Je¿eli uczniom nie odpowiada wzajemnepoprawianie prac, nauczyciel mo¿e, jeszczebez oceniania pracy, udzieliæ im profesjonalnychwskazówek albo zapisuj¹c swoje uwagi namarginesie albo organizuj¹c indywidualne spotykaniakonsultacyjne. Wten sposób, nauczycielmo¿e pomóc uczniom ponownie spojrzeæna ca³¹ pracê i zasugerowaæ b¹dŸ ulepszeniei poprawê pierwszej wersji b¹dŸ napisanie zupe³nienowego wypracowania. Powinien on jednakpamiêtaæ, aby pozostaæ obiektywnymi zaoferowaæ konstruktywn¹ krytykê.Wtrakcie analizy i reorganizacji pracy,uczniowie dokonuj¹ zmian. Czasami s¹ to ca³kiemma³e poprawki, jednak¿e szereg takich ma-³ych poprawek mo¿e mieæ du¿y wp³yw na ogólnycharakter wypracowania. Dlatego te¿, kiedypierwsza faza poprawiania jest zakoñczona, mog¹oni nierzadko odkryæ, ¿e ich praca w koñcowymefekcie jest czymœ zupe³nie odmiennymod tego, co pocz¹tkowo zamierzali stworzyæ.× Redagowanie (Editing)Maj¹c przed sob¹ kilka kartek ju¿ przepisanejdrugiej wersji, uczniowie mog¹ przejœæ donastêpnej fazy procesu pisania i skoncentrowaæsiê na redagowaniu. Redagowanie oznacza tuwyszukiwanie b³êdów gramatycznych, stylistycznych,interpunkcyjnych i ortograficznych. Wa¿nejest, aby pisz¹cy by³ w stanie dostrzec swojeb³êdy, poniewa¿ nawet najbardziej tolerancyjnyczytelnik zirytuje siê, napotykaj¹c czêste i/lubpowa¿ne przejêzyczenia, b³êdy gramatyczne czystylistyczne, brak znaków interpunkcyjnych, lubz³¹ pisowniê, bez wzglêdu na to, jak œwietnieopracowany jest temat, i jak dobra jest jegoorganizacja. Wiele technik u¿ytych przy reorganizacjipracy jest stosowanych na tym etapie.ÖĆwiczenieIV1. Odłóż wypracowanie na jakiś czas, aby nabraćobiektywizmu.2. Przeczytaj pracę szukając błędów gramatycznychi stylistycznych:– szukaj b³êdów, które zwykle pope³niasz,– szukaj tych b³êdów, które mog³y pojawiæ siêw zwi¹zku z twoj¹ nieuwag¹.3. Przeczytaj pracę powoli zwracając uwagęna to, czy każde słowo jest poprawne pod względempisowni i czy nie brakuje znaków interpunkcji.4. Aby spowolnić twoje czytanie, czytaj na głoszaczynając od ostatniego zdania i przesuwaj się,zdanie po zdaniu, na początek pracy.I tym razem, redagowanie tekstu mo¿ebyæ przeprowadzone w klasie w formie æwiczeniaw parach lub w grupach, podczas któregouczniowie æwicz¹ wyszukiwanie poszczególnychtypów b³êdów utrudniaj¹cych zrozumieniepracy – b³êdów w pisowni (ortografii),interpunkcji, stylistyce, porz¹dku wyrazóww zdaniu itd. Wten sposób, poprzez dostrzeganieb³êdów w wypracowaniu kolegi czy kole-¿anki, uczniowie zdaj¹ sobie sprawê, jakichb³êdów powinni unikaæ i na jakie b³êdy powinnizwracaæ uwagê w swojej pracy. Ponadto,wymienianie siê pracami i czytanie ich w grupie,pozytywnie wp³ywa na zwiêkszenie koncentracjii motywacji uczniów, a tak¿e uczyich braæ odpowiedzialnoœæ za swoj¹ pracêoraz daje im poczucie niezale¿noœci od nauczyciela.Oczywiœcie, w przypadku, gdy uczniowienie czuj¹ siê jeszcze zbyt pewni czy ichpoprawki s¹ w³aœciwe, nauczyciel mo¿e tak¿esam przejrzeæ pracê studentów pod wzglêdempoprawnoœci gramatycznej, stylistycznej, czy interpunkcyjnej.× Czytanie kontrolne (Proof-reading)Redagowanie drugiej wersji zwykle pozostawiaw wypracowaniu wiele skreœleñ i korekt,zapisanych na marginesie lub zaraz nadtekstem. Narzuca to koniecznoœæ jeszcze jednegoprzepisania, rêcznie lub nawet lepiej nakomputerze, ca³ego ju¿ tekstu w wersji koñcowej,gotowej do oceny. Zanim jednak pracazostanie oddana, bez wzglêdu na to, jak zmêczonyni¹ jest autor, powinna zostaæ poddanaostatniej fazie procesu – czytaniu kontrolnemu.Jako ¿e b³êdy powstaj¹ce w trakciesamego przepisywania, na przyk³ad przestawionelitery, brak litery, czy powtórzenietego samego wyrazu itp. s¹ nieuniknione,uwa¿ne przeczytanie ostatecznej wersji wypracowaniawydaje siê byæ m¹drym posuniêciem.22
ÖĆwiczenie VWskazując ołówkiem na każde kolejne słowo,wolno przeczytaj na głos ostateczną wersjęswojej pracy.Æwiczenie to powinno pomóc uczniomdostrzec b³êdy w pisowni lub inne przeoczenia.Podobnie jak wczeœniej, uczniowie mog¹ zdaæsiê na swoichkolegów w klasie, zanim pracezostan¹ oddane nauczycielowi.× Zmniejszenie ilości przepisywaniaW wiêkszoœci przypadków w³aœciwy procespisania wymaga wielkiej koncentracji, wysi³kui czasu, zrozumia³e wiêc, ¿e uczniowie mog¹protestowaæ, jeœli nauczyciel poprosi o kolejneprzepisanie pracy. Jak proponuje Elbow, jednymze sposobów na zmniejszenie iloœci przepisywaniajest stworzenie warunków, w którychuczniowiemog¹ swobodnie i ca³kiem dos³ownie u¿ywaætechniki ,,wycinania i wklejania’’ (Elbow, 1981).ÖĆwiczenie VI1. Napisz pierwszą wersję wypracowania na osobnychkartkachpapierui tylko po jednej stronie.2. Analizując pracę pod względem organizacjimyśli, wytnij te części tekstu, które ty albo twójkolega z grupy uzna za dobre.3. Po uprzednim uporządkowaniu ichw logicznącałość, połącz wycięte części, przyklejając je w kolejnościna osobnychkartkachpapieru i dopisującmiędzy nimi brakujące fragmenty, uzupełnienialub łączniki.4. Powstała w ten sposób druga wersja powinnatworzyć zrozumiałą i jednolitą całość. Teraz możeszprzystąpić do skoncentrowania się na błędach.W ten to sposób, po pierwsze, iloœæ faktycznegoprzepisywania znacznie siê zredukuje,a po drugie, przepisywanie stanie siê zabaw¹daj¹c¹ wiele radoœci, co znów podniesie motywacjêuczniów i ichzainteresowanie pisaniem.Ö ZakończenieJednym z najwiêkszychminusów tradycyjnegopisania tylko jednej i ostatecznej zarazemwersji jest to, ¿e ogranicza ono mo¿liwoœciuczniówprzemyœleniaig³êbszejanalizyswojejpracy oraz dokonania niezbêdnychzmian,poniewa¿ to co ju¿ raz zosta³o napisane niemo¿e byæ zmienione nawet wtedy, gdy pisz¹cynie jest jeszcze w pe³ni zadowolony ze swojegowypracowania. Z drugiej strony, wielokrotneprzepisywanie pozwala na swobodn¹ i p³ynn¹eksploracjê tekstu oraz na odkrywanie i zmianêg³ównychw¹tków pracy. Kiedy ju¿ pierwsza wersjapracy zostanie napisana, zmiany i poprawkimog¹ okazaæ siê potrzebne, a wrêcz nawet konieczne.Poszczególne czêœci tekstu mog¹ byæwykreœlane, dopisywane lub przesuwane w innemiejsce. Chocia¿ redagowanie wydawaæ siê mo-¿e wzglêdnie mniej wa¿nym aspektem przepisywania,wa¿ne jest, aby u¿ywaæ poprawnej pisowni,by przekonaæ czytelnika o doœwiadczeniupisz¹cego. Zanim praca zostanie poddana formalnejocenie, ¿aden uczeñ nie powinien zapomnieæo kontrolnym przeczytaniu ostatniej wersjiswojego wypracowania.Maj¹ctowszystkonauwadze,nauczycielnie powinien lekcewa¿yæ przepisywania. Powinienon zwróciæ uwagê uczniów na sposoby ulepszaniaichprac pisemnych, anga¿uj¹c ichw poszczególnefazy przepisywania. Organizuj¹c warsztatypisarskie w klasie, nauczyciel stworzyuczniom warunki wzajemnej pomocy w rozwijaniui poprawianiu kolejnychwersji wypracowania,jednoczeœnie ucz¹c ichzdawaæ sobie sprawêze z³o¿onoœci procesu pisania i poszczególnychelementów wp³ywaj¹cychna napisanie dojrza³ej,przemyœlanejiwolnejodb³êdówpracy.Istniejenadzieja, ¿e wraz z praktyk¹ i pod profesjonaln¹opiek¹ nauczyciela, uczniowie zaczn¹ postrzegaæprzepisywanie jako normalny i cenny etap w ichprocesie pisania, który sprawi, ¿e ostateczna wersjaichwypracowania bêdzie wersj¹ najlepsz¹.BibliografiaBloom, L. Z. (1985), Fact and artifact. Writing nonfiction,New York, Harcourt Brace Jovanovich, Publishers.Clouse, B. F. (1986), The student writer, New York,McGraw-Hill Book Company.Elbow, P. (1981), Writing withpower. Techniques formastering the writing process, New York, Oxford UniversityPress.Ferris, D. R. (1995), ,,Student reaction to teacher responsein multiple-draft composition Classroom’’, TESOLQuarterly, 29(1), 33–53.Harris, J. (1993), Introducing writing, London, PenquinEnglish.23
- Page 3 and 4: • angielski• francuski• ³aci
- Page 5 and 6: Od Ministra Edukacji NarodowejSzano
- Page 7 and 8: S³owniki równie¿ podaj¹ to podw
- Page 9 and 10: one równolegle w bardzo wielu jêz
- Page 11 and 12: nej tym rzeczownikiem, opisuje tê
- Page 13 and 14: dysgrafii 4) i dysleksji, czyli tru
- Page 15 and 16: niem 16) . H. Komorowska okreœla f
- Page 17 and 18: z¹ siê z has³em g³ównym. ,,Kie
- Page 19 and 20: wymagañ i egzekwowania ich konsekw
- Page 21 and 22: siê w ten sposób prace lepsze, co
- Page 23: mo¿e wprowadziæ pierwsz¹ fazê -
- Page 27 and 28: puj¹ce przyk³ady dla tej kategori
- Page 29 and 30: polskie i angielskie wraz z przyk³
- Page 31 and 32: Inn¹ formê nauki jêzyków obcych
- Page 33 and 34: z partnerami zagranicznymi. Wspó³
- Page 35 and 36: kownik ulega iluzji ,,prawdziwej’
- Page 37 and 38: Temat: Stuff for cleaning windowsPo
- Page 39 and 40: Powy¿sze porównanie pozwala nam z
- Page 41 and 42: nikami nauczania jêzyków, wspó³
- Page 43 and 44: Z DOŚWIADCZEŃNAUCZYCIELIAnna Turu
- Page 45 and 46: OdpowiedŸ na takie w¹tpliwoœci m
- Page 47 and 48: ÖPrzestawiamyławki i formy czyliw
- Page 49 and 50: ÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖÖZakres mate
- Page 51 and 52: Exercice IV: Mettez le dialogue ent
- Page 53 and 54: Ö I would like to:be famous, be sa
- Page 55 and 56: PortfolioA collection of documents,
- Page 57 and 58: X.: Mrs Allen to see you, sir.Mr Ha
- Page 59 and 60: Goethe machte das, worauf er Lust h
- Page 61 and 62: KONKURSAlicja Fanderowska, Elżbiet
- Page 63 and 64: - Michel, es-tu un bonami?- Je ne s
- Page 65 and 66: Il est ................. et toujour
- Page 67 and 68: Comment avoir de bonnes notes?Pour
- Page 69 and 70: 5. Wyjaœnij wspó³czesne znaczeni
- Page 71 and 72: Ö Nazwisko tego rzymskiego dyploma
- Page 73 and 74: TESTYMarek LaskowskiWolsztynTesty z
- Page 75 and 76:
ÖTestdla uczniów LOI. Przeczytaj
- Page 77 and 78:
(21) ..... Bundesinstitut für Beru
- Page 79 and 80:
II. Comprèhension écrite:Libre Ec
- Page 81 and 82:
extra as well - clean the windshiel
- Page 83 and 84:
Domingo tackles Otello from the pit
- Page 85 and 86:
A. As a medium of open standards in
- Page 87 and 88:
cję wypowiedzi, dobór odpowiednie
- Page 89 and 90:
Część I B - 5 punktówUsłyszysz
- Page 91 and 92:
civilisations: the Nabataean, Greek
- Page 93 and 94:
ZADANIE III - TEST LEKSYKALNO-GRAMA
- Page 95 and 96:
× CorrigéÖ PARTIE IQuestions de
- Page 97 and 98:
laisserai le nouveau à ma femme de
- Page 99 and 100:
s’effectue aux heures les plus ch
- Page 101 and 102:
1) ne pas attendre 11) ne pas march
- Page 103 and 104:
stände’’, so die Heidelberger
- Page 105 and 106:
4. Wie wird die Notwendigkeit der A
- Page 107 and 108:
Offenbar kommt der Berichterstattun
- Page 109 and 110:
Pisemny egzamin dojrzałości 2000z
- Page 111 and 112:
erzeugt werden. Es besitzt ein oder
- Page 113 and 114:
n.p. Polen Pole polnisch ×1. Frank
- Page 115 and 116:
Pisemny egzamin dojrzałości 2000z
- Page 117 and 118:
, -, . , , ... . -
- Page 119 and 120:
SPRAWOZDANIAAlicja Fanderowska, El
- Page 121 and 122:
Drugie zadanie polega³o na prezent
- Page 123 and 124:
obecnie literatur¹ obowi¹zkow¹ n
- Page 125 and 126:
Pan Luc Leguérinel reprezentuj¹cy
- Page 127 and 128:
powiadaj¹c na zamieszczone pod nim
- Page 129 and 130:
Danuta StanulewiczGdyniaLetters 1)N