospodarczą, obok Australii,rozwijają Polonie w Stanach Zjednoczonych, w Brazylii i w wieluinnych krajach również Europy.Po powrocie z Sydney w latach 1995-1999 zostałem radcą i kierownikiemWydziału Konsularnego w Sofii. To zupełnie inne środowisko,przede wszystkim europejskie, ale też inny charakter Polonii– miałem do czynienia nie z emigracją, ale z „Polonią serc”. Generalnie,były to kobiety, które wyszły za mąż za obywateli bułgarskich.Opowiadania Polek byly bardzo piękne. Np. przewodnicząca bułgarskiejPolonii swojego małżonka poznała „w eterze”, gdyż oboje bylikrótkofalowcami. Polonia działała tam w kilku ośrodkach: opróczSofii - w Warnie, Burgas, Plowdiwie. Mieli szkoły, swój Dom Polski.Byli dobrze zorganizowani.• W jakiej kondycji znalazł Pan Polonię w Serbii i Czarnogórze.Była to jesień 2002 roku, zaledwie 3 lata po nalotachpowietrznych NATO na Jugoslawię?Polonia serbska jest bardzo podobna w swoim charakterze doPolonii bułgarskiej, z tym, że mniejsza i skoncentrowana główniew środowisku belgradzkim. Polonię serbską zastałem już zorganizowaną.Wydaje mi się, że okres działań wojennych jej nie osłabił,ale wręcz skonsolidował. Wydawaliście już czasopismo. Przejrzałemkilka wcześniejszych numerów, gdzie opisywaliście swoje przeżycia.Opiekowaliście się miejscami pamięci narodowej. Byliście w trakcieprzygotowywania tablicy pamiątkowej Zawiszy Czarnego. Działałaszkoła polonijna. Ja więc wszedłem w organizację polonijną, któraistniała; ja jej nie organizowałem. Odczułem jednak, ze istnieje przepaśćmiędzy Belgradem a innymi miastami. Zainteresowałem się teżstarą emigracją z XIX wieku w Ostojiciewie o niezbyt wyrażonympoczuciu narodowym.• Co wydarzyło się Pańskim zdaniem nowego w życiu polonijnymw ciągu tych czterech lat pobytu w tym kraju. Naturalnie, samiwidzimy, że uykształtowały się nowe formy działalności i żezaługi Pana jako opiekuna naszej Polonii są w tym nie małe?Spotkałem tu grono ludzi, którzy byli poważnie zaangażowaniw działalność polonijną. Zauważyłem też, że istniał jakby podziałna starszą Polonię, która spotyka się w Ambasadzie i młodszą, skoncentrowanąwokół szkółki polonijnej Centrum Poloniusz Pegaz. Wmojej obecności próbowano ten podział jeszcze bardziej pogłębić,czego byłem, naturalnie, przeciwnikiem i to poważnym. Prowadziłemrozmowy i z jedną i z drugą stroną. Do starszej Polonii należąp. Srdić, p. Pavković, p. Drljacza i in. Działalność Szkoły Polskiej -Centrum Poloniusz Pegaz została przez p. Luković bardzo dobrzezorganizowana. Zgromadziła ona grono młodych działaczy, którzyz wielkim poświęceniem oddają się pracy z dziećmi i młodzieżą.Dobrze rozumiałem, że gdyby jednak te dwa grona się rozdzieliły,byłoby to z wielką szkodą dla całej Polonii i znacznie by ją osłabiło.Chciałbym, żeby jedni i drudzy wspólnie pracowali. Działalnośćpolonijna, którą stworzyło starsze pokolenie stała się przecież baządla Poloniusza Pegaza, który zajął się głównie sprawami nauczania ikultury (coroczne Dni Kultury Polskiej).Chcąc w jakiś sposób wyrazić nasze podziękowanie działaczompolonijnym, podjąłem sprawę odznaczeń dla tych, którzy działająlatami. Nie wszystko mi się udało, bo to nie jest łatwe. Jednak Poloniazostała uhonorowana: Joanna Pavković za dzialalność prasowąotrzymała złoty puchar; Dagmara Luković została odznaczonasrebrnym krzyżem zasługi za działalność kulturalno-oświatowąi posłany został wniosek o odlikowanie dla p. Malgorzaty Srdić zadługoletnie zasługi w działalności polonijnej jako prezesa. Pragnąłbym,żeby mój następca też miał na względzie to, żeby osoby zasłużoneza długoletnią działalność uhonorować jakimiś odznaczeniamipaństwowymi.Cała Polonia mocno włączyła się do kultywowania miejsc pamięcinarodowej. Te działania przyjęły lepszą formę i szerszy zakresVladimir Milošević, laureat Konkursu Chopinowskiego 2002, gra preludium Chopina