Eunomia 2012/02 - Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w ...

Z ŻYCIA UCZELNIStudium Języków ObcychLektorat języka globalnegomgr Katarzyna ChłostaW latach 90-tych myśleliśmy o nim jako o języku międzynarodowym.Obecnie, używa się już określeń typu: językuniwersalny, język globalny, Łacina współczesnego świata,współczesna lingua franca. Profesor David Crystal, autorytetw dziedzinie lingwistyki, podaje przyczyny popularności angielskiejmowy: „Język staje się językiem globalnym z powoduwładzy 1 , którą mają posługujący się nim ludzie. Nie ma tożadnego związku ze strukturą języka, z jego gramatyką, leksyką,ortografią czy wymową (...) Angielski po raz pierwszystał się globalny z powodu władzy politycznej i militarnej (...)następnie władzy technologicznej i naukowej, rewolucji przemysłowej(…), później, w dziewiętnastym stuleciu, z powodupotęgi ekonomicznej (…) i, w dwudziestym stuleciu, mamypotęgę kultury anglojęzycznej” 2 . Fenomen „globalności” językaw pewnej mierze wyrażają również liczby: około 400 milionówrdzennych użytkowników, dla których jest on pierwszym językiemi kolejnych 400 milionów użytkowników bilingwalnych,dla których jest on drugim językiem. Globalnego charakterudodaje mu też fakt, że jest używany na sześciu kontynentach.W Europie: w Irlandii i Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii,ale również w Gibraltarze czy na śródziemnomorskiejMalcie. W Ameryce Północnej dominuje w Kanadzie i StanachZjednoczonych. Jest językiem oficjalnym kilkunastu państwkaraibskich, m.in. Jamajki czy Bahamów. Na kontynencie południowoamerykańskim,ten sam status, języka oficjalnego, maw Gujanie czy na Falklandach, a w Afryce w około dwudziestukrajach, w tym w tak pięknych zakątkach naszego globu jakRPA, wyspiarskich Seszelach czy Mauritiusie. W Azji, angielskijest jednym z języków oficjalnych w Pakistanie, Singapurzei Filipinach, jak również językiem pomocniczym w Indiach.W końcu, na południowej półkuli mamy regiony z dominującymjęzykiem angielskim: Australia, Nowa Zelandia i większośćwysp Oceanii. Kolejna, jeszcze liczniejsza grupa użytkownikówjęzyka angielskiego to ludzie, dla których jest on językiem obcym,to znaczy, że nie przyswoili go bezwiednie przed osiągnięciemwieku krytycznego (tak jak nabywa się język ojczysty)ale nauczyli się go w sformalizowanym procesie. Szacuje się,że na całym świecie miliard ludzi posługuje się nim jako językiemobcym. Poziom ich kompetencji jest bardzo różny, odłamanej angielszczyzny aż do biegłej znajomości, (pamiętającjednak, że język to „nieskończona umiejętność i nie ma jasnowyznaczonej mety” 3 ). Istnienie tak dużej ilości użytkownikóww tak wielu zakątkach świata, skutkuje wieloma odmianamijęzyka, których nie wartościujemy negatywnie. Zamiast tegouważnie przyglądamy się temu, jaki te odmiany mają wpływna modelowy angielski, którego uczymy. Ponadto, fakt, żeilość nierdzennych użytkowników przewyższa rdzennych,zmienia nasze myślenie o normie językowej i kategorii błędujęzykowego. Dr Grzegorz Śpiewak z perspektywy współczesnejmetodyki ocenia: „ślady rodzimego akcentu u osób bardzozaawansowanych językowo to nie wada, lecz atut, zwłaszczanp. w rozmowie z rodowitym Amerykaninem, dla którego rozmowaz Polakiem mówiącym biegle po angielsku jest z pewnościąbardziej ekscytująca niż pogawędka z jednym z kilkusetmilionów pobratymców.” 4 W nauczaniu języka nadal obieramyza punkt odniesienia jedną jego odmianę, najczęściej brytyjskąlub amerykańską, lecz akcent kładziemy na użytkownika,wyrażanie jego myśli i tworzenie interakcji z innymi, na sukceskomunikacyjny.Angielski jest globalny gdyż ''globalna sieć'' umożliwia obecnienieograniczony dostęp do anglojęzycznych tekstów, konferencji,blogów, portali społecznościowych czy też stron przeznaczonychspecjalnie dla osób uczących się tego pięknego języka.Mimo niewątpliwych ułatwień wynikających z ogólnoświatowegocharakteru języka angielskiego, proces nauki każdegojęzyka jest najczęściej nużący, długotrwały i wymaga wytężonejpracy. W toku nauki bardzo łatwo ulec pesymizmowi. Spróbujmyzatem oduczyć się językowego czarnowidztwa.Pesymistycznie o nauce języka:Język angielski posiada ponad 500 000 słów. Nigdysię tego nie nauczę, to takie frustrujące, Syzyfowapraca, lepiej nawet nie zaczynać.Chciałbym, ale chyba nie mam czasu na naukęjęzyka.Optymistycznie o nauce języka:A oto druga strona medalu: przeciętny Anglik operuje zaledwie 2.5- 3 tysiącami słów.Aby zrozumieć 90% nieadaptowanych tekstów, potrzebujemy nauczyć się 10 tysięcy wyrazów.Jeśli zaś dorzucimy kolejne 6 tysięcy, zrozumiemy 95% tekstu.Pan Stanisław Kacz, tłumacz znający biegle sześć języków, radzi: "Najlepiej założyć, że nanaukę potrzeba codziennie 20 minut. Niekoniecznie na wkuwanie słówek, to równie dobrzemoże być oglądanie wiadomości w obcojęzycznej stacji. Ważne, by robić to systematycznie,każdego dnia. " 5 Ważne jest też to, by ćwiczenie języka obcego było dla nas przyjemnościątak, jak jest nią np. oglądania filmów i seriali w wersji anglojęzycznej, słuchanie wywiadówz ulubionymi aktorami, piosenkarzami, historykami czy lingwistami (polecam NormanaDavies'a i David Crystal'a) chociażby na YouTube. Można tez pobrać pliki dźwiękowe i przesłuchaćje na odtwarzaczu MP3. Bardzo przydadzą się dobrej jakości słuchawki.1David Crystal używa słowa power, które można różnie tłumaczyć, np. władza, potęga, moc2Clanfield L. and Benne RR., 2011: Global. Oxford: Macmillan.3Szcześniak K., 2001: "Sekrety języka ojczystego i obcego". W: J. Arabski, ed.: Teoria i praktyka dydaktyki języków obcych dzieci w młodszym wieku szkolnym. Katowice:Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.4Śpiewak G., 2001: "Ucz się języków!Ale jak!" Wiedza i Życie 8.5Zob. http:// Marhan- język angielsk- artykuly- Siedem argumentów23