Tutaj - Subregion Zachodni Województwa ŚlÄ skiego

POZNAJ ATRAKCJE POGRANICZA!Przewodnik pogranicza wodzisławsko-karwińskiegoPrůvodce karvinsko-wodislavské pohraničíTourist guide for Wodzisław and Karvina borderland„Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa”PRZEKRACZAMY GRANICE1

Autor:Aleksandra Buchta, olabuchta@gmail.comWydawca:Powiat Wodzisławski – Starostwo Powiatowe w Wodzisławiu Śląskimul. Bogumińska 244-300 Wodzisław ŚląskiPartner projektu:Městský úřad BohumínMasarykova 158Bohumín735 81Skład i opracowanie graficzne, druk:BIMARTD R U K A R N I ATłumaczenie:BIURO TŁUMACZEŃ SECO, ul. Sienkiewicza 15, 40-031 KatowiceNakład: 10 000 szt.Zdjęcia:Andrzej Pałka, and-pal@o2.plISBN 83-60013-51-9 (kpl. przewodnik i mapa)Wydanie pierwsze 2012 rok„Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa”PRZEKRACZAMY GRANICE

Szanowni Czytelnicy!Pogranicze polsko-czeskie cieszy się coraz większą popularnością dzięki licznymwalorom przyrodniczym, kulturalnym i rekreacyjnym, co sprzyja rozwojowitransgranicznej turystyki oraz wymianie doświadczeń. Zarówno powiatwodzisławski, jak i ziemia karwińska dysponują ciekawą bazą turystyczno-rekreacyjną,malowniczym krajobrazem oraz wielością obiektów zabytkowych,które warto zobaczyć.Urozmaicona rzeźba terenu oraz atrakcyjnie usytuowane trasy roweroweczynią powiat wodzisławski idealnym miejscem do odpoczynku, a takżeaktywnego spędzania wolnego czasu. Piękne lasy, wzgórza oraz malowniczo położone jeziorka stanowiądla mieszkańców powiatu wodzisławskiego doskonałe miejsce dla organizowania pieszych wycieczek,jak i coraz popularniejszych rajdów rowerowych.Z prawdziwą przyjemnością prezentuję Państwu niniejszy przewodnik, który w sposób niezwykle ciekawyi wnikliwy ukazuje polsko-czeskie atrakcje turystyczne oraz miejsca godne odwiedzenia. Trafnei bogate opisy opatrzone są pięknymi, profesjonalnymi fotografiami.Pragnę Państwa zachęcić do przekraczania granic, a tym samym odkrywania pięknych miejsc ujętychw przewodniku i zainspirować do krajoznawczej wędrówki szlakiem polsko-czeskiego pogranicza. Mamnadzieję, że to wydanie przybliży Państwu nasz region, będący doskonałym miejscem spędzania wolnegoczasu i wypoczynku.Zapraszam do zwiedzania powiatu!Tadeusz SkatułaStarosta Powiatu WodzisławskiegoDrodzy turyści,cieszę się, że przekroczyć granicę i odkrywać piękno Czech i Polski możemyobecnie dzięki układowi z Schengen w dowolnym momencie, a żeby poznaćciekawe miejsca możemy się wybrać nie tylko samochodem, ale również rowerem,pieszo lub nawet łódką.Miłośnicy turystyki rowerowej mogą skorzystać z międzynarodowej ścieżki,która przebiega z Raciborza przez Krzyżanowice i Bogumin, Lutynię Dolną,Karwinę do Chotěbuza odwiedzając przy okazji wiele ciekawych miejsc. Abyzagrać w Adventure Golf mogą Państwo przyjechać do nas do Bogumina. Odnajdągo Państwo tuż obok krytego nowoczesnego basenu z 45 metrową zjeżdżalnią, z jacuzzi i saunami.Obok niego stoi wyjątkowy Pensjonat w Wieży, który powstał w wyniku adaptacji starej wieży ciśnień.Pensjonat oferuje niezwykłe zakwaterowanie oraz restaurację z widokiem, z której widok rozciągasię aż do Polski.Miłośników przyrody z pewnością zachwyci ścieżka edukacyjna meandrami Odry, które ze względu naunikalną faunę i florę są pomnikiem przyrody. Prawie ośmiokilometrowy odcinek rzeki zaczyna się odprzejścia granicznego Bogumin-Chałupki i wije się do zbiegu rzeki Odry z Olzą. Okolica rzeki i jej korytajest atrakcyjna nie tylko dla miłośników przyrody, ale także dla miłośników sportów wodnych. Dla nichdziała w obrębie Starego Bogumina od lipca do września wypożyczalnia łódek, co sprawia, że Odrą spływająrocznie setki osób. Może Państwo będą wśród nich.W Boguminie mogą Państwo zapoznać się również z historią. Na przykład w bunkrze piechoty znajdujesię muzeum z eksponatami. Mogą Was również ująć neogotyckie budynki z czerwonej cegły. Tylko tycho charakterze sakralnym w Boguminie mamy aż dziesięć.Życzę Wam bezpiecznej podróży i interesujących odkryć!Petr VíchaBurmistrz Bogumina

Vážení čtenáři!Česko-polské pohraničí se těší čím dál tím větší oblibě především díky krásnépřírodě a řadě kulturních i rekreačních možností. To přispívá jak k rozvojipřeshraniční turistiky, tak k výměně zkušeností. Stejně jako wodzislawský, taki karvinský okres nabízí turistům řadu aktraktivních míst s malebnou krajinoua velkým množstvím památek, které stojí za to navštívit.Různorodý terén a vhodně umístěné cyklotrasy dělají z wodzislawského okresuideální kraj nejen k odpočinku, ale i aktivnímu trávení volného času. Pěkné lesya kopce spolu s malebnými jezírky jsou pro obyvatele wodzislawského okresuskvělou lokalitou k procházkám a ke stále oblíbenějším cyklovýletům.S radostí vám představuji tohoto průvodce, který zajímavým způsobem představuje turisticky atraktivníoblast polsko-českého pohraničí a další místa vhodná k návštěvě. Každé z nich je podrobně popsánoa doplněno profesionálními fotografiemi.Na závěr nezbývá než vás vyzvat, abyste neváhali překročit hranice a za pomoci tohoto průvodce sevydali navštívit zajímavá místa polsko-českého pohraničí. Doufám, že vám průvodce přiblíží krásynašeho regionu a navnadí vás, abyste zde strávili svůj volný čas.Srdečně vás zvu k návštěvě!Tadeusz Skatułastarosta okresu WodzisławMilí turisté,těší mě, že překračovat hranice a objevovat krásy Česka i Polska můžemeteď díky tzv. Schengenské dohodě kdykoliv nás napadne. A za poznánímzajímavých míst můžete vyrazit kromě auta také na kole, pěšky anebodokonce i v lodi.Milovníci cyklistiky si mohou projet novou mezinárodní cyklotrasu z Ratibořepřes Krzyżanowice, Bohumín, Dolní Lutyni, Karvinou až do Chotěbuzea navštívit přitom spoustu zajímavých míst. Za adventure golfem můžetevyrazit třeba k nám do Bohumína. Najdete ho u moderního krytého bazénuse 45metrovým tobogánem, vířivkami a saunami. A hned vedle něj stojí unikátní Penzion ve věži, kterývznikl rekonstrukcí starého vodojemu. V penzionu najdete netradiční ubytování i posezení v restauracis vyhlídkou, odkud je vidět až do Polska.Milovníky přírody určitě nadchne procházka naučnou stezkou meandrů řeky Odry, které jsou díkyunikátní fauně a flóře přírodní památkou. Téměř osmikilometrový úsek řeky začíná u hraničníhopřechodu Bohumín-Chałupki a vine se až k soutoku Odry s Olší. Okolí řeky a její koryto je atraktivní nejenpro milovníky přírody, ale také pro vodáky. Pro ně funguje ve Starém Bohumíně od července do zářípůjčovna lodí, díky níž Odru ročně splují stovky lidí. Možná i vy budete patřit mezi ně.V Bohumíně můžete zabrouzdat i do historie. Třeba ve vojenském pěchotním srubu najdete muzeums dobovými exponáty. Anebo vás nadchnou novogotické stavby z červených cihel. Jen těch sakrálníchmáme v Bohumíně téměř deset.Přeji Vám šťastnou cestu a zajímavé objevy!Petr Víchastarosta Bohumína

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝGOŁKOWICEGODÓWRozpoczynając wycieczkę odprzejścia granicznego w Gołkowicach-Zawadzie,kierujemy sięgłówną drogą w stronę centrumGołkowic. Tutaj mijamy drewnianykościół pw. św. Anny. Aby ominąćdrogowy ruch najlepiej skierowaćsię w stronę Głębocza. Tam, wjeżdżającdo lasu „Sośni” malowniczymiścieżkami dojedziemy do „KaraskowychStawów”, gdzie możnaodpocząć z dala od codziennegozgiełku. Stamtąd warto skierowaćsię w stronę Borowicy - „dzielnicy”Gołkowic, odsuniętej nieco odcentrum, ale jakże urokliwej, leżącejw pobliżu rzeki Szotkówki i stawówrybnych. Od Borowicy dojedziemyz powrotem na Głębocz.Tam warto wjechać na polanę lasuzwanego Podgórnik na granicyz Godowem. Jest to idealne miejscedo odpoczynku. Tutaj możnarozpalić ognisko – w miejscu specjalniedo tego przeznaczonym,zobaczyć resztki starej strzelnicy,pospacerować po lesie. Dla dzieci,ale również i dorosłych, atrakcjąjest tor rowerowy z przeszkodami.Od Kościoła Św. Anny możnaskręcić w ul. Dębina. Na jej końcuznajduje się gródek stożkowy –pozostałość po średniowiecznymgrodzie.Náš výlet zahájíme na hraničnímpřechodu Gołkowice-Závada,odtud se vydáme po hlavní silnicisměrem do centra Gołkowic. Zdemineme dřevěný kostel sv. Anny.Silničnímu provozu se vyhnemetak, že pojedeme směrem naGłębocz. Tam vjedeme do lesa Sośnia malebnými stezkami přijedemeke Karaskowým rybníkům, kdesi můžeme odpočinout daleko odkaždodenního shonu. Odtamtuddoporučujeme vydat se do Borowice- čtvrti Gołkowic, poněkud vzdálenéod centra, ale velmi malebné,ležící v blízkosti řeky Szotkówkia rybníků. Z Borowice se vrátímezpět do Głębocze. Tam si v lese zvanémPodgórnik zajedeme na lesnípaseku na hranici s Godowem. Jeto ideální místo pro odpočinek.Můžeme zde na vyhrazeném místěrozdělat oheň, prohlédnout sizbytky staré střelnice, projít se polese. Pro děti, ale nejen pro ně, jemístní atrakcí cyklistická trať s překážkami.U kostela sv. Anny můžeme odbočitdo ul. Dębina. Na jejím konci senachází opevněné sídlo typu motte– zbytek středověké tvrze.We start our trip at the bordercrossing in Gołkowice-Zawada, taking the main road tothe center of Gołkowice, wherewe pass the wooden church of St.Anna. In order to bypass traffic, thebest choice is to head for Głębocz.There, we enter the Sośni pineforest, and then picturesque pathstake us to the Karaskowe Stawyponds, a place to relax and getaway from the hustle of everydaylife. A good idea for the next stop isBorowica, an enchanting “district”of Gołkowice, located a littleaway from the center, next to theSzotkówka river and fish ponds.From Borowica, we can go backto Głębocz, where we should stopat the Podgórnik forest clearingadjacent to Godów. It is a perfectplace to take a break, builda campfire in the designated area,see the remains of an old shootingrange and take a walk in the forest.Both children and adults alike canenjoy a bike obstacle course.Once we reach the church of St.Anne, we can turn onto Dębinastreet. At the end of the street, wecan find the remains of a medievalmotte-and-bailey castle.Gołkowice znajdowały się na trasie szlaku książęcego biegnącegoz Raciborza do Cieszyna, a wystawiane tutaj dokumenty książęceświadczą o tym, że miejscowość ta została wybrana przez władcęna miejsce postoju. Istniały tutaj grody użytkowane w różnychokresach czasu. Po dzień dzisiejszy w dolinie rzeki Piotrówkizachowały się pozostałości po wczesnośredniowiecznym grodzie(VII-IX wiek) i gródku stożkowatym. Badania archeologicznewykazały także pozostałości i zabytki z okresu epoki kamieniai epoki brązu, a także fragmenty ceramiki z czasów wpływówrzymskich i wczesnośredniowiecznych.Z Gołkowic pochodzi znany aktor Marian Dziędziel, znany m.in.z filmów „Wesele” czy „Dom zły”.33

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝGołkowice ležely na trase knížecí stezkyz Ratiboře do Těšína. Knížecí dokumenty,které jsou zde vystaveny, vypovídajío tom, že vládce si tuto obec vybral jakomísto odpočinku během cesty. Byla zdehradiště, obývaná v různých obdobích.Dodnes se v údolí řeky Petrůvky zachovalyzbytky raně středověkého hradiště(7.-9. století) a opevněného sídla typumotte. Archeologický průzkum vykázaltaké zbytky a památky z doby kamennéa bronzové, byly nalezeny také kouskykeramiky z období římského vlivua raného středověku.Z Gołkowic pochází známý herec MarianDziędziel, známý mj. z filmu „Wesele“(Svatba) nebo „Dom zły“ (Dům hrůzy).Gołkowice is located along the formerprincely route between Racibórz andCieszyn. The available prince’s documentsindicate that the ruler chose thisvillage as a stopping place. It was alsothe location of castles used in differentperiods. We can find the remains of anearly medieval castle (7th/9th century)and a motte-and-bailey castle in thePiotrówka river valley. Archeologistsalso discovered remains and monumentsfrom the Stone Age and theBronze Age as well as pieces of ceramicsfrom the Roman times and earlyMiddle Ages.Gołkowice is the birthplace of MarianDziędziel, a well-known Polish actorwho starred in Wesele [The Wedding]and Dom Zły [The Dark House], amongothers.Drewniany kościół p.w. Św. Anny w Gołkowicach /Dřevěný kostel ve. jm. Svaté Anny v Golkovicích /The wooden church of St. Anne in Gołkowice

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝSKRBEŃSKOGołkowic udajemy się do sąsiedniejwsi Skrbeńsko. TutajZwarto zwrócić uwagę na budynekszkoły pochodzący z początkuXX wieku. Ze Skrbeńska możnaprzejść starym pieszym przejściemgranicznym do czeskichPietrowic. Wracając ze Skrbeńskado Gołkowic można skręcić w ul.Zieloną i tam dojechać do WiejskiegoOśrodka Kultury, przy którymznajduje się plac zabaw orazmiejsce do odpoczynku.Gołkowic se vydáme do sousednívsi Skrbeńsko. Zde siZmůžeme všimnout školní budovypocházející z počátku 0. století.Ze Skrbeńska můžeme starýmpěším hraničním přechodem přejítdo českých Petrovic. Při návratu zeSkrbeńska do Gołkowic můžemeodbočit do Zieloné ulice a zajet si kvesnickému kulturnímu středisku,u kterého najdeme dětské hřiště amísto pro odpočinek.After leaving Gołkowice, we goto the neighboring village ofSkrbeńsko. One noteworthy sightis a school building from early0th century. From Skrbeńsko, wecan take an old pedestrian bordercrossing to Petrovice in the CzechRepublic. While returning fromSkrbeńsko to Gołkowice, we canturn onto Zielona street and arriveat the Rural Center of Culture,which offers a playground anda place to relax.GODÓWKolejną miejscowością jeststolica gminy – Godów. W centrumwsi znajdują się ruiny staregodworku i resztki zabudowańgospodarczych, których ostatnimiwłaścicielami byli Larisch-Moenischowiez Karwiny. Tutaj możnaodpocząć w przylegającym dodworku parku, w którym w chwiliobecnej mieści się plac zabaw dladzieci. Tutaj mieści się także jedenz kilku pomników przyrody - topola.Warto zwrócić uwagę także nakościół pochodzący z 1930 r.Godów położny jest w dolinieczterech rzek: Piotówki, Olzy, Szotkówkii Leśnicy, dzięki czemu jestidealnym terenem rekreacyjnym.Za budynkiem Urzędu Gminyznajduje się nowo wybudowanykompleks sportowo-rekreacyjny,gdzie można spędzić czas grającw piłkę nożną, piłkę siatkową,skorzystać z skate-parku oraz małejścianki wspinaczkowej.Korty tenisowe „La Mirage” w Skrzyszowie /Tenisové kurty „La Mirage” v Skrzyszowie /The ”La Mirage” courts in Skrzyszów55

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝOd obiektu polną drogą można dotrzeć na brzeg rzeki Piotrówki. Warto pojechać dalej tą piękną i malownicząścieżką, którą dojedziemy do Łazisk. Po drodze zobaczymy miejsce, w którym Piotrówka wpada do Olzy. Możemysię tam zatrzymać i odpocząć na przybrzeżnych kamieniach, a nawet przejść na drugą, czeską stronę rzeki i tam nażwirowej plaży zorganizować piknik. Tą ścieżką warto pojechać nie tylko ze względu na bliskość rzeki, ale równieża może i przede wszystkim ze względu na walory krajobrazowe i przyrodnicze. Ścieżka ta zachwyca także amatorównordic walking.Jadąc główną drogą z centrum Godowa do Łazisk warto zwrócić uwagę na budynek dworca kolejowego oraz stojącynieopodal pomnik Powstańców Śląskich. Natomiast kierując się z stronę Skrzyszowa możemy skręcić w ul. Leśną,gdzie dojeżdżając do końca drogi dostaniemy się do gospodarstwa agroturystycznego „Jeleń”. Tutaj można zobaczyćpiękne okazy jeleni kanadyjskich. Do gospodarstwa można również dojechać leśną ścieżką od strony Głębocza.Dla amatorów tenisa ziemnego dostępne są korty tenisowe przy głównej drodze z Godowa do Skrzyszowa. Tutajmożna nie tylko pograć w tenisa, ale również obejrzeć powiatowe turnieje tenisowe czy zorganizować ogniskolub inną imprezę. Chcąc dojechać do Skrzyszowa warto wybrać ścieżkę z Głębocza przez las „Sośni” ze względu napięknie ukształtowane tereny oraz wartości krajobrazowe i przyrodnicze.Další obcí je hlavní obec gminy - Godów. V centruvesnice se nachází zřícenina starého palácea zbytky hospodářských budov, jejichž poslednímimajiteli byla rodina Larisch-Moenichů z Karviné.Zde si můžeme odpočinout v parku, který sousedís palácem. V parku bylo nyní zřízeno také dětskéhřiště. Najdeme zde také jednu z několika přírodníchpamátek – starý topol. Za pozornost stojí také kostel,který pochází z roku 1930.Gminou Godów protékají 4 řeky - Petrůvka, Olše,Szotkówka a Leśnica. Díky tomu je v údolích těchtořek zde spousta krásných rekreačních míst.Za budovou obecního úřadu se nachází nově postavenýsportovně rekreační areál, kde lidé mohou strávitvolný čas hraním kopané a volejbalu, využít skateparka malou horolezeckou stěnu. Kolem objektuvede polní cesta, kterou se můžeme dostat na břehřeky Petrůvky. Pojedeme-li touto krásnou a malebnoustezkou dále, přivede nás do Łazisk. Cestou uvidímemísto, kde se Petrůvka vlévá do Olše. Můžemese tam zastavit a odpočinout si na kamenech u břehunebo dokonce přejít na druhý, český břeh řekya udělat si tam piknik na štěrkové pláži. Tuto stezkudoporučujeme nejen pro blízkost řeky, ale také,a možná především, kvůli krajinným a přírodnímhodnotám. Tato stezka uchvátí také příznivce NordicWalkingu.Když pojedeme po hlavní silnici z centra Godowado Łazisk, všimněme si budovy železničního nádražía opodál stojícího památníku slezských povstalců.Pojedeme-li směrem na Skrzyszów, můžeme odbočitdo Leśné ulice, na jejímž konci se rozkládá agroturistickáfarma „Jeleń“. Můžeme zde vidět krásnéexempláře kanadských jelenů. Na farmu můžemepřijet také lesní stezkou z Głębocze.The next location is Godów, the capital of this commune.The village center features the ruins of an oldmanor house and the remains of outbuildings, lastowned by the Larisch-Moenich family from Karvina.The manor house is next to a park, where we can restand where children can have fun at the playground.There are also several natural monuments, includinga poplar. Another noteworthy sight is a church builtin 1930.Godów offers beautiful leisure areas in the valleys offour rivers that cross the village: Piotrówka, Olza, Szotkówka,and Leśnica.Behind the Commune Office building there is a sportsand recreation center, where we can play football andvolleyball or enjoy the skatepark and a small climbingwall. From there, we can take a dirt road to thePiotrówka river bank. If we continue riding this beautifulscenic road, we arrive in Łaziska. The Piotrówkariver flows into the Olza river at a certain point alongthis route. We can stop and rest on the riverside rocksor even cross the river to the Czech Republic and havea picnic on the gravel beach there. This path is worthtaking not only because of the nearby river, but also– or above all – because of its landscape and naturalfeatures. It is also very popular among Nordic walkingenthusiasts.While riding along the main road from the center ofGodów to Łaziska, we should notice the train stationbuilding and the nearby memorial to the Silesian Insurgents.If we ride towards Skrzyszów, we can turnonto Leśna street to the Jeleń agritourism farm at theend of the road. It boasts beautiful Canadian deerspecimens. We can also arrive at that farm by taking aforest track from Głębocz.6

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝPro příznivce tenisu byly u hlavní silnice z Godowado Skrzyszowa postaveny tenisové kurty. Zde simůžeme nejen zahrát tenis, ale podívat se také naokresní tenisové turnaje, uspořádat táborák nebojinou akci.Chceme-li si zajet do Skrzyszowa, doporučujemezvolit si stezku z Głębocze lesem „Sośni“ kvůli pěkněutvářenému terénu a krajinným a přírodním hodnotám.Tennis lovers should visit courts located next to themain road between Godów and Skrzyszów. They cannot only play tennis, but also watch district tennistournaments, have a campfire or organize a party.When going to Skrzyszów, we should take the routefrom Głębocz through the Sośni forest due to itsbeautiful lay of the land, landscape and natural features.Z Godowa pochodzi jeden z czołowych polskich aktorów FranciszekPieczka, znany głównie z ról Gustlika w serialu „Czterej pancerni i pies” i Św.Piotra w „Quo vadis”.Z Godowa pochází z jeden z předních polských herců Franciszek Pieczka,známý rolí Gustlíka v seriálu „Czterej pancerni i pies“ (Čtyři z tanku a pes)nebo rolí sv. Petra ve filmu „Quo Vadis”.Godów is the birthplace of Franciszek Pieczka, one of the leading Polishactors, famous for portraying Gustlik in the Czterej Pancerni I Pies [FourTank-Men And a Dog] TV series and St. Peter in Quo Vadis.SKRZYSZÓWSkrzyszów to największa miejscowośćgminy Godów. Tutajnajlepszym terenem rekreacyjnymjest las graniczący z Godowem,ciągnący się aż do Szotkowic.Do Skrzyszowa można dojechaćgłówną drogą, ale warto polecićtutaj drogę przez las „Sośni”, dziękiczemu spędzamy więcej czasu nałonie natury, możemy podziwiaćflorę i faunę. Jest to też lubianyteren przez amatorów nordic walking.Wyjeżdżając z lasu możemypojechać nową drogą w stronęKatowickiej Strefy Ekonomiczneji stamtąd bocznymi drogamidojechać do centrum wsi. Tutajwarto wstąpić do kościoła św.Michała Archanioła aby zobaczyćsłynne rzeźby. W ścisłym centrummożna odpocząć na placu zabaw,bądź skorzystać z usług OśrodkaKultury.Skrzyszów to největší obecv gmině Godów. Nejlepšímrekreačním územím je zde les nahranici s Godowem, který se rozkládáaž do Szotkowic. Do Skrzyszowamůžeme přijet po hlavní silnici, alemůžeme zde doporučit cestu přesles Sośni, díky které strávíme vícečasu v přírodě a můžeme pozorovatflóru a faunu. Je to oblast oblíbenáu příznivců Nordic Walkingu.Po vyjetí z lesa můžeme pokračovatpo nové silnici směrem ke Katovickéekonomické zóně a odtamtudvedlejšími silnicemi přijet do centravesnice. Zde doporučujeme navštívitkostel sv. Michala Archandělaa prohlédnout si proslulé sochy.Přímo v centru si můžeme odpočinoutna dětském hřišti nebo využítslužeb kulturního střediska.Skrzyszów is the largest villageof the Godów commune. Thebest place to relax is the forest thatstretches between Godów andSzotkowice. Skrzyszów can be accessedvia the main road but thosewho wish to spend more time inthe bosom of nature, enjoyingflora and fauna, should choose theroute through the Sośni forest. Thisarea is also popular among Nordicwalkers. If we leave the forest, takethe new road to the Katowice SpecialEconomic Zone, and then uselocal side roads, we will arrive atthe center of the village. There, wecan see famous sculptures in thechurch of St. Michael the Archangel.When in the heart of the village, wecan relax at the playground or visitthe Center of Culture.77

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝKROSTOSZOWICE, PODBUCZEJadąc drogą z Godowa w kierunkuŁazisk możemy skręcićw prawo na boczną ulicę Olszyńskąi tam, wśród pól, lasu i rzekidojechać do najmniejszej miejscowościgminy Godów – Podbucza.Miejscowość ta charakteryzujesię tradycjami rolniczymi, co jestcoraz rzadziej spotykane w dzisiejszychczasach na tym terenie.Z Podbucza możemy skierowaćsię do sąsiedniej miejscowości,a mianowicie Krostoszowic. Wartoudać się na teren boiska sportowegoKS Inter Krostoszowice naul. Szybowej. Tam, na ogromnejprzestrzeni, oddalonej od głównejulicy funkcjonuje Ośrodek SportówKonnych MUSTANG należącydo Stowarzyszenia Hodowcówi Miłośników Koni MUSTANG. Tutajmożna nie tylko skorzystać z lekcjijazdy konnej, ale także spędzićczas na spacerach po lesie. Są tuteż świetne tereny do uprawianianordic walking. Po wcześniejszymuzgodnieniu z Zarządem Stowarzyszeniaistnieje możliwość organizacjiognisk czy innych spotkań.Stowarzyszenie organizuje coroczniePokaz Konia Śląskiego – typowąimprezę dla miłośników konii jeździectwa.Cestou po silnici z Godowa doŁazisk můžeme odbočit dopravana vedlejší ulici Olszyńskou a poní zajet, přes pole, lesy a řeku, aždo nejmenší obce v gmině Godów- Podbucze. Tato obec se vyznačujezemědělskými tradicemi, což jev dnešních dobách v této oblastistále vzácnější. Z Podbucze semůžeme vydat do sousední obceKrostoszowice. Doporučujemenávštěvu areálu sportovního hřištěKS Inter Krostoszowice v Szybowéulici. V rozlehlém areálu, daleko odhlavní silnice zde funguje Jezdeckéstředisko MUSTANG, které patříSpolku chovatelů a milovníků koníMUSTANG. Zde si můžeme nejenvyzkoušet jízdu na koni, ale takéstrávit čas procházkami po lese.Je zde výborné území pro NordicWalking. Po předchozí dohoděs vedením Spolku zde můžemeuspořádat táborák nebo jinou akci.Spolek pořádá každoroční Přehlídkuslezských koní – tradiční akcipro milovníky koní a jezdectví.On the way from Godów toŁaziska, we can turn right ontoOlszyńska side street, and then ridealong the fields, forest and river toarrive in Podbucze, the smallestvillage in the Godów commune.Podbucze is a village of agriculturaltradition, which is quite rare in thisregion nowadays. From there, wecan go to the neighboring village,i.e. Krostoszowice. One interestinglocation is the premises ofthe KS Inter Krostoszowice sportsclub at Szybowa street. This largefacility, located away from themain street, is home to the MUS-TANG Horse Sports Center, ownedby Stowarzyszenie Hodowcówi Miłośników Koni MUSTANG [MUS-TANG Association of Horse Breedersand Lovers]. There, we can signup for horseback riding lessons ortake a walk in the forest. It is alsoa great place for Nordic walking.In addition, we can make arrangementswith the management ofthe association to have a campfireor a meeting. The association organizesthe annual Silesian HorseShow, a typical event for horse andriding lovers.Atutem Krostoszowic jest komplekssportowy Orlik 01 – idealne miejscedo uprawiania sportu – piłki nożnej,siatkówki czy koszykówki. / VýhodouKrostoszowic je také sportovní areálOrlik 01, který je ideálním místempro sportování: lze si zde zahrát fotbal,volejbal nebo basketbal. / The advantageof Krostoszowice is the Orlik 01sports complex, a perfect place to playsports such as football, volleyball andbasketball.8

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝŁAZISKAŁaziskach mieści się jedenW z najważniejszych, najbardziejznanych i jedyny z niewielutego typu zabytków w Polsce,a mianowicie drewniany kościółpw. Wszystkich Świętych. Dojeżdżającdo niego od strony Godowamożna odpocząć w pięknie zagospodarowanym,choć niewielkimparku, mieszczącym się przy głównejdrodze. Tutaj mieści się takżekort tenisowy oraz plac zabaw dladzieci. Warto tutaj wstąpić choćbyze względu na przepiękny drzewostan.Jadąc w kierunku Gorzyczek skręcamyw ul. Wierzniowicką, któraprowadzi do przejścia granicznegoz czeskimi Wierzniowicami. Kierującsię nieco w kierunku Godowai jadąc wzdłuż byłej granicy dojedziemynad brzegi Olzy. Na skrajulasu w Łaziskach, przy granicyz Gorzyczkami, odsunięta niecood głównej drogi przelotowej, stoiprzepiękna, romantyczna leśniczówka,pochodząca prawdopodobniez początku XX wieku. Stądmożemy zawrócić i skierować sięleśną ścieżką w stronę Podbucza.Przy głównej drodze z Łazisk doGorzyc stoi, często niezauważana,szafkowa kapliczka z wyobrażeniemMatki Boskiej Częstochowskiej.Jak głosi legenda w miejscutym spłonął kiedyś dom, a w jegopłomieniach zginęło dziecko. Jakmówią mieszkańcy wsi, w okolicach„Obrozka” czasami straszy.Łaziskách se nachází jednaV z nejdůležitějších a nejznámějšíchpamátek svého druhu v Polsku,jakých je již jen málo: dřevěný kostelVšech svatých. Pokud k němupřijedeme z Godowa, můžeme siodpočinout v pěkně zařízeném,i když nevelkém parku u hlavnísilnice. Je zde také tenisový kurta dětské hřiště. Doporučujemejeho návštěvu už kvůli překrásnýmstromům.Pojedeme-li směrem do Gorzyczek,odbočíme do Wierzniowickéulice, která vede k hraničnímupřechodu do českých Věřňovic.Vydáme-li více směrem na Godówa pojedeme podél bývalé hranice,dostaneme se k břehům Olše.Na okraji lesa v Łaziskách, u hranics Gorzyczkami, trochu dál od hlavnísilnice, stojí nádherná, romantickáhájenka, pocházející pravděpodobněz počátku 0. století. Odtudse můžeme vrátit a vydat se lesnístezkou do Podbucze.U hlavní silnice z Łazisk do Gorzycstojí, často nepovšimnutá, výklenkovákaple s obrazem Matky BožíČenstochovské. Podle pověsti natomto místě kdysi shořel důma v plamenech zahynulo dítě. Obyvatelévsi říkají, že v okolí „Obrozka”občas straší.Łaziska is home to the woodenchurch of All Saints, one of themost important and famous monumentsof this type, with only a fewfound in Poland. When riding fromGodów, we can stop and relax in abeautiful small park near the mainroad, which also features a tenniscourt and a playground. Amongthe reasons to stop in that park isits wonderful tree stand.On the way to Gorzyczki, we canturn onto Wierzniowicka street,which ends at the border crossingin Vernovice, Czech Republic. If wethen ride towards Godów alongthe former border, we will arrive atthe Olza river bank.At the edge of the forest in Łaziska,right next to Gorzyczki and a littleaway from the main road, is a beautifulromantic forester’s lodge, datingback probably to the early 0thcentury. After visiting this place, wecan turn back and take the foresttrack towards Podbucze.Next to the main road betweenŁaziska and Gorzyce, is a rarelyused cabinet shrine with an imageof Our Lady of Częstochowa.Legend has it that a house burneddown in this place and with it – achild. The villagers claim that thearea surrounding the shrine ishaunted.Podczas II wojny światowej do kościoła wpadł pocisk artyleryjski, powodując duży otwór w jednej ze ścian. Mimo żebył w pełni sprawny, nie eksplodował. W podziękowaniu Opatrzności Bożej, za ocalenie kościoła, owy otwór zaszklono,a na szkle namalowano Oko Opatrzności Bożej.Za . světové války vletěl do kostela dělostřelecký granát, který přitom prorazil otvor do jedné ze stěn. I když nebylpoškozen, nevybuchl. Jako poděkování Boží prozřetelnosti za záchranu kostela byl tento otvor zasklen a na skle bylonamalováno oko Boží prozřetelnosti.During World War II, an artillery shell hit the church, making a large hole in one of the walls. Though the shell wasfunctional, it did not explode. To thank the Divine Providence for saving the church, the hole was filled with glass andthe Eye of Providence was painted on it.99

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝNiedaleko wspomnianej kapliczki znajdowałasię kiedyś nieistniejąca dzisiajosada zwana Zimną Wodą lub ZimnąWódką. Legenda głosi, że mieszkańcywarowni prowadzili hulaszczy i grzesznytryb życia, dlatego za karę rycerzezostali wytępieni, a ich warowniezapadły się pod ziemię. O podobnychhistoriach opowiadają równieżmieszkańcy innych miejscowościpowiatu, np. w Gorzyczkach mówisię o zapadłym zamku na Wiesiodce,w Czyżowicach o Czaczy, a w Lubomio Kotówce.Nedaleko zmíněné kaple kdysi stávaladnes již neexistující tvrz nazývaná ZimnaWoda nebo Zimna Wódka. Pověstvypráví, že její obyvatelé rozmařilýa prostopášný způsob života, zdejšírytíři byli proto zahubeni a jejich tvrzse propadla do země. Podobné historkyvyprávějí také obyvatelé jinýchobcí v okrese, např. v Gorzyczkách sevypráví o hradu na Wiesiodce, kterýse propadl, v Czyżowicích o Czaczya v Lubomi o Kotówce.Near the above-mentioned shrine,there used to be a settlement calledZimna Woda or Zimna Wódka, whichis now gone. Legend has it that theresidents of this stronghold lived a riotousand sinful life, for which they werepunished – all knights were killed andtheir stronghold disappeared withouta trace. Similar stories can be heardfrom the inhabitants of other villagesin this district, e.g. people from Gorzyczkitalk about a godforsaken castleon Wiesiodka, in Czyżowice we canhear about Cza-Cza, while in Lubomia– about Kotówka.Drewniany Kościół pw. Wszystkich Świętych w Łaziskach/Dřevěný kostel Všech svatých v Łaziskach /The wooden church of All Saints in Łaziska10

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝGORZYCZKIGORZYCEWjeżdżając do Gorzyczek odstrony Łazisk przejeżdżamyprzez las – świetne miejsce dlamiłośników grzybobrania. Jadącdalej przy ładnej pogodzie możnazobaczyć rydułtowską hałdę „Szarlota”.Boczne, często polne drogi sąidealnym miejscem do uprawianiatakich sportów jak jogging, nordicwalking czy też do spacerowania.Když vjíždíme do Gorzyczeksměrem od Łazisk, projíždímelesem – výborné místo pro příznivcehoubaření. Pojedeme-li dál,za pěkného počasí můžeme spatřitrydułtowskou haldu „Szarlota”.Vedlejší silnice a polní cesty jsouideálním místem na pěstovánítakových sportů jako je jogging,Nordic Walking nebo procházky.While riding to Gorzyczki fromŁaziska, we cross a forestwhich is great for mushroom picking.If the weather is good, we canlater notice the Szarlota slag heapin Rydułtowy. The local side roads(often dirt roads) are a perfectplace for sports like jogging andNordic walking or for simply takinga walk.W Gorzyczkach istnieje również grodzisko średniowieczne – gródek typu stożkowatego. Według opowiadań stałtu kiedyś zamek, który – podobnie jak w sąsiednich Łaziskach – zapadł się pod ziemię z powodu hulaszczegoi rozrywkowego życia jego mieszkańców.V Gorzyczkách je také středověké hradiště – opevněné sídlo typu motte. Podle pověstí zde kdysi stával hrad, kterýse podobně jako tvrz v nedalekých Łaziskach, propadl do země kvůli hýřivému a rozmařilému způsobu života jehoobyvatel.Gorzyczki is also home to a medieval fortified settlement (motte-and-bailey type). Storytellers claim that thereused to be a castle here which, similarly to the one in nearby Łaziska, disappeared without a trace as a result of itsresidents’ riotous and fun-loving life.Skręcając w ul. Wiejską koniecznienależy zatrzymać sięprzy malutkiej lodziarni, któraw okresie letnim serwuje wyśmienitelody włoskie – codzienniew innym smaku. Na końcutej ulicy znajduje się największaw powiecie, pełnowymiarowahala sportowa. W jej sąsiedztwiefunkcjonuje mini boisko z bieżniąoraz ogólnodostępny plac zabaw.Nieco dalej znajdują się równieżresztki zabudowań dworsko-folwarcznychz parkiem, w którychskład wchodzą: stajnie – aktualniechlewnie, „Pałacyk” – dawna siedzibawłaścicieli znajduje się w parkukrajobrazowym- aktualnie mieścisię w nim Dom Dziecka, a także„Dom Rycerski” – w chwili obecnejzagospodarowany na budynekmieszkalny. Dalej ulica Wiejskaprowadzi piękną drogą, wśród pól,do Uchylska.Po odbočení do ul. Wiejska je třebase povinně zastavit u malého zmrzlinovéhostánku, který v létě nabízívynikající italskou zmrzlinu – každýden s jinou příchutí. Na konci tétoulice se nachází největší, standardnísportovní hala v okrese. Vedlení funguje minihřiště s běžeckoudráhou a dětské hřiště přístupnépro veřejnost. O kousek dál senacházejí také zbytky palácovýcha hospodářských budov s parkem,mezi které patří: stáje – nyní chlévy,„Pałacyk“ (Zámeček) – bývalésídlo majitelů leží v krajinném parku– dne je v něm Dětský domov,dále „Dom Rycerski“ (Rytířský dům)- dnes adaptovaný pro obytnéúčely. Ulice Wiejska pak pokračujeuprostřed polí pěknou cestou doUchylska.If we turn onto Wiejska street, wemust stop at a small ice cream parlor,which sells delicious soft serveice cream during the summer (adifferent flavor every day). The fullsizesports hall located at the endof that street is the largest one inthe district. It is right next to a smallfield with a running track as well asa playground available to the public.A bit further down the road,we can find the remains of manorbuildings with a park, including:stables (now a pigsty), Pałacyk[Little Palace] – former owner’sresidence located in a landscapepark (now home to an orphanage),as well as Dom Rycerski [Knights’House] (now converted into a residentialbuilding). The remainingpart of Wiejska street is a beautifulroad through the fields which endsin Uchylsko.1111

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝPlac zabaw przy PowiatowymDomu Dziecka w Gorzyczkach/Dětské hřiště (Dětský domovv Gorzyczkach) /Playground at the District Children’sHome in GorzyczkiZabytkowe familoki w KoloniiFryderyk / Pamatkove familoky,Kolonia Fryderyk / The historicfactory worker’s tenements inKolonia Fryderyk(fot. W. Langrzyk)12

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝKOLONIA FRYDERYKJadąc ul. Kopalnianą od centrumGorzyczek i skręcając w ul. Spacerowądojedziemy do Kolonii Fryderyk– jednego z najmniejszychsołectw gminy Gorzyce. Tutajmożemy zobaczyć zabytkowe familoki– dawne domy robotniczepracowników nieistniejącej jużkopalni „Friedrich-Schacht” orazdomy urzędnicze – beamtry. Podsamym lasem stoi dawna willa dyrektorakopalni, w której aktualniefunkcjonuje szkoła, oraz przepięknakapliczka, w której odbywają sięnabożeństwa odpustowe. Równieżna skraju lasu można zobaczyćresztki zabudowań kopalni. W samymlesie azyl znajdą grzybiarzeoraz osoby spragnione ciszy i bliskościnatury. Tam też znajduje sięstary kopalniany zbiornik wodny.W okolicy familoków i szkoły funkcjonujądobrze zagospodarowaneplace zabaw dla dzieci.Když pojedeme ulicí Kopalnianaz centra Gorzyczek a odbočímedo ul. Spacerowa, přijedemedo Kolonie Fryderyk - jednohoz nejmenších starostenství gminyGorzyce. Můžeme zde vidětpamátkové familoky – bývalé dělnickédomky zaměstnanců dnesjiž neexistujícího Dolu „Friedrich-Schacht” a tzv. beamtry – úřednickédomy. Těsně u lesa stojí bývalávila ředitele dolu, ve které je dnesškola, a překrásná kaplička, kde sekonají poutní obřady. Na okraji lesamůžeme také spatřit zbytky stavebdolu. V lese najdou útočiště houbařia osoby, které hledají ticho a blízkostpřírody. Leží tam také starádůlní vodní nádrž. V okolí familokůa školy jsou dobře vybavená dětskáhřiště.If we leave the center of Gorzyczkivia Kopalniana street and thenturn onto Spacerowa street, we willarrive in Kolonia Fryderyk, one ofthe smallest villages in the Gorzycecommune. There, we can see historicfactory workers’ tenements(“familoki”), which belonged tothe former Friedrich-Schacht mine,as well as the so-called “Beamterhouses”, where officials used tolive. Right by the forest, we canfind the former mine director’s villa,which is now home to a schooland a beautiful small chapel, whereindulgence services are held. Thereare also the remains of mine buildingsnearby. The forest itself isa haven for mushroom pickers andpeople who seek quiet and closenessto nature. It is also the locationof an old mine reservoir. Thefactory workers’ tenements and theschool are next to well-equippedplaygrounds for children.TURZA ŚLĄSKAWjeżdżając do Turzy Śląskiejścieżką prowadzącą przezlas od strony Kolonii Fryderyk zobaczymyfragment starego korytarzeki Leśnicy – tutaj można się zatrzymaći odpocząć, a jest nawetszansa, żeby zobaczyć zadomowionew tym miejscu bobry. Wyjeżdżającna ul. Kościuszki możemyskręcić w prawo i dojechać doskrzyżowania z ul. Wodzisławską,przy którym znajdują się resztkizabudowań dworskich i folwarcznych.Tutaj też swój „dom” mająbociany. Jadąc dalej ulicą Wodzisławskąw kierunku WodzisławiaBěhem cesty do Turzy Śląské lesnístezkou z Kolonie Fryderyk,uvidíme část starého koryta řekyLeśnica – zde se můžeme zastavita odpočinout si. Budeme-li mítštěstí, uvidíme bobry, kteří se natomto místě usadili. Když dojedemek ul. Kościuszki, můžemezahnout doprava a dojet ke křižovatces ul. Wodzisławskou, kdese nacházejí zbytky palácovýcha hospodářských budov. Zde majísvůj „domov” také čápi. Pojedeme-liWodzisławskou ulicí dálesměrem na Wodzisław Śląski, přijedemek další křižovatce, kde takéuvidíme zbytky palácových a hos-If we enter Turza Śląska via a foresttrack from Kolonia Fryderyk, wecan see a fragment of an old Leśnicariver channel. There, we can stop,relax, and maybe even see beaversthat live in this area. Once onKościuszki street, we can turn rightand arrive at the intersection withWodzisławska street, where we cansee the remains of manor buildingsas well as storks’ “homes”. Afterriding along Wodzisławska streettowards Wodzisław Śląski, we arriveat the next intersection, wherewe can also see the remains ofmanor buildings. There, we shouldturn left and onto Ligonia street to1313

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝGORZYCEścisłym centrum miejscowościznajduje się kilka wartychWuwagi obiektów, m.in. budynekUrzędu Gminy na ul. Kościelnej,sąsiadujący za nim kościół i krzyżepokutne. Za kościołem w budynkuOSP siedzibę ma Wiejski DomKultury, przy którym odbywają sięróżne imprezy i festyny. Najbardziejatrakcyjne, pod względemturystycznym i krajoznawczym,tereny Gorzyc znajdują się w ichpołudniowej części. Najlepiej skorzystaćz bocznych, malowniczychuliczek, tym samym omijającwzmożony ruch na ul. Bogumińskiej.Na ul. Zamkowej znajduje sięzespół pałacowo-parkowy, któregogłównym punktem jest pałac hrabiegod’Arco – aktualnie funkcjonujew nim Wojewódzki OśrodekLecznictwa Odwykowego i ZakładOpiekuńczo-Leczniczy.centru obce se nachází několikV budov, které si zaslouží našipozornost, mj. budova obecníhoúřadu (Urząd Gminy) v ul. Kościelna,vedle stojící kostel a smírčíkříže. Za kostelem v budově hasičskézbrojnice sídlí Vesnický kulturnídům, u kterého se konají různé akcea slavnosti. Nejatraktivnější územíGorzyc z turistického a vlastivědnéhohlediska se nachází v jižní částiobce. Nejlépe se tam dostanemevedlejšími, malebnými uličkami,abychom se vyhnuli intenzivnímuprovozu v Bogumińské ulici. Naul. Zamkowa se nachází palácovýa parkový komplex, jehož středobodemje palác hraběte d’Arco– dnes je v něm sídlo Vojvodskéhostřediska odvykací léčby a Pečovatelskéa léčebné zařízení.There are several noteworthysights at the heart of the village,including the Commune Officebuilding at Kościelna street, theadjacent church and penitentialcrosses. The building of the VoluntaryFire Brigade behind the churchis the headquarters of the RuralCenter of Culture, which organizesvarious events and festivities. Thesouth part of Gorzyce is the mostinteresting from the point of viewof tourism and landscape features.In order to avoid heavy traffic onBogumińska street, the best choiceis to take picturesque side streets.Zamkowa street boasts a palace/park complex, whose focal pointis the palace of count d’Arco – nowadaysthe headquarters of theRegional Center for Detoxificationand Department of Medical Careand Treatment.Jak mówi legenda, w jednym z pomieszczeń pałacu czasami pojawia się duch hrabiego, który w XIX wieku popełniłsamobójstwo. Wtedy ponoć podłoga zaczyna skrzypiec, a drzwi same się otwierają.7 czerwca 011r. do Domu Pomocy Społecznej im. Jana Pawła II w Gorzycach zostały przekazane relikwie OjcaŚwiętego, natomiast 4 lipca 011 r. nastąpiło ich uroczyste przekazanie.Jak vypráví legenda, v jedné z místností paláce se občas zjevuje duch hraběte, který v 19. století spáchal sebevraždu.V takových okamžicích prý začíná vrzat podlaha a dveře se samy otevírají.7. června 011 byly do Domu sociální péče Jana Pavla II. v Gorzycích přivezeny papežovy relikvie a 4. července011 proběhlo jejich slavnostní předání.Legend has it that one of the rooms in the palace is sometimes haunted by the ghost of the count, who committedsuicide in the 19th century. When that happens, the floor allegedly starts to creak and the door come open.On 7 June 011, John Paul II Nursing Home in Gorzyce received the relics of the Holy Father. The official ceremonytook place on 4 July 011.Za budynkiem rozciąga się przepięknypark o powierzchni 100 ha,dlatego też warto zatrzymać siętam na dłuższą chwilę i pospacerowaćmalowniczymi alejkami wśródwielu roślin – również egzotycznych(np. amerykański tulipanowiec,platan).Za palácem se rozkládá překrásnýpark o ploše 100 ha. Můžeme setam zastavit na delší dobu a projítse malebnými alejemi mezi spoustourůzných rostlin, také exotických(např. Liliovník tulipánokvětý,platan).There is a beautiful 100 ha parkbehind the building, so we shouldstop there for longer and takea walk along charming paths withvarious plants, including exoticspecies (e.g. American tulip treeand plane tree).1515

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝW skład zespołu wchodzi takżepałacyk myśliwski, usytuowanyw przeciwnej części parku.Pomimo tego, że niestety popadaw ruinę, to jednak nadal zachwycaswoją architekturą. Za pałacykiemznajdują się obiekty DomuPomocy Społecznej.Warto także wstąpić do GminnegoOśrodka Turystyki, Sportu i Rekreacji„Nautica”. W obiekcie znajdujesię pływalnia, jacuzzi, można skorzystaćz kąpieli solankowej, sauny,groty solnej czy „biczy wodnych”.Na terenie budynku znajduje sięteż mała restauracja, Punkt InformacjiTurystycznej, sklep zoologicznyi z akcesoriami pływackimi.Tutaj swoją siedzibę ma takżeStowarzyszenie LGD MorawskieWrota.Součástí komplexu je také loveckýzámeček, ležící v protilehlé částiparku. I když dnes bohužel začínáchátrat, stále dokáže okouzlit svouarchitekturou. Za zámečkem senacházejí budovy Domu sociálnípéče.Doporučujeme navštívit takéObecní středisko turistiky, sportua rekreace „Nautica”. V objektu senachází bazén a jacuzzi, dále je zdesolná koupel, sauna, solná komoraa „vodní biče”. V budově najdemetaké malou restauraci, turistickouinformaci, obchod s potřebami prochovatele a s plaveckými potřebami.Své sídlo zde má také SpolekLGD Moravská brána.The complex also includes a smallhunter’s palace in the oppositepart of the park. Although it fallsinto ruin, its architecture can stillenrapture. The facilities behind thissmall palace are owned by the NursingHome.Another place worth visiting isthe Nautica Communal Center forTourism, Sports and Recreation.The facility offers a swimming pool,jacuzzi, brine baths, sauna, saltcave and power showers. It alsoincludes a small restaurant, TouristInformation Center, a pet shop anda swim shop. In addition, it is hometo the Moravian Gate Local ActionGroup Association (StowarzyszenieLGD Morawskie Wrota).Gminny Ośrodek Turystyki, Sportu i Rekreacji„Nautica” w Gorzycach / Obecní středisko turituky,sportu a rekreace „Nautica” v Gorzyce/ The Nautica– Communal Center for Tourism, Sports andRecreation in Gorzyce16

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝUCHYLSKODo Uchylska najlepiej dojechaćod szkoły w Gorzyczkach– asfaltową drogą wśród pól. Życiew Uchylsku toczy się w jegościsłym, niewielkim centrum. Tutajmożemy zobaczyć kaplicę z początkówXX w. czy odpocząć nausytuowanych w centrum ławeczkach.Poza tym warto pojechać ul.Wiejską w kierunku Olzy nad dzikiezalewiska i brzegi rzeki Olzy.Krajobraz i atmosfera miejscastwarzają doskonałe warunki dobiwakowania.Do Uchylska se nejlépe dostanemeod školy v Gorzyczkách- asfaltovou silnicí mezi poli. Životv Uchylsku se soustřeďuje v jehomalém centru. Můžeme zde vidětkapli z počátku 0. stol. nebo siodpočinout na lavičkách. Navíc simůžeme zajet Wiejskou ulicí směremk řece Olši a prohlédnout sidivoká zátopová území a břehyřeky Olše. Krajina a atmosféra tohotomísta vytvářejí ideální podmínkypro bivak.The best way to reach Uchylskois to start near the school in Gorzyczkiand take the asphalt roadthrough the fields. Life in Uchylskotakes place primarily in the smallcenter of the village. There, we cansee a chapel from early 0th centuryor relax on local benches. Wecan also take Wiejska street towardsthe Olza to reach wild bodies ofwater and the Olza river banks. Thelandscape and atmosphere of thisplace create perfect conditions forcamping.OLZAOśrodek Wypoczynkowy „Olza” /Rekreační středisko „Olza”/The Recreation Center ”Olza”Olza jest miejscowościąz największą ilością ośrodkówi miejsc wypoczynku letniego.Jadąc od strony Uchylskamożemy wstąpić na Pole Biwakowe„Europa”. Jest to doskonalezagospodarowany obszar, naktórym znajdują się domki noclegowe,niewielkie pole namiotowe,punkt gastronomiczny,w którym serwowane są swojskieobiady, boisko do siatkówki,piłki nożnej i piłki plażowej.Olza je obec s největším počtemrekreačních středisek a míst proletní odpočinek. Cestou z Uchylskamůžeme vidět Veřejné tábořiště„Europa”. Je to dokonale adaptovanýareál, na kterém se nacházejíkempové chaty, nevelká plocha prostany, občerstvení, kde se podávajídomácí obědy, hřiště pro volejbal,fotbal a plážovou kopanou. Výhodouje obrovský přístřešek, podkterý se vejde asi 500 osob, protozde majitel často pořádá různé koncerty,slavnosti a sportovní závody.Olza is a village with the largestnumber of locations forsummer recreation. On our wayfrom Uchylsko, we can stop at theEuropa Campsite. It is a well-equippedarea with cabins, a smallcamping ground, and a cafeteriathat serves home-made dinnersas well as a field for playing volleyball,football and beach ball. Itboasts an enormous shelter withspace for ca. 500 people, wherethe owner frequently organizesvarious concerts, festivities and1717

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝPlusem jest ogromna wiata, gdziemieści się ok. 500 osób, dlategoteż właściciele często organizujątu różnorodne koncerty, festynyczy zawody sportowe. Dodatkowymatutem ośrodka jest otwartew 2011 r. strzeżone kąpieliskoz piaszczystą plażą. Po przeciwnejstonie obiektu znajduje się innezalewisko i chociaż nie ma strzeżonejplaży i wytyczonych miejsc kąpieliskowych,to jest równie chętnieodwiedzane przez turystów,którzy znajdują tu spokój i ciszę.Další předností střediska je hlídanékoupaliště s písčitou pláží, otevřenév roce 2011. Na druhé straněobjektu se nachází další vodní plochaa i když tam není hlídaná pláža vymezené místo pro koupání,turisté jej navštěvují stejně rádi,protože zde najdou klid a ticho.Odsud doporučujeme vydat se ul.Wałowou podél řeky Olše a pakzahnout do ul. Wiejské, kde uvidímepamátkovou kapli v klasicistnímslohu s obrazem sv. JanaNepomuckého, domy z 19. a 20.století a farní kostel.sporting events. Another advantageis the guarded bathing beachopened in 2011. Another body ofwater can be found on the oppositeside of this facility. Althoughit lacks a guarded beach and designatedbathing areas, it is equallypopular among tourists, whocan find peace and quiet there.From there, we should take Wałowastreet along the Olza river, andthen turn onto Wiejska street tosee a classical historic chapel witha painting of St. John Nepomucene,19th and 20th century buildings aswell as a parish church.Ośrodek Wypoczynkowy „Olza” /Rekreační středisko „Olza”/The Recreation Center ”Olza”Z tego miejsca warto pojechać ul.Wałową wzdłuż rzeki Olzy, a następnieskręcić w ul. Wiejską, gdziezobaczymy zabytkową kaplicęw stylu klasycystycznym z obrazemśw. Jana Nepomucena, zabudowaniaz XIX i XX wieku orazkościół parafialny. Na skrzyżowaniuulic Wiejskiej i Kościelnej znajdujesię budynek, w którym funkcjonujeWiejski Dom Kultury. JadącNa křižovatce ulic Wiejska a Kościelnastojí dům, ve kterém sídlíVesnický kulturní dům, který organizujevětšinu kulturních akcí naúzemí obce. Při jízdě Dworcowouulicí spatříme obytné domy z 19.a 20. století, kříž kaple a budovuželezničního nádraží. Za železničnímpřejezdem odbočíme dolevaa přijedeme k rekreačnímu středisku„Olza”, nejoblíbenějšímu v okre-At the intersection of Wiejska andKościelna streets, we can find theheadquarters of the Rural Centerof Culture, which organizes culturalevents in the village. If we takeDworcowa street, we will see 19thand 20th century residential buildings,a chapel cross and a trainstation building. Turning left behindthe rail crossing, we arrive atthe most popular recreation center18

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝul. Dworcową zobaczymy XIXi XX-wieczne budynki mieszkalne,krzyż kapliczkowy oraz budynekdworca kolejowego. Skręcającw lewo za przejazdem kolejowymdojedziemy do najpopularniejszegona terenie powiatu wodzisławskiegoośrodka wypoczynkowego„Olza” zwanego przez wszystkich„Maj” (ze względu na to, że dawniejośrodek ten był własnościąKWK 1 „Maja”). Położony na półwyspie,otoczony z trzech stronwodą, świetnie zagospodarowanystwarza doskonałe miejsce wypoczynku.Na jego terenie funkcjonujądomki letniskowe: drewnianei murowane, pole namiotowe,pole caravaningowe, obiekty gastronomiczne,salon gier, boiskodo siatkówki plażowej, strzeżonekąpielisko oraz duża, piaszczystaplaża. W okresie wakacyjnymkażdego wieczoru organizowanesą dyskoteki na wolnym powietrzu.Stamtąd kierujemy się z powrotemna ul. Dworcową i jadącw kierunku Odry miniemy po drodzeKolonię Olecką – zespół familoków,będących dawniej domamirobotniczymi górników KWK„Anna” w Pszowie, a także kolejarzyi urzędników administracji kolejowej.Poza tym, na terenie Olzyistnieje wiele łowisk wędkarskich,dlatego też amatorzy tego sportuznajdą tutaj coś dla siebie.se, které všichni nazývají „Máj” (toproto, že dříve bylo toto střediskomajetkem Dolu 1. Máj). Objektleží na poloostrově a je ze tří stranobklopen vodou. Díky dobrémuvybavení je ideálním místem proodpočinek. V jeho areálu stojí dřevěnéa zděné bungalovy, veřejnétábořiště, plocha pro karavany,stravovací zařízení, herny, hřiště naplážový volejbal, hlídané koupalištěa velká písčitá pláž. O prázdnináchse zde každý večer pořádajídiskotéky pod širým nebem. Odstřediska se vrátíme zpět na Dworcowouulici a vydáme se směremna Odry. Cestou projedeme kolemOlecké Kolonie – sídliště familoků,které byly kdysi dělnickými domkyhorníků Dolu Anna v Pszowě. Bydlelitam také železničáři a úředníciželezniční správy. Kromě toho jena území Olzy mnoho rybářskýchstanovišť, proto si zde milovnícirybaření jistě najdou něco prosebe.in the district. It is called “Olza” butpeople refer to it as “Maj” [May](because the center was previouslyowned by the “1 Maja” [1st May]coal mine). Located on a peninsulaand surrounded by water fromthree sides, this well-equippedcenter is a perfect holiday destination.It includes wooden and brickcabins, a camping ground, a caravansite, catering facilities, a videoarcade, a beach ball court and a bigguarded bathing beach. Duringthe summer, open-air disco is organizedevery night. If we go back toDworcowa street and ride towardsthe Odra river, we will pass KoloniaOlecka, a complex of factory workers’tenements, which belongedto the former Anna coal mine inPszów and were inhabited by miners,rail workers and rail administrationofficials. In addition, theOlza river area offers many fishinggrounds for the fans of angling.Pole biwakowe „Europa” /Veřejné tábořiště „Europa” /The Europa Campsite1919

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝODRAPodobnie jak w sąsiedniej Olzieistnieją tu pożwirowe zalewiska,które są ostoją wielu ptakówi zwierząt i nie są udostępnianejako kąpieliska. Dotrzemy do nichul. Główną, która powadzi do Bluszczowa.Po drodze miniemy kaplicę,aby dotrzeć do ciągnących się odOdry, przez Bluszczów do Bukowawałów Polderu Buków – gratka dlamiłośników spacerów, joggingui nordic walking.Podobně jako v sousední Olzezde najdeme vodní nádrževzniklé po těžbě štěrku, které jsouútočištěm mnoha ptáků a zvířata nejsou zpřístupněna jako koupaliště.Dostaneme se k nim Głównouulicí, která pokračuje směremdo Bluszczowa. Cestou uvidímepamátkovou kapli a hráze PolderuBuków, které se táhnou od Odrypřes Bluszczów do Bukowa – něcopro příznivce procházek, joggingua Nordic Walkingu.Similar to the nearby Olza, thisis the location of post-gravelbodies of water, which are hometo various birds and animals withno designated bathing areas. Theycan be accessed via Główna streetwhich leads to Bluszczów. On theway, we can see a chapel and theBuków polder embankments thatstretch from the Odra, throughBluszczów to Buków – a treat forstrollers, joggers and Nordic walkers.W przeciągu ostatnich stu lat miejscowość była czterokrotniedotykana przez powódź. Dla upamiętnienia tych tragicznychchwil na ścianie kapliczki zawieszono tabliczkę na wysokości, doktórej sięgała woda.Během poslední sto lat byla tato obec čtyřikrát postižena povodní.Na památku těchto tragických okamžiků byla na stěně kapleumístěna tabulka ve výši, kam až sahala voda.The village has been hit by floods four times over the last century.To commemorate these tragic events, the chapel wall now featuresa plaque that shows how high the water reached.Kapliczka Św. Jana Nepomucena w Odrze /Kaple svatého Jana Nepomuckého v Odre /The chapel of St. John Nepomucen in OdraBLUSZCZÓWDojeżdżając do Bluszczowa odstrony Odry towarzyszyć nambędzie krajobraz wałów PolderuBuków. Wchodząc na nie możnapodziwiać piękne widoki na wzgórzaRogowa oraz czaszę Polderu.Jadąc ul. Kamieńską dotrzemydo centrum Bluszczowa, mijającpo drodze kaplicę przeniesionąz nieistniejącego już Kamienia nadOdrą.Cestou do Bluszczowa směremod Oder nás bude provázetkrajina hrází Polderu Buków.Vstoupíme-li na ně, můžeme sepokochat krásným výhledem nakopce u Rogowa a nádrž Polderu.Ulicí Kamieńskou se dostanemedo centra Bluszczowa. Cestoupojedeme kolem kapličky přenesenéz již neexistující obce Kamieńnad Odrou.When arriving to Bluszczówfrom the Odra, we will beaccompanied by the sight of Bukówpolder embankments. Thosewho climb them can see the beautifulview of the Rogów hills andthe polder top. By taking Kamieńskastreet, we will get to the centerof Bluszczów, passing a chapel movedfrom the non-existing Kamieńnad Odrą.0

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝO wzgórzu Kamieniec krąży wielelegend. Jedna z nich głosi, że figuręNepomucena postawiono tamku pamięci braci, którzy podczaswalki wzajemnie się zamordowali.Legenda głosi również, że wzgórzebyło połączone tunelem z zamkiemrycerzy i rozbójników w Ligotce.O návrší Kamieniec koluje několiklegend. Jedna z nich tvrdí, žesocha Nepomuckého tam bylapostavena na památku bratrů, kteříse vzájemně zabili během souboje.Legenda také říká, že návrší bylospojené tunelem s hradem rytířůa loupežníků v Ligotce.There are many legends concerningthe Kamieniec hill. According toone, the statue of Nepomucenewas built to commemorate brotherswho killed each other during a fight.Legend also has it that a tunnelconnected the hill to the knights’and robbers’ castle in Ligotka.Dojeżdżając do Bluszczowa od strony Odrytowarzyszyć nam będzie krajobraz wałów PolderuBuków / Cestou do Bluszczowa směrem od Odernás bude provázet krajina hrází Polderu Buków/ When arriving to Bluszczów from the Odra, wewill be accompanied by the sight of Buków polderembankments.21

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝPolder Buków /The Buków polderW centrum Bluszczowa funkcjonujeogólnodostępny, doskonalezagospodarowany plac zabaw, a nasąsiadującym terenie OchotniczejStraży Pożarnej została ustawionadrewniana wiata, gdzie można odpocząć,a także zorganizować grilla.Warto też pojechać ul. Młyńską,przy której znajduje się hodowladanieli. Stamtąd kierujemy się naul. Powstańców, którą dojedziemydo Parku Olszynka. Tutaj odbywająsię wszelkie lokalne imprezy plenerowe.W centralnym punkcie parkustoi pomnik poświęcony pamięcipoległych powstańców. Ponadtomożna pojechać ul. Piaskową nawzgórze Kamieniec z figurą św.Jana Nepomucena, zaprojektowanąnajprawdopodobniej przezsamego Österreicha. Ze wzgórzarozciąga się przepiękny widok nadolinę Odry.Ve středu obce najdeme veřejněpřístupné, dobře vybavené dětskéhřiště a v sousedním areáluDobrovolného hasičského sborubyl postaven dřevěný přístřešek,kde si můžeme odpočinout nebouspořádat grilování. Doporučujemese také projet ulicí Młyńskou,ve které se nachází daňčí farma.Od ní se pak vydáme směrem kul. Powstańców, kterou se dostanemek parku Olszynka. Zde sekonají veškeré místní akce podširým nebem. Uprostřed parkustojí pomník věnovaný památcepadlých povstalců. Navíc simůžeme zajet Piaskowou ulicí nanávrší Kamieniec se sochou sv.Jana Nepomuckého, navrženoupravděpodobně samotným Österreichem.Z návrší se prostírá překrásnývýhled na údolí Odry.The center boasts a well-equippedplayground available to the public,while the neighboring premises ofthe Voluntary Fire Brigade includea wooden shelter for relaxing orhaving a barbecue. We should alsogo to Młyńska street, where we canfind a fallow deer farm. From there,Powstańców street will take us tothe Olszynka park, which is hometo all local open-air events andwhich features a memorial to falleninsurgents in the center. In addition,we can take Piaskowa streetto reach the Kamieniec hill with astatue of St. John Nepomucene,probably designed by Johann MelchiorOesterreich himself. The hillalso offers a magnificent view ofthe Odra river valley.22

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝROGÓWWjeżdżając do Rogowa od stronyOlzy i Odry warto pojechaćbocznymi ulicami – Rogowskąi Rogowiec. Ul. Rogowską dojedziemydo Parku Dąbki, gdziemożna odpocząć z dala od zgiełku.Kiedyś odbywały się tutaj uroczystościpatriotyczne i państwowe,teraz organizuje się tu różnegotypu imprezy plenerowe. Z parkumożemy zejść na boisko, a stamtąddojechać na stadion III-ligowejdrużyny „Przyszłość” Rogów.Na terenie stadionu funkcjonująkorty tenisowe. Będąc w Rogowiemożna pojechać do Parku Leśnego„U Kaczyny”, usytuowanego naskraju lasu. Teren składa się z minizoo z ogromną ilością zwierząti ptaków, dużego placu zabaw,restauracji, stajni z wozownią– istnieje możliwość przejażdżkiw siodle lub bryczką – a takżezadaszone miejsce, gdzie możnazorganizować grilla czy ognisko.Když přijíždíme do Rogowasměrem od Olzy a Odry, nejlepšícesta vede bočními ulicemi,Rogowskou a Rogowiec. Rogowskáulice vede do parku Dąbki, kde simůžeme odpočinout daleko odshonu. Kdysi se zde konaly státnía vlastenecké slavnosti, dnes sezde pořádají různé akce pod širýmnebem. Z parku si můžeme zajetpodívat se na hřiště a odtamtuddojet ke stadiónu třetiligovéhoklubu „Przyszłość” Rogów. V areálustadiónu jsou také tenisové kurty.When entering Rogów from theOlza and Odra rivers, we shouldtake Rogowska and Rogowiecside streets. Rogowska street willtake us to the Dąbki park, a place toget away from the noise. It used tobe the venue for patriotic and nationalceremonies, now it is hometo various open-air events. Afterleaving the park, we can arrive ata field, and then at the stadiumof Przyszłość Rogów football club(4th Polish league). The stadiumincludes tennis courts.Park Leśny „U Kaczyny” /Lesopark „U Kaczyny” /The ”U Kaczyny” parkPark „Dąbki” /The ”Dąbki” parkV Rogowie můžeme dále navštívitLesní park „U Kaczyny”, který ležína okraji lesa. V areálu je malá zoos velkým počtem zvířat a ptáků,velké dětské hřiště, restaurace, stájs vozovnou – je zde možnost projížďkyv sedle nebo povozem, a takéWhile in Rogów, we can go to theU Kaczyny park located at the edgeof the forest. This area includes amini zoo with numerous animalsand birds, a large playground, arestaurant, a stable with a coach33

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝBędąc w Rogowie warto wejść nateren placu kościelnego, z któregorozpościera się zapierający dechw piersiach widok na dolinę Odrypo obu stronach granicy, a przydobrej pogodzie na tle krajobrazuwyraźnie odznaczają się góry BeskiduŚląskiego i Czech.zastřešené místo, kde lze uspořádatgrilování nebo táborák. Přinávštěvě Rogowa doporučujemenavštívit kostelní náměstí, odkudse prostírá překrásný pohled naúdolí Odry po obou stranách hranice.Za dobrého počasí spatřímena obzoru výrazné obrysy SlezskýchBeskyd a hor na české straněhranice.house (horse and carriage rides areavailable) as well as a shelter for havinga barbecue or campfire.Those who visit Rogów should alsogo to the church square for a breathtakingview of the Odra river valleyon both sides of the border. Ifthe weather is good, we can watchthe landscape with the Silesian Beskidsand Czech mountains clearlyvisible in the background.Park Leśny „U Kaczyny” /Lesopark „U Kaczyny” /The ”U Kaczyny” park24

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝBEŁSZNICADo Bełsznicy możemy dojechaćod strony Rogowa bądźteż od strony czyżowickiego lasu.Jadąc od Rogowa znowu możemypodziwiać widoki na dolinę Odry.Poruszając się ul. Raciborską miniemypo drodze sklep meblowy,w którym niegdyś mieściła sięszkoła. Skręcając w ul. Stawowądojedziemy na tzw. Bełskie Stawy.Po drodze zobaczymy prawdopodobnienajstarsze bocianie gniazdona terenie gminy. Następniemożemy udać się do „Stajni naStawach” – gospodarstwa agroturystycznego.Jest to idealne miejscedla miłośników koni i jazdywierzchem. Gospodarstwo w swojejofercie posiada również zajęciaz hipoterapii. Nieco dalej znajdujesię kompleks rekreacyjno-sportowy,w którego skład wchodzą placzabaw dla dzieci, boisko do piłkinożnej i świetlica. Można tutaj spędzićczas grając w piłkę bądź teżpo prostu siedząc, odpoczywająci podziwiając widoki. Niedaleko ul.Raciborskiej znajduje się Park im.Leona Smołki – doskonałe miejscedo organizacji grilla czy ogniska.Miejscem, do którego warto wstąpićze względów estetycznychi artystycznych jest kawiarniai pracownia rzeźbiarska „Cafe Fart”.Tutaj często odbywają się przeróżnewernisaże czy spotkania z artystami.Stamtąd można zawrócići mijając starą mleczarnię skręcićw ul. Czyżowicką. Na jej końcu,na skraju lasu, funkcjonuje gospodarstwoagroturystyczne „Kasztanka”,które oferuje naukę jazdykonnej, jazdę w terenie, obozyjeździeckie oraz wczasy w „siodle”.Do Bełsznicy se můžemedostat z Rogowa nebo cestouz czyżowického lesa. Pojedeme-liz Rogowa, můžeme se opět obdivovatvyhlídky na údolí Odry. Běhemjízdy Raciborskou ulicí, pojedemekolem obchodu s nábytkem, kdebyla dříve škola. Odbočíme do ul.Stawowa a přijedeme k tzv. Bełskýmrybníkům. U cesty spatříme pravděpodobněnejstarší čapí hnízdona území obce. Pak můžeme navštívitagroturistickou farmu „Stajniana Stawach“ (Stáje na rybnících).Je to ideální místo pro milovníkykoní a jízdy na koni. Farma nabízítaké léčení pomocí hipoterapie.O něco dál leží sportovně rekreačníareál, jehož součástí je dětskéhřiště, fotbalové hřiště a klubovna.Můžeme zde strávit čas hranímkopané nebo si prostě sednout,odpočinout a dívat se kolem sebe.Bełsznica can be accessed fromRogów or the Czyżowice forest.If we ride from Rogów, we can enjoythe view of the Odra river valleyagain. While going through Raciborskastreet, we will pass a furniturestore that used to be a school.By turning onto Stawowa street,we will arrive at the Bełskie Stawyponds, passing probably the oldeststork nest in the commune on ourway. Then, we can go to the Stajniana Stawach agritourism farm,which is a perfect place for horseand riding lovers. The farm offershippotheraphy, among others.A bit further down the road, thereis a sports and leisure center, whichincludes a playground for children,a football pitch and a day room.Those who stay here for a while canplay football or simply sit down, relaxand admire the view.Gospodarstwo agroturystyczne „Stajnia na stawach”/ Agroturisticka farma „Stáje na rybnících”/ The Stable on the ponds - agritourism farm55

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝZe względu na to, że gospodarstwousytuowane jest z dala odgłównych dróg, przy samym lesie,stwarza idealne warunki dla osóbpragnących ciszy i odpoczynkuw zgodzie z naturą. Stąd możemyteż dojechać lasem bełskim doCzyżowic i Osin.Nedaleko Raciborské ulice senachází Park Leona Smołki, ideálnímísto pro uspořádání grilovánínebo táboráku. Místem, kterédoporučujeme navštívit z estetickýcha uměleckých důvodů jekavárna a sochařská dílna „CafeFart”. Zde se často konají různévernisáže a setkání s umělci.Odsud se můžeme vrátit, projetkolem staré mlékárny a odbočitdo Czyżowické ulice. Na jejím konci,na okraji lesa, najdeme agroturistickoufarmu „Kasztanka”, kteránabízí výuku jízdy na koni, jízdy vterénu, jezdecké tábory a dovolenouv „sedle”. Vzhledem k tomu, žese farma nachází dost daleko odhlavních silnic, těsně u lesa, jsoutam ideální podmínky pro lidi,kteří touží po klidu a odpočinkuv souladu s přírodou. Odtud semůžeme bełským lesem vydattaké do Czyżowic a Osin.Near Raciborska street is the LeonSmołka Park, which is a perfect placefor a barbecue or campfire. CafeFart is a cafe and sculpting studiowhich is worth visiting due to itsesthetic and artistic qualities. It isoften the venue for various vernissagesand meetings with artists.From there, we can go back, passan old dairy and turn onto Czyżowickastreet. That street leads tothe Kasztanka agritourism farm atthe edge of the forest which offershorseback riding lessons, crosscountryriding, riding camps andhorseback riding holidays. Sincethe farm is located away from mainroads and right next to the forest,it is a perfect place for people whoneed peace and quiet in the bosomof nature. From there, we canride through the forest to Czyżowiceand Osiny.Gospodarstwo agroturystyczne „Stajnia na stawach” /Agroturisticka farma „Stáje na rybnících” /The Stable on the ponds - agritourism farm26

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝCZYŻOWICEBędąc w Czyżowicach naprawdęwarto udać się do SzwajcariiCzyżowickiej. Jest to jednoz najpiękniejszych miejsc powiatuwodzisławskiego – zielonetereny, jeziorka, czyste powietrzesprzyjają aktywnemu wypoczynkowi.Na jej terenie funkcjonujeRanczo Western City, gdzie coroku odbywa się słynny w całymwojewództwie Piknik Country.Szwajcaria Czyżowicka stwarzadoskonałe warunki do odpoczynku,spacerów, uprawiania sportówtakich jak jogging, nordic walkingczy, coraz popularniejsze na tymterenie, narciarstwo biegowe.Tutaj można także zorganizowaćpiknik czy ognisko, a także skorzystaćz możliwości jazdy konno.Stąd piękną ścieżką dojedziemydo Bełsznicy. Możemy także pojechaćdo centrum miejscowości.Będąc na ul. Wodzisławskiej wartozwrócić uwagę na wagonik kolejkipochodzący z nieistniejącejjuż kopalni „1 Maja” stojący w sąsiedztwiebudynku szkoły. Jadącbocznymi uliczkami dojedziemyWhile in Czyżowice, we shoulddefinitely visit SzwajcariaCzyżowicka. It is one of the mostbeautiful places in the Wodzisławdistrict and its green areas, lakesand clean air stimulate active leisure.The Western City ranch locatedthere is the venue for the annualCountry Picnic known across theVoivodship. Szwajcaria Czyżowickaoffers perfect conditions forrelaxing, strolling, jogging, Nordicwalking and cross-countryskiing, which is becoming moreand more popular in this area.Ranczo na Szwajcarii Czyżowickiej /Ranč v Czyzowickém Švýcarsku /The ”Szwajcaria Czyżowicka” ranchdo siedziby prężnie działającegoWiejskiego Domu Kultury, gdzieodbywa się wiele imprez plenerowych.Stąd można skierować sięna ul. Wodzisławską, a następniew ul. Nową, którą możemy po-Při návštěvě Czyżowic se vyplatípodívat se do CzyżowickéhoŠvýcarska. Je to jedno z nejkrásnějšíchmíst ve wodzisławskémokrese – samá zeleň, jezírka a čistývzduch přispívají k aktivnímuodpočinku. Na jeho území působíranč Western City, kde se každoročněkoná Country Piknik, proslulý vcelém kraji. Czyżowické Švýcarskoposkytuje dokonalé podmínky proodpočinek, procházky, pěstovánítakových sportů, jako je jogging,Nordic Walking nebo běh na lyžích,který je v této oblasti stále populárnější.Zde si lidé mohou uspořádatpiknik nebo táborák a využít takémožnost jízdy na koni. Odtud pojedemekrásnou stezkou do Bełsznice.Můžeme také zajet přímo docentra obce. Ve Wodzisławské ulicisi můžeme všimnout důlní vagónpocházející z dnes již uzavřenéhoDolu „1. Máj”. Vagón stojí vedleWe can also have a picnic or a barbecuehere as well as enjoy horsebackriding. A beautiful path leadsfrom here to Bełsznica. We canalso go to the center of the village.While on Wodzisławska street, weshould notice the train car fromthe former 1 Maja mine locatednext to the school. If we take side77

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝjechać prosto w kierunku StrefyAktywności Gospodarczej bądź teżna jej początku skręcić w prawo,gdzie wśród urokliwego krajobrazulasków i stawów dojedziemy doWodzisławia Śląskiego.budovy školy. Vedlejšími uličkamipřijedeme k sídlu aktivně působícíhoVesnického kulturního domu,kde se koná mnoho akcí podširým nebem. Vedle VKD je dětskéhřiště. Odtud se můžeme vydatWodzisławskou a pak Novou ulicí,kterou se můžeme vydat přímosměrem Zóny hospodářské aktivitynebo na jejím počátku odbočitdoprava a malebnou krajinou slesíky rybníčky přijet do městaWodzisław Śląski.streets, we will arrive at the headquartersof the thriving the RuralCenter of Culture, where multipleopen-air events are organized.There is also a playground nearby.From there, we can turn ontoWodzisławska street, and thentake Nowa street, which will leadus directly towards the EconomicActivity Zone. We can also turnright at the beginning of that streetto go to Wodzisław Śląski, passingcharming forests and ponds.Ranczo na Szwajcarii Czyżowickiej /Ran v Czyzowickém Švýcarsku /The ”Szwajcaria Czyżowicka” ranch28

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝSYRYNIADo Syryni najlepiej dojechaćrowerem od strony Rogowa(ul. Wyzwolenia) przez las któryjest świetnym miejscem dla miłośnikówgrzybobrania. Następnieminiemy kolonię Dąbrowy, a jadącdalej do centrum miejscowościzobaczymy kilka zbiorników wodnych,które od wiosny do jesienitworzą niesamowity krajobraz. Tądrogą dotrzemy do boiska sportowego– tutaj możemy odpocząć,pograć w piłkę czy też posilićsię w pobliskiej pizzerii. Następnie,przejeżdżając skrzyżowaniedrogą 936 możemy udać się ul.Powstańców Śląskich na teren ZespołuSzkół Ogólnokształcących,mijając po drodze kościół pw.Św. Antoniego Padewskiego. Naterenie szkoły funkcjonuje obiektsportowy, z którego, po wcześniejszymuzgodnieniu i za drobnąopłatą, można skorzystać. W jegoskład wchodzi boisko sportowedo piłki nożnej, siatkówki i koszykówki.Obok boiska funkcjonujeteż świetnie zagospodarowanyplac zabaw – bezpieczne miejscedla milusińskich. Dalej możemypojechać ul. Powstańców Śląskichna tzw. „Kopiec” i następnie do Lubomi,bądź też pojechać ul. Krzyżową,a następnie 3 Maja, którymidojedziemy do Gminnego DomuKultury, gdzie organizowanychjest wiele imprez kulturalnych.Dalej ulicą 3 Maja dojedziemy doPszowa. Dla lubiących obcowaćz przyrodą warto pojechać okrężnądrogą w stronę „Światłowca”i tam skręcić w ścieżkę prowadzącąprzez las do Pszowa.Do Syrynie se na kole dostanemenejsnáze z Rogowa (ul.Wyzwolenia) lesní cestou – výbornémísto pro houbaření. Pak projedemekolem kolonie Dąbrowaa kolem cesty do centra obceuvidíme několik vodních nádrží,které od jara do podzimu vytvářejíneuvěřitelnou krajinu. Toutocestou přijedeme ke sportovnímuhřišti, kde si můžeme odpočinout,zahrát fotbal nebo se občerstvit vnedaleké pizzerii. Pak přejedemekřižovatku se silnicí 936 a můžemese vydat ul. Powstańców Śląskichdo areálu Komplexu všeobecněvzdělávacích škol. Cestou minemekostel sv. Antonína z Padovy.V areálu školy je sportovní objekt,jehož služeb lze využít po předchozídohodě a za malý poplatek.Jeho součástí je sportovní hřištěpro kopanou, volejbal a basketbal.Vedle hřiště je výborně vybavenédětské hřiště – bezpečnémísto pro naše nejmenší.Ulicí Powstańców Śląskich můžemepokračovat dál na tzv. „Kopiec” apak do Lubomie nebo se vydatulicí Krzyżowou a pak 3 Maja a přijetk Obecnímu kulturnímu domu,kde se pořádá celá řada kulturníchakcí. Další jízdou ulicí 3 Maja sedostaneme do Pszowa. Milovnícipřírody se mohou vydat okružnícestou směrem na „Światłowiec” atam pak odbočit na stezku vedoucílesem do Pszowa.Syrynia can be accessed by bikefrom Rogów (Wyzwolenia street)through the forest, which is perfectfor mushroom pickers. Then,we pass Kolonia Dąbrowy, and ifwe proceed to the center of the village,we will see several bodies ofwater that create an outstandinglandscape between spring and fall.This way we will arrive at a sportsfield, where we can relax, play footballor grab a bite in the nearby pizzeria.Next, we can cross the intersectionwith the regional road no.936 and take Powstańców Śląskichstreet to go to the premises of UpperSecondary Schools, passingthe church of St. Anthony of Padua.The school includes a sports facilitywhich can be used for a small feeafter making proper arrangementsbeforehand. The facility comprisesa field for playing football, volleyballand basketball. Next to thefield is a well-equipped playground,which is safe for little children.W 011 r. Syrynia zdobyła I miejsce w Konkursie na Najpiękniejszą WieśWojewództwa Śląskiego.V roce 011 Syrynia získala 1. místo v Soutěži o nejkrásnější vesnici veSlezském vojvodství.In 011, Syrynia won the 1st place in the competition for the most beautifulvillage of the Silesian Voivodship.Then, we can take Powstańców Śląskichstreet to the so-called Mound,and go to Lubomia, or take Krzyżowaand 3 Maja streets to arrive atThe Rural Center of Culture, wherenumerous cultural events are organized.3 Maja street can take us toPszów. Those who enjoy spendingtime in nature should take a detourtowards Światłowiec, turning ontoa forest track that leads to Pszów.3131

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝNajbardziej znaną atrakcją Syrynijest Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy„Wielikąt” – Obszary SpecjalnejOchrony Ptaków i Siedlisk Natura2000 – Ostoje Ptasie. Zespółskłada się z kilkunastu stawów rybnychwraz z przylegającymi polamii łąkami oraz Lasu Tworkowskiego.Występują tutaj dwa gatunki lęgoweptaków, zagrożone wyginięciem– bączek i podgorzałka. Nateren ten najlepiej dojechać odstrony Bukowa, drogą prowadzącąpomiędzy lasem i stawami. Jest tukilka miejsc, gdzie warto się zatrzymać,usiąść nad samym brzegiemstawu i podziwiać zachwycającykrajobraz. Przy odrobinie szczęściajest szansa, że do samego brzeguprzypłynie rodzina łabędzi.Největší atrakcí Syrynie je přírodnía krajinný komplex „Wielikąt”– Oblasti zvláštní ochrany ptákůa jejich sídlišť Natura 2000 – Ptačíoblast. Komplex se skládá z téměřdvaceti rybníků s přilehlými polia loukami a z Tworkowského lesa.Vyskytují se zde dva hnízdící druhyptáků, ohrožené vyhynutím: bukáčekmalý a polák malý. Ke komplexuse nejlépe dostaneme z Bukowa,cestou vedoucí mezi lesem a rybníky.Je zde několik míst, kde je dobrése zastavit, sednout si na břehu rybníkaa kochat se nádhernou krajinou.Budeme-li mít štěstí, spatřímeblízko břehu labutí rodinku.Syrynia is known primarily for theWielikąt natural landscape complex(Special Protection Areas forBirds and Habitats Nature 2000– Bird Sanctuaries). The complexcomprises ten-odd fish pondswith adjacent fields and meadowsas well as the Tworkowski forest.It is home to two endangeredbreeding bird species: little bittern,and ferruginous duck. This area isbest accessible from Buków, usingthe route between the forest andponds. There are several placeswhere we should stop, sit at theedge of the pond and admire thebreathtaking landscape. With a bitof luck, a family of swans will joinus at that edge.Ostoja jest schroniskiem 22 gatunków ptaków wpisanych do Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 2 gatunkówptaków migrujących – niezwykle cennych – niewpisanych do Dyrektywy. „Wielikąt” jest drugim miejscem w Polsce,gdzie regularnie gniazduje hełmiatka.Oblast je útočištěm 22 druhů ptáků zapsaných v Příloze I. Směrnice o ptácích a 2 druhů tažných ptáků - neobvyklecenných – nezapsaných ve Směrnici. „Wielikąt” je druhým místem v Polsku, kde pravidelně hnízdí zrzohlávkarudozobá.This sanctuary is home to 22 bird species listed in Annex I of the Birds Directive and 2 extremely valuable migratingbird species not listed in the Directive. Wielikąt is the second place in Poland where red-crested pochards build nestson a regular basis.32

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝLUBOMIADo Lubomi najlepiej dojechaćdrogą od strony zespołu przyrodniczo-krajobrazowego„Wielikąt”,którą wyjedziemy praktyczniew centrum wsi, bądź też drogą odstrony Syryni, gdzie warto zatrzymaćsię przy średniowiecznymGrodzisku Gołęszyców (odkrytymi odtworzonym dzięki badaniomarcheologicznym). Dalej drogata prowadzi do Grabówki. Tutajnależy zwrócić uwagę na ruiny staregodworu z XIX wieku oraz klasycystycznyspichlerz z XVIII wieku.Stąd też prowadzi droga na terenzespołu przyrodniczo-krajobrazowego„Wielikąt”.Panorama gminy Lubomia /Panorama střediskové obci Lubomia /Panorama of the Lubomia communeDo Lubomi se nejlépe dostanemecestou od přírodního a krajinnéhokomplexu „Wielikąt”, kteránás přivede prakticky do středuvesnice, nebo cestou ze Syrynie,kde doporučujeme zastavit se ustředověkého hradiště Holasiců,které bylo rekonstruováno díkyarcheologickému průzkumu. Tatocesta dále pokračuje do Grabówky.Zde je třeba si všimnout zříceninámstarého paláce z 19. století a klasicistníhošpýcharu z 18. století. Takéodtud vede cesta k území přírodníhoa krajinného komplexu „Wielikąt”.Abychom se vyhnuli silnémusilničnímu provozu, vydáme se ulicíNepomucena.The best way to access Lubomiais the road from the Wielikątnatural landscape complex thatwill take us virtually to the centerof the village or the road from Syrynia,where we should stop nearthe Gołęszyców medieval fortifiedsettlement (discovered and reconstructedthanks to archeologicalresearch). Then, the road will takeus to Grabówka. We should pay attentionto the ruins of an old 19thcentury manor house and a classical18th century granary. Thereis also a road that leads to theWielikąt natural landscape complex.In order to avoid heavy traffic,the best choice is to take Nepomucenastreet.Aby ominąć wzmożony ruch drogowynajlepiej pojechać ul. Nepomucena.Po drodze miniemy małypark, gdzie można odpocząć, natomiast,jeśli skręcimy w ul. Parkowądojedziemy do boiska sportowego,gdzie można zagrać w piłkę nożną.Cestou mineme malý park, kde simůžeme odpočinout. Pokud odbočímedo Parkowé ulice, dostanemese ke sportovnímu hřišti, kde simůžeme zahrát kopanou. Vrátímese na ul. Nepomucena a budemepokračovat dále směrem do centraLubomi.While riding, we will pass a smallpark, where we can relax, and if weturn onto Parkowa street, we willarrive at a sports field, where wecan play football. After returning toNepomucena street and proceedingtowards the center of Lubomia,we will pass a beautiful historicwooden chapel.3333

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝGmina Lubomia posiada najwięcejterenów leśnych w całym powieciewodzisławskim. Największe lasy toGrabówka i Dąbrowiok. Dlatego teżteren gminy jest doskonałym miejscemdla pragnących spokoju i świeżegopowietrza, a także dla amatorówwszelkiego rodzaju sportów, m.in.spacerów, joggingu, nordic walking,narciarstwa biegowego, sportówmotorowych, itp.V gmině (střediskové obci) Lubomiaje nejvíce zalesněného území v celémwodzisławském okrese. Největšímilesy jsou Grabówka a Dąbrowiok. Územígminy je proto ideálním místempro všechny, kdo touží po klidu a čerstvémvzduchu, a také pro příznivcesportů všeho druhu, jako je pěší turistika,jogging, Nordic Walking, běh nalyžích, motoristické sporty atd.Lubomia is the commune with themost forest areas in the entire Wodzisławdistrict. The biggest forests arecalled Grabówka and Dąbrowiok. Thatis why the commune is a perfect placefor those who seek peace and fresh airas well as the enthusiasts of strolling,jogging, Nordic walking, cross-countryskiing, motor sports, etc.34

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝWracając na ul. Nepomucenai jadąc dalej w kierunku centrumLubomi miniemy po drodze przepięknązabytkową, drewnianąkapliczkę. Stamtąd już niedalekodo „serca” miejscowości, w którymznajduje się kościół pw. Św. MariiMagdaleny oraz Gminny OśrodekKultury, na którego paterze funkcjonujepizzeria. Warto tutaj wstąpići spróbować przepysznej pizzyoraz soku z świeżo wyciskanychowoców. Dalej możemy pojechaćul. Pogrzebieńską i następnie skręcićw ul. Szkolną, którą dojedziemyna teren Zespołu Szkół Ogólnokształcących.Funkcjonuje tuobiekt sportowy, z którego możnaskorzystać po uprzednim uzgodnieniu.W skład obiektu wchodzą:boiska do piłki nożnej, siatkówkii koszykówki. W sąsiedztwie, dlanajmłodszych, znajduje się placzabaw. Będąc w tych okolicachwarto podjechać na wzniesieniedrogi do Pogrzebienia i stamtądpodziwiać zachwycający o każdejporze roku widok na panoramęGminy Lubomia, miasta Racibórzoraz Czech. Stamtąd mało ruchliwymiuliczkami, możemy dojechaćdo wsi Nieboczowy i LigotyTworkowskiej.Přitom pojedeme kolem krásnépamátkové, dřevěné kapličky.Odtamtud je již blízko do centraobce, kde stojí kostel sv. MarieMagdaleny a Obecní kulturní středisko,kde je otevřená pizzerie.Můžeme zde ochutnat výbornoupizzu a šťávu z čerstvě lisovanéhoovoce. Dál můžeme pokračovatPogrzebieńskou ulicí a pak odbočitdo Szkolní ulice, kterou dojedemedo areálu Komplexu všeobecněvzdělávacích škol. Je tusportovní objekt, který můžemevyužít po předchozí dohodě. Součástíobjektu je: hřiště na kopanou,volejbal a basketbal. Vedlenich je dětské hřiště pro nejmenší.Doporučujeme také zajet si odtudna vyvýšeninu na cestě do Pogrzebieněa užít si tam překrásnouvyhlídku na panorama GminyLubomia, města Ratiboře a Českérepubliky. Odtamtud můžememálo frekventovanými uličkamidojet do vesnice Nieboczowya Ligota Tworkowska.This place is close to the heart ofthe village, where we can find thechurch of St. Maria Magdalena andthe Communal Center of Culture.The pizzeria located on the firstfloor of that center serves deliciouspizza and fresh fruit juice. Later, wecan take Pogrzebieńska street andturn onto Szkolna street to arriveat the premises of Upper SecondarySchools. The school complexincludes a sports facility whichcan be used after making properarrangements beforehand. Thefacility comprises a field for playingfootball, volleyball and basketball.There is also a playground forchildren nearby. While in this area,we should ride up the hill on theroad to Pogrzebień to admire thebreathtaking (regardless of theseason) panorama of the Lubomiacommune, Racibórz and theCzech Republic. From there, wecan take low-traffic streets to thevillage of Nieboczowy and LigotaTworkowska.Kaplica pw. św. Jana Nepomucena najprawdopodobniejz 1700 r., Lubomia /Kaple svatého Jana Nepomuckého pravděpodobněod roku 1700, Lubomia /The chapel of St. John Nepomucen probably from1700, Lubomia3535

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝNIEBOCZOWYMiejscowość ta do 015 rokuzostanie wysiedlona i przeniesionaw całości na „Dąbrowy”,a na jej powierzchni zbudowanyzostanie zbiornik przeciwpowodziowy.W chwili obecnej wartotutaj przyjechać ze względu naprzepiękne krajobrazy i pożwirowezalewiska wodne. Przy jednymz nich funkcjonuje ośrodek wypoczynkowy„Raj”, który dysponujekilkoma sezonowymi domkaminoclegowymi, polem namiotowym,basenem ze zjeżdżalnią,piaszczystą plażą, boiskiem do siatkówki,wypożyczalnią sprzętu wodnego,placem zabaw, kortami tenisowymi,torem kartingowym orazmiejscami do grillowania. Stamtądmożna też pojechać ścieżkąwzdłuż rzeki Odry do centrum wsi,gdzie stoi przepiękny kościółek.Nieboczowy, poprzez wspomnianezalewiska, są chętnie odwiedzaneprzez wędkarzy i osoby kochającekontakt z przyrodą.Tato obec bude do roku 015vysídlena a celá přestěhovánado „Dąbrowy”. Na jejím územíbude postavena protipovodňovávodní nádrž. Dnes se sem vyplatízajet kvůli pěkné krajině a vodnímnádržím vzniklým po těžbě štěrku.U jedné z nich leží rekreační středisko„Raj”, kde najdeme několiksezónních chatek, veřejné tábořiště,bazén s tobogánem, písčitoupláž, volejbalové hřiště, půjčovnuvodáckých potřeb, dětské hřiště,tenisové kurty, kartingovou dráhua místa pro grilování. Odtamtud semůžeme vydat stezkou podél řekyOdry do centra vesnice, kde stojípřekrásný kostelíček. Nieboczowyjsou díky vodním plochám v okolíoblíbeným cílem rybářů a dalšíchlidí, kteří milují kontakt s přírodou.By 015, this village will be completelyrelocated to Dąbrowyto make space for a flood-controlreservoir. Nowadays, this place isworth visiting due to its beautifullandscape and post-gravel bodiesof water. Near one of them is theRaj recreation center, which offersseveral seasonal cabins, a campingground, a swimming pool witha slide, a sandy beach, a volleyballcourt, rental of watersportsequipment, a playground, tenniscourts, a go-cart track and a barbecuearea. From there, we cantake a route along the Odra riverto the center of the village, whichis the location of a beautiful smallchurch. Due to the above-mentionedbodies of water, Nieboczowyis frequently visited by anglers andnature lovers.Rzeka Odra / Řeka Odra / The Odra river36

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝMSZANADo Mszany, aby ominąć ruchdrogowy, najlepiej jechaćbocznymi uliczkami od stronySkrzyszowa. Tą drogą dojedziemyna teren Wiejskiego Ośrodka Kulturyi Rekreacji. Tutaj w sezonieletnim otwarty jest dosyć duży basenz mini plażą. Jadąc dalej ulicąMickiewicza miniemy neogotyckikościół pw. Św. Jerzego. Możnatakże wejść na teren sąsiadującegoz kościołem cmentarza i zobaczyćgrób Ofiar Marszu Śmierci.Niedaleko stoi murowana kapliczkaz 1887 r. Stąd możemy przejechaćw stronę centrum, gdzie przyul. Sportowej znajdują się obiektyklubu sportowego „Start” Mszana.Na końcu ul. Ks. Styry, przy samejautostradzie, znajduje sięjar ze starodrzewem grądowymi małym jeziorkiem. Podobnejeziorka – zalewiska pogórniczezobaczymy też przy ul. Lipca.Są to miejsca o dużych walorachprzyrodniczych, dlatego wartotu podjechać. Jest to doskonałemiejsce dla wędkarzy.W skład Gminy Mszana wchodząjeszcze sołectwa Połomiai Gogołowa. Obie miejscowościprzyciągają turystę zielonymi terenamii spokojnymi uliczkami,które stwarzają świetne warunkido aktywnego spędzania wolnegoczasu. W Połomi koniecznietrzeba zobaczyć zabytkową plebanięi budynek starej szkoły. Naterenie miejscowości działa takżeGminny Ośrodek Sportu, w któregoskład wchodzi kryta pływalniaz dodatkowymi atrakcjami, takimijak sauna i masaże. W Gogołowejwarto obejrzeć zespół zabudowańfolwarku dworskiego.Do Mszané, abychom se vyhnulizvýšenému silničnímu provozu,vydáme se raději bočnímiuličkami ze Skrzyszowa. Toutocestou se dostaneme do areáluVesnického kulturního a rekreačníhostřediska. Zde je v letní sezóněotevřený poměrně velký bazén smalou pláží. Dále pojedeme ulicíMickiewicza a mineme neogotickýkostel sv. Jiří. Můžeme také navštívithřbitov kolem kostela a prohlédnoutsi hrob Obětí pochodu smrti.Nedaleko stojí zděná kaple z roku1887. Zde si můžeme vybrat docentra a tam odbočit do Sportowéulice, ve které se nacházejí objektysportovního klubu „Start” Mszana.Na konci ul. Ks. Styry, těsně u dálnice,je úvoz ze starou dubohabřinoua malým jezírkem. Podobná jezírka– vodní nádrže po těžbě – můžemespatřit také kolem ul. Lipca. Tatomísta mají velkou přírodní hodnotu,proto se vyplatí je navštívit. Je toideální místo pro rybáře.Součástí gminy Mszana jsou ještěstarostenství Połomie a Gogołowa.Obě starostenství přitahují turistyspoustou zeleně a klidnými uličkami,které vytvářejí výborné podmínkypro aktivní trávení volnéhočasu. V Połomi je třeba navštívittaké památkovou faru a budovustaré školy. Na území obce působítaké Obecní středisko sportu, jehožsoučástí je krytá plovárna s dalšímiatrakcemi, jako je sauna a masáže.V Gogołowé doporučujeme prohlídkukomplexu budov panskéhovelkostatku.Mszana, in order to bypass thetraffic, the best choice is totake side streets from Skrzyszów.This way, we will reach the RuralCenter of Culture and Recreation.During the summer, the center operatesquite a large swimming poolwith a mini beach. If we ride alongMickiewicza street, we will pass theneo-Gothic church of St. George.We can also go to the adjacentcemetery to see the grave of theDeath March victims. A brick chapelbuilt in 1887 is located nearby.Now, we can either go to the centerwhere onto Sportowa street is the“Start” sports club of Mszana.At the end of Ks. Styry street, rightnext to the highway, there is a ravinewith an ancient broadleavedforest and a small lake. Similar lakes(post-mine bodies of water) canalso be found on Lipca street.These places offer great naturalqualities, so they are worth visiting.They are also perfect for anglers.The Mszana commune also includesthe villages of Połomia andGogołowa. Both villages attracttourists with their green areas andquiet streets which create greatconditions for active leisure. In addition,a historic presbytery and aformer school building are a mustseein Połomia. The village alsoboasts the Communal Sports Center,which includes an indoor swimmingpool with additional attractionssuch as sauna and massage.What is noteworthy in Gogołowa isthe complex of manor buildings.Kryta pływalnia w Połomi /Krytý bazén v Polomi /The indoor swimming pool in Połomia37

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝMARKLOWICEMarklowice zajmują dużą powierzchnię,dlatego dojechaćtu można zarówno od strony WodzisławiaŚląskiego, Radlina, Połomi,Świerklan jak i Rybnika. Jadącdo Marklowic od strony WodzisławiaŚląskiego najlepiej wybraćtrasę wiodącą ul. Jastrzębską a następniePołomską, gdyż nie ma tamzbyt dużego ruchu, a droga prowadzimalowniczymi pagórkamii dolinami. Tą trasą dojedziemy dodzielnicy Marklowice-Praga. Tutajna pewno urzeknie nas leśny krajobraz– przepiękny o każdej porzeroku, a w szczególności wczesnąjesienią. Jadąc ul. Grodzisko, a następnieul. Goplany, malownicządrogą dojedziemy do dzielnicyMarklowice-Dolne, która jest centrummiejscowości. Tutaj w pierwszejkolejności należy odwiedzićCentrum Rekreacji „Tropikalna Wyspa”,gdzie każdy znajdzie coś dlasiebie – punkty gastronomiczne,ścianki wspinaczkowe, skate-park,ścieżki rowerowe, spacerowe i dojazdy na rolkach, amfiteatr, placz urządzeniami siłowymi, fontannyi gejzer. Jest to pierwszy tego typuobiekt w Polsce. W sąsiedztwie„Wyspy” znajduje się neogotyckikościół pw. Św. Stanisława Biskupai Męczennika. Następnie możemyskręcić w ul. Wiosny Ludówi ul. Astrów, którymi dojedziemy doGminnego Ośrodka Sportu – tutajmożna pograć w piłkę nożną, bądźteż skorzystać z sauny. Wracającna ul. Wyzwolenia kierujemy sięw stronę dzielnicy MarklowickieChałupki, gdzie dojedziemy doSzkoły Podstawowej Nr . Na jej tereniefunkcjonują otwarte w 009r. boiska ze sztuczną nawierzchnią– do piłki nożnej, siatkówki, koszykówkii piłki ręcznej. Do użytkujest także kort tenisowy oraz placzabaw. Stamtąd możemy pojechaćObec Marklowice je poměrněrozlehlá, proto se sem dá přijetz Wodzisławi Śląské, Radlina,Połomi, Świerklan a Rybnika. Přijíždíme-lido Marklowic z WodzisławiŚląské, zvolme trasu, která vedeJastrzębskou a pak Połomskou ulicí,protože na nich není příliš velkýprovoz a cesta vede malebnýmipahorky a údolíčky. Touto trasoupřijedeme do čtvrti Marklowice-Praga. Zde nás jistě okouzlí lesníkrajina, krásná v každém ročnímobdobí, zejména na začátku podzimu.Ulicí Grodzisko a pak ulicíGoplany přijedeme malebnoucestou do čtvrti Marklowice Dolne,která tvoří centrum obce. Zdedoporučujeme navštívit v prvnířadě rekreační středisko „Tropikalnawyspa“ (Tropický ostrov), kdekaždý najde něco pro sebe: restaurace,lezecké stěny, skatepark, cyklostezky,stezky pro pěší i pro jízduna kolečkových bruslích, amfiteátr,místa pro cvičení, fontánya gejzír. Je to první objekt tohotodruhu v Polsku. Poblíž „Ostrova”stojí neogotický kostel sv. Stanislava,biskupa a mučedníka. Pakmůžeme zahnout do ulice WiosnyLudów a ulice Astrów, kterými sedostaneme k Obecnímu sportovnímucentru. Zde si můžemezahrát kopanou nebo se osvěžitv sauně. Při návratu na ul. Wyzwoleniase vydáme směrem ke čtvrtiMarklowickie Chałupki, kam přijedemek Základní škole č. . V jejímareálu jsou byla v roce 009 postavenahřiště s umělým povrchem:pro kopanou, volejbal, basketbala házenou. Je tam také tenisovýkurt a dětské hřiště. Odtamtud semůžeme vydat Jarzębinowou ulicía pak lesní stezkou. Touto cestoudojedeme k Długé ulici. Vedle stezkymineme vodní nádrž, na jejímžbřehu je možné uspořádat piknikMarklowice has large total area,the village can be accessedfrom: Wodzisław Śląski, Radlin,Połomia, Świerklany, and Rybnik.Thanks to its large total area, thevillage can be accessed from: WodzisławŚląski, Radlin, Połomia,Świerklany, and Rybnik. Those whoride to Marklowice from WodzisławŚląski should choose the routethrough Jastrzębska and Połomskastreets because the traffic islow and the road is surrounded bypicturesque hills and valleys. Thisroute will take us to the Marklowice-Pragavillage district. The localforest landscape, beautiful all-yearlongbut especially in early fall, willsurely enchant everyone. If we takeGrodzisko and Goplany streets,a scenic road will lead us to theMarklowice-Dolne central villagedistrict. The first place to visit hereis the Tropikalna Wyspa RecreationCenter, where anyone can find somethinginteresting: catering facilities,climbing walls, a skatepark,lanes for bicycles, pedestrians androller-skaters, an amphitheater,a square with weight training equipment,fountains and a geyser. Itis Poland’s first facility of this kind.A neo-Gothic church of St. StanislausBishop and Martyr is nearby.Next, we can turn onto Wiosny Ludówand Astrów streets, which willtake us to the Communal SportsCenter, where we can play footballor enjoy sauna. After returning toWyzwolenia street, we can head forthe Marklowickie Chałupki villagedistrict to arrive at Primary Schoolno. . In 009, the school openedfields with artificial surface forplaying football, volleyball, basketballand handball. A tennis courtand a playground are also available.From there, we can take Jarzębinowastreet and a forest track to38

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝul. Jarzębinową, następnie ścieżkąprzez las. Tą drogą dojedziemy naul. Długą, mijając po drodze zbiornikwodny, na brzegu, któregomożna zorganizować piknik czybiwak. Stamtąd wracamy na ul.Wyzwolenia, gdzie możemy pojechaćw kierunku Świerklan mijającpo drodze kolejny zabytkowy zameczek– dawną siedzibę właścicielidzielnicy Marklowice Górne.Przy ul. Wyzwolenia znajduje sięSzkoła Podstawowa Nr 3, przyktórej, podobnie jak przy SP Nr 2,funkcjonuje kompleks sportowyskładający się z boisk do piłki nożnej,siatkówki, koszykówki i piłkiręcznej, z których po uprzednimuzgodnieniu można korzystać.Warte uwagi jest także miejscekultu religijnego zwane „Studzienką”.Płynie tutaj źródło znane z cudownychwłaściwości. Mieszkańcyzbudowali tutaj kaplicę na wzórtej z Lourdes, dlatego też miejsceto nazywane jest przez niektórych„Śląskim Lourdes”. Kaplica usytuowanaw lesie stwarza też świetnewarunki do odpoczynku i zregenerowaniasił.nebo bivakovat. Odtamtud se vrátímena ul. Wyzwolenia a můžemese vydat směrem na Świerklany.Cestou pojedeme kolem památkovéhozámečku, bývalého sídla majitelůčtvrti Marklowice Górne. V ul.Wyzwolenia stojí Základní škola č.3,vedle které byl postaven, stejnějako u ZŠ č. 2, sportovní areál, kterýse skládá z hřišť pro kopanou, volejbal,basketbal a házenou. Na těchtohřištích si můžeme zahrát také popředchozí dohodě. Za pozornoststojí také místo náboženskéhokultu zvané „Studzienka”. Je zdepramen, jehož voda je známá díkysvým zázračným vlastnostem. Obyvatelési zde postavili kapli podlevzoru kaple v Lourdes, a protototo místo někteří lidé nazývají„Śląskie Lourdes“ (Slezské Lourdes).V lese stojící kaple poskytuje takévýborné podmínky pro odpočineka regeneraci sil.get to Długa street, passing a bodyof water, where we can have a picnicor camp. Then, we return toWyzwolenia street, where we cango towards Świerklany, passinganother small historic castle – theformer residence of the MarklowiceGórne village district owners.Wyzwolenia street is the locationfor Primary School no. 3, which(similarly to Primary School no. 2)boasts a sports complex with fieldsfor playing football, volleyball, basketballand handball (they can beused after making proper arrangements).Another noteworthy sightis the place of religious cult called“Studzienka” [Well], where we canfind a spring of miraculous properties.The inhabitants built a chapelhere to resemble the one in Lourdes,so some people refer to it asthe “Silesian Lourdes”. The chapelsituated in the forest also createsvery good conditions for relaxationand rejuvenation.Park rekreacji „Tropikalna Wyspa” w Marklowicach/Park „Tropický ostrov“ v Marklowice /The „Tropical Island” park in Marklowice39

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝWODZISŁAW ŚLĄSKIMiasto Wodzisław Śląski jeststolicą powiatu wodzisławskiego.Graniczy z gminami Mszana,Gorzyce, Godów, Marklowiceoraz z miastami Radlin i Pszów.Obfituje w tereny zielone, którestwarzają doskonałe warunki dowypoczynku. I tak np. jadąc odstrony Rogowa możemy wybraćmalowniczą ścieżkę prowadzącąprzez las, bądź też boczną drogęasfaltową, którą wyjedziemynieopodal budynku OchotniczejStraży Pożarnej. Będąc w Zawadziemożna pojechać do Dworku nadStawem. Jest to restauracja usytuowanaz dala od głównej drogii zgiełku, w otoczeniu lasu. Placwokół budynku zagospodarowanona przepiękny park. Warto tutajprzyjechać ze względu na smacznejedzenie i możliwość odpoczynkuna łonie natury. Zawada ma najbardziejzróżnicowaną rzeźbę terenui dużą ilość terenów leśnych,w porównaniu do reszty miasta,dlatego stwarza doskonałe warunkido uprawiania różnego rodzajusportów, również zimowych, a kilkastawów rybnych przyciąga miłośnikówwędkarstwa.Poruszając się ul. Młodzieżowąw stronę centrum miniemy dzielnicęKokoszyce. Tu koniecznie należyodwiedzić zespół pałacowo-parkowy,w którego skład wchodziodrestaurowany pałacyk, kościółekoraz otaczający oba obiekty parkkrajobrazowy. Pośród licznych alejekwyznaczono także miejsce naognisko. Walory przyrodnicze tegomiejsca stwarzają świetne warunkido odpoczynku, kontaktu z naturą,czy czynnego uprawiania sportu.Dzielnice Jedłownik i Karkoszkaobfitują w obiekty sportowe oraztereny rekreacyjne. Przy ul. Ks. Robotyznajduje się budynek StrażyPożarnej, a obok niego funkcjonu-Město Wodzisław Śląski je hlavnímměstem wodzisławskéhookresu. Hraničí s gminami (střediskovýmiobcemi) Mszana, Gorzyce,Godów, Marklowice a s městy Radlina Pszów. Je v něm spousta zeleně,která poskytuje ideální podmínkypro odpočinek. Když chcemenapříklad vyjet z Rogowa, můžemesi zvolit malebnou stezku vedoucílesem nebo vedlejší asfaltovou silnici,která nás dovede do blízkostibudovy Dobrovolného hasičskéhosboru. V Zawadě můžeme navštívitDworek nad Stawem. Je to restauraceumístěná dál od hlavní silnicea hluku, obklopená lesem. Pozemekkolem budovy byl upravenna překrásný park. Vyplatí se sempřijet kvůli chutnému jídlu a možnostiodpočinku v přírodě. ÚzemíZawady je nejčlenitější a na rozdílod zbytku města je v něm spoustazalesněných ploch, proto jsou tamdokonalé podmínky pro pěstovánírůzných druhů sportu, včetnězimních. Několik rybníků přitahujemilovníky rybaření.Pojedeme-li Młodzieżowou ulicísměrem do centra, projedemekolem čtvrti Kokoszyce. Zde musímenavštívit palácový a parkovýkomplex, jehož součástí je obnovenýpalác, kostelík a krajinný park,který obklopuje obě stavby. Mezičetnými cestičkami bylo vyhrazenotaké místo pro táborák. Přírodníhodnota tohoto místa nabízívýborné podmínky pro odpočinek,kontakt s přírodou nebo aktivnísport.Ve čtvrtích Jedłownik a Karkoszkaje mnoho sportovních objektůa rekreačních areálů. V ul. Ks. Robotystojí budova Hasičského sborua vedle ní je volejbalové hřiště.O něco níže, v ul. Wolności stojípamátkový malý palác v eklektickémslohu obklopený maleb-Wodzisław Śląski is the capitalof the Wodzisław district. Itis adjacent to the Mszana, Gorzyce,Godów and Marklowice communesas well as the cities of Radlinand Pszów. The town is full of greenareas, making it a perfect locationfor relaxation. And so, for example,if we arrive from Rogów, we cantake a picturesque track throughthe forest or an asphalt side road,which we then exit near the buildingof the Voluntary Fire Brigade.While in Zawada, we can go to theDworek nad Stawem restaurant situatedin a forest, far from the mainroad and all the noise. The squarearound the building was convertedinto a wonderful park. This place isworth visiting because it offersdelicious food and an opportunityto relax in the bosom of nature.Compared to the rest of the town,Zawada has the most diverse lay ofthe land and the largest forest areas,providing perfect conditions forall kinds of sports, including wintersports. Moreover, several local fishponds attract angling enthusiasts.While riding through Młodzieżowastreet towards downtown, we willpass the Kokoszyce town district.We must visit the palace/park complex,which includes a renovatedpalace, a small church and a landscapepark that surrounds bothbuildings. There is a multitude ofpaths and a designated campfirearea. The natural qualities of thisplace ensure perfect conditions forrelaxing, spending time in natureor engaging in sports.The Jedłownik and Karkoszka towndistricts are full of sports facilitiesand recreation areas. A volleyballcourt can be found next to theFire Brigade building at Ks. Robotystreet. A bit further down theroad, at Wolności street, there is40

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝje boisko do siatkówki. Nieco niżej,przy ul. Wolności stoi zabytkowydworek w stylu eklektycznymotoczony malowniczym parkiem– świetne miejsce do odpoczynkuoraz spacerów o każdej porzeroku. Jadąc dalej ul. Ks. Robotyi skręcając w ul. Żwirki i Wigurydojedziemy na teren obiektówsportowo-rekreacyjnych klubuGosław Jedłownik. W jego składwchodzą boiska do piłki nożnej(w tym jedno z podgrzewaną murawą),ośrodek jazdy konnej, polecampingowe i caravaningowe,punkty gastronomiczne, stawyrybne, miejsca do biwakowaniaoraz plac zabaw. Stamtąd możemypojechać malowniczą ul. Rogowską,która doprowadzi nas naul. Czyżowicką, bądź też do stawówusytuowanych przy niewielkimzagajniku.ným parkem – výborné místo proodpočinek a procházky v každémročním období. Pokračujeme dáleulicí Ks. Roboty, odbočíme do ul.Żwirki i Wigury a přijedeme k areálusportovních a rekreačních objektůklubu Gosław Jedłownik. Jsou tamhřiště pro kopanou (z toho jednoz ohřívaným trávníkem), střediskojízdy na koni, kemp s místem prokaravany, stravovací zařízení, rybníky,místa pro táboření a dětskéhřiště. Odtamtud se můžeme vydatmalebnou Rogowskou ulicí, kteránás přivede k Czyżowické ulici nebok rybníkům, které leží u malého hájku.Toto místo se bude líbit zejménapříznivcům jízdy na kole, NordicWalkingu, joggingu, běhu na lyžíchapod. vzhledem k bezpečné vzdálenostiod hlavní silnice, absencisilniční dopravy a přírodním a krajinnýmhodnotám.a historic eclectic manor house surroundedby a scenic park – a greatplace to relax and stroll, regardlessof the season. If we continue ridingKs. Roboty street and turn ontoŻwirki I Wigury street, we will arriveat the premises of the GosławJedłownik club, whose sports andrecreation facilities include a footballfield (one with heated turf),a horseback riding center, a campand caravan site, catering facilities,fish ponds, camping groundsand a playground. From there, wecan take the charming Rogowskastreet that leads to Czyżowickastreet or ponds near a small grove.This place is especially popularamong the enthusiasts of bicyclesports, Nordic walking, jogging,cross-country skiing, etc. due to itsdistance from the main road, lackof car traffic as well as natural andlandscape features.Zespół pałacowo-parkowy w Kokoszycach /Palácový a parkový komplex v Kokoszyce /The palace and park complex in Kokoszyce4141

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝMiejsce to szczególnie spodoba sięmiłośnikom sportów rowerowych,nordic walkingu, joggingu, narciarstwabiegowego, itp. ze względuna oddalenie od głównej drogi,brak ruchu samochodowego orazwartości przyrodniczo-krajobrazowe.Przy ul. Czyżowickiej funkcjonujetor kartingowy, gdzie możnaspróbować swoich sił w jeździegokartami.W centrum miasta coś dla siebieznajdą miłośnicy zabytkowej architektury.Zwiedzanie możnarozpocząć od usytuowanego nawzniesieniu kościoła pw. WniebowzięciaNajświętszej Marii Pannyzbudowanego w 19011 r. Poniżej,na ul. Minorytów, zobaczyćmożemy zabudowania zespołuklasztoru franciszkanów-minorytów,w którego skład wchodzą:budynek kościoła ewangelickiegopw. Św. Trójcy oraz budynek sądu.Na uwagę zasługuje drewniany,neogotycki ołtarz z obrazem„Wniebowstąpienie Pańskie” orazambona, które do świątyni zostałysprowadzone w lipcu 2010 r. Stądmożemy podejść na rynek StaregoMiasta, odpocząć na usytuowanychwokół ławeczkach, a w okresieletnim czekają na nas otwarte„ogródki”. Rynek ten jest jednymz największych założeń urbanistycznychna Śląsku. Tutaj odbywająsię największe imprezy kulturalne.Następnie możemy przejechaćul. Kubsza, przy której stoi pałacDietrichsteinów – w chwili obecnejfunkcjonuje w nim Urząd StanuCywilnego oraz Muzeum Miejskie,do którego należy wstąpić, chociażbypo to, aby obejrzeć rekwizytyśląskiego rzemiosła czy makietęlubomskiego grodziska. Za budynkiemznajduje się Park Zamkowyz małym jeziorkiem oraz placemzabaw. Jest to miejsce odpoczynkui relaksu dla turystów orazmieszkańców pobliskich kamienic.Tutaj też, w muszli koncertowej,V Czyżowické ulici je také kartingovádráha, kde si můžeme vyzkoušetjízdu na motokáře.V centru města si přijdou na svémilovníci památkové architektury.Prohlídku můžeme začítod kostela Nanebevzetí NejsvětějšíPanny Marie postavenéhona návrší v roce 1911. Níže, v ul.Minorytów, můžeme vidět budovyklášterního komplexu františkánů- minoritů, jehož součástí jsou:budova evangelického kostela sv.Trojice a budova soudu. Pozornostsi zaslouží dřevěný, neogotickýoltář s obrazem „NanebevstoupeníPáně” a kazatelna, které byly dochrámu přivezeny v červenci 2010.Odtud se můžeme projít na náměstístarého města, a odpočinout sina lavičkách umístěných dokolanáměstí. V letním období na násbudou čekat otevřené zahrádky.Náměstí je jedním z největšíchurbanistických řešení ve Slezsku.Zde se konají největší kulturní akce.Pak se můžeme vydat ulicí Kubsza,ve které stojí Dietrichsteinskýpalác. Dnes je v něm Matriční úřada Městské muzeum, které je třebanavštívit, už jen pro to, abychomsi prohlédli exponáty slezskýchřemesel nebo maketu lubomskéhohradiště. Za budovou se nacházíZámecký park s malým jezírkema dětským hřištěm. Je to místoodpočinku a rekreace pro turistya obyvatele sousedních domů. Vezdejším hudebním pavilonu sekonají kulturní akce. V sousedstvíbudovy muzea a parku je náměstís tzv. „Mały Rynek“ (Malým Trhem)a pěší zóna, na které najdeme maléobchodní centrum s prodejnamia kavárnami. Ulice Kubsza dál vedena náměstí Gladbeck, kde stojíaktivně působící Wodzisławské kulturnícentrum, které pořádá mnohorůzných kulturních akcí. V budověje také kino. Pak se můžeme vrátitdo Bogumińské ulice, kterou sekolem památkové budovy Okresní-Czyżowicka street is the locationfor a go-cart track, where anyonecan test their go-cart driving skills.The downtown can offer somethingto the fans of historic architecture.Sightseeing can start atthe church of Assumption, built in1911 and situated on a hill. Below,at Minorytów street, we can seethe buildings of the FranciscanBrothers Minor monastery complex,including the building of theevangelical church of the Holy Trinityand a court building. We shouldnotice the wooden neo-Gothic altarwith the painting titled The Ascensionand a pulpit, both of whicharrived at the church in July 2010.Then, we can walk to the Old Townmarket square and relax on one ofthe benches (plus, restaurant patiosavailable in the summer). Thismarket square has one of the largesturban layouts in Silesia and isthe venue for the biggest culturalevents. Next, we can ride throughKubsza street, where the Dietrichsteinpalace is situated – it is nowthe location for the Registry Officeand the Town Museum, which weshould visit at least to see the examplesof Silesian craft or a scalemodel of the fortified settlementin Lubomia. Behind that buildingis the Zamkowy [Castle] park witha small pond and a playground.This is where tourists and the inhabitantsof nearby tenements canrelax and where cultural eventstake place (in a band shell). Nearthe museum and the park there isthe so-called “Little Market Square”and a promenade with a minishopping center (with stores andcafes). Kubsza street can then takeus to the Gladbeck square, whichis the location for the WodzisławCenter of Culture, a dynamic institutionthat organizes many culturalevents. The building is also home toa cinema. Next, we can go back toBogumińska street, pass the histor-42

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝRynek Starego Miasta w Wodzisławiu Śląskim /Náměstí starého města v Wodzisław Śląski /Old Town Square in Wodzisław Śląskiodbywają się imprezy kulturalne.W sąsiedztwie budynku Muzeumi Parku znajduje się plac z tzw. „MałymRynkiem” oraz deptak, przyktórym funkcjonuje mini centrumhandlowe ze sklepami i kawiarniami.Dalej ul. Kubsza prowadzi naPlac Gladbeck, przy którym usytuowanejest Wodzisławskie CentrumKultury – prężnie działające,organizujące wiele imprez kulturalnych.W budynku działa takżekino. Następnie możemy zawrócićna ul. Bogumińską, którą, mijającpo drodze zabytkowy budynekStarostwa Powiatowego i UrzęduMiasta, dojedziemy na teren MiejskiegoOśrodka Sportu i Rekreacji„Centrum”. Oprócz stadionu piłkarskiegoznajdują się tutaj korty tenisowe,pole do mini-golfa oraz placzabaw. MOSiR organizuje równieżwiele imprez i turniejów o charakterzesportowym i rekreacyjnym.Od 2011 r. na płycie stadionu odbywająsię również koncerty, zloty samochodowei caravaningowe. Naterenie miasta funkcjonuje jeszczekilka innych obiektów sportowych,ho a Městského úřadu dostanemedo areálu Městského sportovníhoa rekreačního střediska „Centrum”.Kromě fotbalového stadionu jsouzde tenisové kurty, hřiště pro minigolfa dětské hřiště. MSaRS pořádátaké mnoho sportovních a rekreačníchakcí a turnajů. Od roku 2011 sena stadionu konají také koncerty,automobilové a karavanové srazy.Na území města existuje ještěněkolik dalších sportovních objektů,mj. Okresní mládežnické sportovnístředisko v Pszowské ulici,vybavené hřištěm s umělým povrchema tartanovou dráhou, bazénem,posilovnou a tělocvičnou,areály „Orlik 2012” v ul. Mieszka, ul.Tysiąclecia, ul. Szkolné.Za pozornost stojí také Sztolnia,tedy cvičná důlní díla. Sztolniase nachází u budovy Okresníhostřediska dalšího vzdělávání v ul.Gałczyńskiego. Hlavním úkolemSztolnie je praktická výuka povolánía kromě toho slouží jako modelovýobjekt určený k prohlídkámpodzemních dolů, kde jsou stejnépodmínky jako ve skutečném dole.ic building of the District AuthorityOffice and the Town Hall and arriveat the premises of the CentrumMunicipal Sports and RecreationCenter. In addition to a footballfield, it boasts tennis courts, a minigolfcourse and a playground.The center also organizes varioussporting and leisure events andtournaments. Starting in 2011, thefield is also used for concerts andcar and caravan rallies. The townhas several other sporting venues,including the Poviat Youth SportsCenter at Pszowska street (whichfeatures a field with artificial turf,a tartan running track, a swimmingpool, a training gym and a schoolgym) and the Orlik 2012 sportscomplexes at Mieszka, Tysiącleciaand Szkolna streets.The Drift, i.e. a passage in a mine,is also worth seeing. It is adjacentto the premises of the PoviatContinuing Education Center atGałczyńskiego street. Its mainobjective is to provide practicalknowledge about the professionand it also serves as a model facil-4343

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝm.in. Młodzieżowy PowiatowyOśrodek Sportu przy ul. Pszowskiejwyposażony w boisko o sztucznejnawierzchni i bieżnię tartanową,basen, siłownię oaz salę gimnastyczną,kompleksy „Orlik 2012”przy ul. Mieszka, ul. Tysiąclecia, ul.Szkolnej.Wartą uwagi jest także Sztolnia,czyli górnicze wyrobiska ćwiczebne.Sztolnia znajduje się przyobiekcie Powiatowego CentrumKształcenia Ustawicznego na ul.Gałczyńskiego. Głównym celemSztolni jest praktyczna nauka zawodu,a oprócz tego służy jakomodelowy obiekt przeznaczonydo zwiedzania podziemnych wyrobisk,identycznych jak w prawdziwejkopalni. Sztolnię możnazwiedzać po wcześniejszej rezerwacjiterminu.Sztolniu můžeme navštívit po předchozírezervaci termínu.Při jízdě Radlińskou ulicí můžemeodbočit směrem k sídlišti XXXleciaPRL, kterým projedeme doKokoszycké a pak do ul. Górniczéulice, ve které se nachází malý parčíkse zvířaty. V krásném prostředíse můžeme projít malebnými cestičkamia prohlédnout si zajímavéexempláře zvířat.Při návratu Kokoszyckou ulicí přijedemedo Radlina II, což je městskáčtvrť nazývaná obyvateli „Bagienko”(bažinka). Abychom se vyhnuliintenzivnímu automobilovémuprovozu, můžeme z ul. B. Chrobregoodbočit do ul. RadlińskieChałupki a touto malebnou trasoupřijet do Rybnické ulice, odtud pakpřes železniční přejezd a lesnímistezkami do Marklowické ulice.Rynek Starego Miasta w Wodzisławiu Śląskim /Náměstí starého města v Wodzisław Śląski /Old Town Square in Wodzisław Śląskiity for visiting underground excavation– the same as in an actualmine. Visits must be booked beforehand.If we take Radlińska street, we canturn and ride through the OsiedleXXX-lecia PRL residential area, thenget to Kokoszycka street and Górniczastreet, where we find a smallpark with animals. We can takeadvantage of these beautiful surroundingsto walk along picturesquepaths and watch interestinganimal specimens.By returning via Kokoszycka street,we arrive in the Radlin II town district,which the inhabitants referto as “Bagienko” [Little Swamp].In order to avoid heavy traffic, wecan turn from B. Chrobrego streetonto Radlińskie Chałupki street,continue along this nice-lookingroute to Rybnicka street, and thengo through the rail crossing andforest tracks to get to Marklowickastreet, where a sports field is locatedat the intersection with Łużyckastreet.At that point, we are close to oneof the most interesting and mysteriousattractions of the town – theRomantic Tower. It is situated ona hill which is best accessible viabeautiful forest tracks. If we proceed,we will arrive at the Balatonbathing beach. A sandy beach withwell-equipped sports and cateringfacilities guarantee a pleasantleisure. The bathing beach offersa rental of watersports equipment(canoes, pedal boats), a beachvolleyball court and a restaurant.Since this area is full of beautifulforests and hills, it is the venue forvarious sporting events, includingorienteering races, mountain bikecompetitions and Grand Prix MTBof the Silesian Euroregion. Thenearby Bracka street is the locationfor a sanatorium complex, whichis currently home to the VoivodshipHospital for Lung Diseases.44

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝPałac Dietrichsteinów w Wodzisławiu Śląskim – obecniesiedziba Urzędu Stanu Cywilnego oraz Muzeum Miejskiego/Dietrichsteinský palác v Wodzisław Śląski – dnes je v němMatični uřad a Mětske muzeum /The Dietrichstein palace in Wodzisław Śląski – it is now thelocation for the Registry Office and the Town MuseumJadąc ul. Radlińską możemy skręcićna osiedle XXX-lecia PRL, którymdojedziemy do ul. Kokoszyckiej,a następnie do ul. Górniczej, przyktórej mieści się niewielki park zezwierzętami. W przepięknej sceneriimożemy pospacerować malowniczymialejkami i oglądać ciekaweokazy zwierząt.Wracając ul. Kokoszycką dojedziemydo Radlina II – dzielnicy miastazwanej przez mieszkańców „Bagienko”.Aby ominąć wzmożonyruch samochodowy możemy z ul.B. Chrobrego skręcić w ul. RadlińskieChałupki i tą malowniczą trasądojechać do ul. Rybnickiej, a następnieprzejechać przejazd kolejowyi leśnymi ścieżkami dotrzećna ul. Marklowicką. Na jej skrzyżowaniuz ul. Łużycką znajduje sięboisko sportowe.Na její křižovatce s Łużyckou ulicíse nachází sportovní hřiště.Odtud to máme již blízko k jednéz nejzajímavějších a nejtajuplnějšíchatrakcí města, k Romantickévěži. Byla postavena na návrší, kamse nejlépe dostaneme malebnýmilesními stezkami. Touto cestou sedál dostaneme na koupaliště „Balaton”.Písčitá pláž, dobré sportovnívybavení a gastronomické zázemíumožňují příjemný odpočinek.Na koupališti je půjčovna vodáckýchpotřeb (kajaky, vodní šlapacíkola), hřiště pro plážový volejbala restaurace. Protože se koupalištěnachází v pěkném lesnatém a zvlněnémúzemí, pořádají se zde různésportovní akce, mj. orientačníběhy, soutěže v horské cyklisticenebo Grand Prix MTB EuroregionuSilesia. Nedaleko koupaliště,v Bracké ulici, se nachází komplexbudov sanatoria.Two noteworthy sights near themain building are a stone cavedesigned to resemble the cave inLourdes and the statue of Diana(Roman goddess of the hunt andforests) with a dog.Bracka street takes us to Kopernikastreet, where we can turn ontoSyrokomla street, ride throughscenic streets to Osiedle 1 Maja, i.e.the premises of the former 1 Majacoal mine. There, we can go to anindoor swimming pool operatedby the Centrum Municipal Sportsand Recreation Center. The buildingalso features a sauna and a fitnessclub.4545

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝKąpielisko „Balaton” w Wodzisławiu Śląskim /Koupaliště „Balaton” v Wodzisław Śląski/Swimming area ”Balaton” in Wodzisław ŚląskiStąd już niedaleka droga do jednej z najciekawszych i najbardziej tajemniczychatrakcji miasta – Wieży Romantycznej. Znajduje się ona na wzniesieniu,do którego najlepiej dojechać malowniczymi leśnymi ścieżkami.Dalej tą drogą dotrzemy do kąpieliska „Balaton”. Piaszczysta plaża, dobrzezagospodarowane zaplecze sportowe i gastronomiczne pozwalają na miływypoczynek. Przy kąpielisku funkcjonuje wypożyczalnia sprzętu wodnego(kajaki, rowerki wodne), boisko do siatkówki plażowej oraz restauracja.Jako, że obiekt leży na pięknie zalesionym i pagórkowatym terenie, organizowanesą tutaj różne imprezy sportowe, m.in. biegi na orientację, zawodyw kolarstwie górskim, czy Grand Prix MTB Euroregionu Silesia. W niedalekimsąsiedztwie kąpieliska, przy ul. Brackiej, znajduje się zespół budynkówsanatoryjnych. W chwili obecnej działa tu Wojewódzki Szpital Chorób Płuc.Na uwagę zasługuje kamienna grota w pobliżu głównego budynku, którazostała wykonana na wzór groty w Lourdes, a także na posąg Diany z psem,rzymskiej bogini łowów i lasów.Ul. Bracką dojedziemy do ul. Kopenika, a stamtąd, skręcając w ul. Syrkomli,malowniczymi uliczkami dotrzemy na Osiedle 1 Maja, a dokładniej na terenbyłej kopalni „1 Maja”. Tutaj można skorzystać z oferty krytej pływalniMiejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji „Centrum”. Poza pływalnią w budynkufunkcjonuje także sauna oraz fitness club.Dnes zde funguje Vojvodskánemocnice plicních chorob. Pozornostsi zaslouží kamenná jeskyněv sousedství hlavní budovy, kterábyla postavena podle jeskyněv Lourdes, a také socha Diany sepsem, římské bohyně lovu a lesů.Bracká ulice nás dovede k ul.Kopernika. Tam odbočíme do ul.Syrokomli a malebnými uličkamipřijedeme na sídliště 1 Maja, přesnějiřečeno do areálu bývaléhoDolu 1 Maja. Zde můžeme využítnabídku kryté plovárny Městskéhosportovního a rekreačního střediska„Centrum”. Kromě plovárny jev budově také sauna a fitness club.46

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝRADLINMiasto położone jest w sąsiedztwiedoliny Odry u wylotuBramy Morawskiej, gdzie niegdyśprzebiegał „szlak bursztynowy”.Działalność lodowca oraz eksploatacjawęgla kamiennego miałyogromny wpływ na ukształtowanieterenu, dlatego południowacześć cechuje się terenem nizinnym,natomiast północną tworząpagórki i wzniesienia. Do Radlinamożemy dojechać od WodzisławiaŚląskiego dzielnicą Głożyny bądźteż Obszary.Jadąc ul. Rybnicką dojedziemy dodzielnicy Obszary, która charakteryzujesię dużą ilością terenówleśnych. Znajduje się tu Park Leśnyim. Powstańców Śląskich z licznymiwąwozami i jarami, a takżekompleks leśny, w którym rośniekonwalia majowa – gatunek objętyochroną prawną. Na końcukompleksu znajduje się zbiornikwodny. Oba te miejsca są doskonałedo wypoczynku ze względu naswój specyficzny klimat, bliskośćprzyrody, ciszę i spokój. W ParkuLeśnym im. Powstańców Śląskichod 011 r. funkcjonuje Park Linowy– atrakcja dla dzieci i dorosłych.Jadąc dalej ul. Rybnicką dojedziemydo skrzyżowania z ul. Korfantego,w którą należy skręcić.Tą drogą dotrzemy do centrummiasta – dzielnicy Biertułtowy. Podrodze miniemy kopalnię węglakamiennego „Marcel”, koksownięoraz osiedle zabytkowych familoków„Ema”, które tworzą niepowtarzalnyklimat. Tutaj można odnieśćwrażenie, że cofnęliśmy się kilkadziesiątlat wstecz.Město leží v blízkosti údolíOdry nedaleko Moravskébrány, kde kdysi vedla „jantarovástezka”. Činnost ledovce a těžbakamenného uhlí měly obrovskývliv na utváření území, proto sejižní část vyznačuje nížinami,zatímco severní část tvoří pahorkya kopce. Do Radlina se dostanemez Wodzisławi Śląské čtvrtí Głożynynebo Obszary.Pojedeme-li Rybnickou ulicí, přijedemedo čtvrti Obszary, kteráse vyznačuje velkým počtemzalesněných ploch. Najdeme zdeLesní park Slezských povstalcůs početnými úžlabinami a úvozy,lesní komplex, ve kterém rostekonvalinka vonná, druh chráněnýzákonem. Na konci lesa je vodnínádrž.The town is adjacent to the Odrariver valley at the exit of theMoravian Gate, formerly a part ofthe so-called “amber trade route”.Glacier movements and coal mininghad a tremendous impact onthe lay of the land; that is why thesouthern part is dominated bylowland, while the northern part ismade up of hills and knolls. Radlincan be accessed from WodzisławŚląski through the Głożyny or Obszarytown districts.If we take Rybnicka street, we willarrive to Obszary, a town districtwith plenty of forest areas. It boaststhe Silesian Insurgents Forest Parkwith numerous ravines and gorgesas well as a forest complex wherethe protected lily of the valley speciesgrows. The complex ends witha body of water.Zabytkowe osiedle robotnicze „Ema” /Historické osídlení „Ema” /The historical working class housing estate ”Ema”4747

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝW ścisłym centrum miasta znajdujesię niewielki plac z fontannąi ławeczkami, gdzie można usiąśći odpocząć obserwując życie miasta.W sąsiedztwie placu działająMiejski Ośrodek Kultury oraz MiejskiOśrodek Sportu i Rekreacji, wktórego skład wchodzą kryta pływalniaze zjeżdżalnią, mały basenz hydromasażem, sauna, siłownia,sala gimnastyczna, solariumi mała kawiarenka. Poza tymiobiektami na terenie miasta działarównież ośrodek gimnastyczny„Sokolnia”, z którego oferty możnakorzystać.Obě se dokonale hodí k odpočinkuvzhledem ke svému specifickémuprostředí, blízkosti přírody, tichua klidu. V Lesním parku Slezskýchpovstalců byl v roce 2011 otevřenLanový park - atrakce pro dětii dospělé.Budeme-li dále pokračovat Rybnickouulicí, přijedeme ke křižovatcez ul. Korfantego a odbočíme do ní.Touto cestou se dostaneme do centraměsta - čtvrti Biertułtowy. Cestoumineme Důl „Marcel”, koksárnua sídliště památkových familoků„Ema”, které vytvářejí neopakovatelnouatmosféru. Člověk zde mádojem, že se vrátil o několik desíteklet zpátky.V úzkém centru města je nevelkénáměstí s fontánou a lavičkami, kdesi můžeme sednout a odpočinouta přitom pozorovat život města. Vblízkosti náměstí je Městské kulturnístředisko a Městské sportovní arekreační středisko, jehož součástíje krytá plovárna s tobogánem,malý bazén s hydromasáží, sauna,posilovna, tělocvična, solárium amalá kavárnička. Kromě těchtoobjektů působí na území městataké gymnastické centrum „Sokolnia”,jehož nabídku můžeme takévyužít.Both these places are perfect forrelaxation due to their specific climate,closeness to nature, peaceand quiet. As of 2011, the park attractschildren and adults with azip-line park.If we continue riding throughRybnicka street, we will arrive atthe intersection with Korfantegostreet. If we turn, this road will takeus downtown to the Biertułtowytown district. On the way, we willpass the Marcel coal mine, a cokingplant and the Ema factory workers’tenements, which all createa unique atmosphere and wherewe can get the impression that wehave gone dozens of years back intime.Downtown, we find a small squarewith a fountain and benches,where we can sit down and rest,while watching life in the town. Thearea near the square is the locationfor the Municipal Center of Cultureand the Municipal Sports andRecreation Center, which operatesan indoor swimming pool with aslide, a small swimming pool withhydro-massage, a sauna, a traininggym, a school gym, a solarium anda small cafe. In addition to thesefacilities, the town is also home tothe Sokolnia gym center availableto the public.Park linowy w Radlinie – atrakcja dla dziecii dorosłych / Lanový park v Radlinie– atrakcjepro děti i dospělé / The Zip-line park in Radlinattracts children and adults48

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝPSZÓWJadąc do Pszowa od strony Syryninajlepiej wybrać urokliwądrogę prowadzącą przez las dodzielnicy Pszowskie Doły. Następnieulicami Karola Miarki i Ks.Skwary dojedziemy do centrummiasta. Miniemy też po drodze zamkniętąKopalnię Węgla Kamiennego„Anna”, na której tereniemożemy zobaczyć infrastrukturękopalnianą, szyby i hałdę.W centralnej części miasta, usytuowanana lekkim wzniesieniu,stoi Bazylika Mniejsza pw. NarodzeniaNajświętszej Maryi Panny– wśród pielgrzymów znana jakoSanktuarium Maryjne Matki BożejUśmiechniętej. Sanktuarium jestjednym z najbardziej znanychmiejsc kultu religijnego na tereniewojewództwa śląskiego.Chceme-li jet do Pszowa zeSyrynie, zvolme si malebnoutrasu lesem do čtvrti PszowskieDoły. Pak ulicemi Karola Miarki aKs. Skwary přijedeme do středuměstečka. Cestou mineme Důl„Anna”, v jehož areálu můžemevidět důlní infrastrukturu, šachty ahaldu. V centru města, na malémnávrší, stojí menší bazilika NarozeníNejsvětější Panny Marie, která jemezi poutníky známá jako mariánskýchrám Matky Boží Usměvavé.Kostel je jedním z nejznámějšíchmíst náboženského kultu na územíSlezského vojvodství (kraje).O něco dál, na křižovatce ulicTraugutta a Ks. Skwary se nacházímalé náměstíčko, kterému místníříkají „trh”, obklopené zelení akvětinami. Je to výborné místo proodpočinek a regeneraci sil.If we go to Pszów from Syrynia,it is better to take the enchantingroute through the forest to thePszowskie Doły town district. KarolaMiarki and Ks. Skwary streets willthen take us downtown. We willpass the Anna coal mine, wherewe can see mining infrastructure,shafts and a slag heap.On a small hill downtown we canfind the Minor Basilica of Birth ofthe Blessed Virgin Mary, which thepilgrims refer to as the Sanctuaryof Our Lady of the Smile. Thesanctuary is one of the most famousplaces of religious cult in theSilesian Voivodship. A bit furtherdown the road, at the intersectionof Traugutta and Ks. Skwary streetsis a small square, which the localsrefer to as “the market”.Wielofunkcyjny obiekt sportowy w Pszowie – zimą lodowisko, a w sezonie letnim korttenisowy i skate park / Sportovní obiekt v Pszowie – v zimni sezoně kluziště, v letní sezonětenisový kurt a skatepark / The Multi-functional arena in Pszów – during the winter seasonice rink, during the summer seaso tenis courts and a skate park4949

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝNieco dalej, na skrzyżowaniu ulicTraugutta i Ks. Skwary znajdujesię niewielki skwer – zwany przezmiejscowych rynkiem – otoczonyzielenią i kwiatami stwarza świetnemiejsce do odpoczynku i regeneracjisił. Naprzeciw placu znajdujesię Miejski Ośrodek Kulturyposiadający szeroką ofertę imprezkulturalnych, a także Urząd Miasta.Dalej ulicą Traugutta dojedziemydo skrzyżowania z ul. Kraszewskiego,przy której znajduje się stadionsportowy Towarzystwa Sportowego„Górnik” Pszów. Po przeciwnejstronie stoi obiekt sportowy, gdziew sezonie zimowym (od listopadado marca) prężnie funkcjonuje lodowisko,z którego chętnie korzystająnie tylko mieszkańcy miasta,ale także ościennych miejscowości.W sezonie letnim na terenieobiektu działa kort tenisowy orazskate-park.Będąc w Pszowie warto równieżudać się na Kalwarię Pszowską.Dzielnica Krzyżkowice, oddalonaod centrum miasta, orbituje w terenyzielone stwarzając doskonałewarunki dla miłośników wycieczekrowerowych, nordic walking, spacerówi odpoczynku.Naproti náměstí stojí Městské kulturnístředisko s rozsáhlou nabídkoukulturních akcí a také Městský úřad.Ulicí Traugutta se dál dostanemena křižovatku s ul. Kraszewskiego,ve které je sportovní stadion Sportovníhoklubu „Górnik” Pszów. Nadruhé straně stojí sportovní objekt,kde v zimní sezóně (od listopadudo března) funguje kluziště, kterérádi využívají nejen obyvatelé města,ale také lidé ze sousedních obcí.V letní sezóně je v areálu objektuotevřen tenisový kurt a skatepark.Při návštěvě Pszowa doporučujemeshlédnout také Kalwaria Pszowska(Pszowskou Kalvárii).Čtvrť Krzyżkowice, vzdálenáod středu města, je plná zeleněa poskytuje tak ideální podmínkypro příznivce jízdy na kole, NordicWalkingu, procházek a odpočinku.It is surrounded by greenery andflowers, providing a great locationfor relaxation and rejuvenation.Across the square we can find theMunicipal Center of Culture, whichoffers a variety of cultural events,and the Town Hall. If we continuedown Traugutta street, we will arriveat the intersection with Kraszewskiegostreet, where we canfind the stadium of Górnik PszówSports Society. Across from it, thereis a sports facility which duringthe winter season (November tillMarch) operates a thriving ice rink,popular among the inhabitants ofboth the town and the surroundingarea. During the summer seasonthe facility operates a tenniscourt and a skatepark.Kalwaria Pszowska /Pszowskou Kalvárii /The Calvary of Pszów50

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝRYDUŁTOWYRydułtowy to miasto w powieciewodzisławskim, które najbardziejkojarzy się z przemysłemwęglowym. Najciekawsza w rydułtowskimkrajobrazie jest niewątpliwiehałda „Szarlota”. Jest to najwyższa,bo licząca 13 m wysokościwzględnej, hałda w Polsce i prawdopodobniew Europie. „Szarlota”widoczna jest nie tylko z terenuziemi wodzisławskiej, ale równieżz Czech i Opolszczyzny.Rydułtowy to město ve wodzisławskémokrese, které jenejčastěji spojováno s těžbouuhlí. Nejzajímavější součástí rydułtowskékrajiny je nepochybně halda„Szarlota”. Je to nejvyšší haldav Polsku a pravděpodobně v celéEvropě, od základny je její výška13 m. „Szarlota” je vidět nejenz wodzisławského okresu, ale takéz České republiky a Opolského vojvodství.Rydułtowy is a town in theWodzisław district, associatedprimarily with the coal industry.The most interesting landscapeelement in Rydułtowy is undoubtedlythe Szarlota slag heap. It isthe highest (relative height: 13 m)slag heap in Poland and probablyin Europe. Szarlota can be seen notonly from the Wodzisław area, butalso from the Czech Republic andthe Opole region.Rydułtowskie Centrum Kultury FENIKS /Kulturní centrum FENIKS v Rydułtowech /FENIKS - the Cultural Center in Rydułtowy(fot. RCK FENIKS)Z jej szczytu rozciąga się przepięknywidok na panoramę Rydułtówi większość terenu powiatu wodzisławskiego.Dojechać tutajmożna od strony Radlina ulicą Narutowicza,a następnie pod samąhałdą ulicą Urbana. Dalej możemypojechać ulicą Radoszowskąw kierunku dzielnicy Radoszowy,bądź też ulicą Obywatelską w stronęcentrum miasta. Ulica Obywatelskaprowadzi wzdłuż zabudowańkopalni KWK „Rydułtowy”,dlatego też możemy z bliska przyj-Z jejího vrcholu se prostírá nádhernávyhlídka na panoramuRydułtowy a většinu území wodzisławskéhookresu. K haldě sedostaneme z Radlina ulicí Narutowiczaa pak pod samotnouhaldou ulicí Urbana. Dál můžemepokračovat Radoszowskou ulicísměrem do čtvrti Radoszowy neboObywatelskou ulicí směrem dostředu města. Ulice Obywatelskavede kolem objektů Dolu „Rydułtowy”,proto si zde můžeme zblízkaprohlédnout těžební infrastruktu-Once on top of it, we can see a magnificentpanorama of Rydułtowyand most of the Wodzisław district.It can be accessed from Radlin viaNarutowicza street and Urbanastreet right in front of it. Next, wecan take Radoszowska street towardsthe Radoszowy town districtor Obywatelska street towardsdowntown. Obywatelska streetstretches along the buildings ofthe Rydułtowy coal mine, allowingus to take a close look at the mininginfrastructure. This place is not5151

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝru. Nedaleko odtud je také památkový,funkční, nejdelší železničnítunel v Polsku o délce 727 m.V ul. Leona můžeme vidět památkovoustavbu kusové váhy, kdese nyní nachází Síň tradic Dolu„Rydułtowy”. Můžeme ji navštívita prohlédnout si sbírku hornickýchlamp a dalších unikátních hornickýchexponátů. Pokračujeme dálea můžeme odbočit do ul. AdamaMickiewicza, ve které se nacházímoderní a přitom jeden z největšíchzábavních a rekreačníchobjektů, Rydułtowská Fikołkownia(zábavní park) RAFA. Je to ideálnímísto pro aktivní trávení volnéhočasu pro děti, mládež a dospělé.V areálu RAFY se nachází skatepark,hřiště pro minigolf, dráha BMX,horolezecká stěna, provazové prolézačky,šachové soupravy, houpačkya skluzavky pro děti a budovas občerstvením a službami. Všechnoje propojeno malebnými cestičkami.Přímo u ulice se nachází takéjeden ze čtyř sportovních a rekreačníchobjektů „Orlik 2012”. Další 3areály najdeme u Základní školy č.3 v Radoszowské ulici, u Komplexustředních škol v Obywatelské ulicia u Veřejné mateřské školy č. 1 v uliciKochanowskiego.Ulicí Strzelców Bytomskich přijedemena Sídliště Karola, kde bylypřed rokem 1865 postaveny prvníobytné a hospodářské budovy prohorníky. Je to příklad typické architekturyHorního Slezska. Na sídlištijsou fotbalová hřiště s běžeckoudráhou, hřiště pro házenou a volejbala tenisové kurty. Milovníci přírożećsię kopalnianej infrastrukturze.Stąd też niedaleko do zabytkowegoi najdłuższego w Polsce czynnegotunelu kolejowego liczącego727 m.Przy ul. Leona możemy zobaczyćzabytkowy budynek wagi drobnicowej,w którym obecnie znajdujesię Izba Pamięci KWK „Rydułtowy”.Warto tu wstąpić i zobaczyć kolekcjęlampek górniczych czy innychunikalnych górniczych eksponatów.Jadąc dalej możemy skręcićw ul. Adama Mickiewicza, przy którejfunkcjonuje nowoczesny i jedenz największych obiektów zabawowo-rekreacyjnych– RydułtowskaFikołkownia RAFA. Jest to doskonałemiejsce do aktywnego spędzaniawolnego czasu dla dzieci,młodzieży i dorosłych. Na terenieRAFY znajduje się skate-park, minigolf, tor BMX, ścianka wspinaczkowa,bryły sznurowe, zestawy dogry w szachy, huśtawki i zjeżdżalniedla dzieci oraz budynek gastronomiczno-usługowy.Wszystko topołączono malowniczymi alejkamispacerowymi. Na tej samej ulicyznajduje się także jeden z czterechobiektów sportowo-rekreacyjnych„Orlik 2012”. Pozostałe 3 kompleksyznajdziemy przy Szkole PodstawowejNr 3 na ul. Radoszowskiej,przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnychna ul. Obywatelskiej orazprzy Przedszkolu Publicznym Nr 1na ul. Kochanowskiego.Ulicą Strzelców Bytomskich dojedziemyna Osiedle Karola, naktórym przed 1865 rokiem wzniesionobudynki mieszkalne i gospodarczedla górników. Jest to typowaarchitektura Górnego Śląska.Przy Osiedlu funkcjonują boiskado piłki nożnej wraz z bieżniami,boisko do piłki ręcznej i siatkówkioraz korty tenisowe. Tutaj takżemiłośnicy przyrody znajdą leśnetereny z wodnym zbiornikiem (ul.Ładna), gdzie można odpocząćw cieniu drzew. Również przyul. Strzelców Bytomskich działaHałda „Szarlota“ /Halda „Szarlota”/The Szarlota slag heapfar from the historic and Poland’slongest active rail tunnel (727 m).If we go to Leona street, we cansee the historic building withcargo scales, which is now hometo the Rydułtowy coal mine exhibitionroom. It is worth visiting forits collection of miner’s lamps orother unique mining items. Next,we can turn onto Adama Mickiewiczastreet to find a modern andone of the largest fun/entertainmentfacilities called RydułtowskaFikołkownia RAFA, which is a perfectplace for active leisure for children,teenagers and adults. RAFAcomprises a skatepark, a minigolfcourse, a BMX track, a climbingwall, rope climbing frames, chesssets, swings, slides for children anda building with catering and otherservices, all connected with colorfullanes for pedestrians. One offour Orlik 2012 sports and recreationfacilities is on the same street.The other 3 can be found near PrimarySchool no. 3 at Radoszowskastreet, near the Upper SecondarySchool Complex at Obywatelskastreet and Public Kindergarten no.1 at Kochanowskiego street.Strzelców Bytomskich street cantake us to Osiedle Karola, whereresidential buildings and outbuildingsfor miners were erected before1865. This kind of architectureis typical of Upper Silesia. In thevicinity of Osiedle Karola there arefootball fields with running tracks,a handball and volleyball court andtennis courts. In addition, naturelovers can find forest areas with52

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT WODZISŁAWSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES WODZISLAWSKÝRydułtowskie Centrum Kultury.Obiekt posiadający nowoczesnąsalę widowiskową, salę kinową, organizującyliczne zajęcia i imprezydostarcza bogatą ofertę kulturalnąmieszkańcom i przyjezdnym.Stąd ul. Gen. Józefa Bema dojedziemydo centrum miasta, gdzieznajduje się niewielki, ale uroczyrynek z otaczającymi go punktamigastronomicznymi i sklepami.Będąc w tych okolicach wartoudać się w rejon ul. Skalnej, gdzieznajduje się Stanowisko PrzyrodyNieożywionej „Skałka”. Ogromnailość ulic i uliczek stwarza doskonałewarunki do wycieczek rowerowych,spacerów czy uprawianiajoggingu i nordic walkingu. Dokumentten dostępny jest na stronieinternetowej Urzędu Miasta Rydułtowy.Obrzeża Rydułtów obfitują w terenyatrakcyjne przyrodniczo, a co zatym idzie są świetnym miejscemdo odpoczynku i relaksu na łonienatury.dy zde naleznou také lesní porostys vodní nádrží (ul. Ładna), kde simůžeme odpočinout ve stínu stromů.V ulici Strzelców Bytomskichpůsobí také Rydułtowské kulturnícentrum. Objekt je vybaven modernímsálem pro různá představenía kinosálem. Pořádají se zde různéakce a kurzy, poskytuje bohatounabídku kulturního vyžití místnímobyvatelům i přespolním.Ulicí Gen. Józefa Bema se odtudvydáme do středu města, kde senachází nepříliš velké, ale rozkošnénáměstí se spoustou restauracía obchodů.Při návštěvě této oblasti doporučujemezajet si do okolí Skalné ulice,kde se nachází Stanoviště neživépřírody „Skałka”. Obrovský početulic a uliček poskytuje ideální podmínkypro výlety na kole, procházky,jogging a Nordic Walking. Tentodokument je dostupný na internetovýchstránkách Městského úřaduv Rydułtowech.Okraje města Rydułtowy jsou bohaténa území atraktivní z přírodníhohlediska. Jsou proto výbornýmmístem pro odpočinek a relaxaciv přírodě.a body of water (Ładna street),where they can relax in the shadeof the trees. Strzelców Bytomskichstreet is also the location for theRydułtowy Center of Culture, a facilitywith a modern entertainmentvenue and a cinema that organizesnumerous activities and events,providing an extensive cultural offerfor the inhabitants and visitors.Next, we can go downtown viaJózefa Bema street to find a smallbut charming market square surroundedby catering facilities andstores.While in this area, we should go toSkalna street where we can find“Skałka” Inanimate Nature Area.The multitude of big and smallstreets provides excellent conditionsfor bicycle touring, strolling,jogging and Nordic walking.The outskirts of Rydułtowy are fullof attractive natural areas, whichmake them a great place to relax inthe bosom of nature.Obiekt zabawowo-rekreacyjny – Rydułtowska Fikołkownia RAFA /Zábavní a rekreační park Rydułtowská Fikołkownia RAFA /The entertainment facilities called Rydułtowska Fikołkownia RAFA5353

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁPETROVICE U KARVINÉGmina Piotrowice koło Karwinyskłada się z 4 miejscowości:Piotrowice koło Karwiny, MarklowiceDolne, Pierstna i Zawada.Przed wejściem Polski do strefyShengen funkcjonowało tutajprzejście graniczne Gołkowice-Zawada. Dzisiaj w tym miejscupozostały jedynie zabudowaniai tabliczki. Już na samym początkuprzy wjeździe na teren RepublikiCzeskiej możemy podziwiaćmeandry rzeki Piotrówki otoczoneprzepięknym starodrzewem. Jadącdalej miniemy skrzyżowanie ulicZavada i Petrovice u Karvine orazprzejazd kolejowy. Dotrzemy dooddalonych od zabudowań, otoczonychpolami i lasami zalewiskwodnych, gdzie możemy w ciszyodpocząć oraz nasycić się kontaktemz przyrodą. Stąd ulicą Olszynymożemy pojechać drogą przezObec Petrovice u Karviné má 4částí: Petrovice u Karviné, DolníMarklovice, Prstná a Závada. Předvstupem Polska do schengenskéhoprostoru zde byl hraniční přechodGołkowice-Závada. Dnes na tomtomístě zbyly pouze budovy a tabulky.Hned na samém počátku, přiHotel Dakol, Piotrowice koło Karwiny /The Dakol hotel in Petrovice u Karvinevjezdu na území České republiky,můžeme obdivovat meandry řekyPetrůvky obklopené překrásnýmistarými stromy. Pokračujeme dále,mineme křižovatku ulic Závadaa Petrovice u Karviné a železničnípřejezd a přijedeme k vodnímnádržím, vzdáleným od domůa silnic a obklopeným poli a lesy,kde si můžeme v klidu odpočinouta nabažit se okolní přírodou. Odtudse ulicí Olšiny můžeme vydat po silnicimalým lesíkem nebo mezi poli,která vypadají překrásně v obdobíod jara do podzimu. Obě verzePetrovice u Karvine communecomprises 4 villages: Petroviceu Karvine, Dolni Marklovice, Prstna,and Zavada. This was the locationfor the Gołkowice-Zavada bordercrossing prior to Poland’s accessionto the Schengen area. Nowadays,only some buildings andplates remain. As soon as we enterthe Czech Republic, we can admirethe Petruvka river meanders surroundedby a beautiful ancient forest.Later, we pass the intersectionof Zavada and Petrovice u Karvinestreets and a rail crossing, and thenwe reach bodies of water wherewe can rest and enjoy closeness tonature, as the place is away frombuildings and roads, with onlyfields and forests surrounding it.Now we can take Olsiny street andride through either a small forestor fields that look wonderful betweenspring and fall. Either way,we end up on Petrovice u Karvinestreet, which takes us to the centerof Petrovice or to Karvina. A mustseein the center of Petrovice isthe Dakol hotel, beautifully situatedby a pond, close to the Polishborder. The hotel offers relaxation,wellness, a swimming pool, a golfcourse, a bowling alley and a delightfulrestaurant. The building isin the vicinity of the church of St.Martin. From there, it is not far toPrstna and its interesting sight– a small hunter’s castle formerlyowned by count Larisch (nowa restaurant and a picture gallery).Prstna street, which is surroundedby greenery, will take us to thePetrovicka Kotlina motocross track.Thanks to the abundance of forestsand bodies of water in Prstna, thereare appropriate conditions for bothrelaxation and all kinds of sports. Ifwe continue riding through theforest, we will arrive in Dolni Mark-54

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁniewielki las bądź też wśród pól –przepięknie wyglądających w okresieod wiosny do jesieni. Obie trasydoprowadzą nas na ul. Petroviceu Karvine, którą możemy skierowaćsię do centrum Piotrowic bądźdo Karwiny. Będąc w Piotrowicachwarto udać się do hotelu „Dakol”,który w swej ofercie posiadazabiegi wellness, basen, pole golfowe,bowling oraz uroczą restaurację.W sąsiedztwie obiektu zobaczymykościół św. Marcina. Stąd jużniedaleko do Pierstnej, gdzie wartozobaczyć myśliwski zameczek hrabiegoLarischa (obecnie znajdujesię w nim restauracja oraz galeriaobrazów). Ul. Prstna, wśród zieleni,dojedziemy do „Piotrowickiej Kotliny”– toru motocrossowego. Dużailość terenów leśnych i zalewiskw Pierstnej stwarza warunki odpowiedniedo relaksu i wypoczynku,a także do uprawiania wszelkiegorodzaju sportów. Jadąc dalej drogąprowadzącą przez las dojedziemydo Marklowic Dolnych, gdziewart uwagi jest drewniany kościółekz 1739 r. Stąd przecinając ul.Petrovice u Karvine dotrzemy doKarviny.trasy nás dovedou na ul. Petroviceu Karviné, kterou se můžeme vydatdo centra Petrovic nebo do Karviné.V centru Petrovic musíme v každémpřípadě navštívit hotel „Dakol”,krásně situovaný u rybníčku blízkohranice s Polskem. Hotel nabízíodpočinek v wellness clubu, bazén,golfové pole, bowling a útulnourestauraci. Nedaleko hotelu spatřímekostel sv. Martina. Odtud jejiž blízko do Prstné, kde stojí zashlédnutí lovecký zámeček hraběteLarische (nyní je v něm restauracea galerie obrazů). Ulící Prstnou seuprostřed zeleně vydáme do Petrovickékotliny, což je motokrosovádráha. Velký počet lesíků a vodníchploch v Prstné znamená vhodnépodmínky pro odpočinek a propěstování různých sportů. Pokračujeme-lidále po cestě vedoucí přesles, přijedeme do Dolních Marklovic,kde za pozornost stojí dřevěnýkostelík z roku 1739. Odtudmůžeme přejet přes ul. Petroviceu Karviné a pokračovat do Karviné.lovice with a noteworthy smallwooden church from 1739. Now,we can cross Petrovice u Karvinestreet to reach Karvina.„Piotrowicka Kotlina” – tor motocrossowy /Petrovicka kotlina - motokrosová dráha /The Petrovicka Kotlina -motocross track5555

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁKARVINAJadąc do Karviny od Zawady-Petrowicnajlepiej wybraćdrogę prowadzącą przez polai las, gdyż w ten sposób ominiemyruch drogowy. Dojeżdżając dogłównej ulicy skręcamy w prawo,gdzie ul. Rude Armady dojedziemydo ronda, na którym skręcającw prawo dotrzemy na teren doskonaleurządzonego kompleksusportowego z kąpieliskiem. Duży,ogrodzony teren, basen pływacki,zjeżdżalnie, beczka z wiremwodnym, brodzik z fontanną dlamałych dzieci, basen dla starszychdzieci, boisko do siatkówki, placzabaw i punkty gastronomicznezachęcają latem do spędzania tuwolnego czasu.Tuż za basenem znajduje się boiskopiłkarskie oraz korty tenisowe.Stąd możemy udać się do centrummiasta, do którego dojedziemy ul.Havirską, a następnie ul. Osvobodzeni.Tutaj miniemy Dom Kulturyotoczony zielonym skwerem.Centrum Karviny tworzy niewielki,ale urokliwy rynek urzekający klimatemi spokojem. Tuż przy rynkustoi zabytkowy zamek Frysztat, zaktórym rozciąga się ogromny parkim. Bozeny Nemcovej z alejkamispacerowymi i rowerowymi. Jestto świetne miejsce do wypoczynku,tym bardziej, że na obrzeżachparku znajduje się niewielki staw,przy którym można usiąść na ławeczkachi obserwować przyrodę.Poza tym w parku funkcjonujeamfiteatr przeznaczony do organizacjiimprez kulturalnych orazciekawie zagospodarowany placzabaw dla dzieci zbudowany napodobieństwo słowiańskiego grodziska.Będąc w Karvinie wartorównież odwiedzić Centrum Spa„Lazne Darkov” i skorzystać z szerokiejoferty zabiegów.Pojedeme-li do Karviné ze Závady-Petrovic,doporučujeme zvolitcestu vedoucí mezi poli a částílesa, protože se tak vyhneme silničnímuprovozu. Jakmile přijedemena hlavní silnici, odbočíme dopravaa ulicí Rudé Armády přijedemeke kruhovému objezdu, na kterémodbočíme doprava a přijedeme dodokonale vybaveného sportovníhoareálu s koupalištěm.Velký, oplocený areál, plaveckýbazén, tobogány, sud s vodnímvírem, brouzdaliště s fontánou promalé děti, bazén pro starší děti,volejbalové hřiště, dětské hřištěa prodejny občerstvení, to vše lákáv létě návštěvníky, aby zde trávilisvůj volný čas. Hned za bazénemje fotbalové hřiště a tenisové kurty.Odtud se můžeme vydat do středuměsta, kam pojedeme nejdřívHavířskou ulicí a pak ulicí Osvobo-When going to Karvina from Zavada-Petrovice,the best choiceis to follow the route throughfields and forest, thus avoidingtraffic. Just before the main road,we should turn right, ride alongRude Armady street to a rotary andturn right to reach a fantasticallyequippedsports complex, which isa destination for swimmers.Kompleks sportowy z kąpieliskiem, Karvina/Sportovní areál s koupalištěm, Karvina /The Sports complex with swimming pool inKarvinaIts large fenced premises, swimmingpool, slides, whirlpool barrel,wading pool with a fountain for littlechildren, pool for older children,volleyball court, playground andcatering facilities all encouragevisitors to spend summer holidayshere. Just behind the swimmingpool is a football field and tenniscourts. From there, we can go downtownthrough Havirska and Osvobodzenistreets, where we will pass56

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁzení. Zde mineme Kulturní důmobklopený zeleným trávníkem.Centrum Karviné tvoří malé, aleale malebné náměstí, které okouzlísvou atmosférou a klidem. Přímovedle náměstí stojí zámek Fryštát,za kterým se rozkládá obrovskýpark Boženy Němcové se stezkamipro pěší a jízdní kola. Je to výbornémísto pro odpočinek, tím spíš, že sena okraji parku nachází malý rybník,u kterého se můžeme posaditna lavičku a pozorovat přírodu. Kromětoho je v parku amfiteátr určenýk pořádání kulturních a zajímavěvybavené dětské hřiště postavenéjako slovanské hradiště. Běhempobytu v Karviné doporučujemetaké navštívit Centrum regenerace„Lázně Darkov” a využít širokounabídku léčebných procedur.the Cultural Center in the middle ofa green square. Downtown Karvinais a small but charming marketsquare with enchanting peacefulatmosphere. Right next to it is thehistoric Frystat castle. Behind thecastle is the enormous BozenaNemcova park with lanes for pedestriansand bicycles. It is a greatplace to relax, especially thanks tothe small pond at the edge of thepark where we can sit on a benchand watch the nature. The parkalso features an amphitheater forcultural events and an interestingly-equippedplayground forchildren that resembles a fortifiedSlavic settlement. While in Karvina,we should also go to the LazneDarkov Spa Center for some of itsmany treatments.Zamek Frysztat /Zámek Fryštát /The Frystat castle57

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁČESKÝ TĚŠÍNJadąc główną drogą z Karviny(ul. Karvinska) dojedziemy doCzeskiego Cieszyna. Na obrzeżachmiasta działa Kąpielisko Miejskie,w którego skład wchodzi dużybasen pływacki oraz dwa mniejsze,w tym jeden ze zjeżdżalnią.Obiekt znajduje się przy ul. Hornickiejw otoczeniu drzew i jestodpowiednim miejscem dla miłośnikówtakiej formy spędzaniawolnego czasu. Kompleks tenwchodzi w skład AdministracjiSprzętu Specjalistycznego, do któregonależą również Zimni Stadion(lodowisko), kompleks boisk wielofunkcyjnychz bieżnią, placemzabaw, skate parkiem, torem BMXi ścianką wspinaczkową przy ul.Frydeckiej. Każdy miłośnik sportui rekreacji koniecznie musi odwiedzićte miejsca.Po hlavní silnici z Karviné (Karvinskául.) přijedeme do ČeskéhoTěšína. Na předměstí je městskékoupaliště, jehož součástí je velkýplavecký bazén a dva menší, z tohojeden s tobogánem. Koupaliště senachází v Hornické ulici. Je obklopenostromy a je pěkným místempro příznivce této formy trávenívolného času. Koupaliště je podsprávou Správy účelových zařízení,která řídí také zimní stadion(kluziště), soustavu vícefunkčníchhřišť s běžeckou dráhou v Ostravskéulici, soustavu vícefunkčníchhřišť s běžeckou dráhou, dětskýmhřištěm, skateparkem, dráhou BMXa horolezeckou stěnou ve Frýdeckéulici. Každý příznivec sportu arekreace musí tato místa rozhodněnavštívit.By taking the main road fromKarvina (Karvinska street) wewill arrive in Cesky Tesin. On theoutskirts, we can find the TownSwimming Pool which comprisesa large swimming and two smallerpools, including one with a slide.Surrounded by trees, this facilityon Hornicka street is the right placefor those who like to spend theirleisure time this way. The facility isa part of the Specialist EquipmentAdministration, which also comprisesthe Zimni Stadion ice rink,a complex of multi-purpose fieldswith a running track on Ostravskastreet and a complex of multi-purposefields with a running track,a playground, a skatepark, a BMXtrack and a climbing wall on Frydeckastreet.Ratusz, Czeski Cieszyn / Radnice, Český Těšín / Town hall, Cesky Tesin58

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁJadąc ul. Karvinską wzdłuż torówkolejowych do centrumdojedziemy do skrzyżowaniaz ul. Sokola-Tumy, a następnie kierujemysię na ul. Masarykove Sady,przy której mieści się Park Masarykaoraz przepiękny, neogotyckikościół pw. Serca Jezusowego.Dalej ulicami Masarykove Sady,Vrchlickeno, Prazska i Stefanikowadojedziemy na rynek, podziwiającpo drodze okalające go, przepięknekamienice. W jednej z nich, przyul. Hlavni tr. mieści się Muzeum Cieszyńskie,w którym można poznaćhistorię Śląska Cieszyńskiego i Zaolzia.Wart uwagi jest także stojącyprzy rynku ratusz. Wszystkie uliczkiokalające centrum miasta wraz zjego budownictwem tworzą jedynyi niepowtarzalny klimat miasta.Atrakcją dla turystów jest równieżodnowiony graniczny most łączącyCzeski Cieszyn z Cieszynem postronie polskiej. Most ten nazwanoGranicznym Mostem Przyjaźni.Ulicą Strelnicni dotrzemy doKulturni a Spolecenske Stedisko„Strelnice” (Ośrodek Kulturalno-Społeczny „Strzelnica”).Pojedeme-li Karvinskou ulicí podélželezniční tratě do centra, přijedemena křižovatku s ulicí Sokola-Tůmy a pak se vydáme ulicí MasarykovySady, u které leží Masarykůvpark a překrásný, neogotický kostelNejsvětějšího srdce Ježíšova.Most przyjaźni na granicy Polski i Czech /Most Družby na česko-polské hranici /The Friendship Bridge between the Polish andCzech borderAny fan of sports and recreationmust visit these places.If we go downtown via Karvinskastreet along rail tracks, we can goto the intersection with Sokola-Tumy street, and then head forMasarykovy Sady street to find thePark Masarykaw Czeskim Cieszynie /Masarykův park, ČeskýTěšín / The MasarykPark in Cesky TesinPokračujeme ulicemi MasarykovySady, Vrchlického, Pražská a Štefánikovaa přijedeme na náměstí.Cestou můžeme obdivovat krásnédomy, které je obklopují. V jednomz nich, na Hlavní třídě, sídlí Těšínskémuzeum, kde se můžeme seznámits dějinami Těšínského Slezska aZáolší. Za pozornost stojí také radnice,která stojí přímo na náměstí.Všechny uličky kolem středu městas jeho architekturou tvoří jedinečnoua neopakovatelnou atmosféruměsta. Atrakcí pro turisty je takéobnovený hraniční most, kterýspojuje Český a Polský Těšín. Tentomost se jmenuje most Družby.Střelniční ulicí přijedeme ke Kulturnímua společenskému středisku„Střelnice”.Masaryk Park and a beautiful neo-Gothic church of the Heart of Jesus.By taking Masarykovy Sady, Vrchlickeno,Prazska and Stefanikowastreets, we can arrive at the marketsquare and admire the wonderfultenements that surround it. One ofthe tenements at Hlavni tr. street isthe location for the Tesin Museum,where we can learn about the historyof Cieszyn Silesia and Zaolzieregions. The town hall situated bythe market square is also worthvisiting. The streets and buildingsaround downtown create a unique,one-of-a-kind atmosphere of thistown. Another tourist attraction isthe renovated border bridge connectingCesky Tesin with Cieszynin Poland. The bridge was dubbedthe Border Bridge of Friendship.5959

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁZa budynkiem tym znajduje sięniewielki park oraz kilka kortówtenisowych.Ogromna ilość uliczek stwarzadogodne warunki do zwiedzaniamiasta. Dodatkowo duża ilośćobiektów sportowo-rekreacyjnychoraz terenów zielonych podnosiatrakcyjność miasta wśród turystówi mieszkańców.Za touto budovou se nachází malýpark a několik tenisových kurtů.Velké množství uliček vytváří příznivépodmínky k podrobné prohlídceměsta. Atraktivitu města v očíchturistů a obyvatel navíc zvyšuje velkýpočet sportovních a rekreačníchobjektů a zelených ploch.Strelnicni street will take us toStrelnice Kulturni a SpolecenskeStedisko (Strelnice Cultural andSocial Center), behind which thereis a small park and several tenniscourts. The multitude of streetsallows us to take a detailed tourof the town. In addition, the largenumber of sports and recreationfacilities and green areas improvesthe town’s popularity amongtourists and inhabitants.CHOTĚBUZDo Kocobędza można dojechaćod Karviny przez Podoborę,gdzie przy okazji warto zwiedzićArcheopark „Podobora”, który jestkopią słowiańskiego grodziskaz przełomu VIII-IX wieku. Archeoparkczynny jest w okresie letnimod maja do października. Jadącnatomiast od Czeskiego Cieszynanależy kierować się ul. Ostravską,a następnie skręcić w ul. K Vyrubane(obok restauracji Vyrubana),którą dotrzemy do centrum miejscowości.Do Chotěbuzi se dostanemez Karviné přes Podoboru, kdemůžeme navštívit Archeopark„Podobora”, který je kopií slovanskéhohradiště z přelomu 8. a 9. století.Archeopark je otevřen v letnímobdobí od května do října. Pojedeme-liz Českého Těšína, musíme jetOstravskou ulicí a pak odbočit doul. K Vyrubané (vedle restauraceVyrubaná), kterou se dostanemedo centra obce. Zde doporučujemeshlédnout zříceninu zámku z 16.století a s ní sousedící hlásku.Chotebuz can be accessed fromKarvina via Podobora, wherewe should stop to visit the PodoboraArcheopark, a copy of a fortifiedSlavic settlement from the turn ofthe 8th and 9th centuries. Archeoparkis open during the summerseason (May till October). Meanwhile,if we arrive from Cesky Tesin,we should head for Ostravskastreet and turn onto K Vyrubane(next to the Vyrubana restaurant)to reach the center of the village,where we should see the ruins ofa 16th century castle and the adjacentround tower.Archeopark „Podobora” /The Podobora Archeopark60

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁDo 2007 r. w Kocobędzudziałało największe polskoczeskieprzejście graniczne.Do roku 2007 byl v Chotěbuzinejvětší česko-polský hraničnípřechod.Until 2007, Chotebuz was thelocation for the largest Polish-Czech border crossing.Rybi dom – w budynku znajdują się olbrzymieakwaria / Rybí dům - budova obsahuje obrovskéakvárium / The Fish house - the building contains ahuge aquariums61

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁTutaj warto zobaczyć ruiny zamkuz XVI wieku oraz sąsiadującą z nimokrągłą wieżę. Interesująca jestrównież brama wejściowa z herbamii figurami św. Jana Nepomucenai św. Antoniego. Leśne ścieżkii uliczki łączące Kocobędz z innymimiejscowościami są świetną alternatywądla rowerzystów, dlategoteż warto stąd pojechać drogąprowadzącą przez las na Kostelecw Cierlicku.Zajímavá je také vstupní bránas erby a sochami sv. Jana Nepomuckéhoa sv. Antonína. Výbornoualternativou pro cykloturistyjsou lesní cesty a uličky spojujícíChotěbuz s jinými obcemi, protodoporučujeme vyjet z Chotěbuzisilnicí vedoucí lesem do Kostelcev Těrlicku.Another interesting sight is the entrancegate with coats of arms andstatues of St. John Nepomuceneand St. Anthony. The forest tracksand streets that connect Chotebuzto other villages are a great alternativeway for bicycle owners, so weshould take the road through theforest to Kostelec in Terlicko.Ruiny zamku z sąsiadującą z nim okrągłą wieżą,Kocobędz / Zřícenina hradu a s ní sousedící hláska,Chotěbuz / The ruins of the castle with round tower,Chotebuz62

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁTĚRLICKOGłówną atrakcją Cierlicka jest zapora wodna o tej samejnazwie. Latem miejsce to przyciąga turystów spragnionychodpoczynku oraz miłośników sportów wodnych. Nazachodnim brzegu zbiornika funkcjonuje wiele ośrodkówrekreacyjnych, restauracje, wypożyczalnie sprzętów wodnych,małych jachtów oraz instalacja do jazdy na nartach wodnych.Teren ten jest także doskonałym miejscem dla miłośnikówwędkowania. Jadąc do Cierlicka od Kocobędza warto wybraćleśną drogę prowadzącą przez górę Kostelec. Na jej północnymstoku znajduje się tzw. Żwirkowisko – pomnik upamiętniającykatastrofę lotniczą, w której zginęli polscy piloci – FraniciszekŻwirko i Stanisław Wigura.Hlavní atrakcí Těrlicka je známá stejnojmenná přehrada.V létě toto místo přitahuje davy turistů, kteří hledají odpočinek,a také příznivce vodních sportů. Na západním břehupřehrady je mnoho rekreačních středisek, restaurace, půjčovnyvodáckých potřeb, malých jachet a zařízení pro jízdu na vodníchlyžích. Toto území je také ideálním místem pro milovníkyrybaření. Chceme-li jet do Těrlicka z Chotěbuzi, zvolme si lesnícestu vedoucí přes horu Kostelec. Na jejím severním svahu senachází tzv. Žvirkovisko, pomník připomínající leteckou katastrofupolských pilotů - Franciszka Żwirky i Stanisława Wigury.The main attraction of Terlicko is a dam named after the village.In the summer, this place attracts tourists that look forrelaxation as well as watersports enthusiasts. To the west of thereservoir, there are many recreation centers, restaurants, placesto rent watersports equipment or small yachts as well asa waterskiing facility. This area is also a great place for anglers.When going to Terlicko from Chotebuz, we should follow theforest track across the Kostelec mountain. Its northern slope isthe location for the so-called Żwirkowisko, a memorial to twoPolish pilots, Franciszek Żwirko and Stanisław Wigura, who diedin a plane crash.Pomnik upamiętniający katastrofę lotniczą, w której zginęli polscy piloci – Franiciszek Żwirko i Stanisław Wigura/Pomník připomínající leteckou katastrofu polských pilotů - Franciszka Żwirky i Stanisława Wigury /The memorial to two Polish pilots, Franciszek Żwirko and Stanisław Wigura, who died in a plane crash63

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁHORNÍ BLUDOVICEPrzejeżdżając ul. Dloucha przezcentrum Cierlicka dojedziemydo niewielkiej miejscowości– Błędowic Górnych. Tutaj możemyzobaczyć rzeźbę św. Jana Nepomucena.Pojedeme-li přes centrum Těrlickaulicí Dlouhou, přijedemedo malé obce – Horní Bludovice.Můžeme si zde prohlédnout sochusv. Jana Nepomuckého.If we cross the center of Terlickovia Dloucha street, we will arrivein a small village of Horni Bludovice,where we can see a sculpture ofSt. John Nepomucene.Widok z Błędowic Górnych /Pohled z Horní Bludovice /View from the Horni BludoviceDrewniany kościół pw. Św.Piotra i Pawła / Dřevěný kostelsv. Petra a Pavla / The woodenchurch of St. Peter and PaulALBRECHTICEJadąc do Olbrachcic od Cierlicka cały czas towarzyszynam przepiękny krajobraz zalewu Cierlickiego. Będącw mieście warto udać się na cmentarz przy ul. Skolni,na terenie którego znajduje się przepiękny, drewnianykościół pw. Św. Piotra i Pawła z 1766 r.Jako, że miejscowość leży bardzo blisko zalewu orazterenów leśnych jest doskonałą bazą wypadową doCierlicka oraz atrakcyjna turystycznie w szczególnościdla miłośników wycieczek rowerowych, spacerów, odpoczynku,itp.Na tutejszym cmentarzu można zauważyćbardzo dużo nazwisk polskich, ponieważprzed II wojną światową Olbrachcice należałydo terytorium Polski.64

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁPo celou cestu z Těrlicka do Albrechtic od Těrlickanás doprovází překrásná krajina Těrlické přehrady.Při návštěvě obce doporučujeme zajet si na hřbitovve Školní ulici, na jehož pozemku stojí nádherný,dřevěný kostel sv. Petra a Pavla z r. 1766.Protože obec leží velmi blízko přehrady a zalesněnéhoúzemí, je dokonalou základnou pro výpady doTěrlicka a zároveň je turisticky atraktivní, zejménapro příznivce jízdy na kole, procházek, odpočinkuapod.The beautiful landscape of the Terlicko reservoir is alwayswith us on the way from Terlicko to Albrechtice.Once in the village, we should visit the cemetery at Skolnistreet, where we can find a beautiful wooden churchof St. Peter and Paul from 1766.As the village lies so close to the reservoir and forestareas, it is a perfect starting point for trips to Terlicko,particularly interesting to the fans of bicycle touring,walking, relaxation, etc.Na zdejším hřbitově můžeme najít velmi mnoho polských jmen. Souvisí to s tím, že před . světovou válkoupatřily Albrechtice Polsku.We can find numerous Polish names at the local cemetery because Albrechtice was a part of Poland prior toWorld War II.HORNÍ SUCHÁDo Suchej Górnej możemy dojechaćod Stonawy ul. Stonavską(droga 475), bądź też ul. Terlickąod Cierlicka.Sucha Górna była i w dalszym ciągujest miejscowością przemysłową.Tutaj do 1999 r. działała kopalniawęgla „Franciszek”. Do dziś nadkrajobrazem Suchej Górnej królujeszyb o tej samej nazwie. W chwiliobecnej na terenie kopalni działaStrefa Przemysłowa.Centrum miejscowości składasię natomiast z malowniczychuliczek i osiedli domków jednorodzinnych.Główną atrakcją dlamieszkańców oraz turystów jesthala sportowa działająca przy ul.Terlickiej. W jej skład wchodzi salagimnastyczna przeznaczona dosportów halowych, pomieszczeniedo gry w tenisa stołowego, kort dosquash’a, a ponadto funkcjonujetutaj centrum fitness i rehabilitacji.W sąsiedztwie hali znajduje się kolejnyobiekt sportowy składającysię z boiska do piłki nożnej o na-Do Horní Suché můžeme přijetStonavskou ulicí ze Stonavy(silnice č. 475) nebo Těrlickou ulicíz Těrlicka.Horní Suchá byla a je i nadáleprůmyslovou obcí. Do r. 1999 zdepracoval Důl František. Do dnešníchdnů vévodí nad krajinou HorníSuché stejnojmenná těžní věž.Dnes je na území dolu průmyslovázóna.Centrum obce tvoří malebné uličkya sídliště rodinných domků. Hlavníatrakcí pro obyvatele a pro turisty jesportovní hala v Těrlické ulici. Je v nítělocvična určená pro halové sporty,místnost pro stolní tenis, squashovýkurt a také fitness a rehabilitačnícentrum. Vedle haly najdemedalší sportovní objekt, který tvořífotbalové hřiště s travnatým povrchem,běžecká dráha, volejbalovéhřiště a prostor pro skok do dálky.Kromě toho můžeme v Horní Suchéshlédnout také budovy polské ačeské školy v Těrlické ulici, budovuobecního úřadu, kostel a sochu sv.Horni Sucha can be accessedfrom Stonava via Stonavskastreet (road no. 475) or from Terlickovia Terlicka street.Horni Sucha has been and remainsan industrial village. Until 1999, itwas the location for the Frantisekcoal mine and a shaft of the samename still dominates the landscapeof Horni Sucha today. Nowadays,the mine premises are part ofthe Industrial Zone.Meanwhile, the center of the villagecomprises picturesque streetsand groups of single-family houses.The main attraction for both inhabitantsand tourists is the sportshall at Terlicka street. It includes agym for indoor sports, a room fortable tennis, a squash court as wellas a fitness and rehabilitation center.Near the hall is another sportsvenue with a football field (grass),a running track, a volleyball courtand a long jump area. Other interestingsights in Horni Sucha arethe buildings of Polish and Czech6565

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁHala sportowa w Suchej Górnej /Sportovní halav Horní Suché /The sports hall in Horni Suchawierzchni trawiastej, bieżni, boiskado siatkówki oraz sektora do skokóww dal. Poza tym w Suchej Górnejwarto zobaczyć także budynkipolskiej i czeskiej szkoły przy ul.Terlickiej, budynek Urzędu Gminy,kościół oraz rzeźbę św. Jana Nepomucenapochodzącą z 1846 r.Duża ilość ulic i terenów leśnychstwarza doskonałe warunki dlamiłośników aktywnego spędzaniawolnego czasu. Poza tym stąd jużtylko las dzieli Suchą Górną od zalewuCierlickiego, co także zwiększaatrakcyjność turystyczną tej miejscowości.Jana Nepomuckého z r. 1846.Velký počet ulic a lesíku vytvářídokonalé podmínky pro zastánceaktivního trávení volného času.Kromě toho je mezi Horní Suchou aTěrlickou přehradou pouze les, cožtaké zvyšuje turistickou přitažlivosttéto obce.school at Terlicka street, the CommuneOffice building, the churchand a sculpture of St. John Nepomucenefrom 1846.Thanks to numerous streets and forestareas, this is a perfect place forpeople interested in active leisure.Moreover, only a forest separatesHorni Sucha from the Terlicko reservoir,which also makes this villagemore attractive to tourists.W Suchej Górnej działają przedszkolei szkoła z polskim językiemnauczania.V Horní Suché funguje mateřskáškola a škola s polským vyučovacímjazykem.There is a kindergarten anda school in Horni Sucha, wherechildren learn in Polish.Kopalnia „Franciszek” / Důl František /The Frantisek coal mine66

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁHAVIŘOVDo Hawierzowa możemy dojechaćod Suchej Górnej ulicąOrlovskă, a następnie ul. Hlavnitř. W pierwszej kolejności należyzobaczyć Zamek Haviřov (ul. KZămečku) z otaczającym go parkiem.W chwili obecnej w Zamkuznajduje się restauracja oraz niewielkihotel. W jego sąsiedztwienatomiast działa Miejskie Kąpielisko,w którego skład wchodzą:duży basen pływacki, basen doskoków oraz kilka mniejszych basenówze zjeżdżalniami i brodziki.Jako że kąpielisko znajduje się bliskocentrum miasta, ale z dala odmiejskiego zgiełku jest świetnymmiejscem do wakacyjnego wypoczynku.Dalej, ulicą Hlavni tř. dojedziemy dozachwycającego centrum miasta,które wchodzi w skład chronionejstrefy zabytkowej SORELA. Obszarten, ze względu na architekturęi ponadczasowe rozwiązania urbanistyczne,jest bardzo wartościowy.Do Havířova můžeme přijetz Horní Suché Orlovskou ulicía pak Hlavní třídou. V první řadědoporučujeme prohlídku havířovskéhozámku (ul. K Zámečku)s parkem, který jej obklopuje.V současnosti se v zámku nacházírestaurace a malý hotel. V jehoblízkosti funguje městské koupaliště,kde najdeme velký plaveckýbazén, bazén pro skoky dovody a několik menších bazénůs tobogány a brouzdaliště. Protožese koupaliště nachází blízko městskéhocentra, ale zároveň dalekood městského shonu, je výbornýmmístem pro prázdninový odpočinek.Hlavní třídou pak pokračujemedo okouzlujícího městskéhocentra, které je součástí chráněnépamátkové zóny SORELA.Toto území je z hlediska architekturya nadčasového urbanistickéhořešení velmi cenné.Havířov patří díky cennémuměstskému centru, zalesněnémuúzemí, blízkosti řeky a Těrlicképřehrady mezi turisticky a kulturněnejatraktivnější města TěšínskéhoSlezska.We can reach Havirov from HorniSucha via Orlovska street, and thenHlavni tr street. First and foremost,we should see the Havirov castle(K Zamecku street) and the surroundingpark. Nowadays the castlecomprises a restaurant and a smallhotel. The nearby City SwimmingPool includes a large swimmingpool, a diving pool, a few smallerpools with slides, and wadingpools. Since the facility is close todowntown but far from noisy citystreets, it is a great holiday destination.If we take Hlavni tr. street again,we can get to fabulous downtown,which is a part of the SO-RELA protected monument zone.Centrum miasta – element zabytkowej strefy SORELA /Centrum města - součástí chráněné památkové zóny SORELA/Downtown - a part of the SORELA protected monument zone67

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁPrzy głównej alei znajduje się DomKultury im. Piotra Bezrucza, w którymdziała Miejski Ośrodek Kultury,restauracja, duża i mała sala kukiełkowaoraz mini galeria. Skręcającw ul. Gorkěho miniemy Gimnazjumi sąsiadujące z nim boisko sportowez kortami tenisowymi. Wjeżdżającpomiędzy budynki dostaniemysię na ul. Mirovă, przy której funkcjonujeplac zabaw dla dzieci, placdo nauki zasad ruchu drogowegooraz pięknie urządzony park osiedlowy,gdzie można odpocząć. Stąd,ulicami Kopernikova i Wericha, dojedziemydo ulic U Stromaky i Mănesovej,przy których znajdują sięboiska, bieżnie tartanowe i sekcjeprzystosowane do sportów lekkoatletycznych.Wracając na głównąartylerię miasta warto udać się naul. Beethovena, gdzie znajduje sięPlac Dziecka – jeden z największychplaców zabaw dla dzieciw Republice Czeskiej. Jest on odwzorowaniemparków Szwedzkich.Jadąc dalej osiedlowymi uliczkamiw stronę zwiedzanego już wcześniejzamku, miniemy wiele piękniezagospodarowanych osiedlowychparków. Będąc już na ul. Na Nábřežiwarto skręcić w stronę niewielkiegolasu, w którego środku zbudowanoamfiteatr przeznaczony doorganizacji plenerowych imprezkulturalnych. Tuż obok znajduje sięstadion piłkarski. Stąd koniecznienależy pojechać drogą prowadzącąbrzegiem rzeki Łucyny podziwiającjej meandry, które w 1992 r. zostałyogłoszone pomnikiem przyrody.Tą drogą dojedziemy do dzielnicyBłędowice, gdzie przy ul. Halkovej4 możemy zobaczyć ChałupęKotuli. Jest to jedna z najstarszychdrewnianych budowli ludowychna Śląsku Cieszyńskim. Dla zwiedzającychutworzono ekspozycjęprezentującą wyposażenie i stylżycia na przełomie XIX i XX w., m.in.wyroby ceramiczne czy wiatrak.Z Błędowic udajemy się do dzielnicyŻywocice. Tutaj warto wstą-Centrum miasta – element zabytkowej strefy SORELA /Centrum města - součástí chráněné památkové zóny SORELA/Downtown - a part of the SORELA protected monument zoneNa hlavní ulici najdeme Kulturnídům Petra Bezruče, kde působíMěstské kulturní středisko, restaurace,velký a malý sál loutkovéhodivadla a minigalerie. Odbočímedo ulice Gorkého, mineme gymnáziuma sousedící sportovní hřištěs tenisovými kurty. Cestou mezidomy se dostaneme do Mírovéulice, kde je dětské hřiště, dopravníhřiště a pěkně zařízený sídlištnípark, kde si můžeme odpočinout.Odtud se pak Koperníkovoua Werichovou ulicí dostaneme doulice U Stromovky a Mánesovyulice, kde se nacházejí hřiště, tartanovéběžecké dráhy a prostoryupravené pro lehkoatletické sportovnídisciplíny. Po návratu nahlavní třídu města doporučujemenávštěvu Beethovenovy ulice, kdeje Dětský park, jedno z největšíchdětských hřišť v České republice.Bylo postaveno podle švédskýchdětských parků. Pokračujeme dáluličkami směrem k zámku, kterýjsme si prohlédli na začátku,přitom mineme několik hezkyzařízených sídlištních parků. Ažbudeme na ul. Na Nábřeží, doporučujemeodbočit do malého lesíku,ve kterém byl postaven amfiteátrurčený k pořádání kulturních akcípod širým nebem. Hned vedle jefotbalový stadion. Odtud doporučujemepokračovat cestou vedoucípodél břehu řeky Lučiny a obdivovatjejí meandry, které byly v r.The zone is of great value due toits architecture and timeless urbanplanning solutions. The mainavenue is the location for the PetrBezruc Community Center, comprisingthe Municipal Cultural Center,a restaurant, a large and smallpuppet theater room and a minigallery. If we turn onto Gorkehostreet, we pass the Gymnasiumand the adjacent sports field withtennis courts. If we ride betweenbuildings, we will get to Mirovastreet with a playground for children,a driving practice area anda fantastically-equipped housingestate park where we can relax.From there, we can take Kopernikovaand Wericha streets to reachU Stromaky and Manesova streetswith sports fields, tartan runningtracks and areas for other trackand-fieldsports. When returning tothe main city road, we should go toBeethovena street, where we canfind Detske Hriste [Child’s Square],one of the largest playgrounds inthe Czech Republic, designed toresemble Swedish playgrounds. Ifwe continue riding across the housingestates towards the alreadyvisitedcastle, we will pass manywell-equipped parks. Once wereach Na Nabrezi street, we shouldturn towards a small forest with anamphitheater in the middle, whereopen-air cultural events take place.A football stadium is located nearby.From there, we must take theroute along the Lucina river bankto admire its meanders (classifiedas natural monuments in 1992).This way, we will arrive in the Bludovicecity district, where we canvisit Kotulova Drevenka [Kotula Cabin]at 4 Halkova street. It is one ofthe oldest wooden folk buildingsin the Cieszyn Silesian. Inside, thevisitors can see a special exhibition68

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁpić do sali wystawowej MUSAIONMuzeum Ziemi Cieszyńskiej, gdziew ciągu roku organizowane są 3lub 4 wystawy zmienne o tematycezwiązanej z historią Śląska Cieszyńskiego.Hawierzów, ze względu na zabytkowecentrum miasta, leśne tereny,bliskość rzeki i Zalewu Cierlickiegojest jednym z najbardziej atrakcyjnychturystycznie i kulturowomiast Śląska Cieszyńskiego.199 vyhlášeny přírodní památkou.Touto cestou přijedeme do čtvrtiBludovice, kde můžeme v Hálkověulici 4 vidět Kotulovu dřevěnku. Jeto jedna z nejstarších dřevěnýchlidových staveb v Těšínském Slezsku.Uvnitř byla pro návštěvníkypřipravena výstava prezentujícívybavení a životní styl na přelomu19. a 0. století, mj. výrobky z keramikynebo větrný mlýnek. Z Bludovicse vydáme do čtvrti Životice.Zde můžeme navštívit výstavní síňMuzeum Těšínska MUSAION, kdejsou během roku pořádány 3 nebo4 výstavy na témata spojená s dějinamiTěšínského Slezska.of the equipment and lifestyle atthe turn of the 19th and 0th centuries,including ceramic ware anda fan. We leave Bludovice for theZivotice district, where we shouldvisit the exhibition hall of the MU-SAION Regional Museum of Cieszyn,which annually holds 3 or 4temporary exhibitions concerningthe history of Cieszyn Silesia.Thanks to its valuable downtown,forest areas, closeness to river andTerlicko reservoir, Havirov is oneof the most attractive cities of theCieszyn Silesia in terms of tourismand culture.BOHUMINBogumin składa się z 7 dzielnic:Nowy Bogumin, Stary Bogumin,Wierzbica, Skrzeczoń, Zabłocie,Pudłów i Szunychel z osiedlemKopytow.Do Bogumina najlepiej dojechaćod przejścia granicznego w Chałupkach,do którego warto dostaćsię ścieżką edukacyjną wzdłuż rzekiOdry, gdzie podziwiać można jejprzepiękne meandry.Bohumín tvoří 7 městských částí:Nový Bohumín, Starý Bohumín,Vrbice, Skřečoň, Záblatí, Pudlova Šunychl s osadou Kopytov.Do Bohumína se nejlépe dostanemeod hraničního přechoduv Chałupkách, kam je dobré zajetnaučnou stezkou podél řeky Odry,kde můžeme obdivovat její nádhernémeandry.Jezioro Kaliszowe / Kališove jezere / The Kalisovo lakeBohumin is best accessiblefrom the border crossing inChałupki, where we should arrivevia the educational route along theOdra river, admiring its beautifulmeanders. The educational path isalso on the Czech side of Odra riverform Stary Bohumin to Sunchyland Kopytov.After crossing the border inChałupki, we enter Stary Bohumin.If we turn left, we will arrive ata square with a noteworthy sculptureof St. John Nepomucen fromthe second half of the 18th centuryand building of the former StaryBohumin town hall from early 0thcentury and the National House(no. 37) from early 0th century,which used to be a town hotel. Ifwe continue across the Svoboda´ssquare, we will arrive at the parishchurch of Birth of the Blessed VirginMary. The current building wasbuilt in late 15th century, while thechurch itself was first mentioned in191, making it the oldest structurein Bohumin. Behind the church, atTicha street, we can see the Henckelvon Donnersmarck family tomb,which dates back to 175. Further6969

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁŚcieżka ta od września 2011 r. prowadzitakże do Szunychela.Przekraczając granicę w Chałupkachwjeżdżamy do Starego Bogumina.Skręcamy w lewo i wjedziemyna rynek Svobody, gdziewartymi uwagi są rzeźba św. JanaNepomucena pochodząca z drugiejpołowy XVIII wieku i budynekbyłego starobogumińskiego ratuszaz początku XX wieku oraz DomNarodowy (nr 37) z początku XXwieku, w którym niegdyś mieściłsię hotel miejski. Jadąc przez rynekSvobody dotrzemy na teren kościołaparafialnego pw. NarodzeniaMarii Panny. Obecny budynek pochodziz ostatniego trzydziestoleciaXV wieku, natomiast wzmiankio tym kościele sięgają 1291 r. Tymsamym jest to najstarsza budowlana terenie Bogumina. Za kościołem,przy ul. Tichá możemy zobaczyćgrobowiec hrabiów Henckelówz Donnersmarcku pochodzącyz 1752 r. Dalej tą ulicą dotrzemynad brzegi jeziora Kaliszowego,zwanego potocznie Kaliszokiem.Otoczony drzewami jest idealnymmiejscem do wakacyjnego odpoczynkui relaksu na łonie natury.Na północnym brzegu znajdujesię plaża. Jadąc brzegiem Kaliszokadojedziemy do dzielnicy Szunychel.Tutaj możemy zobaczyćobiekt fortyfikacyjny bunkr MO S-3 przy starym młynie. Wracając doStarego Bogumina wjeżdżamy naulicę Slezska, a następnie skręcającw ulice Malá i Smutečni, którymidojedziemy na teren cmentarza.Tu warto zwrócić uwagę na CmentarnąKaplicę Wszystkich Świętychpochodzącą z 1901 r. Nieco dalej,przy ul. Čs. armády zobaczymy kaplicęzwaną Pustelnią pochodzącąz XVIII w. Tutaj, według legendy,dwaj bogumińscy mieszczanieprowadzili pustelnicze życie. Równieżprzy tej ulicy, tuż za autostradą,możemy zwiedzić obiektciężkich umocnień MO-S5 „Na TorachKolejowych”, w którego składPo překročení hranice v Chałupkáchvjíždíme do Starého Bohumína.Odbočíme vlevo a vjedeme nanáměstí Svobody, kde za pozornoststojí socha sv. Jana Nepomuckéhopocházející z druhé poloviny 18.století a budova bývalé starobohumínskéradnice z počátku 20. stoletía Národní dům (č. 37) z počátku20. století, kde kdysi býval městskýhotel. Pokračujeme dále přesnáměstí Svobody a přijedeme k farnímukostelu Narození Panny Marie.Současná stavba pochází z poslednítřetiny 15. století, avšak zprávyo tomto kostele sahají až do roku1291. Je to tedy nejstarší budovana území Bohumína. Za kostelem,v Tiché ulici, můžeme vidět hrobkuhraběcí rodiny Henckelů z Donnersmarckupocházející z r. 1752. Toutoulicí se pak dostaneme na břeh Kališovajezera, zvaného lidově Kališok.Jezero je obklopené stromy a jeideálním místem pro prázdninovýodpočinek a relaxaci v přírodě. Naseverním břehu je pláž. Podél břehuKališoku se dostaneme do městskéčásti Šunychl. Zde si můžemeprohlédnout opevnění „Bunkr MOS-3“ u starého mlýna. Po návratu doStarého Bohumína přijedeme naSlezskou ulici a pak odbočíme doMalé a Smuteční ulice, kterými přijedemena hřbitov. Zde si můžemeprohlédnout hřbitovní kapli VšechSvatých z roku 1901. O něco dál,v ul. Čs. armády spatříme kaplizvanou Pustyňa z 18. století. Podlepověsti zde poustevnický životvedli dva bohumínští měšťané.V této ulici, hned za dálnicí,můžeme navštívit opevnění „BunkrMO-S5 Na trati”, jehož součástíjsou dva bunkry po obou stranáchtrati spojené podzemním tunelem.Odtud se můžeme vydat polní stezkousměrem do Pudlova a Vrbice.Pensjonat w Wieży / Penzion ve věži /The hotel “Penzion ve věži” [Pension in the tower]down the road, we will come toshore of lake Kalisovo, commonlyknown as Kalisok. Surrounded bytrees, it is a perfect place for holidaysand relaxation in the bosomof nature. Its northern shore isa beach. By riding along Kalisok,we will come to the Sunychl towndistrict, where we can see the MOS-3 near the Old Mill fortification(pillbox). When returning to StaryBohumin, we enter Slezska streetand then turn onto Mala and Smutecnistreets that lead to a cemetery,where we should notice theCemetery Chapel of All Saints from1901. A bit further, near Čs. armadystreet, is a chapel from 18th centurycalled “the Hermitage”. Legendhas it that two Bohumin townsmenlived in seclusion here. Also nearthis street, just behind the highway,we can visit the MO-S5 on theTrack heavy fortification, which includestwo bunkers on both sidesof the rail track connected by anunderground tunnel. From there,we can take a dirt road towardsPudlov and Vrbice, where we can70

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁZde si v pěkném prostředí na břehuřeky Odry a Vrbického jezera simůžeme odpočinout a relaxovatv přírodě. Z Vrbice se cestami, kterévedou podél břehu několika jezírek,můžeme dostat do Záblatí a pakulicemi Bezručovou a Štefánikovoudo centra Nového Bohumína.V první řadě se pojedeme podívatdo ulice Adama Mickiewicze, kdesi můžeme prohlédnout překrásnoubudovu železničního nádraží zroku 1860. Hned za ní stojí prosluláocelová lávka pro pěší, která měří170 m a je jednou z výjimečnýchtechnických památek z počátku 20.století. Masarykovou ulicí pak přijedemena hlavní náměstí. Hlavníatrakcí je zde fontána Soutok Odrys Olší, která je symbolem dvou řek,které se spojují na území Bohumína.Vedle fontány je budova kina 3D a okousek dál pěkná budova radnice,pocházející z přelomu 19. a 20. století.Když dojedeme na konec Masarykovyulice, odbočíme doleva doČáslavské ulice, kterou přijedemedo Želví zahrady s labyrintem, cožje stavba určená pro pořádání akcíterapeutického druhu. Odtud sevrátíme Čáslavskou ulicí a vjedemedo parku Petra Bezruče, zelenýchplic města. Kromě toho, že je tentopark dokonalým místem pro odpočineka relaxaci v přírodě, je zdeještě: letní kino, Hobby Park s dětskýmhřištěm a dopravním hřištěm,fotbalovým hřištěm, tenisové kurtya sportovní hala (v zimě upravenájako kluziště). Hned vedle parku,v Koperníkově ulici je Aquacentrum,objekt s venkovními i krytýmibazény, saunou, tobogány a dalšímivodními atrakcemi a také adventuregolf. Za budovou se nachází dalšíturistická atrakce – Penzion ve věži.Nachází se v bývalé vodárenskévěži a je architektonickým unikátemv celém Bohumíně. Příznivcibowlingu musí povinně navštívitrestauraci RIO Club, která je vedlePenzionu ve věži.Během návštěvy Bohumína dopowchodządwa bunkry po obu stronachtorów połączone podziemnymprzejściem. Stąd możemypojechać polną ścieżką w kierunkuPudłowa i Wierzbicy. Tutaj, nadbrzegiem rzeki Odry i Wierzbickiegojeziora, w otoczeniu pięknegokrajobrazu, możemy odpocząći zrelaksować się na łonie natury.Z Wierzbicy, ścieżkami prowadzącymibrzegami kilku małych jezior,możemy skierować się do Zabłocia,a następnie ulicami Bezručovai Štefanikova do centrum NowegoBogumina. W pierwszej kolejnościnależy udać się na ul. Mickiewicza,gdzie zobaczyć możemy przepięknybudynek dworca kolejowegopochodzący z 1860 r. Tuż za nimznajduje się słynna stalowa kładkadla pieszych, która mierzy 170 mi jest jednym z bardziej wyjątkowychzabytków techniki z początkuXX wieku. Ulicą Masarykovądojedziemy na rynek miasta. Tutajgłówną atrakcją jest fontanna„Zbieg Odry i Olzy” – symbol dwóchrzek, które łączą się na terenie Bogumina.Obok fontanny znajdujesię budynek kina 3D, a nieco dalejwarto zobaczyć piękny, pochodzącyz przełomu XIX i XX wieku,budynek Ratusza. Dojeżdżając dokońca ulicy Masarykovej skręcamyw lewo w ul. Čáslavská, którą dojedziemydo Ogrodu żółwi z labiryntem– obiektu przeznaczonego doorganizacji imprez o charakterzeterapeutycznym. Stąd, wracającul. Čáslavská dotrzemy do Parkuim. Petra Bezrucza – zielonych płucmiasta. Poza tym, że park ten jestdoskonałym miejscem do odpoczynkui relaksu na łonie natury,znajdują się tu jeszcze: kino letnie,Hobby Park z placem zabaw i placemdo nauki zasad ruchu drogowego,boisko do piłki nożnej, kortytenisowe oraz hala sportowa (zimąprzystosowana jako lodowisko).Tuż obok parku, przy ul. Kopernikovejfunkcjonuje Aquacentrum– obiekt z basenami zewnętrznymirelax in the bosom of nature on theOdra river bank and the shore oflake Vrbice, surrounded by a beautifullandscape. From Vrbice, wecan take paths along several smalllakes towards Zablati, and thenarrive in the center of Novy Bohuminvia Bezrucova and Stefanikovastreets. First and foremost, wemust go to Mickiewicza street tosee a beautiful train station buildingfrom 1860. Right behind it isa famous steel footbridge, which is170 m long and is one of the mostunique technological monumentsfrom early 20th century. By takingMasarykova street, we arriveat the market square with its mainattraction, the Odra and Olza Confluencefountain, symbolizing bothrivers that meet in Bohumin. Nextto the fountain, is a 3D cinema anda bit further down the road thereis a beautiful Town Hall building,dating back to the turn of the 19thand 20th centuries. If we continueriding until the end of Masarykovastreet and turn left onto Caslavskastreet, we will arrive in the TurtleGarden with a labyrinth, wheretherapeutic events are organized.By returning via Caslavska street,we can get to the Petr Bezruc Park– the lungs of this town. In additionto being a perfect place for holidaysand relaxation in the bosom of nature,the park also features a driveinmovie theater, a Hobby Parkwith a playground and a drivingpractice area, football field, tenniscourts and a sports hall (convertedto ice rink in the winter). Kopernikovastreet right next to the park isthe location for the Aquacentrum,a facility with outdoor and indoorswimming pools, a sauna, slidesand other water attractions and adventuregolf. Behind the building isanother tourist attraction, PenzionVe Vezi [Guest House In the Tower].Located in a former water tower,it has a unique architecture whichcannot be found anywhere else7171

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁi wewnętrznymi, sauną, zjeżdżalniamii innymi atrakcjami wodnymioraz adventure golf. Za budynkiemznajduje się kolejna atrakcja turystyczna– Pensjonat W Wieży. Usytuowanyw byłej wieży ciśnień jestunikatem architektonicznym w całymBoguminie. Miłośnicy bowlingukoniecznie powinni wstąpić doRestauracji RIO Club – sąsiadującejz Pensjonatem w Wieży.Będąc w Boguminie warto równieżzobaczyć kościół ewangelickoaugsburskiprzy ul. Stefanikovejoraz pojechać do parku „Rafinérskýlesík” niedaleko ul. Okružni.Park ten jest świetnym miejscemdla rodzin z dziećmi, gdyż znajdujesię tu plac zabaw. Stąd, drogąwzdłuż torów kolejowych i dworcakolejowego, a następnie ul. 1 Majew Skrzeczeniu możemy skierowaćsię do Dolnej Lutyni.ručujeme také prohlídku evangelickéhokostela Slezské evangelickécírkve augsburského vyznání veŠtefánikově ulici a zajet si do parkuRafinérský lesík nedaleko Okružníulice. Tento park je výborné místopro rodiny s dětmi, protože je zdedětské hřiště. Odtud se pak cestoupodél železniční tratě a nádraží,a pak ulicí 1. Máje ve Skřečonimůžeme vydat do Dolní Lutyně.Bohumin comprises 7 town districts:Novy Bohumin, Stary Bohumin,Vrbice, Skrecon, Zablati, Pudlov,and Sunychl with settlementKopytov.in Bohumin. Bowling enthusiastshave to stop by the RIO Club restaurantnext to that guest house.While in Bohumin, we should alsosee the evangelical/Augsburgchurch at Stefanikova street andgo to the Rafinersky Lesík parknear Okruzni street. Thanks to itsplayground, this park is a greatplace for families with children.From there, we can ride along railtracks and reilway station, and 1Maje street in Skrecon to get toDolni Lutyne.Hobby Park z placem zabaw i placem do nauki zasadruchu drogowego / Hobby Park s dětským hřištěma dopravním hřištěm / The Hobby Park with a playgroundand a driving practice areaDOLNI LUTYNĔDo Lutyni Dolnej dojechać możemy ul. Bohuminską od Bogumina, bądź też od Łazisk w Polsce przez Wierzniowice.Łaziska i Wierzniowice dzieli rzeka Olza, która w tym miejscu wykazuje wysokie i cenne walory przyrodnicze.Od 1989 r. 4,59 ha tego obszaru objęte jest ochroną prawną jako pomnik przyrody. Wierzniowice, właśnie przezbliskość rzeki są miejscowością idealną dla osób pragnących spędzić wolny czas na łonie natury, w ciszy i spokoju.Stąd, ul. Hlavni i Neradská, drogą prowadzącą wśród pól dojedziemy do Lutyni Dolnej. Tutejsze tereny leśne stwarzająwarunki do odpoczynku i organizacji pikników. W miejscowości tej warto zobaczyć zabytkowy kościół św. Jana Baptystypochodzący z 1746 r. oraz budynek sklepu aptekarskiego z 1900 r. Przy ul. Na Farszem znajduje się komplekssportowy z boiskami do piłki nożnej, siatkówki, bieżnią oraz kortami tenisowymi, z którego usług można skorzystaćpo wcześniejszej rezerwacji i za drobną opłatą. Rozwinięta infrastruktura drogowa stwarza dogodne warunki dlarowerzystów, a także miłośników takich sportów jak jogging, nordic walking, itp.7

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁDo Dolní Lutyně můžeme přijet buď z Bohumína Bohumínskouulicí, nebo z polských Łazisk přes Věřňovice.Łaziska a Věřňovice odděluje řeka Olše, která se na tomtomístě vyznačuje velkými a cennými přírodními hodnotami.Toto území o velikosti 4,59 ha je od roku 1989 podochranou jako přírodní památka. Věřňovice jsou díky blízkostiřeky ideálním místem pro lidi, kteří chtějí strávit volnýčas v blízkosti přírody, v tichu a klidu. Odtud se ulicemi Hlavnía Neradskou po silnici mezi poli dostaneme do DolníLutyně. Zdejší zalesněná území poskytují podmínky proodpočinek a pořádání pikniků. V této obci doporučujemeshlédnout historický kostel sv. Jana Křtitele z roku 1746a budovu lékárny z r. 1900. V ulici Na Farském se nacházísportovní areál s hřištěm na kopanou, volejbal, běžeckoudráhou a tenisovými kurty. Služby areálu můžeme využítpo předchozí rezervaci a za malý poplatek. Rozvinutá silničníinfrastruktura vytváří příznivé podmínky pro cyklistya příznivce takových sportů, jako je jogging, Nordic Walkingapod.Dolni Lutyne can be accessed from Bohumin via Bohuminskastreet or from Łaziska in Poland via Vernovice.Łaziska and Vernovice are separated by the Olza river,whose section in this area is of great natural value. Since1989, 4.59 ha of this area have been legally protected asa natural monument. Thanks to the proximity of the river,Vernovice are the best destination for people who seekpeace and quiet in the bosom of nature. From there, wecan ride among fields via Hlavni and Neradska streets toget to Dolni Lutyne. The local forest areas provide appropriateconditions for relaxation and picnics.Among the interesting sights in this village are the historicchurch of St. John the Baptist from 1746 and a drugstorebuilding from 1900. Na Farskem street is the location fora sports complex with fields for playing football, volleyball,a running track and tennis courts, which can be used fora small fee after booking. The extensive road infrastructurecan be enjoyed by bicycle owners, joggers, Nordic walkers,etc.Kościół św. Jana Baptysty, Lutynia Dolna /Kostel sv. Jana Křtitele, Dolní Lutyně /The church of St. John the Baptist, Dolni Lutyne73

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁDĔTMAROVICEDziećmorowice są miejscowością,w której najbardziejznanym punktem jest elektrownia.Dojechać tutaj możemy od LutyniDolnej ul. Bohuminską. W centrummiejscowości należy zwrócić uwagęna zabytkowy kościół św. MariiMagdaleny. Można także pojechaćścieżką wzdłuż torów kolejowychnad rzekę – jest tu kilka miejsc,gdzie można usiąść nad brzegiemi odpocząć czy zorganizować biwak.Podobnie jak w Lutyni Dolnejbliskość rzeki i terenów zielonychsprawia, ze miejscowość ta jestmiejscem doskonałym do wypoczynkuna łonie natury.Dětmarovice jsou obec, jejíž nejznámějšístavbou je elektrárna.Přijet sem můžeme z Dolní LutyněBohumínskou ulicí. Ve středu obcestojí kostel sv. Máří Magdalény.Můžeme si také zajet stezkou podélželezniční tratě k řece - je zde několikmíst, kde si můžeme sednoutna břeh a odpočinout si nebo zdebivakovat. Stejně jako Dolní Lutyněje tato obec díky blízkosti řekya zelených ploch dokonalým místempro odpočinek v přírodě.Detmarovice is a village knownprimarily for its power station.It can be accessed from Dolni Lutynevia Bohuminska street. In thecenter of the village, we should noticethe historic church of St. MariaMagdalena. We can also follow thepath along the rail tracks to the river,whose bank offers several placesfor sitting, relaxing or camping.Similar to Dolni Lutyne, the vicinityof rivers and green areas make thisvillage a perfect destination forthose who wish to rest in the bosomof nature.Elektrownia Dziećmorowice. Jej kominy mają około 59 metróworaz są widoczne z odległości kilkudziesięciu kilometrów(między innymi z polskich miast Wodzisławia Śląskiego, czyJastrzębia Zdroju) / Elektrárna Dětmarovice / The Power StadionDetmarovice74

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁDOUBRAVA I STONAVADziećmorowic bocznymi ulicamiwśród lasów i pól doje-Zdziemy do Dąbrowy. Jest to małagmina. Warto tutaj wjechać namaleńki, ale uroczy rynek, usiąść naławce i nasycić się niezwykłym spokojemtego miejsca. Tuż obok rynkuznajduje się zabytkowy kościółśw. Jadwigi Śląskiej pochodzącyz 1899 r. Naprzeciw kościoła stojąbudynki Urzędu Gminy i poczty,które zachwycają swoją architekturą.Przy urzędzie zobaczyć możnaciekawie zaprojektowany pomnikupamiętniający ofiary I wojny światowej.Ulicą prowadzącą wzdłużurzędu dojedziemy na teren cmentarza– tutaj ważnym punktem dlamieszkańców Dąbrowy jest pomnikupamiętniający ofiary katastrofgórniczych.Po przeciwnej stronie wspomnianegowcześniej rynku, w otoczeniuparku, stoi zamek byłych władcówwsi. Jadąc główną drogą w kierunkuOrłowej miniemy kąpieliskoletnie. Dalej droga ta prowadziprzez osiedle o bardzo ciekawejzabudowie. Dojeżdżając do skrzyżowaniaskręcamy w lewo, gdziewśród kopalnianego krajobrazudojedziemy do Stonawy. Tutaj takżegospodarka opiera się na górnictwie.W Stonawie warto zobaczyćkościół ewangelicki zbudowanyw 1938 r. Miłośnicy aktywnegospędzania wolnego czasu mogąudać się do Krzywego Dołu, gdziedziała kompleks sportowy z boiskamii bieżnią.Pomiędzy obiema miejscowościa-Dětmarovic přijedeme bočnímiuličkami vedoucími přesZles a pole do Doubravy. Je to maláobec žijící z těžařského průmyslu.Můžeme zde zajet na malé, aleokouzlující náměstíčko, sednout sina lavičku a nasytit se neobvyklýmklidem tohoto místa. Hned vedlenáměstí stojí kostel sv. HedvikySlezské z roku 1899. Naproti kostelastojí budovy obecního úřadu a pošty,které okouzlí svou architekturou.Vedle úřadu můžeme vidět zajímavěnavržený památník obětí 1. světovéválky. Ulicí, která vede kolemúřadu, se dostaneme na hřbitov.Zde je důležité místo pro obyvateleDoubravy - památník připomínajícíoběti důlních katastrof.Na protilehlé straně náměstí v obcistojí uprostřed parku zámek bývalýchmajitelů vesnice. Pojedeme-lipo hlavní silnici směrem na Orlovou,mineme letní koupaliště. Tatosilnice dál pokračuje přes sídlištěs velmi zajímavou zástavbou. Kdyžpřijedeme na křižovatku, odbočímevlevo a důlní krajinou přijedeme doStonavy.We can access Doubrava fromDetmarovice by taking sidestreets through forests and fields.It is a small village living off themining industry. We should visitthe tiny but enchanting marketsquare, sit on a bench and enjoythe incredible peace of this place.Right next to the market square,is a historic church of St. Hedwigof Silesia from 1899. Across fromthe church there are the buildingsof the Commune Office and thepost office with a very interestingarchitecture. The Commune Officebuilding features a well-designedmemorial to the victims of WorldWar I. We can take the street alongthe Commune Office to get to thecemetery with a memorial to thevictims of mine disasters, which isparticularly important to the Doubravainhabitants.On the other side of the marketsquare, is a castle of former villagerulers, surrounded by a park. If wetake the main road towards Orlova,we will pass a summer bathingbeach.Kościół św. Marii Magdaleny w Stonawie / Kostelsv. Máří Magdalény ve Stonavě / The church of St.Maria Magdalena in Stonava7575

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁmi jest bardzo duża ilość terenówleśnych i zbiorników wodnych.Mimo, że są to miejscowości przemysłowemożna tutaj spędzić czaswolny na łonie natury.Také zde je ekonomika založená nadůlní činnosti. Ve Stonavě doporučujemeshlédnout kostel sv. MáříMagdalény z počátku 20. stoletía evangelický kostel postavenýv roce 1938. Příznivci aktivního trávenívolného času se mohou vydatdo Křivého Dolu, kde je sportovníareál s hřišti a běžeckou dráhou.Mezi oběma obcemi jsou rozsáhlázalesněná území a spousta vodníchnádrží. Přestože jsou to průmyslovéobce, i zde můžeme strávit svůj volnýčas v přírodě.The road then crosses a housingestate with exceptionally interestingbuildings. Once at the intersection,we turn left to ride througha mining landscape and arrive inStonava, whose economy is alsodominated by the mining industry.Stonava sights include the churchof St. Maria Magdalena from early20th century and an evangelicalchurch built in 1938. Active leisureenthusiasts can go to Krivy Dul[Crooked Hole] to find a sportscomplex with fields and a runningtrack.The two villages are separated bylots of forest areas and bodies ofwater and, although they are bothindustrial villages, we can spendtime in the nature here.Kościół św. Jadwigi Śląskiej w Dąbrowie / Kostelsv. Hedviky Slezské v Doubrave / The church of St.Hedwig of Silesia in Doubrava76

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁORLOVADo Orłowej najlepiej dojechaćod Dąbrowy. Po drodze wartowstąpić do Dinoparku. Jest toobiekt, w którym zobaczyć możemyjak żyły dinozaury (stoją tu ichatrapy), zobaczymy też najstarszążywą roślinę na świecie (unikatna skalę światową) – gatunek pradawnejsosny sprzed 175 milionówlat. W Dinoparku działa takżekino 3D, w którym wyświetlane sąfilmy o tematyce prehistorycznej.Stąd, jadąc w kierunku centrum,dojedziemy do skrzyżowania z ul.17. listopadu. Tu możemy skręcićw prawo, gdzie dotrzemy do restauracji„Vytopna”. Warto tutajwstąpić, gdyż jest to restauracjaspecyficzna ze względu na wystróji obsługę. Wszystkie stoliki na zewnątrzi wewnątrz budynku połączonesą ze sobą małymi toramikolejowymi, a zamówione przezklienta napoje dojeżdżają do danegostolika w wagonach kolejowych.Restauracja ta jest atrakcją nie tylkodla dzieci, ale i dorosłych.Do Orlové je nejlepší cestaz Doubravy. Cestou doporučujemenávštěvu Dinoparku. Je toobjekt, kde můžeme vidět, jak žilidinosauři (stojí zde jejich atrapy).Uvidíme zde také nejstarší živourostlinu na světě (světový unikát) –druh starodávné borovice staré 175milionů let. V Dinoparku fungujetaké 3D kino, kde se promítají filmyo prehistorických dobách. Odtud sevydáme směrem do centra a přijedemena křižovatku s ulicí 17. listopadu.Zde můžeme odbočit dopravaa zajet do restaurace „Výtopna”.Vyplatí se zajít dovnitř, protožerestaurace má zvláštní výzdobua obsluhu. Všechny stoly venkui uvnitř budovy jsou spojeny malýmiželezničními kolejemi a nápoje,které si zákazník objedná, přijedouke stolu v železničních vagónech.Tato restaurace je atrakcí nejen proděti, ale i pro dospělé. Z „Výtopny”se vydáme do centra obce.Orlova is best accessible fromDoubrava. While on our way,we can stop at the Dinopark, wherewe can learn about the life ofdinosaurs (through available models)and see the world’s oldestplant, a one-of-a-kind ancient pinewhich is 175 million years old. TheDinopark also features a 3D cinemathat screens films about prehistorictimes. Next, we can ride towardsdowntown to get to the intersectionwith 17. Listopadu street. If weturn right, we arrive at the Vytopnarestaurant. It is worth visiting becausethis restaurant has an unusualinterior design and service.All tables inside and outside thebuilding are connected using smallrail tracks and when the customerorders a beverage, it arrives in a railcar. The restaurant is an attractionnot only for children, but alsoadults. From Vytopna, we head fordowntown, where we can arrivethrough the Lutyne and Porubatown districts.Restauracja „Vytopna” /Restaurace „Výtopna“ /The Vytopna restaurant7777

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁRestauracja „Vytopna” /Restaurace „Výtopna“ /The Vytopna restaurantZ „Vytopnej” kierujemy się docentrum miejscowości. Możemywybrać drogę prowadzącąprzez dzielnice Lutynia i Poruba.Następnie ul. Tĕšinskái Cingra dojedziemyna rynek starej Orłowejz górującym nad nim neogotyckimkościołem NarodzeniaNajświętszej Marii Panny. Dalej,na Cingrowym Kopcu, znajduje siękolejny zabytek sakralny – kościółewangelicko-augsburski z 1862 r.Dla miłośników tenisa ziemnegoprzy ul. Husovej funkcjonująkorty tenisowe. Z ul. Cingra kierujemysię na ul. Ostravską, a następnieSlezską w stronę Poruby. Tuwjeżdżamy na ul. Tesinská, którądotrzemy do Rychwałdu mijającpo drodze zbiorniki wodne. Ul.Ostravską możemy także pojechaćprosto w stronę Pietrwałdu.Niezliczona ilość ulic i uliczek, zagajników,ścieżek leśnych i jeziorekstwarza warunki do uprawianiawielu sportów, odbywania wycieczekkrajoznawczych czy odpoczynkuna łonie natury.Můžeme si zvolit trasu, která vedepřes čtvrti Lutyně a Poruba. Pakulicemi Tĕšínskou a Cingrovoupřijedeme na náměstí staré Orlové,nad kterým se tyčí neogotickýkostel Narození nejsvětější PannyMarie. O kus dál, na Cingrově kopci,se nachází další církevní památka- kostela Slezské evangelické církveaugsburského vyznání z roku 1862.Pro hráče tenisu jsou v Husově ulicitenisové kurty. Z Cingrovy ulicepokračujeme Ostravskou ulicí a pakSlezskou směrem na Porubu. Odtudse vydáme Těšínskou ulicí, kterou sedostaneme do Rychvaldu, cestoupřitom pojedeme kolem vodníchnádrží. Ostravskou ulicí můžeme jettaké přímo do Petřvaldu.Velký počet ulic a uliček, hájků, lesníchstezek a jezírek, to vše vytvářípodmínky pro pěstování mnohadruhů sportu, pro vlastivědné výletynebo odpočinek v přírodě.Then, we can take Tesinskai Cingrastreet to get to the market squareof Old Orlova which is overlookedby the neo-Gothic church of Birthof the Blessed Virgin Mary. Next,we go to Cingrovy Kopec to findanother sacred monument – anevangelical/Augsburg church from1862. Tennis lovers can find courtsat Husova street. We leave Cingrastreet for Ostravska street, andthen we take Slezska street towardsPoruba. There, we enter Tesinskastreet to get to Rychvald, passingbodies of water on the way. We cango directly to Petrvald via Ostravskastreet.Countless streets, groves, foresttracks and small lakes ensure properconditions for various sports,sightseeing tours or relaxing innature.Dinopark, Orłowa /The Dinopark in Orlova78

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁPETŘVALD i RYCHVALDJadąc do Pietrzwałdu od Orłowejwarto z ul. Ostravskiej skręcićw ul. Kvĕtna. Tu zaczyna się ciekawiezabudowane osiedle domkówjednorodzinnych. W tej części miasta,przy ul. Březinskiej znajduje sięplac zabaw dla dzieci.Dalej, przy ul. Školni znajduje siękompleks wielofunkcyjny z boiskiemdo siatkówki, piłki nożneji koszykówki oraz bieżnią. Pozatym, miłośnicy sportu powinniskorzystać z usług UniwersalnegoKompleksu Sportowego, w któregoskład wchodzą boiska do piłki nożnej,koszykówki, siatkówki, a takżeplac zabaw, skate park, sala do ćwiczeńi obiekty usługowe.Pojedeme-li do Petřvaldu z Orlové,doporučujeme odbočit z Ostravskéulice do ulice . kvĕtna. Zdezačíná zajímavě stavěné sídlištěrodinných domků. V této části městase v Březinské ulici nachází dětskéhřiště.Dále, ve Školní ulici, se nachází vícefunkčníareál s hřištěm na volejbal,kopanou a basketbal a s běžeckoudráhou. Kromě toho mohou příznivcisportu využít služeb Víceúčelovéhosportovního areálu, jehožsoučástí jsou hřiště na fotbal, basketbala volejbal, dětské hřiště, skatepark,tělocvična a další služby.If we go to Petrvald from Orlova,we should turn from Ostravskastreet onto Kvetna street, whichfeatures a group of interestingsingle-family houses. There is alsoa playground for children in thispart of the town, at Brezinska street.Next, at Skolni street, we can finda multi-purpose complex witha field for playing volleyball, footballand basketball as well asa running track. In addition, sportsenthusiasts should visit the UniversalSports Complex, which includesfields for playing football,basketball and volleyball as well asa playground, a skatepark, a gymand service facilities.Kompleks sportowy w Pietrwaldzie / Sportovníareál v Petřvaldě / The sports complex in Petrvald7979 79

PRZEGLĄD MIAST I GMIN POGRANICZAPOWIAT KARWIŃSKIPŘEHLED MĚST A OBCÍ POHRANIČÍOKRES KARVINÁZ Pietrwałdu, ul. Družsterni,a następnie ścieżką prowadzącąprzez las możemy pojechać doRychwałdu. Miejscowość ta posiadanajwiększą liczbę zbiornikówwodnych na terenie powiatukarwińskiego. Miejscem, którekoniecznie należy zobaczyć w Rychwałdziejest dwór pochodzącyz 1577 r. W chwili obecnej zaadaptowanogo pod usługi hotelowe.Przy ul. Orlovskiej w centrummiasta zobaczymy dwa pięknekościoły usytuowane na wzgórzuotoczone parkiem. Wspomnianajuż ilość zbiorników wodnychstwarza możliwość spędzania wolnegoczasu nad wodą, organizacjipikników czy biwaków, natomiastotaczające te miejscowości ulicei ścieżki pozwalają na uprawianiewielu sportów od joggingu po narciarstwobiegowe.Z Petřvaldu se můžeme Družstevníulicí a pak lesní stezkou vydatdo Rychvaldu. Tato obce mánejvětší počet vodních nádrží naúzemí karvinského okresu. Místo,které v Rychvaldu je třeba vidět, jezámek z roku 1577. V dnešní doběbyl upraven jako hotel. V Orlovskéulici na návrší v centru města stojídva krásné kostely obklopený parkem.Výše zmíněný počet vodníchnádrží dává možnost strávit volnýčas u vody, uspořádat piknik nebobivakování. Ulice a stezky, kteréobklopují tyto obce, umožňujípěstování mnoha druhů sportu odjoggingu po běh na lyžích.We can leave Petrvald via Druzsternistreet and take a forest track toget to Rychvald, which boasts themost bodies of water in the Karvinadistrict. A must-see in Rychvald isa manor house from 1577, which isnow converted into a hotel. At Orlovastreet downtown, we can seetwo beautiful churches situatedon a hill and surrounded by a park.The above-mentioned abundantbodies of water allow us to spendtime by the water, organize a picnicor camp, while the streets and pathssurrounding the cities enablea variety of spots, from jogging tocross-country skiing.Kościół Św. Jindricha w Pietrwaldzie /Kostel sv. Jindřicha v Petřvaldě /The St Jindrich’s Church in Petrvald80

„Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa”PRZEKRACZAMY GRANICECzy zastanawiali się Państwo kiedyś, dlaczegoszlaki turystyczne w Niemczech, Francji czy Austriipostrzegamy jako lepsze i ciekawsze? Czynasze okolice mają mniej walorów przyrodniczych czyhistorycznych? Oczywiście, że nie. W dzisiejszym świecie,który na marketingu stoi, o naszych odczuciachw znacznej mierze decyduje to, jak oferowany produktturystyczny jest „opakowany”, jak promuje się licznebogactwa regionów.Przewodnikiem „Poznaj atrakcje pogranicza!” PowiatWodzisławski robi kolejny krok, aby równać do krezusóww branży turystycznej i w coraz lepszy sposóbpokazywać atrakcje polsko – czeskiego pogranicza.Doczekaliśmy się przewodnika, który będzie praktycznymtowarzyszem wędrówek po powiecie wodzisławskimi karwińskim.Układ logiczny tego wydawnictwa sprawia, że w szybkii łatwy sposób ciekawą wycieczkę zaplanują zarównomiłośnicy pieszych wycieczek, jak i fani dwóch kółek,a także podróżujący po regionie samochodem.Mocną stroną przewodnika, prócz informacji praktycznych,są liczne ciekawostki, które z pewnością przykująuwagę czytelników. Można z nich się dowiedzieć wieluciekawostek o czasach współczesnych (np. co mająwspólnego gwiazdy polskiego filmu z powiatem wodzisławskim)oraz tych zamierzchłych (m.in. kto i gdzieprowadził tak hulaszczy tryb życia, że zapadła się podnim ziemia!)W przewodniku widać też wyraźnie znaki czasu i pozytywnychprzemian naszej rzeczywistości w ostatnichlatach. Tak więc dowiadujemy się nie tylko, gdziemożna dobrze zjeść, ale i przenocować, powędkować,skorzystać z odnowy biologicznej, jazdy konnej, parkulinowego, paintballa, czy pójść z dzieciakami do parkudinozaurów – można by długo wymieniać.W publikacji udało się zawrzeć notki o ponad 40 miejscowościachw trzech wersjach językowych. Dlategoprzewodnika nie należy traktować jak encyklopediio regionie, a raczej jako kompendium wiedzy i zachętędo dalszego zgłębiania informacji o naszym pograniczu.Přemýšleli jste někdy o tom, proč turistické stezkyv Německu, Francii či Austrálii považujeme zalepší a zajímavější? Copak má naše okolí méněpřírodních či historických pamětihodností? Samozřejmě,že ne. V dnešním světě postaveném na marketingurozhoduje o našich pocitech do značné míry to, jakýje ”obal” nabízené turistické atrakce, jak se bohatstvíregionů propaguje.Vydáním průvodce „Poznej zajímavost pohraničí” činíWodzislaw další krok k vyrovnání se velkým atrakcímturismu a k čím dál lepšímu způsobu, jak poukázatna atrakce polsko-českého pohraničí. Dočkali jsmese publikace, která bude praktickým pomocníkem přivýletech po wodzislawském a karvinském okrese.Logická skladba této publikace pomůže rychle a jednodušenaplánovat výlet milovníkům pěších túr, stejnětak příznivcům cyklistiky i výletníkům cestujícím auty.Silnou stránkou průvodce, kromě praktických informací,jsou různorodé zajímavosti, které zcela jistěčtenáře zaujmou. Mohou se dozvědět mnoho zajímavostíze současnosti (např. co mají společného polskýfilm a wodzislawský region), ale i z dávných časů (např.kdo a kde žil tak zhýralým životem, že se pod ním propadlazem).Průvodce ukazuje rovněž vývoj v čase a pozitivní přeměnyv průběhu několika let. Dozvíme se, kde se nejendobře najíst, ale i ubytovat, rybařit, využít wellness,jezdit na koni, užít si zábavu v lanovém centru, zahrátsi paintball nebo navštívit s dětmi dinopark – nabídkaje pestrá.Publikace zahrnuje informace o více než 40 místechve třech jazycích. Průvodce sice není encyklopedií, aleje možné jej považovat za skvělou stručnou příručkuo našem regionu, který vybízí k hlubšímu poznávánínašeho příhraničí.Wacław Wrana – redaktor naczelny portalu tuWodzisław.pl,współautor Programu Rozwoju TurystykiPowiatu Wodzisławskiego / Šéfredaktor portálu tu-Wodzisław.pl, spoluautor Programu rozvoje turistikywodzislawského okresuWacław Wranaredaktor naczelny portalu www.tuWodzisław.pl, współautor Programu Rozwoju Turystyki Powiatu Wodzisławskiegošéfredaktor portálu tuWodzisław.pl, spoluautor Programu rozvoje turistiky wodzislawského okresu8