Mazingira Bora - TIST

Moringa ni muti wavata muno, yila wavandwaniunenganae muunyi na nuvikiiaa kwithiwauyianisya mawendi maingi ma liu wa mwii.Ingi nutetheeasya kuthesya kiw’u kwa matu maw’umooma na mathiwa. Ingi nimuiito. Kwa ngelekany’oamwe ma ala muti uyu wa Moringa moseo maw’okwa mwii nita vamwe na kuete:-1. Iron - Kuma mutini uyu ni kutatu kwi ulatukwataa kuma kwa spinach2. Proteins - ila sumaa mutini uyu syianene na ilatukwa taa kuma matumbini (Eggs)3. Vitamins A - Kundu kuna kwa undu tukwataakuma kwa kalati (carrots)4. Calcium - kundu kuna kwa undu tukwataakuma yiiani (milk)5. Vitamin c - Kundu muonza kwiundu tukwataakuma masungwani (oranges)6. Potassium - kundu kutatu kwa undu tukwataakuma maiuni (bananas)Moringa no uiite miimu, kuthesya kiw’u nakuithya ala mena nzaa.Kukosa kiw’u kitheu kya uw’a ni kindukimwe kithiitwe kiithiny’a nthi yoonthe. Ngii syaTa nzia imwe kati ka mawendekethyo alamendekaa nthini wa soko wa uta nzeveitavisaa kila ngwatanio yi ungu wa TISTniyailwe ithiwa na miti ivanditwe yina mwambiioutonya kwonanw’a na ukaikiithw’a. Miti ino niyaileithiwa itonya kuatiiika ila ikwonany’a vala ivanditwe.Athuimi/athiani kuma nza nimokaa kumithiana nakuvitukithya, kusisya livoti na mavuku kuikiithya nisyaw’o. Kuvitukithya ni tambya ya kuthiana nakuvitukithya niya vata muno nthini wa soko ya utanzeve itavisaa. Nzia ino ikiithasya kana ala mekuuanzeve itavisaa na ala twaiiasya wia wa kumisuviasoko ino kana aimi ma TIST nimekwika undu vailena wa w’o na kuvikiia walany’o na kulasi kya sokoino.Umunthi kwina miti ivanditwe itena uthui/ikuthu wungu isioni mbee wa 41,000 Kenya onakauila mbitukithye ni 29,000.Imwe nisya thianiwe, na syakunilwa nakuikiithya ni aimi ma TIST na miti. Ni itina wakuikiithywa TIST itonya kuta nzeve itavisaa andkukwata mbesa kwondu wa aimi. Onakau nomuvaka TIST yonany’e w’o, utheu wa mavuku, naKIKAMBA VERSIONMoringa: vanda muti uyu wavata kwondu wa useowa uima wa mwii na kwithiwa wi liu wavata?moringa syithiie nitheasya kiw’u kikiko na nimuseombee kwi kutumia ndawa. Vilany’a isiko ili nene syambindi/ngii nthie sya Moringa kwa kiw’u kya lita 20kwakya, nthuka kiw’u kii vandu va ndatika ta ili kwamituki na ndatika ta ikumi ombola. Kiko na tulinyuvamwe na mutu uyu wa mbindi/ngii sya moringanikuluila na indi nousunge kiw’u kyaku na kutumiakikitheu.Moringa kwa ndawa nimuseo nundu nuiitaakaingi uwau wa kikonde, kutheesya sukali, kuolawimbu, kuvosya miimu, kutheesya kwambatwa ninthakame na kwailya mikiva ya mwii.Moringa nuseuvasya ngu na vuu vamwe nauithyo wa indo.Ni umwe kati wa miti ila itumikaa munotwasisya vaita waw’o. Aimi ma Tist niki kweteela?yila twavanda Moringa nthini wa Tist ni tukwataambesa twata nzeve itavisaa (Carbon credits) andnotutanie mauseo angi ma muti uyu tondutwaelesya.Eka kila umwe witu avande iiyuva mutiumwe wa Moringa!Tetheesya ngwatanio yaku ikwate laini wamwambiio wa miti itena ikuthu/uthui ungu.ukiikiku kwa livoti ila menasyo.Kati wa miti 12,000 ila itiele 4,500 yotayali lakini7,000 ndinamba kwithiwa tayali. Kati wa ino 7,000itieke 1,068 ni ya vata wa ethiwa vakaumila ivuso.Kwoou TIST nikukulya kila muimi akwate mbauAthiani/Athuimi yila mewiani woo (Quantifiers) uuni vamwe na kumonya vala miti ino yambiie na lekotisyayo mituki undu vatonyeka. Ethiwa miti yootheikeethiwa yonanitw’e mwambiio wayo tuivika October2012, tukeeta aikiithya (validators) mokemeke masavu mwaini wa December. Kwandaiaumbany’a andu ma kikundi kyaku na uyony’a athiani/athuimi (Quantifiers) vala miti iii na kwikala metiyalikusungia makuly’o ala matonya ukulw’a kwa w’o.Musolo uyu wivaa nthi wionany’a isyitwa yangwatanio na miti yayo ila ikwenda kwonanw’amwambiio wayo. Kwa ndaia neenany’ai nthini wangwatanio yenyu undu mutonya kwika kyumwanikii. Ingi neenany’ai na muthiani/muthuimi wenyu(quantifier) na muimatha kana niwikite undu vailekana niwithiwa ayenda utethyo wenyu kumina wiawake. Utongoi wa kanzu wa TIST na kikundi kitutwi tayali kumutetheesya.5