ЗЕЛС годишен извештај 2012

Г О Д И Ш Е НИ З В Е Ш Т А Ј

.+389(0)2 30 99 033/ .+389(0) 2 30 61 994. . . 32, 1000 , www.zels.org.mk / contact@zels.org.mk

Со големо задоволство може да сеБеа доделени признанија на лобисти наконстатира дека 2012 година беше уштеЗЕЛС, на домашни и странски поддржувачи–пријатели на ЗЕЛС, новинарскиедна успешна година за Заедницата наединиците на локалната самоуправа нанагради и спортски плакети за победницитево турнирот во мал фудбал, којРепублика Македонија- ЗЕЛС. Активноститешто ги преземаше ЗЕЛС во изминативедванаесет месеци, беа во насо-Во 2012 година, преку активности-беше дел од овој настан.ка на континуирано зајакнување на положбатана локалните власти и разви-од општинска администрација, 13-тете на 14-те мрежи во ЗЕЛС, составенивање на процесот на децентрализацијаКоце ТРАЈАНОВСКИ комисии и работењето на Управниотна власта во земјава. ЗЕЛС продолжи Претседател на ЗЕЛС одбор на ЗЕЛС и другите високи органина Заедницата, беа поднесени низауспешно да ги застапува интересите насвоите членки пред органите на централнатавласт и други домашни и странски институции, мени и дополнување на законската регулатива со којаиницијативи, барања, предлози за из-да развива систем на брзо детектирање, иницирање и се опфатени надлежностите на локалните власти. Големразрешување на предизвиците на локалните власти, број од нив беа прифатени, со што се овозможи натамошнозајакнување на локалната власт.да ги зајакнува капацитетите на администрацијата воопштините и активно да ги поддржува локалните власти Оваа година ЗЕЛС продолжи со континуитетот на обезбедувањена квалитетни обуки за зајакнување на капа-во развивањето на електронските услуги кон граѓаните.Континуираната посветеност на ЗЕЛС кон своите членки, цитетите на општинската администрација, преку ЗЕЛСовозможи оваа година, на 26 април, ЗЕЛС да го прослави тренинг центарот (ЗТЦ), при што беа обучени 1393 вработени,од општините. Од особено значење е што годи-својот јубилеј -„40 години во служба на општините“. ЗЕЛС,овој значаен јубилеј го одбележа со свечена академија нава во ЗЕЛС започнаа активности за адаптација на делна која присуствуваа градоначалниците, претставници од просторот во административната зграда на ЗЕЛС, вона локалните власти, на централната власт, странски амбасадориво земјава и гости од невладиниот сектор. Во тоа ќе се обезбедат финансиски заштеди за Заедницата,квалитетно опремени сали за одржување на обуките. Сорамките на јубилејот, за прв пат, ЗЕЛС подготви и издаде но и за членките, односно драстично ќе се намалат трошоцитеза користење на хотелските сали за монографија „ЗЕЛС -40 години во служба на општините”.обуките.

Обезбедување на заштеда на средстваза своите членки, ЗЕЛС овозможуваи преку поддршка на локалнитевласти во нудењето на електронскиуслуги за граѓаните. За таа цел, оваагодина во рамките на ЗЕЛС се формиранова административна единица–ЗЕЛС единица за поддршка на електронскиуслуги за општините (ЗЕПЕ).Па така, само преку системот www.gradezno-zemjiste.mk во ЗЕЛС, во 2012година, општините и Министерствотоза транспорти врски, извршија надДушица ПЕРИШИЌИзвршен директор на ЗЕЛСза обезбедување на софтвер за електронскоиздавање на одобренија заградење и СМС систем.ЗЕЛС во континуитет посветува големовнимание и на меѓународната соработказа што има низа позитивни критикиод меѓународните организации.Голем број на странски претставнициво земјава, претставници на меѓународниорганизации и на асоцијации налокални власти, сè почесто доаѓаат воЗЕЛС да црпат искуства од активноститеи постигнатите резултати на ЗЕЛС,2000 електронски аукции за продажба на градежнотонеизградено земјиште, сопственост на државата. Наподигнатиот веб сервер во просториите на ЗЕЛС, кадешто се сместени сите електронски услуги кои се одржуваатво име на сите општини, едновремено и бесплатно,додадени се уште две електронски алатки. Односно,ЗЕЛС обезбеди два нови софтвера, за правни прописиповрзани со локалната самоуправа и за културни настании културни историски обележја. Оваа година, ЗЕЛСги спроведе сите подготовки за инсталирање на уштедве, дополнителни електронски алатки и покрена постапказа набавка на соодветен софтвер и хардвер занив. Станува збор за е - алатките за следење на роковитеод склучените договори за отуѓување на градежноземјиште сопственост на Република Македонија, како иво поддршката што им ја дава на своите членки. Оваа годинабеа одржани два сесии на Заедничкиот консултативенкомитет меѓу Република Македонија и Комитетот нарегионите на Европска унија (ЗКК) - тело, кое има за целда се оствари поблиска соработка на локалните властиод нашата земја со Европската унија.На крајот, треба да се истакне дека ЗЕЛС е подготвен,како и во минатите години, така и во следниот период, успешнода ги реализира сите заложби за градење на силенсистем на локална власт во земјава, со членки кои се успешни,ефикасни и финансиски независни. Затоа, сигурнисме дека и следната година, ќе имаме многу новинисо кои ќе одбележиме важни успеси за локалната власт,како што, впрочем, можевме да се пофалиме и за оваа,2012 година.

ВИЗИЈА, МИСИЈА ИСТРАТЕГИСКИ ЦЕЛИ4Заедница на единиците на локалната самоуправа наРепублика Македонија (ЗЕЛС) е непрофитна организацијаи единствена национална асоцијација во која на доброволнаоснова членуваат сите 84 општини и Градот Скопје, какопосебна единица на локалната самоуправа. Таа е основана на26 април, 1972 година, како Заедницата на општини и градовии овој датум е утврден во Статутот на ЗЕЛС и прогласен за „Денна општините”. Во април, 1998 година, на конститутивнатаседница на новата структура, Заедницата на општини иградови и статутарно се трансформира во ЗЕЛС, односно годобива сегашното име - Заедница на единици на локалнатасамоуправа на Република Македонија. Оваа година ЗЕЛСго одбележа јубилејот на четириесетгодишното постоењена Заедницата, со организирање на свечена академија, подмотото „ЗЕЛС 40 години во служба на општините”.За реализација на целите, ЗЕЛС ги вклучи сите интелектуалнии технички капацитети на општините, формирајќи посебникомисии (вкупно 13) кои ги опфаќаат надлежностите налокалните власти, како и професионални мрежи (вкупно 14)на општински одговорни лица. Во рамките на ЗЕЛС функционираати три единици: ЗЕЛС тренинг центар (ЗТЦ), потоа, ЗЕЛСединица за поддршка на електронски услуги (ЗЕПЕ) и Канцеларијана ЗЕЛС за информирање, со седиште во Брисел (Белгија).За ефикасно функционирање, во согласност со Статутот наЗЕЛС, утврдени се следниве органи:Генерално собрание, составено од 85 градоначалници;Управен одбор, составен од 19 члена;Надзорен одбор, составен од 5 члена;Комитет на советите, составен од 12 члена.Поддршка на работата на овие тела, дава стручната службана ЗЕЛС. ЗЕЛС дејствува и на меѓународно ниво. Таа е членкана: ЦЕМР – Совет на европските општини и региони, НАЛАС -Мрежата на националните асоцијации на локални власти одземјите во Југоисточна Европа, АЛДА - Асоцијација на агенцииза локална демократија и ја игра улогата на Секретаријат наградоначалниците –делегати во Конгресот на локалните ирегионалните власти на Советот на Европа (ЦЛРАЕ) и на Заедничкиотконсултативен комитет меѓу Република Македонија иКомитетот на регионите на Европската унија. ЗЕЛС придонесуваза развој на локалната демократија и за успешно спроведувањена децентрализацијата на власта и дава активен придонесво залагањата на нашата земја, за влез во Европскатаунија и во НАТО.Активностите на ЗЕЛС и напредокот на децентрализацијата вонашата земја, сè повеќе предизвикуваат интерес кај поголемброј асоцијации на локални власти од други земји и странскидржавни институции кои сакаат да соработуваат со ЗЕЛС и дацрпат непосредни искуства од активностите на Заедницата, зашто оваа година, ЗЕЛС го посетија повеќе странски делегации.Во декември, ЗЕЛС прими делегации од Република Молдавијаи од Украина, а во претходниот месец и од регион од Турцијаи Кина.ЗЕЛС беше во фокусот на интересот во периодот на градењетона регулативата за децентрализација на власта, нонејзината улога е уште позначајна денес, во процесот наимплементирање на пренесените надлежности на општинитеи развивањето на локалните власти во правец на создавањена „општина по мерка на граѓаните”, или „европскаопштина“.

ЗЕЛС денес, одлучно ги застапува интересите на единиците налокалната самоуправа пред централната власт. Претставници наЗЕЛС остваруваа средби со претставници на Владата на РМ и сопретставници од Собранието на РМ преку постојната парламентарнаКомисија за локална самоуправа во Собранието на РМ. Наовие средби и преговори, ЗЕЛС секогаш излегува со конкретнииницијативи и решенија. ЗЕЛС ќе продолжи со зацртаните целиза афирмација на локалните демократски вредности, продлабочувајќија веќе воспоставената соработка со многу субјекти ипродолжувајќи да го предводи решавањето на актуелните прашањаод значење за општините.ЗЕЛС, преку ЗЕЛС тренинг центарот, забрзано работи и назајакнување на капацитетите на администрацијата на општините,што е клучен фактор во квалитетно извршување на надлежноститеи создавање на подобри услуги за граѓаните. Своитеактивности ЗЕЛС сè позасилено ги насочува и во развивањетона електронските услуги на локалните власти, со цел создавањена „е - општина”, во вистинска смисла на зборот. Оваа година изработене и Акционен план на ЗЕЛС за развој на нови политикии промоција на локалните иницијативи во спречувањето наклиматските промени 2012 -2015, со активности за поддршка наопштините во оваа област. Стекнувањето на законска основа заизвршување на надлежноста на локалната власт да управува соградежното неизградено земјиште, овозможува активна вклученостна општините и во развивањето на локалната економија,како значаен фактор за напредок на целата држава.Пред нас претстојат предизвици кои се значајни за продолжувањена демократскиот амбиент, во кој се одвиваа процесите налокално ниво, особено потребната дополнителна енергија и посветеноство процесите на евроинтеграцијата. ЗЕЛС задржувајќија традицијата на работа врз принципите на деполитизираност,рамноправност на членките, лојалност, политичка независност,а работејќи професионално и по европски стандарди, придонесуваво развојот на демократско општество, со силна локалнасамоуправа во Република Македонија. Патот, по кој ЗЕЛС ќе продолжида го гради успехот на општините, го утврди и во Стратегискиплан за 2011 -2015 година.ВИЗИЈАЗЕЛС е единствен претставник на единиците на локалнатасамоуправа, посветен на градењето на силен систем по меркана граѓаните, со членки кои се успешни, ефикасни, финансискинезависни и со рамномерен степен на развој. ЗЕЛС подеднаквоги застапува единиците на локалната самоуправа,пред Владата на РМ, институциите на ЕУ и другите меѓународнитела и организации со изградени партнерски односи.МИСИЈАЗЕЛС е независна национална асоцијација на сите единицина локалната самоуправа. Таа е посветена на нивниот рамномеренразвој, спроведувањето на процесот на децентрализацијапреку дефинирање заеднички политики, утврдувањетоприоритети, квалитетното извршување на надлежноститеи еднаквото јакнење на капацитетите на единицитена локалната самоуправа. ЗЕЛС е проактивен застапник наинтересите на локалните заедници пред домашната јавност,централната власт и меѓународните организации.СТРАТЕГИСКИ ЦЕЛИ:1. Лобирање и градење капацитети за лобирање;2. Тековно решавање проблеми;3. Финансиска стабилност на општините;4. Воспоставување систем за обука за претставници наЕЛС;5. Поддршка за користење на преtпристапнитеЕУ –фондови;6. Ажурност на комисиите;7. Обезбедување финансиска одржливост на ЗЕЛС;8. Зајакнати капацитети на стручната служба на ЗЕЛС;5

Годишен извештај 2012РАБОТА НА ОРГАНИТЕНА ЗЕЛСГЕНЕРАЛНО СОБРАНИЕОдржана една седница на Генералното собрание на ЗЕЛС, вотекот на 2012 година:1. Шеста седница на Генерално собрание на ЗЕЛС, одржанана 7 декември, 2012 година, во хотелот „ Инекс Горица“,ОхридЗа овој состав на градоначалници, членови на Генералнотособрание на ЗЕЛС, ова беше последна, заедничка седница,бидејќи во март, 2013 година се спроведуваат редовните локалниизбори. Актуелниот претседател на ЗЕЛС, Коце Трајановски,градоначалник на Град Скопје, пред присутните ги презентирашенајзначајните резултати што беа реализирани во текот наизминатиот четиригодишен мандат на овој состав, притоа гипретстави и утврдените приоритетни активности за следниотпериод. На седницата, делегатите ја усвоија завршната сметка наЗЕЛС за 2011 година, која уште во март, 2012 година ја усвои УО наЗЕЛС и Надзорниот одбор, но не и Генералното собрание, бидејќисредбата која беше одржана во април, имаше свечен карактер,односно беше посветена на одбележувањето на 40 годишнинатаод постоење на ЗЕЛС. Присутните го разгледаа и усвоија Планотза работа на ЗЕЛС за 2013 година и Буџет на ЗЕЛС за 2013 година.Планот за работа во целост го следи Стратегискиот план на ЗЕЛС.Со планот се предвидени повеќе активности за воведување нановиот состав на градоначалници во работата на ЕЛС, одржувањена обуки и издавање на Прирачник за новоизбраните локалнифункционери. Продолжуваат активностите за лобирање изастапување на општините, предлагање на иницијативи ипредлози за подобрување на законската регулатива, ажурирањена Систематизираните ставови на ЗЕЛС. Се продолжуваи со зајакнувањето во делот на ИКТ технологијата, прекуизработка на неколку клучни апликации: електронски системза издавање на одобрение за градење, софтверска апликацијаза издавање на Б- интегрирани еколошки дозволи и дигиталнисертификати, електронска наплата на локални давачки, софтверза урбанистички планови, електронско водење на прекршочнапостапка во согласност со Законот за јавна чистота, студија заопштински оперативен систем, студија за ЕСКО и енергетскоефикасна зграда на ЗЕЛС, спроведување на студија за основањена “„ЗЕЛС банка на општините”. Се планираат активности заинтензивирање на поддршката на општините при аплицирањево ЕУ фондови, потоа организирање на седми по ред Саемна општините „ЗЕЛС ЕКСПО“, испорачување на низа обукиза општинската администрација, според Планот за обуки за2013 година и зајакнување на капацитетите на комисиите имрежите на ЗЕЛС. Дел од активностите ќе бидат посветени ина воспоставување на систем на наплата на услуги на ЗЕЛС конопштините.7

Генералното собрание го разгледа и го усвои Буџетот на ЗЕЛСза 2013 година, во кој се вклучени и средства за изработка насофтвер за урбанистички планови, обезбедени во соработкасо Министерство за транспорт и врски на РМ и Агенцијата заелектронски комуникации. Беше потенцирано дека во делот наприходи од членарина од членките на ЗЕЛС, се бележи малпроцент на уплата на членскиот придонес, односно истиоте најнизок во споредба со претходните години. Бешепосочено дека најголема буџетска поддршка, ЗЕЛС добиваод СДЦ – Швајцарската агенција за соработка и развој.независност на општините ЗЕЛС предвидуваи преземање на други, конкретни чекори,преку формирање на разни фондови и банкана општините. Беше истакнато дека во 2012година сите општини се влезени во вторатафаза од фискалната децентрализација, освенедна општина, за која се прават напори занадминување на проблемите со кои се соочува.Зајакнувањето на капацитетите на општинскатаадминистрација, исто така, е приоритет наЗЕЛС, со цел создавање на ефикасни општинскислужби. За намалување на трошоците за обуките,во рамките на административната зграда на ЗЕЛС,во четвртиот квартал од 2012 година се вршеареконструктивни зафати околу уредување напростории, со што се овозможи комплетирањена ЗЕЛС тренинг центарот. Работењето намрежите во ЗЕЛС континуирано се интензивира,при што оваа година се формирани две нови:Мрежа на комунални редари, Мрежа за локалниинспектори за сообраќај, патишта и патен сообраќај. Какозначаен приоритет за ЗЕЛС е и обезбедувањето на поголем бројелектронски услуги, што општините ќе им ги нудат на своитеграѓани. За таа намена, во рамките на ЗЕЛС, се формира ЗЕЛСединица за поддршка на електронски услуги за општинитеПретседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски, во својот говорпред присутните делегати, истакна дека ЗЕЛС продолжувасо поддршката на своите членки, во нивна изградба наопштини по најсовремени европски стандарди. Како еденод најважните приоритети на ЗЕЛС и на локалните власти,Трајановски посочи дека е лобирањето за обезбедувањена поголема финансиска независност на општините. Заобезбедување на услови за зголемување на финансиската8

(ЗЕПЕ), која веќе одржува повеќебесплатни софтверски апликации,а започнати се активности заизработка и на нови софтвери, штоисто така ќе бидат бесплатни зачленките на ЗЕЛС. Претседателотна ЗЕЛС, во својот говор истакнадека од 2013 година, бесплатниелектронски услуги и бесплатниобуки, општините ќе добиваат восогласност со извршената обврсказа платена членарина кон ЗЕЛС.Беше истакнато дека енергетскатаефикасност, зазема сè позначајноместо во активностите на општините,па ЗЕЛС започна со конкретниактивности за поддршка на своитечленки, за што веќе изготвисоодветен Акционен план на ЗЕЛС заразвој на нови политики и промоцијана локалните иницијативи во спречувањето на климатскитепромени 2012 -2015. До крајот на декември 2012 година, вкупно42 општини добија согласност да управуваат со градежнотонеизградено земјиште, во сопственост на државата, а прекусофтверот во ЗЕЛС, кој е бесплатен за сите општини, реализиранисе над 2.000 електронски аукции. Општините имаат значајна улогаи во имплементацијата на Законот за постапување со бесправноизградени објекти. Поднесени се 353.800 пријави за легализацијана објекти, а направени се и законски измени за забрзувањена овој процес. Постигнати се забележителни резултати воевидентирањето и прибирањето на приходите одданокот на имот. Со лобирање на ЗЕЛС постигнато енадоместоците од концесиите за искористување наводните ресурси да се распределуваат во сооднос 25– 75% помеѓу општината и државата, а од 2016 годинатој сооднос ќе изнесува 50-50%. Управувањето соземјоделското земјиште е, исто така, долгорочна целна ЗЕЛС, како што беше управувањето со градежнотонеизградено земјиште, и претставува значајна мерка восоздавањето на поповолни услови за рурален развој,а за овозможување на поадекватно спроведувањена Законот за рамномерен регионален развој, ЗЕЛС9

и понатаму бара почитување на законските одредби зараспределба на утврдениот 1% од БДП за оваа намена.Присутните делегати на Генералното собрание, дискутирааза многу предизвици со кои се соочуваа општините, приизвршувањето на надлежностите, меѓу кои и за недостатокотна средства за образованието. Беа изнесени и повеќе предлозиза натамошни приоритети во лобирањето на ЗЕЛС, при штобеше потенцирана потребата од подготвување на нов законза финансирање на општините. Особено беше посоченапотребата, најголем процент од персоналниот данок да бидепреиспита распределбата на средства за капитални инвестиции.Законот за градежно земјиште е повеќе во полза на урбанитеопштини, бидејќи руралните немаат урбанистички планови, одкаде немаат градежно земјиште, заради што беше предложено дасе изнајдат механизми за поддршка на општините во изработкана урбанистички планови, што е поврзано и со легализацијатана дивоградбите. Беше посочено дека треба позасиленода се потенцира потребата на ист третман на општините одцентралната власт, независно од која политичка определба еградоначалникот на општината. Делегатите, го реактивираабарањето за апанажа по завршувањето на нивниот мандат, какоизбрани лица на непосредни избори.приход на општината, бидејќи тоа е приход од граѓаните итреба исклучиво да биде наменет за нивната општина. Бешепредложено да се лобира за редизајнирање на финансирањетона помалите општини, или да се изнајдат нови финансискиизвори како приходи на руралните општини, за обезбедувањена еднаква развиеност на сите општини. Беше посочено декаопштините треба да направат напори да ја зголемат наплататана данокот на имот. Присутните ја истакнаа потребата да се10

УПРАВЕН ОДБОР НА ЗЕЛСОдржани пет седници на Управниот одбор на ЗЕЛС1. Седма седница на УО на ЗЕЛС, одржана на 19 март, 2012година, во просториите на општина Берово2. Осма седница на УО на ЗЕЛС, одржана на 25 мај, 2012, вопросториите на Општина Маврово – Ростуше3. Деветта седница на УО на ЗЕЛС, одржана на 31 август, 2012година, во просториите на општина Чаир4. Десетта седница на УО на ЗЕЛС, одржана на 5 ноември, 2012година, во просториите на училиштето “„Блаже Конески“, воопштина Аеродром5. Единаесетта седница на УО на ЗЕЛС, одржана на 6 декември,2012 година, во хотел „Инекс Горица“, во Охрид11

Седма седница на Управниот одбор на ЗЕЛСодржана во општина БеровоНа оваа седница внимание беше посветено на средствата одблок дотациите што од страна на МОН не им беа префрлени наопштините за месец декември, 2011 година, заедно со последнататранша од распределбата на ДДВ за локалните власти, заистиот месец. Беше истакнато дека проблемите со исплатата наДДВ -то продолжуваат и во почетокот на оваа година, бидејќи еисплатена една рата и тоа со помал износ од вредноста објавенаво циркуларните писма на Министерството за финансии. Несе исплатени средствата и од реализираните проекти за рамномеренрегионален развој, фондот за води и други фондови, априсутните укажаа на потребата од навремено доставување насредствата од Агенцијата за патишта, кои се многукратно намалени,а се исклучително потребни за санирање на улиците позимскиот период. Беше предложено да се побара бенефициранацена за нафтата за греење за училиштата и за бензините за превозна учениците, како и за електричната енергија за потребитена јавните претпријатија на општините. Беше истакнато дека ЈПво општините плаќаат на фактурирана, а не на реализиранатавредност, што претставува дополнителен финансиски проблем.Претседателот на ЗЕЛС најави нова тура на донација од 40 користениавтобуси од ЈСП Скопје, за превоз на учениците, кои ќе имбидат дадени на заинтересираните општини. Беше дискутиранодека треба да се изнајде законско решение за вклучување наовие автобуси во сообраќајот, како и обезбедување на дополнителнифинансиски средства, во блок дотациите за образование.Беа истакнати предизвиците со кои се соочуваат општините вофункционирањето на одредени установи, особено градинките,поради заминување во пензија на персоналот и неможноста завработување на нови лица, бидејќи соодветните министерстване ги издаваат потребните согласности, иако станува збор за старофинансирање. Управниот одбор на ЗЕЛС ја разгледа и предлог-уредбата за утврдување на критериумите за распределбатана блок дотации од областа на културата, за 2013 година. Притоа,беше предложено да се побара објаснување дали новоформиранителокални установи од областа на културата (библиотеки,музеи...) може да се финансираат со блок дотации.Беа изнесени и забелешките од управниот орган на Мрежата нафинансиски работници при ЗЕЛС, околу Законот за проценители.Беше договорено дека треба да се побара од МФ уште еднашда ја разгледа можноста при откуп на државно земјиште, кое секористи како дворно место, особено на фабрики и други видовипроизводствени објекти, средствата да се делат во сооднос,како кај продажбата и на градежното неизградено земјиште.Беше договорено да се формира заедничка комисија со претставнициод ЗЕЛС и од МФ за разрешување на настанатите проблеми.Присутните беа запознаени со прашањата и заклучоците од седницатана Комитетот за отпад при Владата на РМ. Донесените заклучоцибеа прифатени од УО, а беше најавено дека на 20 март,2012 година, ЗЕЛС во соработка со МТВ и со МВР ќе спроведеобука за зајакнување на капацитетите на комуналните редари.Особено беше нагласена можноста ЗЕЛС да го изготви Електронскиотрегистер на изречени прекршоци, преку подготвување напосебна веб - базирана апликација, достапна до сите општини инадлежните министерства, а особено Комисиите за прекршоци,пред кои се водат постапките. Регистарот ќе ги опфаќа и електронскитеобрасци и доказните фотографии, заради поефикаснопостапување.На оваа седница, беа избрани и членови во Комисијата за јавнанабавка на софтвер и серверска опрема за спроведување наЗаконот за регистар на подземни инфраструктурни објекти ипридружни инсталации и набавка на софтверска апликација заелектронско издавање на одобрение за градење врз основа наЗаконот.Беа избрани и членови во Комисијата за спроведување на постапказа концесија за користење на води за производство наелектрична енергија, при што дополнително општините ќе сеизјаснат дали средствата ќе се делат само на властите каде водатасе претвора во енергија, или на сите општини, низ кои таавода минува.13

Членовите на УО на ЗЕЛС едногласно го усвоија годишниот ифинансискиот извештај на ЗЕЛС за 2011 година. Беше истакнатодека странските донации за поддршка на Асоцијацијата сенамалуваат и дека ЗЕЛС презема активности во правец на зголемувањена самоодржувањето. За таа цел беше предложен иусвоен изготвениот Правилник за утврдување на услугите коисе обезбедуваат по основ на членство во ЗЕЛС и останатите коисе обезбедуваат врз основа на специфичен надомест. Управниотодбор ја разгледа состојбата и со плаќањето на членарината наЗЕЛС од страна на членките на Асоцијацијата. Беше констатиранодека општините треба да направат напори навремено да јареализираат оваа обврска.Одржана осма седница на Управниот одбор на ЗЕЛС воопштина Маврово -РостушеНедостатокот на финансиски средства во образованието бешетемата за која најмногу се дискутираше на оваа седница на УО.Беа разгледани и предлог методологиите за распределбата наблок дотациите за образование за 2013 година при што беше14укажано дека промените на критериумите во методологијата бизначеле само прелевање на средства од една во друга општина,а решението e зголемување на средствата за образование за најмалку30%.Општините се соочуваат со недостаток на средства, особено воделот на обезбедување на превоз во средно задолжителнотообразование, но и со трошоци поврзани со континуирано зголемувањена цените на енергенсите, долгови кои сè уште не сеподмирени и за кои општините очекуваат нивно зголемувањепоради веќе покренатите тужби од страна на фирмите кон коине го исплатите долгот. Членовите на УО истакнаа дека недостатокна средства имаат речиси сите општини, независно далисе рурални или урбани, што покажаа и податоците од анализаташто ја направи ЗЕЛС за висината на вкупниот долг од 2011 годинаи од првиот квартал од 2012 година, каде се прикажани идолговите за превоз, за енергенси и проекциите за недостатокотна средства во образованието, до крајот на 2012 година. Бешепотенцирано дека трошоците за превоз во руралните општинисе огромни, заради непостоење на интерес кај превозниците давозат по неисплатливи линии и лоша патна инфраструктура. Водискусијата беше потенцирано дека ретроактивно општините

мора да ги добијат и непрефрлените средствата од ДДВ, од месецдекември, 2011 година и неисплатените блок дотациите заобразование за дел од првото тримесечје од 2012 година. Некоиопштини ја разгледувале и можноста за задолжување, но надлежнотоМинистерство за финансии не дало согласност за кредит заоваа намена. Како дополнување, беше истакнат и проблемот сопромената на категоријата на потрошувач за користење на услугитена топлификација, бидејќи со промените, училиштата сеизедначуваат со тарифите кои се пресметуваат за индустрискиобјекти, со што значително се зголемуваат износите на средствакои недостигаат во дотациите. Одговорот на Регулаторната комисија,на барањето на ЗЕЛС, гласеше дека секоја промена на Тарифникоткај училиштата, претпоставува зголемување на ценатакај другите потрошувачи, односно кај граѓаните. Беше потенциранапотребата од итен ребаланс во буџетот за оваа област. Подолгата дискусија освен заклучокот за свикување на итен состаноксо надлежните министерства и претставници од ЗЕЛС, бешеутврдено да се уважат податоците за недостигот на средства утврденво посебен преглед од страна на ЗЕЛС и истите соодветнода се предвидат со ребалансот на буџетот, при утврдувањето нависината на вкупната блок дотација да се утврди посебна варијабилакоја ќе соодветствува на реалната цена на електричнаенергија и цената на нафтата (во согласност со утврдените тарифина соодветните регулаторни тела). Заостанатите средства одДДВ за 2011 година и блок дотацијата за образование за првототримесечје во најкраток рок да им биде исплатена на општините,а блок дотацијата соодветно да ја предвиди и промената на категоријатана потрошувач за греење, особено што објектите наобразованието имаат третман на индустриски потрошувачи.Членовите на УО на ЗЕЛС ги усвоија актите- правилници, штоги подготви ЗЕЛС, кои произлегуваат од Законот за заштита наличните податоци. Дирекцијата за заштита на личните податоцидаде согласност на предлог – актите.На седницата беше разгледан и текстот на Предлог - законот заавтокампови. Управниот одбор донесе заклучок да не се прифаќаовој предлог-закон, бидејќи одредбите во него се во директнаколизија со низа закони како: Закон за градежно земјиште, Законза градење, Закон за урбанистичко планирање и Закон за угостителскадејност, како и под- законските акти произлезени од овиезакони. Овластувањето на оваа агенција за повеќе активностиспоред овој закон подразбира мешање во надлежностите наопштините како и надлежностите на други институции.На седницата на УО се дискутираше и за иницијативата, во некоиопштини, за соодветно отпишување на дел од надоместокот закомунална такса за улично осветлување, поради воведувањетона рестрикции. УО на ЗЕЛС, ја задолжи стручната служба на ЗЕЛСда преземе активности за запознавање на сите општини со моделитена ЈПП и добрите практики, како можност за утврдувањена стратегија за долгорочно намалување на трошоците по овојоснов од страна на општините.Членовите на УО дискутираа и за потпишување Меморандум засоработка со Министерството за образование и наука и Агенцијатаза млади и спорт, со кој се иницира повторно заживувањена училишниот спорт и спортското натпреварување меѓу учениците.На седницата беше разгледан и усвоен и предлог-меморандумза соработка со Секретаријат за европски прашања – СЕП.СЕП и ЗЕЛС меѓусебно ги признаваат активностите на Академијатаза обука на СЕП и ЗЕЛС тренинг центарот – ЗТЦ, но ги препознаваати заедничките цели за искористување на ИПА фондовитена Европската унија.15

Со процесот на усогласување на законодавството на РМ со Европскатаунија се донесуваат прописи кои претпоставуваат итнопостапување на општините, а вообичаено тоа претпоставуванови вработувања и финансиски ресурси. Пренесувањето и утврдувањетона нови обврски врз основа на законот не е во согласностсо начелото на децентрализација на власта, заради штое потребно да се обезбедат соодветни финансиски средства.Одржана деветтата седница на Управниот одбор на ЗЕЛС,во просториите на општина ЧаирУправниот одбор на оваа седница донесе заклучок за организирањена средба на високи претставници од Министерстватаза образование и наука, од финансии, од култура, од труд и социјалаи од локалната самоуправа за утврдување на мерки занадминување на предизвиците во спроведувањето на надлежностаобразование, при што ќе се инсистира на планирање нареални трошоци во буџетот за 2013 година. Управниот одбор јаразгледа информацијата за активностите од процесот и прогресотво реализацијата на проектот „јавни работи“ за вработувањена 2000 лица во општините. ЗЕЛС имаше активна улога во комуникацијатасо своите членки за адекватно спроведување на целиотпроцес. Управниот одбор дискутираше за новите правилаза работа на Советот на Европа и за критериумите за избор наделегатите и нивните заменици во Конгресот на локални и регионалнивласти, при Советот на Европа. Во согласност со овиеправила, членовите на делегацијата треба да опфаќаат најмалку30% жени, односно истиот однос да постои и кај членовите и кајнивните заменици.Управниот одбор го усвои текстот на Меморандумот за соработкамеѓу ЗЕЛС и „Групацијата на странски инвеститори“ при Стопанскатакомора на Република Македонија. Во точката „разно“беше покрената дискусија за утврдување на тарифа за индустрискаструја за локалните јавни институции, јавните претпријатијаи стопанства. Беше истакнато дека е потребно да се ревидираатмрежните правила, кои во согласност со законот ги предлагасубјектот кој врши дистрибуција на електрична енергија, додеказа истите согласност дава Регулаторната комисија за енергетика,чија дејност е да го штити јавниот интерес. Се постави и дилематадали е добро решението преземањето на објектите на енергетскатамрежа кои преминуваат во стопанисување од страна наЕВН Македонија да се прикажуваат како инвестиции врз основана преземените обврски со договорот за продажба на ЕСМ. Бешеукажано дека е потребно што поскоро применување на Законотза подземните инфраструктурни објекти и инсталации, со целевидентирање на сите објекти на електроенергетската мрежаи нивно оданочување со данок на имот. Беше заклучено да сереафирмира барањето на ЗЕЛС упатено до Регулаторната комисијаза енергетика, a во рамките на внатрешната организацискаструктура да се изготви иницијатива за изменување и дополнувањена Законот за енергетика со кој ќе се утврдат мерки за надминувањена неповолните состојби за општината.Одржана десеттата седница на Управниот одбор на ЗЕЛСво општина АеродромНа седницата присуствуваше и министерот за транспорт и врски,Миле Јанакиески, кој ги запозна градоначалниците со Извештајотза спроведувањето на Законот за бесправно изградениградби. За таа цел, министерот побара, до 1 јануари, 2013 година,општините поажурно да постапуваат по предметите со барања16

собрание на ЗЕЛС да се одржи на седми декември, 2013 година,во Охрид. Беше изнесена информацијата за спроведување на Законотза регионално интегрирано управување со отпад и бешепосочено општините да ја разгледаат можноста за финансирањена физибилити студии за управување со отпад од страна на Светскатабанка, а истовремено беше укажано, општините до ЗЕЛС навременода достават мислење по Правилникот за методологијатаза формирање на цената за собирање, транспортирање и отстранувањена отпадот, кои потоа ќе бидат доставени до Министерствотоза животна средина и просторно планирање.за легализација на објектите. Посочи дека до крајот на месецоточекува да бидат прифатени измените во Законот за бесправноизградени градби, што моментно се наоѓа во собраниска процедура.Анализата што ја направи Министерството за транспорт иврски, објавена во Извештајот за спроведувањето на Законот забесправно изградени градби, покажува дека во зададениот рокстигнале 353.800 пријави за легализација на објекти. До крајотна октомври постапката за легализација е завршена на 34.952објекти, одбиени се 477 предмети, постапката е запрена за 95.416предмети, а само уште 51.537 предмети се со започната постапка.За 170.417 предмети, постапката сè уште не е започната.Беше истакнато дека во повеќе општини потребно е зајакнувањена службите кои ги спроведуваат овие постапки, или привременоангажирање на кадри кои ќе ги отвораат предметите и ќе утврдуваатдали се доставени сите потребни документи.Беше договорено МТВ да организира уште една обука за стекнувањесо лиценца за проценител. Со Законот за проценители, овааобврска стапува на сила веќе на 1 јануари 2013 година, а огроменброј на општини сè уште немаат обезбедено сопствени вработени,кои се стекнале со оваа лиценца. Пред министерот беше изнесенои барањето што произлезе од Мрежата на финансиски работниципри ЗЕЛС, за промени во Законот за проценка и Законотза даноци на имот. Беше договорено седницата на ГенералнотоСе дискутираше и за примената на Упатството за начинот на трезорскоработење, а градоначалниците го посочија и проблемотсо далечината на канцелариите на трезорот, кои се лоцирани вопоголемите градови, со што се генерираат големи трошоци запревоз на лицата кои ги доставуваат документите до трезорот.Управниот одбор на ЗЕЛС го усвои текстот за Меморандум за соработкапомеѓу ЗЕЛС и независниот синдикат на пожарникаритена РМ (НСПМ).По однос на доставените барања од Мрежата на комуналнитередари беше истакнато дека досега е постигнат значаен напредокво оваа област и дека наскоро ќе биде изготвен и соодветенсофтвер за електронско водење на прекршочните постапки, восогласност со Законот за јавна чистота. Членовите на УО побараада се контактира со Комисијата за локална самоуправа при17

Собранието на РМ, со цел зголемена соработка при разгледувањена законите кои се однесуваат на локалната самоуправа иконструктивни консултации со општините во подобрувањето назаконската регулатива во полза на општините.Одржана 11-та седница на Управниот одбор на ЗЕЛСво ОхридНа седницата беа разгледани значајни документи и планови заработењето на Заедницата, кои треба да бидат усвоени од највисокототело на ЗЕЛС, Генералното собрание. Студијата за банка наопштините беше презентирана од страна на експертите избранина објавениот јавен тендер на ЗЕЛС. Членовите на УО истакнаадека ваква банка ќе биде исклучително во функција за општините,особено при искористувањето на средствата од европскитефондови, каде најчесто се финансира дел од проектот, па потоасе префрлаат средствата. Беше истакнато дека банката ќе биде вополза на сите општини, а особено во полза на помалите општини,кои располагаат со многу мали буџети. Управниот одбор заклучида се прошири Студијата со дополнителни елементи кои ќедадат резултати за степенот на нејзиното позитивно работење иутврдување на можните начини на функционирање. На седницатабеше образложен Предлог - планот за работа на ЗЕЛС за 2013,буџетот на ЗЕЛС за 2013 година и Планот за јавни набавки за 2013година. Управниот одбор на ЗЕЛС едногласно ги усвои овие документи.Пред Управниот одбор на ЗЕЛС беше презентиран и Акцискиотплан на ЗЕЛС за развој на нови политики и промоција налокални иницијативи во справувањето со климатските промени2012 – 2015 година. Со овој план, ЗЕЛС е меѓу водечките асоцијацииод регионот кои имаат изработено ваков документ. Во Акцискиотплан се предвидува формирање на Фонд за финансирањена проекти од областа на енергетска ефикасност, како и изработкана анализа за воспоставување компании за енергетски услуги(ЕСКО), а се предвидува и можноста за отворање на посебна единицаво ЗЕЛС која ќе им помага на општините во однос на подготвувањестудии за енергетска ефикасност и објавување на тендериод оваа област. Управниот одбор разгледуваше и предлозии барања кои до ЗЕЛС ги доставија неколку општини. Еден одпредлозите се однесуваше на предлогот за измени на Законот запатниот сообраќај, за добивање на лиценца за патен сообраќај иза комбиња со 8+1 седиште. Беше укажано дека изведување наопштински превоз на патници, вклучително и заеднички превозсо соседна општина со комбиња од 16+1 седиште не е можно воридскопланински општини со тешко пристапни патишта со тесниулички во кои големи комбиња немаат пристап. Беше разгледани предлогот за формирање на преговарачки тим со ЕВН заодредени проблеми со кои се соочуваат општините, меѓу кои иполезноста за поднесувањето на заедничко тужбено барања занаплата на комунална такса за судски спор. Беше заклучено дасе формира преговарачки тим од ЗЕЛС, а општините до ЗЕЛС дадостават листа со проблеми со кои се соочуваат, но и предлозикои ќе бидат искористени во преговорите со ЕВН. Управниот одборбеше запознаен и со намерата на клириншката куќа КИБСАД Скопје за соработка со ЗЕЛС на проект за имплементација наплаќања на услугите на локалната самоуправа кои не зависат одмобилен или картичен оператор, но ги користат поволноститена интернет пристапот од различни мобилни уреди до порталикои овозможуваат плаќање од трансакциската сметка на плаќачот,за што присутните едногласно дадоа поддршка за соработкана ова поле. Присутните беа запознаени и со дописот од Амбасадатана РМ во Белград, кој пристигна во ЗЕЛС, за иницијативаза билатерална политичка и деловна соработка на општините одРепублика Македонија со општините од Република Србија. Истотака, УО даде насоки, ЗЕЛС да испрати допис до општините, зада се утврди долгот на Агенцијата за финансиска поддршка наруралниот развој, по основ на реализирани проекти, а за кои несе префрлени средствата.18

НАДЗОРЕН ОДБОРОдржани две седници на Надзорниот одбор на ЗЕЛС1. 13 март, 2012 година, одржана трета седница на Надзоренодбор, во просториите на ЗЕЛС2. 3 декември, 2012 година, четврта седница на Надзоренодбор, во просториите на ЗЕЛСТрета седница на Надзорен одбор на ЗЕЛСНадзорниот одбор на ЗЕЛС на 13 март, 2012 година, ја одржатретата седница, на која членовите го разгледуваа Извештајот заработа на ЗЕЛС за 2011 година, Финансискиот извештај за 2011година и дискутираа за наплатата на членарината на ЗЕЛС одстрана на членките на Заедницата. Беше истакнато дека обемотна активности на ЗЕЛС оди во нагорна линија, секоја година воконтинуитет. Извештајот за работата на ЗЕЛС за 2011 година, воизготвените 160 страници, прецизно ги опфаќа сите активностишто ги реализирала Заедницата и истиот беше усвоен од присутните.Надзорниот одбор го усвои и Финансискиот извештајна ЗЕЛС за 2011 година, како и Предлог-планот за финансискоработење на ЗЕЛС за 2012 година. За следната година е планиранадонација од домашната институција- АЕК, за изработка насофтвер за електронско издавање на одобрение за градење.Беше истакнато дека е потребно да се направат промени на концептотза двегодишно одржување на ЗЕЛС-ЕКСПО. Надзорниотодбор упати апел до општините навремено и во целост да извршатуплата на членарината, а оние општини кои имаат финансискитешкотии да се обратат до ЗЕЛС, заради утврдување насоодветен број на рати за плаќање на годишниот износ на членарината.Во однос на информацијата на работењето на канцеларијатана ЗЕЛС и на градот Скопје во Брисел, НО истакна декаЗЕЛС мора да преземе активности за зголемување на обемот наинформации кои се добиваат од канцеларијата, како и да се изврширевидирање на нејзините активности. Исто така, на седницатабеше реафирмирано прашањето за учество на општинитево распределбата на концесијата од земјоделската дејност, какои утврдувањето на правото на учество на општините во распределбатана приходите од продажба на градежното изграденоземјиште. Надзорниот одбор побара со Законот за постапувањесо бесправно изградени објекти да биде уредено прашањето соодземање на корисничко право, заради издавање на соодветнорешение за легализација и за земјиште оптоварено со право накористење.Четврта седница на Надзорен одбор на ЗЕЛСВо просториите на административната зграда на ЗЕЛС, на 3 декември,2012 година Надзорниот одбор на ЗЕЛС ја одржа четвртатаседница. Присутните градоначалници, дискутираа за значајнипредлог- документи за активности на ЗЕЛС во 2013 година,при што беше разгледан и Извештајот на реализирани активностина ЗЕЛС во 2012 година. Членовите на Надзорниот одборподетално беа запознаени со Предлог-планот на активности за2013 година. Како најзначајни, беа потенцирани активноститеповрзани со основната улога на ЗЕЛС, лобирање во полза налокалните власти, при што Предлог-планот содржи предлозиза активности кои се однесуваат на зајакнување на капацитетитена локалната администрација и на поддршка на општините19

за развивање и спроведување на електронски услуги. Укажанобеше и на можноста за имплементирање на изготвената Студијаза отворање на ЗЕЛС банка на општините, реализација на традиционалниотсаем на општините „ЗЕЛС –ЕКСПО”, изработка наповеќе софтверски решенија што ќе ги користат општините, меѓукои софтверот за електронско издавање на дозволи за градење,софтверот за Б-ИСКЗ, софтверот за евиденција на прекршочнапостапка во согласност со Законот за јавна чистота, СМС софтверотза електронско плаќање на локални јавни давачки, изработкаи публикување на Прирачник за вовед во надлежностите налокалните власти. Претставниците на НО едногласно го подржааПредлог- планот, и предложија да се размисли околу збогатувањена содржините на Саемот на општините. Едногласно бешеусвоен и предлог-буџетот на ЗЕЛС за 2013 година, утврден восогласност со предвидените активности на ЗЕЛС за 2013 година.Во однос на Извештајот за реализираните активности на ЗЕЛС во2012 година, беше констатирано дека ЗЕЛС успешно реализиралмногу активности, со што адекватно ги поддржал своите членкина патот на зајакнување на процесот на децентрализација вонашата земја Претставниците на Надзорниот одбор ги посочијапроблемите со кои се соочуваат општините со софтверот за градежноземјиште. Побараа од ЗЕЛС да се обрати до Министерствотоза транспорт и врски и да бара поажурно да одговори на ситепрашања кои се однесуваат на евентуални настанати проблемипри јавното наддавање, би дејќи течат рокови и може да настанати судски процеси. Надзорниот одбор побара МТВ поажурнода постапи по барањата на општините при евентуални проблемисо процесот на јавно наддавање за продажба на градежноземјиште. Исто така, Надзорниот одбор го реафирмираше прашањетоза учество на општините во распределбата на надоместоцитеод средствата од концесија на земјоделското земјиштеи побара истото да биде разгледувано на Управниот одбор наЗЕЛС, а членовите говореа и за адекватно информирање на локалнитевласти за доследно спроведување на Законот за третманна бесправно изградени објекти. Надзорниот одбор укажа ина потребата за повторно иницирање на барањето за апанажа наградоначалниците, бидејќи и тие, како и пратениците во Собраниетона РМ, се избрани од народот на непосредни избори.20

КОМИСИИ ВО ЗЕЛСВо рамките на ЗЕЛС, формирани се 13 комисии, кои ги опфаќаатобластите што преминаа во надлежност на општините, подецентрализацијата на власта. Во својот состав имаат одпет до седум градоначалници, кои избираат претседател накомисијата. Активностите во комисиите се одвиваат на седнициво административната зграда на ЗЕЛС, или со електронскакомуникација, кога се изнесуваат мислења за одреденизаконски предлози, со што се обезбедува поголема ефикасноство работењето. Ова особено се практикува кога до ЗЕЛСстигнуваат предлог - закони, по кои локалните власти имаатмногу кус рок за изнесување на своето мислење. Во текот на2012 година Комисиите на ЗЕЛС одржале вкупно 5 состаноци.Комисиите разгледуваа значајни прашања кои претставуваапредизвик во работењето на локалните власти. Често пати тиеги разгледуваат и предлозите кои произлегуваат од соодветнатамрежа, во која претставниците на општинската администрацијавоочиле одреден предизвик и понудиле соодветно решение.Комисијата дава конструктивни предлози и решенија, кои сенасочени кон обезбедување на посоодветна законска основа заспроведување на квалитетни услуги за граѓаните. Заклучоцитена секоја комисија се доставуваат на разгледување на Управниотодбор на ЗЕЛС и потоа се преточуваат во систематизиранитеставови на ЗЕЛС.1. КОМИСИЈА ЗА ФИНАНСИРАЊЕ2. КОМИСИЈА ЗА ОПШТИНСКА АДМИНИСТРАЦИЈА3. КОМИСИЈА ЗА КУЛТУРА4. КОМИСИЈА ЗА КОМУНАЛНИ ДЕЈНОСТИ5. КОМИСИЈА ЗА РУРАЛЕН РАЗВОЈ6. КОМИСИЈА ЗА Е-ОПШТИНИ7. КОМИСИЈА ЗА ЛОКАЛЕН ЕКОНОМСКИ РАЗВОЈ8. КОМИСИЈА ЗА ОБРАЗОВАНИЕ И СПОРТ9. КОМИСИЈА ЗА УРБАНИЗАМ И ПРОСТОРНОПЛАНИРАЊЕ10. КОМИСИЈА ЗА ЗАШТИТА НА ЖИВОТНАТАСРЕДИНА11. КОМИСИЈА ЗА ЗДРАВСТВО И СОЦИЈАЛНАЗАШТИТА12. КОМИСИЈА ЗА РАМНОМЕРЕН РЕГИОНАЛЕНРАЗВОЈ13. КОМИСИЈА ЗА ЕНЕРГЕТИКА21

Во рамките на ЗЕЛС формирани се 14 професионални мрежи напретставници од администрација на општините, кои извршуваатдејности од иста област, што е во надлежност на локалната власт.Нови две мрежи: Мрежата на комунални редари и Мрежата налокални инспектори за сообраќај, патишта и патен сообраќајбеа формирани во 2012 година, на барање на општинската администрација.Интересот за членување во мрежите на ЗЕЛС, воконтинуитет се зголемува а сè почесто до Заедницата стигнуваатбарања од општинската администрација за формирање на новимрежи. Во 2012 година ЗЕЛС организира 36 состаноци. Комуникацијатанајчесто се одвиваше преку електронска пошта, а отворенисе и форуми за членовите на веб локацијата на ЗЕЛС. Насостаноците на мрежите се разгледуваат значајни законски одредбиод областите кои се во надлежност на општината, се дискутираза проблемите со кои се соочуваат при своето работење,се изнесуваат иницијативи и предлози за нивно разрешување.Членовите разменуваат искуства и добри практики што ги воспоставилаопштината. Во текот на оваа година се интензивираи взаемната соработка меѓу претставниците од две или повеќеразлични мрежи, во насока на разрешување на одреден заедничкипредизвик. Пример за таква соработка имаа Мрежата нафинансиски работници со Мрежата на советници и на општинскиинспектори за образование, потоа Мрежа на одговорнилица за заштита на животната средина со Мрежата за енергетикаи енергетска ефикасност, како и онаа на правниците со Мрежатана УЧР и други примери. Заклучоците што се донесуваат на состаноците,се доставуваат на разгледување во соодветните комисииво ЗЕЛС, на Управниот одбор и потоа се утврдуваат систематизиранитеставови на ЗЕЛС со кои се истапува во преговоритесо централната власт. Работењето на овие мрежи го поддржувастручната служба на ЗЕЛС, преку одговорни координатори. Еднаод стратегиските цели на ЗЕЛС е општините да имаат стручна администрација,која адекватно ќе одговори на потребите на граѓаните,па сите изнесени потреби на членовите на овие мрежи, коисе однесуваат на зајакнување на нивните капацитети се реализираатпреку ЗЕЛС тренинг центарот.22Во рамките на ЗЕЛС постојат 14 професионални мрежина администрацијата од општините1. Мрежа за европски прашања и фондови (МЕПФ)2. Мрежата на територијални противпожарни единици –ТППЕ3. Мрежа за енергетика и енергетска ефикасност ворамките на ЗЕЛС4. Мрежа на лица за управување со човечки ресурси5. Мрежа на финансиски работни6. Мрежа на советници и на општински инспектори заобразование7. Мрежа на одговорни лица за заштита на животнатасредина8. Мрежа на правници9. Мрежа на урбанисти10. Мрежа на ЛЕР11. Мрежа на ИТ лица12. Мрежа на лица за односи со јавност во општините (ПР)13. Мрежа на комунални редари14. Мрежа на локални инспектори за сообраќај, патишта ипатен сообраќај

Годишен извештај 2012ЛОБИРАЊЕ И ЗАСТАПУВАЊЕПроцесите на лобирање и застапување имаат суштинско значењево вкупниот обем на активности на ЗЕЛС. Всушност, лобирањетои застапувањето претставуваат најзначајната стратегиска цел наЗаедницата. На свеченоста одржана по повод одбележувањетона Јубилејот - 40 години постоење на ЗЕЛС, беа врачени јавнипризнанија, како благодарност на одредени личности кои сосвојот личен ангажман во изминатиот период, дадоа голем придонесво лобирањето пред централната власт за реализација наголем дел од Систематизираните ставови на ЗЕЛС.Претставниците на општинската администрација, воочувајќи гизаконските празнини или недостатоци, утврдуваат предлози ииницијативи за подобрување на постапките за извршување налокалните надлежности, или за подобрување на законската регулатива.Сите предлози кои произлегоа од работењето на мрежитево ЗЕЛС, беа разгледувани и од страна на соодветните комисиина ЗЕЛС и по одобрување од Управниот одбор на ЗЕЛС беаупатувани до централната власт.Систематизираните ставови на ЗЕЛС (документ каде се содржанисите барања за измени на закони и други акти) претставува силнаалатка на ЗЕЛС во процесот на застапување на интересите наопштините. Радува фактот што од година во година централнатавласт прифаќа голем број на предлози и иницијативи на ЗЕЛС. Но,обемот на содржините на овој документ воопшто не се намалува,туку секое исполнување на одредено барање се надополнува соново барање, утврдено од страна на општините и ЗЕЛС.Интензивна соработка и консултации се водеа со многу министерства,а оваа година изразена беше соработката со Министерствотоза транспорт и врски, Министерството за образование инаука, Министерството за финансии и Министерството за животнасредина и просторно планирање. Дијалогот беше насоченкон изнаоѓање на финансиски извори за зајакнување на локалнитебуџети, проблеми со примената на Законот за легализацијана дивоградбите, воспоставување на систем за е- издавање наодобренија за градење, воспоставување на систем за издавањена ИСКЗ дозволи, покривање на дефицитот во финансирањето наосновното и средното образование, регионално интегрирано управувањесо отпад и сл.Принципот на работење на ЗЕЛС е препознатлив по тоа што восвоите иницијативи, предлози, забелешки, секогаш нуди и свое,прецизно утврдено, предлог - решение. Во текот на 2012 година,телата на ЗЕЛС разгледаа и изготвија низа мислења, забелешки,иницијативи и предлог -решенија за закони, подзаконски акти,стратегиски документи кои беа упатувани до соодветните институции.Голем број од нив беа прифатени од страна на централнатавласт, со што и во оваа година, за своите членки, ЗЕЛС обезбединиза квалитетни измени и дополнувања на закони и подзаконскиакти во кои се опфатени надлежности на локалната власт.Беше прифатени иницијативите на ЗЕЛС за измени во Законот запостапување со бесправно изградени објекти, со кои се забрзувацелокупната постапка за реализирање на процедурата за легализирањена објектите, а беше прифатено и барањето постоењетона корисничко право врз земјиштето да не претставува пречка заиздавање на решение за легализација.На иницијатива на ЗЕЛС беше донесен нов Закон за комуналнидејности со кој е утврдена рамката за спроведување на комуналнитедејности што се уредени со поединечни закони.На барање на ЗЕЛС извршени се измени во Законот за јавна чистота,па на комуналните редари им е овозможено да вршат легитимирање,а со измените во Уредбата за униформи, за сите комуналниредари во земјава се утврдува да имаат исти униформи.23

ЗЕЛС преку ваквиот начин на лобирање, успеа да реализира законскиизмени и во полза на помалите, рурални општини, односнообезбеди надоместоците од концесиите за искористување наводните ресурси да се распределуваат во сооднос 25 – 75%, помеѓуопштината и државата, кој, пак, од 2016 година е утврденода изнесува 50-50%.Измени, на иницијатива на ЗЕЛС беа донесени и во Законот заземјоделско земјиште, каде се овозможи, да се легализираат иобјекти кои се наоѓаат на земјоделско земјиште (фарми, оранжерии...).Со тоа им се овозможи на голем број земјоделци да гилегализираат своите објекти, преку кои ќе можат да обезбедуваатсредства за унапредување на земјоделството, како и поефективнода ги искористуваат средства од европските фондови. Одстрана на централната власт, усвоено беше и барањето на ЗЕЛСза обезбедување на рамноправна вклученост и на претставницина општината, во постапките на давање под закуп на земјоделскотоземјиште на територијата на соодветната локална власт.На барање на ЗЕЛС, Министерството за информатичко општествои администрација воспостави механизам за размена на податоциза испорачаните обуки за државните службеници.Преку ЗЕЛС се издејствува измена на Законот за животна средина,за електронско издавање на Б интегрирани дозволи и одобрувањена елаборати, со водење на електронски регистри заистите, за што ЗЕЛС веќе презеде и конкретни чекори кон развивањена електронски софтвер за нејзините членки.На иницијатива на ЗЕЛС, дојде и до измена на Законот за превозна патниот сообраќај, бидејќи поголем број општини беа засегнатисо регулирање на статусот на автобусите кои ги добија попат на донација. Беше овозможено општините и градот Скопједоколку имаат во сопственост возила за превоз на патници соповеќе од 8+1 седиште за вршење на превоз да не треба да поседуваатлиценца.Поради фактот што листата на иницијативи, по која ЗЕЛС лобирашеи ги застапуваше интересите на своите членки е навистинаголема, во ова поглавје ќе ги нотираме сите акти за кои се расправашево ЗЕЛС, се изградија соодветни ставови и беа покренатиконкретни иницијативи:Доставени мислења и забелешки по:• Закон за измени и дополнувања на Законот за водите• Закон за регионално управување со отпад• Предлог - закон за изменување и дополнување на Законот зашуми• Предлог- закон за изменување и дополнување на Законот заземјоделско земјиште• Закон за постапување со бесправно изградени објекти• Предлог - закон за изменување и дополнување на Законот заградење• Предлог- закон за изменување и дополнување на Законот заградежно земјиште• Предлог- закон за изменување и дополнување на Законот за пожарникарството• Закон за процена• Предлог- закон за автокампови• Закон за административните такси• Предлог - закон за минерални суровини• Закон за трговија на зелени пазари• Предлог- закон за индустриски зони• Закон за добивка• Закон за јавна чистота• Предлог - закон за комунални дејности• Предлог - закон за изменување и дополнување за Законот зазаштита на животната средина• Методологија за процена на пазарна вредност на недвиженимот• Методологија за следење на реализацијата на Програмата задецентрализација и развој на локалната самоуправа во РепубликаМакедонија 2011 – 2014 година• Програма за финансиска поддршка на рурален развој за 2012година• Националната стратегија за консолидација на земјоделскотоземјиште во Република Македонија за периодот 2012-2020 година,со оперативен план• Национална стратегија за ЛЕАДЕР пристапот во рамки на политикатаза рурален развој во Република Македонија за периодот2013-2020 година24

• Годишен план за соодветна и правична застапеност• Национална стратегија за ХИВ 2012-2016 година• Предлог - програма за промоција и поддршка на туризмот наРМ за 2013 година од страна на Агенција за промоција и поддршкана туризмот• Информацијата за прогресот во реализацијата на планиранитеактивности за изградба на пристапни рампи, лифтови и подвижниплатформи за лицата со инвалидност во објекти кои што сеод јавен интерес• Информација за предлог - мерки за подобрување на наплататана даноците на имот• Информација за стандардизација на документите и начинот наподнесување на прекршочните пријави во врска со Законот зајавна чистота, со цел забрзување на постапката за присилна наплатана истите.• Информација за промотивниот материјал за нови атрактивнилокации на територијата на РМ за привлекување на странскиинвеститори• Информација во однос на Акцискиот план за електронски услугиод страна на општините – дозволи, решенија и други јавниуслуги• Информација за проектот „Нема погрешна врата“• Листа на локации предвидени за изградба на мали хидроцентрализа доделување на концесии за користење на вода за производствона електрична енергија• Проект за поставување и ставање во функција на 20 монтажниунифицирани објекти наменети за продажба на сувенири и другвид промотивен материјал• Нацрт - информација за активностите за воспоставување и имплементацијана проектот „База на сите плански документи нанационално и регионално ниво (2012 – 2015)“• Уредба за методологијата за утврдување на критериумите зараспределба на блок дотации за основно образование за 2013година• Уредба за методологијата за утврдување на критериумите зараспределба на блок дотации за средно образование за 2013година• Уредба за методологијата за утврдување на критериумите зараспределба на блок дотации за јавните установи за деца – детскиградинки по општини за 2013 година• Уредба за методологијата за распределба на приходите од ДДВпо општините за 2013 година• Уредба за утврдување на критериумите за распределба на блокдотации за јавните установи за социјална заштита – домови застари лица за 2013 година• Уредба за утврдување на критериумите за распределба на блокдотации од областа на културата за 2013 година• Уредбата за составот на советите на речните сливови• Уредбата за елаборати за животна средина во надлежност на ЕЛС• Правилник за вклопување на бесправно изградени објекти воурбанистичка планска документација• Претпристапна економска програма за периодот 2013- 2015 година• Правилникот за методологијата за пресметување цена за собирање,транспортирање и отстранување на отпад• Правилникот за формата и содржината, како и начинот на водењетона Регистар на отуѓено и дадено под долготраен и краткотраензакуп на градежно земјиште сопственост на РепубликаМакедонија• Правилник за начинот на организирање на бесплатниот превозна учениците, учениците со посебни образовни потреби илицата за нивна придружба од местото на живеење до јавнотосредно училиште• Правилник за измени и дополнувања на Правилникот за форматаи содржината на барањето за добивање дозвола за преработка,третман, и/или за складирање на отпад• Правилник за начинот на организирање на бесплатен превоз наученици со посебни образовни потреби и лицата за нивна придружбаод местото на живеење до јавното средно училиште• Правилник за енергетската контрола и методологиите за мерењеи верификација на заштеда на енергија• Инцијатива за измени и дополнувања на Правилникот за граничнивредности на ниво на бучава во животната средина.• Барање за изменување и дополнување на Правилникот за нормативитеи стандардите за урбанистичко планирање и неговоусогласување со Законот за безбедност во сообраќајот на патиштата.• Барање за финансиска поддршка од Владата на Република Македонијаза општините со блокирани сметки, со цел навременои непречено спроведување на локалните избори25

• Барање за дополнително отворање на регионални трезорскиканцеларии низ целата територија на Република Македонија• Иницијатива за изменување и дополнување на Упатството затрезорско работење• Иницијатива за изменување и дополнување на Законот за даноцина имот• Иницијатива за финансирање на новоформираните локални установиод областа на културата: музеи, библиотеки и други културниинституции преку блок- дотации од областа на културата• Иницијатива за изменување и дополнување на Законот за јавначистота по ригорозни казнени мерки за уништување или оштетувањена имот на локалната самоуправа• Иницијатива за изменување и дополнување на Законот за превозво патниот сообраќај во врска со статусот на дониранитеавтобуси• Иницијатива за измена на Законот за основното образование запримената на членот 128, став 6, од Законот за основно образованиесо што директорите на училиштата по истекот на два мандатасе спречени повторно да конкурираат за истата функција• Иницијатива за апанажа за градоначалниците• Иницијатива за изменување и дополнување на Законот за комуналнитетакси- во делот на утврдувањето на висината на таксатаза користење на простор за паркирање• Барање за отворање на наменска сметка за општините со блокиранисметки• Барање за организирање на обуки со цел олеснување на процесотна имплементацијата на Законот за процена• Иницијатива за електронско издавање на Б- дозволи• Барање за постапување по Заклучокот на Комитетот за отпадпри Влада на РМ за изработка на софтверска апликација за прекршочнитепостапки во согласност со Законот за јавна чистота• Барање за обезбедување на финансиска поддршка за општинитеза спроведување на локалните избори во 2013 година• Барање до Државно правобранителство на РМ за правно толкувањена одредби од Законот за градежно неизградено земјиште• Барање за добивање на согласност за вработување на лица наиспразнети позиции по основ пензионирање за кои е обезбеденостаро финансирање - култура, образование, градинки• Барање за отворање на наменски сметки во согласност со Законотза постапување со бесправно изградени објекти• Барање до АЕК – воспоставување на систем за електронско издавањена одобрение за градење• Информација до ЕВН за проблемите на општините• Барање за преземање на педагози од училиштата во градинките• Барање за општините за потреби од нафта од државните резерви• Мислење до МЛС по информација на Проектот замена на живинисо енергетски ефикасни светилки во уличното осветлувањепо општинитеСтудија за банка на општинитеЗЕЛС во 2012 година објави тендер со понуда за подготвувањена студијата за банка на општините. По електронската аукција,за најповолен понудувач за изработка на студијата беше избранстручниот тим од Центарот за економски истражувања, приЕкономскиот факултет на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“,во Скопје. Идејата за изработка на ваква студија произлезе одукажувањата на членките на ЗЕЛС –општините, за потреба одформирање на алтернативни извори за користење на средстваод страна на општините, особено при постојни ригорознибанкарски услови за добивање на кредит, тешкотиите при добивањетона согласност за задолжување на локалните властиод централната власт, потребата од инвестирање во покрупникапитални инвестиции на локално ниво и адекватното искористувањена средствата од ЕУ и други странски фондови. Студијабеше презентирана на 11 седница на Управниот одбор на ЗЕЛС,одржана на шести декември 2012 година и наиде на делумноодобрување од страна на членовите на УО, при што беше оставенпростор за нејзино целосно прифаќање, поради потребатаод обезбедување на дополнителни информации и консултациисо релевантни фактори од земјата од областа на финансиите,како и реализирање на предлозите за проширување на Студијатасо дополнителни елементи кои ќе дадат резултати за степенотна нејзиното позитивно работење и утврдување на можните начинина функционирање.26

Годишен извештај 2012ЗЕЛС ТРЕНИНГ ЦЕНТАР (ЗТЦ) ИЗЕЛС ЕДИНИЦА ЗА ПОДДРШКА НАЕЛЕКТРОНСКИ УСЛУГИ (ЗЕПЕ)ЗЕЛС ТРЕНИНГ ЦЕНТАР (ЗТЦ)ЗЕЛС ТРЕНИНГ ЦЕНТАРОТ, во текот на 2012 година, даде силнаподдршка за континуирано усовршување и надградување накапацитетите на општинската администрација, преку реализацијана низа квалитетни обуки. Она што претставува голем чекорво развивањето на оваа единица на ЗЕЛС е обезбедувањетона просторни услови за одржување на обуките, во рамките наадминистративната зграда на ЗЕЛС. Поточно, во последниве двамесеца од 2012 година, со адаптација на просторот, се уредијасали за обуки, кои се обезбедени со квалитетна опрема за спроведувањена Програмата за обуки на ЗТЦ. На овој начин ќе сезаштедат финансиски средства кои во изминатиов период беаиздвојувани за хотелските сали за држење на обуките.Активностите што во 2012 година ги реализираше ЗЕЛС тренингцентарот беа во согласност со стратегиската цел на ЗЕЛС, завоспоставување на систем на обуки, со утврдени стандарди заследење на потребите, евалуација и сертификација на стручнатаподготвеност на државните службеници и другите функционериод ЕЛС. Процесот на децентрализација е многу динамичен, паоттука потребно е интервентно да се преземаат активности запренесување на знаења, размена на искуства и советувања зановите законски решенија и прописи, со цел нивна квалитетнаимплементација, за понуда на квалитетни услуги за граѓаните.Со исполнувањето на законските одредби за воведување на одговорнолице за човечки ресурси во секоја општина, се зајакнаи грижата за кариерниот развој на вработените, што подразбиранивно континуирано надградување кое, меѓу другото, требада ги утврди методите и мерките за развој на капацитетите наопштинската администрација. И во 2012 година, ЗТЦ ги реализирашеобуките според претходно утврдена Програма за обуки,која е во согласност со потребите за обуки на општинската администрација,а изготви и Правилник за утврдување на услугитекои се обезбедуваат по основ на членство во ЗЕЛС и останатитекои се обезбедуваат врз основа на специфичен надомест, штобеше усвоен на седмата седница од Управниот одбор на ЗЕЛС.ЗЕЛС тренинг центарот, најадекватно и најбрзо одговора на потребитеза организирање и координирање на обуки за нивнатаадминистрација, токму поради фактот што во рамките на ЗЕЛСсе формирани 14 професионални мрежи на претставници од локалнатаадминистрација, кои, меѓу другото, ги истакнуваат ситезаконски и програмски промени од одредена надлежност за локалнатавласт, за чие спроведување им е потребна реализацијана адекватна обука.ЗЕЛС во поголемиот број обуки, воспостави систем на обезбедувањена предавачи од ресорните министерства, кои се квалитетникадри и кои на најсоодветен начин им ги пренесоа искуствата27

и законските измени на вработените во локалната администрација.За одредени обуки беа ангажирани и други експерти, понаправена селекција од пријавените кандидати на објавенитеогласи. На обуките се воспостави и мошне ефикасен систем наразмена на добрите практики меѓу вработените од општините,при што на дел од обуките учествуваа и претставници од општинскатаадминистрација, кои во своето работење оствариле големнапредок и вовеле низа новини, корисни за поквалитетно извршувањена обврските и обезбедување на квалитетни услуги конграѓаните.По секоја обука, следеше евалуација од страна на учесниците, сокоја се утврдува степенот на успешноста на спроведената обукаод страна на ЗЕЛС. Но, исто така и за учесниците по завршувањена обуката се спроведува тест за проверка на стекнатото знаење,а резултатите се доставуваат писмено до градоначалниците, соцел нивно запознавање за стекнатото ниво на апсолвирање наобработуваните теми. Учесниците на обуките добиваа потврдаза учество за секоја тема од реализираните обуки.Во прегледот, даден во продолжение, нумерички и текстуалносе претставени активностите реализирани во 2012 годинa:Планот за обуки за 2012 година, содржи 43 тематски единици распределениво 12 области – урбанизам(5), право(3), финансии(7),човечки ресурси(3), пожарникарство(5), односи со јавност(3), образование(2),животна средина(6), локален економски развој(2),информатичко-комуникациски технологии(5), сообраќај(1) и останатиобласти(2).Во согласност со годишните програмски проекции, во 2012 годинасе реализирани 20 тематски единици, од кои дел опфаќаат 21тематски модул од Планот за обуки за 2012 година, односно 3 советувања,1 работилница, 15 теми на обуки и 9 студски посети, накои биле опфатени 1393 лица од општинската администрација.Обуките се одржуваа како еднодневни и поретко дводневни, анајискористени логистички центри се Скопје, Маврово и Струга.Во прегледот даден во продолжение, нумерички и текстуално сепретставени активностите што се спроведени во оваа компонентаод работењето на ЗЕЛС во 2012 година и тоа врз основа на:А. Број на одржани обуки, работилници и советувања:1. Спроведени во согласност со Програма за обуки на ЗЕЛС.Во согласност со Планот за обуки, во 2012 година се спроведени15 тематски модули, од вкупно 43 распределени во 12 области,што бележи реализација на планот од 35%. Најмногу активностисе евидентирани во областа на урбанизмот, којашто опфати четиритеми, на кои се спроведени 2 советувања и 1 обука со вкупно3 53 учесници, што претставува 25% од вкупен број учеснициво сите активности за градење капацитети спроведени од ЗЕЛСво 2012 година.ОбластБрој на % во однос нареализирани вкупно темитеми по област% во однос наБрој нагодишен бројучесницина учеснициУрбанизам 4 80% 353 25%Право 2 67% 52 3.7%Човечки1 33% 89 6.4%ресурсиОдноси со1 33% 32 2.3%јавностОбразование 1 50% 38 2.7%ЛЕР 2 100% 21 1.5%Животна4 67% 132 9.5%срединаСообраќај 1 100% 15 1.1%ИКТ 2 40% 65 4.7%2. Обуки произлезени во согласност со законотСо стапување на сила на Законот за градежно земјиште, во согласностсо член 96 од Законот, ЗЕЛС има обврска да спроведеобука и испит за државните службеници, заради стекнување соовластување за водење постапка за отуѓување и давање подзакуп на градежно земјиште сопственост на Република Македонија.Во согласност со законот, ЗЕЛС реализира 2 обуки и спроведе2 испитни термина, со што дополнителни 21 општински државенслужбеник се стекнаа со условот за добивање овластувањеза водење постапка.28

една дводневна обука за 4 евалуатори на процесот на сертификацијана поволни бизнис општини. Вкупната посетеност изнесуваше20 ученици.На иницијатива на општина Центар, ЗЕЛС се вклучи во поддршкаи организација на советувањето за домување, наменето за применана Законот за домување и подзаконските акти. На советувањетоприсуствуваше 21 инспектор за домување.Следејќи ја примената на законот и предлозите и сугестиите штопроизлегоа од општините при неговата примена, ЗЕЛС спроведесоветување за општинската администрација по измените на законот.На ова советување учествуваа 40 државни службеници состекнато овластување.3. Дополнителни или/и ад хок активности за градење накапацитети.Во 2012 година, ЗЕЛС спроведе обука во рамките на проектотСАТИС на тема „Користење на локални ресурси за одржлив микро–регионаленразвој во агробизнисот и туризмот“, наменетаза земјоделците во Република Македонија. Спроведувањето наобуките го вршеа сертифицирани обучувачи од општините кои сестекнаа со право за испорака на обуки во оваа област во претходнатафаза од проектот. Обуките беа посетени од 318 земјоделци.ЗЕЛС во соработка со Делегацијата на Европската комисија воРепублика Македонија успеа да ги вклучи општините во стускитепрограми на TAIEX што се организираат во Брисел. Вкупно се реализирани9 студиски посети во следниве области: ЕУ регионалнаполитика и структурни фондови, управување со отпад (2), јавнинабавки, рурален развој, развој на одржлив туризам и улогатана локалните власти, регионална развојна политика, одржливаурбана мобилност и заштита на културното наследство на локалнониво. Преку оваа програма, вкупно 27 лица, вработени воопштинската администрација, учествуваа во студиските посети.Б. Категоријата на лица опфатени со активностите заградење на капацитетите, односно наменети за:а) Избрани функционери на локално нивоб) Општинска администрација – државни и јавни службеници.На барање на општините, се одржа еднодневна обука за применана Законот за јавна чистота и подзаконските акти што произлегуваатод законот. Обуката беше спроведена во соработка соМинистерствата за транспорт и врски и за внатрешни работи, абеше посетена од 179 општински комунални инспектори и комуналниредари.Проектот Сертификација на бизнис поволни општини, опфатидводневна обука за по 4 претставници од 4 пилот општини и29

30Одржани активности за градење капацитети во 2011 годинаБрој Тема Целна група Период/МестоБрој научеснициВид наактивност01 Закони од областа на животната средина Општинска администрација – Мрежа заЈануари, Велес 18 Работилницаживотна средина02 Закон за јавна чистота Комунални инспектори и комунални редари Март, Скопје 179 Обука03 Закон за води Општинска администрација – Мрежа заМај, Битола 62 Обукаживотна средина04 Сертификација на бизнис поволни општини Општинска администрација Мај, Скопје 20 Обука05 Закон за градежно земјиште Државни службеници од општини Мај, Скопје 23 Обука ииспит06 Вработување и систематизација на работни места (1) Општинска администрација – Мрежа за Јуни/Јули, Струга, 47 Обукауправување со човечки ресурсиМаврово07 Образование за возрасни во функција на локалниот Општинска администрација – Мрежа заЈули, Маврово 32 Обукаразвојобразование08 Интеграција на маркетингот и односите со јавноста во Општинска администрација – Мрежа заЈули, Маврово 38 Обукалокалната властодноси со јавност09 Вработување и систематизација на работни места (2) Општинска администрација – Мрежа за Септември/Октомври, 42 Обукауправување со човечки ресурсиСтруга/Маврово10 Управување со компјутерски системи и проектно Општинска администрација – Мрежа за ИТ Септември,22 ОбукапланирањеСтруга11 Измени на Законот за градежно земјиште Општинска администрација – овластени Ноември, Скопје 40 Советувањедржавни службеници12 Социјална заштита и заштита на правата на децата Општинска администрација – Мрежа на Ноември, Маврово 52 Обукаправници13 Користење на софтверска апликацијаОпштинска администрацијаНоември, Декември/ 43 Обукаwww.kulturni-nastani.mkШтип, Скопје14 Поддршка на мали и средини претпријатија иОпштинска администрација – Мрежа за ЛЕР Ноември, Скопје 21 Обукаинвестиции во приватниот сектор15 Закон за домување Општинска администрација – инспектори за Ноември21 СоветувањедомувањеСкопје16 Органско производство, одржливо шумарство и ЗемјоделциДекември/318 Обукаразвој на рурален туризамЛокално17 Шест прописи и предлог-закони во надлежност на Општинска администрација Декември/Струга 306 СоветувањеМинистерството за транспорт и врски18 Регистарни загадувачки материи и супстанци, отпадни Општинска администрација – Мрежа за Декември/ Скопје 52 Обукаводи, инспекциски надзор и управна постапкаживотна средина19 ЛАФ Програма на ЕК(9 програми)Општинска администрација и избрани лица 2012, Брисел 27 Студискипосети20 Техники за истрага и спасување, справување со Општинска администрација – Мрежа на Декември, Бристол, 30 Обукасообраќаен метеж и користење на апаратурапожарникариВелика БританијаВКУПНО 1393

()Во 2012 години, ворамките на ЗЕЛС, сеформира нова административнаединица–ЗЕЛС единицаза поддршка наелектронски услугиза општините (ЗЕПЕ).Причина за создавањетона посебнаединица е забрзанотореализирање наеден од приоритетнитецели на Заедницата,а тоа е поддршка на своите членки на патот на создавањена „ е- општина“. За да се овозможи квалитетна испорака на услугиод општината до граѓаните, од особено значење е и применатана информатичко - комуникациската технологија (ИКТ),која овозможува поддршка услугите да бидат лесно пристапни,брзи, флексибилни и навремено испорачани. Од тој аспект и локалнитевласти во нашата земја со голема поддршка од ЗЕЛС гиразвиваат електронските услуги. Примената на ИКТ на локалнониво го унапредува квалитетот на услугите што ги нуди општината,но истовремено ги намалува трошоците. Во создавањето на„е- општина“ од огромно значење ќе биде обезбедувањето пристапи користењето информации од јавниот сектор за граѓаните исоздавањето на предуслови за стимулирање на онлајн- комуникацијамеѓу граѓаните и општината. За поддршка на општинитево ИКТ развојот, ЗЕЛС усвои Стратегија за развој на ИКТ – ЗЕЛС2011-2015 година, во која се зацртани постулатите на ЗЕЛС заподдршка на своите членки за истовремено и ефикасно нудењена електронски услуги. Со цел зајакнување на електронските услугии поддршка на општините во достигнувањето на епитетот„е –општина”, а при тоа водејќи сметка за намалување на трошоцитена локалните власти, ЗЕЛС подигна веб сервер во просториитена ЗЕЛС, каде што се сместени сите електронски услуги коисе одржуваат во име на сите општини едновремено и бесплатно.Во делот ЗЕЛС „е- услуги“, на веб страницата на ЗЕЛС поставенисе следниве системи:1. Софтвер за локален и економски развој (www.ler.zels.org.mk)2. Софтвер за пријавување проблеми во општините3. Системот за е - регистрација и е - аукција на градежноземјиште (www.gradezno-zemjiste.mk).4. Системот за следење на енергетската ефикасност на јавнитеобјекти (www.eeopstini.mk)Во 2012 година, ЗЕЛС обезбедиуште два нови система и тоа:1. „Интернет апликација за културни настани на општините“(www.kulturni-nastani.mk)2. „Е-регистер на прописи од областа на локалната самоуправа(htp//www.legislativa.mk).Исто така, во 2012 година, ЗЕЛС покрена постапка за набавка насофтвер и хардвер на електронски алатки за следење на роковитеод склучените договори за отуѓување на градежно земјиштесопственост на Република Македонија, како и за обезбедувањена софтвер за електронско издавање на одобренија за градењеи СМС систем.Софтвер за локален иекономски развој(www.ler.zels.org.mk) –од 2007 годинаОваа интернет базиранаапликација претставувабаза на податоци од полетона локалниот економскиразвој во општините.Апликацијата имовозможува на општи-34

ните да ги објавуваат своите основни податоци за локалната самоуправа,стратегиите за локален и економски развој, акционитепланови, како и различните проекти, развојни документи и активностикои се одвиваат во единиците на локална самоуправаво РМ од оваа област.Софтвер за пријавување проблеми во општините– од 2010 годинаВо соработка со УСАИД, ЗЕЛС изработи едноставна апликацијаза онлајн- пријава на проблеми од граѓани во надлежност на локалнитесамоуправи. Оваа апликација „ПРИЈАВИ ПРОБЛЕМ“ им едостапна на сите општини кои се заинтересирани да ја употребуваати да им ја понудат на граѓаните, како облик на директнаелектронска комуникација со нив. Секоја општина која се пријавилаза користење веќе има поставена посебна апликација, којаопштините ја интегрираат како модул во своите веб страници.Оваа алатка е достапна за сите општини, а досега дваесет општинија користат активно.Софтвер за градежно земјиште(www.gradezno-zemjiste.mk) – од 2011 годинаВо согласност со Законот за градежно земјиште произлезе обврскатаопштините да развијат софтвер со кој единствено по електронскипат ќе се вршат аукции, ќе се отуѓува градежното неизграденоземјиште и општината ќе води електронски регистер.ЗЕЛС во соработка со УСАИД им излезе во пресрет на општинитеи обезбеди хардвер и софтвер за градежно земјиште, преку којсите општини во земјава, кои ги исполниле законските условиможе да го користат бесплатно. Исто така, корисник на оваа алаткае и Министерството за транспорт и врски. Во текот на 2012година преку овој софтвер извршени се над 2000 електронскиаукции за продажба на градежното неизградено земјиште, сопственостна државата, спроведени од општините и од МТВ.Софтвер за енергетска ефикасност – ExCITE(www.eeopstini.mk) – од 2011 годинаВо согласност со Законот за енергетика, општините мора да изготвуваатгодишни акциони планови за енергетика, годишнианализи на потрошувачка на енергија и организирање мониторингна потрошувачката на енергија. За таа цел, во соработка соУНДП, беше создадена и промовирана апликацијата за енергетскаефикасност – ExCite. Одржувањето на овој систем го вршиЗЕЛС, а обврска на општините е минимално месечно ажурирањесо податоци. Досега оваа алатка ја користеле 75 општини, совкупно 850 внесени јавни објекти. Делот за улично осветлувањего користат вкупно 13 општини.Софтвер за правни прописи поврзани со локалнатасамоуправа (www.legislativa.mk) – од 2012 годинаВо согласност со стратегијата за развој на ЗЕЛС се создаде софтверскаалатка(веб страница)на која на брз иедноставен начинопштинскатаадминистрацијаможе да гидобие ажуриранисите законскипрописи поврзанисо локалнатасамоуправа.Оваа апликацијаконтинуираносе надополнувасо прописи сокои се уредуваат надлежностите на локалната самоуправа.Софтвер за културни настани и културни историскиобележја (www.kulturni-nastani) – од 2012 годинаКултурните и историските обележја се богатство на секоја држава.За таа цел, ЗЕЛС во соработка со општините, овозможи интернетапликација која нуди достапност на членките да ги промовираатсопствените културни вредности. Со апликацијата општинитедобиваат можност бесплатно да ги запознаат сите граѓани,од земјава и надвор од неа, со настаните кои се организирани одлокалните самоуправи.35

Годишен извештај 2012ОДБЕЛЕЖАН ЈУБИЛЕЈОТ 40ГОДИНИ ПОСТОЕЊЕ НА ЗЕЛС(1972-2012)„ - 40 “На 26 април, 2012 година, во хотелот „Холидеј ин “ во Скопје, ЗЕЛСорганизира свечената конференција по повод одбележувањетона јубилејот „40 години во служба на општините”. (1972-2012). ВоСтатутот на ЗЕЛС, 26 април е прогласен за Ден на ЗЕЛС и Ден наопштините во земјава, бидејќи на овој датум, во 1972 година сеодржало Основачко собрание и била формирана Заедницата наопштини и градови на Македонија. Иницијатива покренале тогашнитепретседатели на собранија на општините: Куманово, Кочани,Охрид, Скопје и Тетово. Претставници на околу 30 општини,во просториите на „Салонот 19-19 “, лоциран во барака број12, во Градот Скопје, го усвоиле Статутот на Заедницата, донелестратегиски документи и одлуки за начинот на нејзината работа.За прв претседател на Заедницата бил избран тогашниот претседателна Собранието на Град Скопје, Драгољуб Ставрев. Билоформирано Претседателство, Надзорен одбор и Одбор за комуналенопштински систем, како и одбор за урбанизам и комунално–станбени прашања. Со тоа, како што е запишано во архивскитедокументи „создадена е цврста платформа за најширокасоработка на комуните во Македонија“.На академскиот час, присуствуваа актуелни градоначалници,но и претставници од некогашните структури на Заедницата,претставници на Владата на Република Македонија и Собраниетона РМ, претставници од дипломатскиот кор и од меѓународниорганизации присутни во нашата земја кои се значајни поддржувачина активностите на Заедницата, како и голем број пријателина ЗЕЛС, соработници и медиуми. Во името на Владата на РепубликаМакедонија, присутните ги поздрави Владимир Пешевски,заменик на претседателот на Владата на РМ, задолжен за економскипрашања, а говореше и министерот за локална самоуправа,Невзат Бејта. Поканата за свеченоста, ја прифатија и поголемброј на претставници од дипломатскиот кор во земјава, а краткиобраќања имаа амбасадорот на Европската унија, во земјава,Аиво Орав, потоа амбасадорот на САД, Пол Волерс, како и амбасадоротна Швајцарија, Стефано Лазарото. Меѓу гостите беаи претставници од српската и турската асоцијација на локалнивласти, а стигнаа честитки и од албанската и бугарската асоцијација.Претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски, во својот говорпотсети на историскиот развој на ЗЕЛС и паралелно на развивањетона локалната власт, со сите свои падови и издигнувања.Периодот во деведесеттите години од минатиот век, беше потенциранкако најтежок за Заедницата, поради силната централизацијана власта. И во вакви услови, Заедницата презела значајниактивности и следните пет години ја водела битката прединституциите во државата, за враќање на редот во „развластените“општини. На 1 ноември, 1995 година, се донесува нов Законза локална самоуправа, во кој се дефинирани 123 општини иГрадот Скопје, а во членот 10, став 5, е утврдено: „ единиците на37

Доделени плакети „Пријатели на ЗЕЛС“По повод одбележување на Јубилејот „ ЗЕЛС 40 години во службана општините” беше одлучено за прв пат, Заедницата да доделипризнанија на личности, со чие залагање многу иницијативи изаложби, добија своја завршница во полза на локалната власт.локалната самоуправа се организираат во единствена Заедницана единици на локалната самоуправа на Република Македонија,заради размена на искуства и унапредување на локалнатасамоуправа“. Овие промени се рефлектираат и во изборите во1996 година, кои создаваат основа за нова структурна реформаво Заедницата. Така, во април, 1998 година, на конститутивнатаседница на новата структура, Заедницата на општини и градовии статутарно се трансформира во ЗЕЛС, односно го добива сегашнотоиме - Заедница на единици на локалната самоуправана Република Македонија. Понатаму следи период на спроведувањена подготовките за организирање на децентрализацијатачие имплементирање започна на 1 јули 2005 година. Трајановскипотсети на сите постигнати успеси на ЗЕЛС, благодарение наединството во Заедницата. Свеченоста, освен академска имашеи хуманитарна димензија. Собраните средства беа подарени надецата од Јавната установа за деца без родители „11 Октомври“.На свеченоста, беше промовирана и монографијата „40 годиниво служба на општините“ изготвена специјално за овој јубилеј.Изборот воопшто не беше лесен, бидејќи ЗЕЛС има голем бројпријатели, кои придонесуваат за унапредувањето на ренометона Заедницата, како во земјата, така и надвор од неа. Сепак, плакетиим беа доделени на: Џеват Адеми за неговото залагање заразвојот на локалната власт, како актуелен претседател на Комисијатаза локална самоуправа во Собранието на Република Македонија,претходен претседател на парламентарната Комисија за38

односи меѓу заедниците и поранешен заменик министер за локалнасамоуправа. Плакета му беше врачена и на Андреј Петров,актуелен пратеник во Собранието на Република Македонија,кој во својот мандат, како претседател на ЗЕЛС, но и како пратеник,продолжува континуирано да ги поддржува интереситена локалните власти и на Заедницата. Третата личност –пријателна ЗЕЛС е Миле Јанакиески, министер за транспорт и врски воВлада на Република Македонија, кој даде огромна поддршка зарешавање на прашања за општините, од областа на урбанизмот,а особено поддршка во напорите, општините да се стекнат со надлежностада управуваат со градежното неизградено земјиште.„Плакети за благодарност“ до амбасадорите наЕУ, САД и на ШвајцаријаУспесите што се нижат во спроведувањето на процесот на децентрализацијата,професионалната соработка и финансискатаподдршка што ЗЕЛС ја добива, во одреден дел ја должи и намеѓународната донаторска заедница, присутна во нашата земја,која ја препозна клучната улога на Заедницата во овој процес.ЗЕЛС сакаше да им се заблагодарина: Европската унија,Соединетите АмериканскиДржави и Швајцарија каконејзини најголеми поддржувачии големи пријатели,при што, на амбасадорите наовие земји, на прославата најубилејот им додели плакетиза благодарност.Плакета за благодарностму беа врачени на амбасадорна Соединетите АмериканскиДржави во нашатаземја, Пол Д. Волерс, за континуиранатаподдршка нанеговата земја, на процесот на децентрализација во РепубликаМакедонија и обезбедувањето на значителни средства за реализацијана проекти во оваа област, како и за директна поддршказа развивањето на ЗЕЛС. Исто така плакета за благодарност мубеше врачена и на Стефано Лазарото, амбасадор на Швајцаријаво Република Македонија, чија земја во континуитет се залагаза забрзан развој на процесот на децентрализацијата во нашатаземја и за зголемувањето на партиципацијата на граѓанинот вокреирањето на локалните политики. Од огромна важност е довербаташто Швајцарската агенција за соработка и развој ја покажувакон ЗЕЛС и низа години е директен буџетски поддржувачна сите активности на Заедницата. И третата плакета е наменетаза Европската унија, односно за евроамбасадорот Аиво Орав, којпоради службени обврски, замина пред врачувањето на плакетите.Доделени плакети и парични ваучери надобитниците на „Новинарска награда“ЗЕЛС, по повод јубилејот „40 години од своето постоење“, објави,конкурсза новинарска награда, за обработени новинарскитрудови посветени на прашањата од локалната самоуправа.Пристигнаа поголем број на написи од новинарите кои беа39

разгледувани одстрана на стручнакомисија составенаод градоначалници,претставникод Здружениетона новинарите наМакедонија, новинарии професори.Наградените, освенплакети, штоим беа врачени насвеченоста, добијаи вредносен ваучер. Комисијата одлучи првата награда да ù јадодели на новинарката Елизабета Арсоска, од дневниот весник„Вечер” за серијалот на текстови посветени на предизвиците сокои се соочуваат единиците на локалната самоуправа и активноститена ЗЕЛС. Втората награда ја доби Петре Димитров од весникот„Капитал” за серијата истражувачки текстови за проблемите,но и достигнувањата што ги постигнале голем број општини, атретото место, според Комисијата ù беше доделено на „Скопскатаредакција” од дневниот весник „Нова Македонија“ за континуитетво информирањето на граѓаните за квалитетот на услугитешто им ги даваат општините од градот Скопје.40

Организиран ревијален фудбалски натпреварНа свеченоста организирана по повод Јубилејот -40 годиниЗЕЛС, беа доделени и плакетите за учество и освоено место на„Ревијалниот фудбалски натпревар“ одржан на 24 април, 2012 година,во СРЦ „ Борис Трајковски”, во Скопје. Плакетите ги подигнаакапитените на екипите. Првопласираната беше екипата нановинари, второпласирана беше екипата на претставниците одПарламентот. Екипата на ЗЕЛС, го освои третото место, а плакетатаја подигна градоначалникот на општина Ѓорче Петров –СоколМитревски, како најдобар стрелец на екипата, со освоени четиригола. Последна беше екипата составена од државни секретариод Владата на Република Македонија. Фудбалскиот натпреварпретставуваше почеток на активностите што ги организира ЗЕЛСво рамките на одбележувањето на четириесетгодишнината одосновањето на Заедницата.41

Годишен извештај 2012ДОМАШНА СОРАБОТКАИ КОНФЕРЕНЦИИПроект за„Сертифицирање на форумските модератори”Од месец јануари, 2012 година, ЗЕЛС започна со реализацијана новата фаза од „Форуми во заедницатa“ која се однесува наобезбедување на стручни лица, кои ќе бидат професионалнообучени за водење на форумските сесии, при спроведувањетона новата институционализирана алатка на граѓанско учество воопштините „Форум на заедницата”. Договорот со Швајцарскатаагенција за развој и соработка (СДЦ) за реализација на проектот„Сертифицирање на форумските модератори“, ЗЕЛС го потпишаво декември, 2011 година, а временската рамка на Проектот едо јуни 2014 година. Во 2012 година беше формирана Комисијаво која членуваат претставници од институциите вклучени водосегашниот процес на Форуми во заедницата, надлежна да гиутврди критериумите за пријавување на модераторите, материјалитеза учење, тестовите потребни за полагање на испитотза добивање на сертификат. Беше утврдена потребната литература,изработен е Прирачник за сертфикација на форумските модератори,а во подготовка се и прашања за полагање на испитот.Кандидатите испитот ќе го полагаат по електронски пат, во просториитена ЗЕЛС тренинг центарот. Активностите за проектот„Сертифицирање на модераторите” се одвиваше во согласностсо динамиката утврдена со Акцискиот план на проектот.Конференција „Децентрализацијата идоброто владеење во локалната самоуправа“„Децентрализацијата и доброто владеење во локалната самоуправа“е темата на конференцијата што се одржа на 1 февруари,2012 година, во хотелот „Александар Палас“,во организацијана Мисијата на ОБСЕ во нашата земја, по повод одбележувањетона периодот од шест години од започнувањето на имплементацијатана децентрализацијата во Република Македонија (1 јули,2005 г.) и десет години од потпишувањето на Охридскиот рамковендоговор. За достигнувањата на ЗЕЛС и на локалните властиво земјава, говореше претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски.Пред присутните амбасадори, градоначалници, претставнициод невладиниот сектор и медиумите, се обратија и шефот на Мисијатана ОБСЕ во нашата земја, Ралф Брет, заменикот на претседателотна Владата на Република Македонија, задолжен за спроведувањена Рамковниот договор, Муса Џафери, министерот залокална самоуправа, Невзат Бејта, постојаниот претставник наУНДП, Деирдре Бојд.Комитетот за отпадВо Комитетот за решавање на проблемите поврзани со состојбатана управувањето со отпад, ЗЕЛС има свои претставници иактивно учествува во неговата работа. Од особена важност за43

локалните власти беше деветнаесеттата седница, одржана на 24февруари, 2012 година, во Владата на РМ, на која се дискутирашеза статусот на процесите за воспоставување на интегрирано регионалноуправување со отпад, со посебен осврт на секој регионпоединечно. Се разговараше и за процесот на формирање на регионалнитела за управување со отпад, а присутните беа запознаении со иницијативата за спроведување на проектот „Македонијабез отпад 2012“. Присутните дискутираа и за извештај запреземените мерки околу спроведувањето на Законот за јавначистота, при што беше констатирана потребата ЗЕЛС, во соработкасо Министерството за транспорт и врски, да организираатобуки за комуналните редари, на која посебно внимание ќе бидепосветено на постапките кои произлегуваат од Законот за јавначистота, особено за делот на вршењето на инспекцијата и изрекувањетона казните. На овој состанок беше прифатено барањетона ЗЕЛС да има претставник од локалната власт, што ќе бидевклучен при подготвувањето на новата методологија за наплатана смет и наплата на вода, каде одговорно е Министерството заживотна средина и просторно планирање.ЗЕЛС во поддршка на членките при реализацијата на„Програмата за јавни работи“Во 2012 година, ЗЕЛС обезбеди поддршка во спроведување наактивности поврзани со имплементирање на Програмата зајавни работи. Приближно 40000 невработени лица од општинитесе пријавија на конкурсот што беше објавен од страна нацентралната власт, за остварување на вработување во периодод најмалку шест месеци, за ангажирање во проекти што ќе гиутврди локалната власт, а кои се од областа на извршување најавни работи. Претставници од ЗЕЛС учествуваа во работнатагрупа составена и од претставници на ресорните министерстваи од општините, при што утврдија критериуми за бројот на ангажиранителица по општините. Можност за времено вработувањеимаа лицата со возраст над 55 години, кои се евидентирани каконевработени подолг временски период и кои имаат понискиобразовни квалификации. Финансиски средства за 50 % од ангажиранителица, беа обезбедени од Владата на РМ., а за останатите2000 лица, финансирањето го обезбедија општините. Оваа44иницијатива беше објавена по разговорот што претставници одЗЕЛС го водеа на осми јуни, 2012 година, во просториите на ЗЕЛС,со заменикот на претседателот на Владата на Република Македонијаи министер за финансии, Зоран Ставрески, министерот залокална самоуправа, Невзат Бејта, министерот за труд и социјалнаполитика, Спиро Ристовски, како и директорот на Агенцијатаза вработување, Влатко Поповски.Воспоставена иницијатива на соработка наСоветот на инвеститори во Македонија и ЗЕЛСВо административната зграда на ЗЕЛС, на 27 јули, 2012 година,претседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски се сретна со претставнициод Одборот на Советот за странски инвеститори во Македонија,формиран во рамките на Стопанската комора на РепубликаМакедонија. Претседателот на Одборот на Советот, Даниел Сас,главен извршен директор на Македонски Телеком и потпретседателотна Одборот на Советот, Џатин Такрар, генерален директорна фабриката Џонсон Мети во Скопје, ја претставија улогата

и структурата на Советот на странски инвеститори. Во Советотчленуваат околу 140 странски инвеститори во Македонија, итој има за цел заедничко изнаоѓање на решенија за надминувањена предизвиците со кои тие се сочуваат, а кои се поврзанисо надлежностите на локалната власт: издавање на дозволи,плаќањето на локални даноци, одржување и обезбедување наинфраструктура... Взаемната соработка претставува интерес надвете страни, па беше предложено да се формира посебно телоза странски инвестиции во рамките на ЗЕЛС, за остварување напонепосредна соработка со овој Советот.2. Заедницата на единиците на локалната самоуправа на РепубликаМакедонија -ЗЕЛС и Независниот синдикат на пожарникаритена Република Македонија (НСПМ) на 17 декември, 2012година потпишаа Меморандум за соработка. Во Меморандумоте изнесено дека НСПМ и ЗЕЛС изразуваат желба и целоснаподготвеност, во духот на воспоставување на социјален ипрофесионален работно -правен дијалог да разговараат, преговараати да се договорат за сите прашања кои се од нивнанадлежност. Притоа е потенцирано дека НСПМ се обврзува заПотпишан Меморандуми за соработка:1. Меморандум за соработка меѓу ЗЕЛС и СОНК, беше склученна 31 август, 2012 година, во просториите на општината Чаир,пред започнувањето на деветтата седница на Управниот одборна ЗЕЛС. Со Меморандумот се уредува взаемната соработка солокалните власти за прашања и проблеми од економско - социјалнасфера на членовите на СОНК од предучилишното воспитаниеи згрижување, основното, средното и високото образование,науката и културата.45

сите прашања и проблеми од економско -социјалната и професионалнатасфера и ангажманот на своите членови, најнапредда покренува иницијатива за барање на заеднички решенијапред надлежните субјекти на локалната самоуправа.ЗЕЛС со поддршка на општините во акцијата„Ден на дрвото –засади ја својата иднина“Во текот на 2012 година ЗЕЛС активно се вклучи во поддршка наопштините при реализација на двете акции „Ден на дрвото –засадијаја својата иднина“. Во месец февруари, ЗЕЛС имаше интензивнасоработка со Јавното претпријатие за стопанисување сошуми „Македонски шуми“, со цел распределба на 718.960 саднициод тригодишен бел бор. „Македонски шуми“” овие садници,бесплатно му ги отстапи на ЗЕЛС, кој потоа им ги донираше назаинтересираните општини. Распределба на бројот на садниците,беше направена по претходно изготвен предлог, што ЗЕЛС гонаправи во соработка со општините, а главен критериум бешебројот на население во општината. Ноемвриската акција „Ден надрвото -засади ја својата иднина!“ се реализираше под мотото„Спортски е да се сади“. Во ноемвриска акција беа обезбедениоколу 3.200.000 садници, кои беа засадени на површина од803,00 хектари низ општините во земјата.Презентиран Акциониот план на ЗЕЛС за развој нанови политики и промоција на локални иницијативи восправувањето со климатските промени 2012 – 2015 годинаЗајакнување на локалните капацитети за исполнување на законскитеобврски од областа на заштита на животната срединаи енергетската ефикасност, создавање на услови за воспоставувањена компании за услуги за енергетска ефикасност (ЕСКО),подобрување на енергетската ефикасност на објекти во јавнитеустанови под локална власт, анализа на правната рамка за поддршкаи лобирање за нејзино подобрување, поддршка за формирањена ЈПП како алтернативна форми на финансирање истопанисување со јавните објекти и подобрување на енергетскаефикасност на истите. Ова се дел од активностите предвидениво Акцискиот план на ЗЕЛС за развој на нови политики и промоцијана локални иницијативи во справувањето со климатските46

ЗЕЛС и ИРЗ со заеднички проект за зајакнување наКомисиите за односи меѓу заедницитепромени 2012 – 2015, кои беа промовирани на 23, ноември, 2012година, во салата на Советот на Град Скопје. На промоцијата присуствуваапретставници на општинската администрација, кои сечленови на двете мрежи при ЗЕЛС: за енергетска ефикасност иза заштита на животна средина, како и претставници од УНДП,Светската банка и НАЛАС.ЗЕЛС во партнерство со Институт за развој на заедницата (ИРЗ)од Тетово, започна со реализација на Проект „БОНА МЕНТЕ”- Подобрувањена вклученоста на немнозинските заедници на локалнониво, преку Комисиите за односи меѓу заедниците (КОМЗ).Имплементацијата на проектот е со времетраење од 14 месеци(декември 2012- февруари 2014). Проектот е финансиран одЕвропската унија, преку програмата ЕИДХР 2011. Целта на овојпроект е да се обезбеди поголема вклученост на немнозинскитеетнички заедници, со посебен акцент на помалку застапените заеднициво процесите на донесување на одлуки на локално ниво,преку обезбедување на континуитет на работата на Комисиитеза односи меѓу заедниците (КОМЗ), по локалните избори во 2013.Исто така, акцент ќе се стави и на зголемување на вклученоста нажените, во новиот мандат на КОМЗ, олеснување на пристапот награѓаните до членовите на КОМЗ, зголемување на свесноста заулогата на КОМЗ, поттикнување на меѓуопштинска соработка накомисиите. БОНА МЕНТЕ”- опфаќа поддршка на работењето наКОМЗ во 30 општини, со мешан етнички состав, во кој е вклучени Градот Скопје.ЗЕЛС и во изминатиот период беше активен при воспоставувањетона комисиите за односи меѓу заедниците во општините,во кои, во согласност со уставните права на граѓаните од етничкитезаедници за изразувањена мајчиниот јазик,процентот на застапеностана етничкотонаселение е поголем од20% од вкупниот бројна жители во општината,но и во општинитесо помал процент одутврдениот, кои покажаажелба и интерес заформирање на ваквикомисии.47

МЕЃУНАРОДНАСОРАБОТКАЗаедничкиот консултативен комитет меѓу РепубликаМакедонија и Комитетот на регионите на Европска унија(ЗКК), во 2012 година, одржа две сесииЗаедничкиот консултативен комитет меѓу Република Македонијаи Комитетот на регионите на Европска унија (ЗКК) е тело кое имаза цел да оствари поблиска соработка на локалните власти однашата земја со Европската унија, преку Комитетот на регионите.Средбите на ова тело наизменично се одржуваат со Брисел и вонашата земја. Во ова тело, од страна на Република Македонијачленуваат 11 делегати од локалните власти и исто толку заменици,номинирани од Управниот одбор на ЗЕЛС. Размената наискуства што се пренесуваат на овие состаноци за развивањетона локалната власт и децентрализацијата се од голема важностза нашата земја. На состаноците се потенцира дека не постоисовршен модел на локално управување, што може да се пресликаи употреби, но пренесувањето на позитивните искуства еважната алка во воспоставувањето на вистинскиот правец заградење и развој на демократијата на локално ниво. Во текотна 2012 година беа одржани два состанока на ова тело, седмиотсостанок се одржа на седми јуни, 2012 година, во Штип, воРепублика Македонија, а осмиот состанок се одржа на 20 октомври,2012 година, во Брисел (Белгија).ЗЕЛС во соработка со општина Штип,домаќин на седмиот состанок на ЗККСедмиот по ред, заеднички состанок на Заедничкиот консултативенкомитет меѓу Република Македонија и Комитетот на регионитена Европската унија (ЗКК), се одржа на седми јуни, 2012година, во зградата на Ректоратот на универзитетот „ Гоце Делчев“во Штип. Овој состанок го организира ЗЕЛС во соработкасо општина Штип. Состанокот го водеа ко-претседавачите наова тело, градоначалникот на општина Штип, Зоран Алексов,воедно домаќин на средбата и Пер Бодкер Андерсен. На присутнитеделегати им се обрати и заменик министерот за локалнасамоуправа на Република Македонија, Сашо Лазаревски ипретседателот на ЗЕЛС, Коце Трајановски.Состанокот опфати две теми за дискусија, од кои првата бешепосветена на односите на релација на Република Македонија иЕУ, најнови случувања и влијание врз локалните власти. Вторататема беше посветена на „ Е -општини, како средство за обезбедувањеподобри услуги за граѓаните“. Беше истакнато декаинформациско- комуникациските технологии (ИКТ) влијаат49

и во обезбедувањето на повисок степен на децентрализација,преку побрза комуникација, активно вклучување на граѓанитеи бизнис заедницата во работата на локалната власт, зголеменотранспарентно работење, намалување на одредени трошоци изголемување на ефикасноста и ефективноста во работењето наадминистрацијата. Токму затоа, еден од двата клучни приоритетана ЗЕЛС во овој период, освен обезбедувањето на поголема финансисканезависност на општините, претставува и поддршкатана своите членки за нивно создавање во силни е –општини. Наоваа тема посебно говореа делегатите од нашата земја: Фати Исени,градоначалник на општина Студеничани, Горан Петров, градоначалникна општина Велес и Марјан Ристески, градоначалникна општина Прилеп. Делегатите на ЗКК го посетија и првиот Саемна региони од земјите на Југоисточна Европа, што се одржувашево тој период во Радовиш.Одржан осмиот состанок на ЗКК, во Брисел50Во седиштето на Комитетот на регионите во Брисел, на 22 октомври,2012 година, се одржа осмиот состанок на ЗКК меѓу Европскатаунија и Република Македонија, претставуван преку локалнитеи регионални власти. Носечка тема беше најновиот Извештајза напредокот на Република Македонија кон ЕУ, објавенод Европската комисија. Делегатите на Република Македонијапобараа отворена поддршка од Комитетот на регионите на препоракатаод ЕК за доделување датум за отпочнување преговорина Македонија за членство во ЕУ. Жак Бланк, градоначалник наКанур, Франција и ко-претседавач на ЗКК од страна на ЕУ, ја потврдицелосната поддршка на Комитетот на регионите за отворањена процесот за пристапување на РМ во ЕУ, како единственаперспектива за земјата. Тој го истакнаа постигнатиот напредокна Македонија во подготовките за членство во ЕУ наведен воИзвештајот на Европската комисија и го истакна позитивно мислењена Комисијата за придвижување на процесот на пристапувањекон следната фаза, но се забележува ограничен напредокостварен во областа на регионалната политика и координацијатана структурните инструменти.На втората сесија од овој состанок, специјализирана тема за дискусијабеше размената на искуства, најдобри практики и политикиза примена на енергетската ефикасност од страна на регионалнитеи локални власти. Енергетска ефикасност е во фокусотна политичката активност на Комитетот на регионите во изми-

натите години, пред сè, поради ставот дека локалната акција еклучна детерминанта за исполнување на целите на ЕУ до 2020година, односно зголемување од 20% во примената на енергетскиефикасните мерки на европско ниво. Според Комитетот,локалните и регионалните власти треба активно да бидат вклучениво дефинирање и спроведување на плановите за енергетскаефикасност на ЕУ, бидејќи многу од нив имаат соодветна експертизаи искуство во формулирање на политиката за одржливаенергија во директен контакт со граѓаните. Во оваа насока, МишелЛебрун, член на Парламентот на француската заедница, гипретстави главните заклучоци на Комитетот по Акцискиот планза енергија на ЕУ 2011-2020 година. Фати Исени, градоначалникна општина Студеничани, ја претстави домашната законска рамкаи можностите за користење на енергетската ефикасност воопштините, како и најдобрите практики на нашите општини вооваа област.ЗЕЛС активно вклучен во реализација на проектот„Регионална сертификација на општините со поволноделовно опкружување“ЗЕЛС, на петти април 2012 година, во хотелот Александар Палас,потпиша Меморандумот за соработка со Сојузот на стопанскикомори, Министерство за економија и Агенцијата за странскиинвестиции и промоција за извозот на Република Македонија и4 пилот општини – Велес, Струга, Струмица и Штип, за имплементацијана проектот: „Регионална сертификација на општините соповолно деловно опкружување“. Главната цел на овој 18 месечен51

проект е развивање на регионалната соработка за подобрувањена ефикасноста на општините во растечката меѓународна конкуренцијаво економскиот сектор. Искуството од овој процес,ЗЕЛС ќе го сподели и со останатите општини во Р. Македонија.Реализацијата на проектот е поддржана од Отворениот регионаленфонд за Југоисточна Европа – Подобрување на општинскитеуслуги при Германското друштво за интернационална соработка(ГИЗ), финансиран од Германското сојузно министерство за соработкаи развој. Печатот за квалитет, за инвеститорите не самошто ќе обезбеди сигурни и вредни информации за општинскитеуслуги, туку ќе овозможи и поедноставна и подобра промоцијана инвестициите. Сертификатот овозможува градење на локалнитекапацитети и стекнување на имиџот на општината какосериозна бизнис дестинација. Проектот има за цел да ја развиеи регионалната соработка за подобрување на ефикасноста наопштините во растечката меѓународна конкуренција во економскиотсектор.ЗЕЛС ја реализира и втората фаза од ТЕМПУС програматаВтората фаза од реализацијата на ТЕМПУС програмата, ЗЕЛС јаспроведе во текот на 2012 година. Оваа Програмата поддржуваинтензивна соработка помеѓу високообразовните институцииод Република Македонија, од земјите - членки на ЕУ и земјите одзападен Балкан. Во неа се опфатени добри практики од областана земјоделството, водостопанството, еко-туризмот и руралниоттуризам, што им се пренесуваат на претставниците од локалнатавласт, а тие потоа ги пренесуваат непосредно кај земјоделци однивната општини и други заинтересирани лица при развивањетона сопствени микро- бизниси.ЗЕЛС, во претходната фаза, реализираше три циклуси на обукина тема: „Користење на локални ресурси за одржливмикро-регионаленразвој во агробизнисот и туризмот во Јужен Балкан“.Обуките ги следеа претставници од општинската администрација,од одделенијата за локален економски развој (ЛЕР), урбанизами животна средина, од сите општини од земјава, при штобеше утврдена цифра од вкупно 83 учесници. Околу 80 претставницитеод општинската администрација посетија обуки што гиреализираа истакнати универзитетски професори, од кои 50 добијапотврда за стекнатите знаења од областа на земјоделството,водостопанството, еко –туризмот, руралниот туризам, добијасертификати за посетување на обуката. Потоа тие, во текот намесеците ноември- декември 2012 година, своите знаења им гипренесоа на вкупно 318 заинтересирани земјоделци од земјава.ЗЕЛС со предлози во подготвувањето на нова Стратегија засоработка на Швајцарија со Македонија 2013-2016 годинаШвајцарската агенција за соработка и развој (СДЦ), на 15 мај,2012 година, организира работилница на која се дискутирашеоколу утврдување на македонските национални приоритетикои би можеле да бидат поддржани од Швајцарската влада и инкорпорираниво новата Стратегија за соработка на Швајцаријасо Македонија за периодот 2013 - 2016 година. Претставницитена ЗЕЛС го истакнаа значењето на досегашната финансискатаподдршка од СДЦ, за унапредувањето на локалната самоуправа,како и на развивањето на самата структура на извршната канцеларијана ЗЕЛС. Во рамките на стратегиската област за зајакнувањетона локалната самоуправа и на граѓанските организацииза унапредувањето на демократијата на локално и централнониво, претставниците на ЗЕЛС предложија поддршка за осигурувањена обезбедувањето поголем број електронските услуги заграѓаните и зајакнување на капацитетите на локалната администрација.Делегатите на ЗЕЛС учествуваа на 23-тата сесија наКонгресот на локални и регионални власти, при Советот наЕвропа, на која беше претставен Извештајот и препоракитеза состојбата на локалната и регионалната демократија воРепублика МакедонијаДелегатите на ЗЕЛС, на 17-ти октомври 2012 година, во Стразбур,учествуваа на 23-тата сесија на Конгресот на локални и регионалнивласти, при Советот на Европа, на која беше претставенИзвештајот и препораките за состојбата на локалната и регионалнатадемократија во Република Македонија. Извештајот гопрезентираа известувачите Симон Џејмс, од Велика Британија и52

Андре Бучман, од Франција. Во овој Извештај се оценуваат состојбитесо локалната и регионалната демократија во земјава,во периодот од претходните препораки на Конгресот, од 2007година до денес. Во принцип, Конгресот изрази задоволство запреземените мерките, утврдени во Препораката бр. 217, од 2007година и забележува значителен напредок кон подобра локалнадемократија и децентрализација, при што ја потенцира добратасоработка помеѓу општините и централната власт. За време напретставувањето на Извештајот, нашата земја повеќе пати бешеословувана со уставното име, Република Македонија, како од самитеизвестувачи, така и од другите делегати кои учествуваа надебатата. Низ претставувањето на препораките од Извештајот,известувачите ја потенцираа улогата на ЗЕЛС како единственаасоцијација на сите единици на локалната самоуправа, која импомага на општините за доследно спроведување на процесот надецентрализација на власта и притоа се заблагодарија јавно запридонесот на ЗЕЛС во подготвувањето на овој Извештај.Ко-известувачот, Андре Бучман, изнесе пофалби за напредокот,истакнувајќи честитки до властите на Република Македонија заполитичка волја што ја покажале за подобрување на квалитетотна локалната демократија, врз основа на претходните препораки.Во последниот Извештај беа потенцирани неколку области накои треба да се фокусираат властите во нашата земја кои се однесуваана следниве надлежности: финансии, надзор и граѓанскоучество. Конкретно, Конгресот препорача консолидирање изаокружување на процесот на децентрализација, главно прекуподобрување на портфолиото на Министерството за локалнасамоуправа и разјаснување на прашањетона преклопување на надлежностите.Понатаму, се препорачуваатразлични стратегии за намалување наразликите меѓу руралните и урбанитеопштини, а исто така се препорачуваи да се разјасни улогата и функциитена Скопје, како главен град и посебнаединица, во која има и уште десетопштини. Во Извештајот, Конгресот сезалага за подигање на јавната свест заграѓанското учество и вклученост награѓанското општество во локалниотполитички живот, како и промовирањена учеството на жените во него,а пред сè обезбедување на соживотмеѓу различните етнички групи. Бешеупатена препорака за потпишувањеи ратификување на Дополнителниотпротокол кон Европската повелба залокална самоуправа за правото даучествуваат во работите на локалнатавласт, како и Конвенцијата за учествона странците во јавниот живот на локалнониво.53

Соработка на ЗЕЛС и НАЛАС на проект за создавање науслови за стимулирање на локалните власти за активностиод енергетска ефикасност„Создавање услови за решавање на климатските промени, прекустимулирање на имплементацијата на мерки за енергетскаефикасност и овозможување на услови на пазарот за ЕСКО налокално ниво” е проект што ќе го реализира ЗЕЛС, како резултатна соработката со НАЛАС (Мрежа на асоцијации на локалнитевласти од Југоисточна Европа), базирана на Програмата на Регионалниотцентар (БРЦ) на УНДП во Братислава, ТДГЛ (Размислувајглобално, развивај локално), за што во ноември, 2012 годинабеше склучен и Договор за соработка.Проектот ќе се реализира во три фази. Првата опфаќа конкретен,пилот-проект во административна зграда на ЗЕЛС, за надградувањена постојните соларни колектори за производствона струја. Се предвидува набавка на дополнителна опрема, којаќе го надгради постојниот систем и ќе овозможи складирање изголемена искористеност на произведената соларна енергија,за потрошувачката на клима-уредите во објектот. Резултатитеод пилот–проектот ќе бидат промовирани пред општините и поширокатајавност, како и на неколку веб страници за енергетскаефикасност. Со проектот се предвидува и развивање и надградувањена постојната веб страница за енергетска ефикасност(www.eeopstini.mk) што е во рамките на порталот на ЗЕЛС (www.zels.org,mk), во делот (www.e-uslugi.mk). Ќе биде потенциран модулотза размена на најдобри практики од областа на енергетскаефикасност, преку кој општините ќе можат да ги претставуваатсвоите реализирани проекти.Она што е особено значајно како идеја, е создавањето на условиза постоење на ЕСКО компании на пазарот во земјава и нивновклучување на локално ниво. ЗЕЛС, поттикнат од фактот декаопштините сè повеќе се соочуваат со недостаток на финансискисредства за загревање на објектите во нивна надлежност, а ценатана постојните извори на енергија и понатаму значително сезголемува, предвидува формирање на ЗЕЛС единица за енергетскаефикасност (ЗЕЕЕ). Оваа единица ќе биде вклучена во анализи,поддршка и спроведување на студијата за создавање на можностиза присуство на ЕСКО компании на енергетскиот пазар воМакедонија, што ќе биде изработена од надворешни експерти.Средби на претставници од ЗЕЛСсо странски делегации:1. Во просториите на ЗЕЛС, на втори април, 2012 година, претседателотна ЗЕЛС, Коце Трајановски, имаше средба со шефотна Делегацијата на Европската унија, естонскиот дипломатАиво Орав.2. На 10 мај, 2012 година, во просториите на ЗЕЛС, беше одржанасредба на бугарскиот амбасадор во Република Македонија,Н. Е. Иван Великов Петков и претседателот на ЗЕЛС, КоцеТрајановски. Беше потенцирана важност за соработка на локалнитевласти од двете соседни земји, со цел разменувањена искуства и позитивни практики.3. На 19 септември, 2012 година, во просториите на ЗЕЛС се одржасредба на Ричард Ховит, член на Европскиот парламент и54

известувач за нашата земја, со потпретседателите на ЗЕЛС,Изет Меџити, градоначалник на општина Чаир и Зоран Дамјановски,градоначалник на општина Куманово. Средбата бешеиницирана од Канцеларијата на УНДП, во Скопје со мотив европратеникотда добие повеќестрани сознанија за спроведувањетона процесот на децентрализацијата, што претставуваеден од клучните критериуми за членство на Република Македонијаво Европската унија. На средбата присуствуваше изаменикот на специјалниот претставник на УНДП во Скопје,Алесандро Фракасети.4. Делегација од претставници од администрацијата од ГрадотЧенг Ду, од НР Кина и од кинеската амбасада во РепубликаМакедонија, на 14 јуни, 2012 година, имаа средба со претседателотна ЗЕЛС, Коце Трајановски, во административната зградана Заедницата. Кинеската делегација беше запознаена сонадлежностите на општините, особено во делот на локалниотекономски развој, како и со активностите на ЗЕЛС, за поддршкана општините во оваа област. Кинеската делегација бешепредводена од градоначалникот на градот Ченг Ду, г-дин ВангДонгжу, кој во претходниот период бил и потпретседател накинеската асоцијација на општини, кој потенцира дека целтана нивната посета на Република Македонија е зајакнување навзаемната економска соработка и меѓу локалните власти оддвете земји и нивно збратимување.5. Во административната зграда на ЗЕЛС, на 20 септември, 2012година, на барање од Амбасадата на Обединетото Кралствово нашата земја, претставници од ЗЕЛС: Стефче Јакимовски,градоначалник на општина Карпош, Тони Трајковски, градоначалникна општина Гази Баба, градоначалникот на општинаСарај, Беким Мурати и извршниот директор на ЗЕЛС, ДушицаПеришиќ, се сретнаа со делегација од Обединетото Кралство,составена од претставници од Министерството за надворешниработи, Министерството за одбрана, ДФИД. Делегацијатасакаше да се запознае како се одвива процесот на децентра-55

лизација во нашата земја, поточно за степенот на финансискатанезависност на општините и за соработката на локалнатасо централната власт. Ова е втора посета на Делегација на РепубликаМакедонија, како дел од редовниот циклус посети заподготвување на Процената за превенција од конфликти.6. Во името на ЗЕЛС, градоначалникот на општина Чаир, ИзетМеџити и потпретседателот на ЗЕЛС, на 17 октомври, 2012 година,во просториите на општината Чаир се сретна со делегацијаод општината Кагитане, од Република Турција.Делегацијата беше составена од советниците на општинатаКагитане, предводена од градоначалникот ФазлиКилич и од претставници од Унијата на општини во Мармара,со која ЗЕЛС успешно соработува. На средбата градоначалницитеговореа за надлежностите што ги имаатлокалните власти во едната и во другата земја и предизвицитесо кои се соочуваат при нивното спроведување,а беа потенцирани и одредени поважни проекти чија реализацијае во тек. Претставниците на локалните властиод двете земји изразија желба за понатамошна соработка,особено на полето на искористување на можноститекои се нудат преку европските и други фондовите, коиопфаќаат проекти по принцип на збратимување.7. Дванаесетчлената делегација на претставници од РепубликаМолдавија кои беа во петдневна посета на нашата земја, изразијажелба да го посетат ЗЕЛС. Делегацијата составена оддржавниот канцелар на Републиката, заменикот државен секретарод кабинетот на Претседателот на Република Молдавија,претседатели на Регионалниот совет на Хинести, Унгени,Сороса, Орфеи, Теленести и Леова, градоначалникот наопштина Миндрести, како и претставници од НВО секторотод оваа земја го посетија ЗЕЛС на први ноември,2012 година. Гостите изразија желба да се запознаат соструктурата на ЗЕЛС и да добијат повеќе сознанија заспроведувањето на административно- територијалнитереформи во земјата и децентрализација на власта. Делод разговорот беше насочен и кон информирање на делегацијатаза Законот за рамномерен регионален развој,како и за предизвиците поврзани со исполнувањетона одредени законски обврски од оваа област. Делегацијатаизрази голема благодарност до ЗЕЛС за стекнатитеискуства кои ќе ги применат во дизајнирањето насвојот модел на територијална организација и во процесотна спроведување на реформи за децентрализацијана власта во Република Молдавија.56

8. Деветчлената делегација на претставници од Украина,кои во рамките на Проект за меѓуопштинска соработкана ГИЗ, беа во студиска посета на нашата земја и на30 ноември, 2012 година го посетија ЗЕЛС. Делегацијатаја сочинуваа заменици на градоначалници, членовина Управниот одбор на Агенцијата за регионаленразвој од Луханската област и претставници од невладиниорганизации кои работат на полето на регионалниотразвој. Целта на гостите од Украина беше да сезапознаат со искуствата на нашата земја во реализирањетона меѓуопштинската соработка и во функционирањетона рамномерниот регионален развој, бидејќиво нивната земја во тек е подготовка на законскарегулатива за овие области.57

ТРАНСПАРЕНТНОСТИ ПРОМОЦИЈАТранспарентното работење претставуваше главен белег наЗЕЛС и во 2012 година. Сите активности, одлуки, лобирања, проекти,анализи, студии, обуки, средби, што ги реализираше Заедницатаво овој период, беа предмет на претходно разгледувањеод страна на највисоките органи на ЗЕЛС, а потоа достапни насите нејзини членки и на целокупната јавност. Транспарентнотоработење на ЗЕЛС, како и досега, се одвива во правец на почитувањеи примена на принципите на деполитизираност, рамноправностна членките, лојалност, политичка независност ипрофесионалност. Односите со јавноста беа насочувани во дваглавни правци: кон своите членки–општините, со цел истовременодобивање на возвратни информации и кон централнатавласт, релевантните институции и целокупната јавност, од кадепотврда претставуваа прифаќањата на бројните понудени решенија,во полза на зацврстувањето на процесот на децентрализацијатана власта и градењето на силна локална демократија.ЗЕЛС особено се залага за обезбедување на двонасочноство комуникацијата. Тоа ù е особено потребно, бидејќи сите активностишто ги реализира, во најголем процент произлегувааттокму од потребите и барањата на локалните власти коисе изнесени во спроведените анализи и непосредни контакти,реализирани од страна на стручната служба на ЗЕЛС. Во тој контекст,во текот на 2012 година, ЗЕЛС изработи неколку анализии студии и тоа: Анализа на ефектите на економската криза наопштините, Студија за ПР активностите на општините во РепубликаМакедонија и Студија за брендирање.Освен своите членки, ЗЕЛС за сите реализирани активности, воконтинуитет ги информираше и медиумите. Сите седници на Управниотодбор на ЗЕЛС и на Генералното собрание на ЗЕЛС редовнобеа предмет на интерес кај медиумите кои ги следеа овиенастани и ја информираа јавноста. Исто така, медиумска присутностимаше и на тематските конференции и промоции во организацијана ЗЕЛС.Алатките кои ги применува ЗЕЛС во реализацијата на транспарентнотоработење и информирање на членството и јавностасе најразновидни: ЗЕЛС веб порталот www.zels.org.mk, поголемброј е–апликации, месечно публикувано издание – Гласило наЗЕЛС, електронски билтен на активности на ЗЕЛС, годишни извештаи,публикации, организирање на настани, конференции,средби со домашни и странски организации, медиумски кампањи,изјави за новинари, соопштенија за јавност.Веб локацијата на ЗЕЛС www.zels.org.mk, во 2012 година редовносе надополнуваше и изобилува со голем број на напредниалатки. Статистиките во 2012 година забележуваат 25.000посети. Информациите на веб локацијата, може да се прочитаатна македонски, албански и на англиски јазик, со што сезголемува транспарентноста на работењето на ЗЕЛС. Веб локацијатапоседува бројни алатки со кои се подобрува комуникацијатасо општините и се обезбедува меѓусебна интерактивностна членките со ЗЕЛС. Тука е и порталот „ЗЕЛС е- услуги“.На веб локацијата редовно се поставуваат информации, наста-59

ните што ги реализира ЗЕЛС, фотографии, Гласилата на ЗЕЛС,публикациите подготвени од ЗЕЛС, но и други, чија содржинае во полза на локалните власти, како и документи и извештаиод седници на Управниот одбор на ЗЕЛС, од комисиите и одмрежите на ЗЕЛС.Електронски билтен на активности на ЗЕЛС е најнова алаткашто ја воведе ЗЕЛС во 2012 година и со која на најбрз начин,по електронски пат, ги информира општините за најважните настании активности реализирани во одреден период, како и запланираните проекти и случувања. ЗЕЛС сè поинтензивно, комуникацијатасо своите членки на дневна основа ја води по електронскипат. Документите се доставуваат до градоначалниците,како и до комисиите и професионалните мрежи на општинскатаадминистрација, со што се остварува брза комуникација и сеобезбедуваат навремени одговори.60Соработката на ЗЕЛС со медиумите беше на задоволителнониво и во 2012 година. ЗЕЛС навремено ги информира медиумитеза сите свои активности, преку соопштенија, при што редовноги поканува и на седниците на Управните одбори на ЗЕЛС и насите други позначајни случувања што ги организира Заедницата.При соопштување одредени успеси или предизвици на локалнитевласти, во просториите на ЗЕЛС се организираат и прес – конференциина кои се покануваат сите медиуми. Претставницитеод локалните власти, ги изнесуваа ставовите на ЗЕЛС во информативниемисии на електронските медиуми и во пишаните медиуми.ЗЕЛС, по повод Јубилејот 40 години од своето постоење,објави „Конкурс за новинарска награда“.Издадени десет броја од месечната публикација - Гласило наЗЕЛС, во текот на 2012 година. Во нив се презентираат сите најважниактивности на Заедницата, како и информации од општинитекои можат да послужат како добри пракси за сите локалнивласти. Месечните Гласила се дистрибуираат до сите градоначалници,претседатели на совети и сите советници, општинскатаадминистрација, до лицата за односи со јавност на општините,како и до членовите на Владата на РМ, парламентарците, до медиумите,до претставници на невладиниот сектор и на странскиорганизации присутни во земјава, кои дел од своите активностиги посветуваат на зајакнување на децентрализацијата во нашатаземја. Секое издание на Гласилото на ЗЕЛС се поставува и на вебстраницата на ЗЕЛС. Гласилото се печати во македонско - албанскаи македонско - англиска јазична верзија.ЗЕЛС продолжи со поддршката на лицата за односи со јавност(ПР) од општините. Како резултат на барањата на ПР лицатаод општините, сите членови на Мрежата за ПР и во согласностсо Планот за обуки, во 2012 година беше реализирана обука„ Интеграција на маркетингот и односите со јавност, во локалнатавласт“. Присутните добија информации за улогата на маркетинготи неговата примена и поврзаност со ПР. Беа презентираниначините на подготвување на одредени алатки, како што се медиапланот и прес – клипингот, а се говореше и за значењето наевалуацијата со цел, преку утврдување на пропустите и слабитестрани да се дојде до најадекватна понуда на квалитетни услугина општината за своите граѓани.

ИЗГОТВЕНИ СТУДИИ И АНАЛИЗИСтудија за брендирање на ЗЕЛСВо 2012 година, ЗЕЛС објави јавен тендер за изработка на Студијаза брендирање. Студијата го опфати утврдувањето на корпоративниотбренд на ЗЕЛС, креирањето на алатки и на механизмиза истакнување, промоција и одржување на Заедницата.Во подготвувањето на Студијата беше опфатено и истражувањечии резултати требаада упатат на моментнатасостојба на поимањетона ЗЕЛС одстрана на нејзинитечленки. Резултатитебеа мошне охрабрувачкии потврдуваадека брендот - ЗЕЛСдосега ја докажал својата вредност кај членките – општините, апрактична потврда за тоа е фактот што сите локални власти воземјава, врз доброволна основа, се членки на ЗЕЛС, изразуваатзадоволство од работата на ЗЕЛС и што е најважно - го имаатчувството дека се нејзин составен дел. Во Студијата е направенаанализа на позиционираноста на ЗЕЛС во општеството, претставене брендот на ЗЕЛС низ услугите (основни и посебни),поврзаноста на брендот со мисијата, визијата и стратегискитецели на ЗЕЛС. Суштински предмет на брендирањето ќе бидатуслугите што ги нуди ЗЕЛС и комуникацијата што ја остваруваатвработените меѓусебно и комуникацијата на вработените сопретставниците на целните групи на ЗЕЛС.„Анализа на ефектите од економската и финансиска кризаврз општините“Со цел да се утврди степенот на влијанието на светската финансискатаи економската криза врз локалните власти во нашатаземја, ЗЕЛС изработи анализа со наслов „Ефектите од економскатаи финансиска криза врз општините“. Во периодот март -април, 2012 година беше спроведена анкета помеѓу општинитеи беа добиени мислења, како и нивни прелиминарни анализиза директните последици од кризата врз општина, а беа посочении мерките што општините ги презедоа за справување сокризата. Податоците се класифицирани во неколку категории:зголемување на приходите, навремено и целосно префрлањена средствата, лобирање, блокирани општини, предизвици собанките, прашања поврзани со ЕВН, кофинансирање и друго.На прашањето „Дали кризата имала влијание врз општината“,потврдно одговориле 47 општини (95,9%), а 2 општини (4,1%)изјавиле дека не се погодени од кризата. За ЗЕЛС многу важен еи вториот дел од анализата во кој се изнесени очекувањата одстрана на општините, за видот и обликот на поддршката што сакаатда им ја пружи ЗЕЛС, со цел зајакнување на локалната власти унапредување на процесот на децентрализацијата. Најголемпроцент,или 65% од општините, навеле дека ЗЕЛС треба дапреземе активности со кои ќе им обезбеди на општините дадобијат поголеми прилив на средства од буџетот на РепубликаМакедонија, по различни основи: зголемување на процентот одзафаќањето од ДДВ, во полза на локалната власт, зголемувањена процентот од персоналниот данок, или, пак, тој во целост дасе отстапи на општините како изворен приход, зголемување накапиталните дотации, особено во делот на средства од Агенцијатаза државни патишта и друго. Одреден број на општинисметаат дека ЗЕЛС би можел да лобира за обезбедување на поволниуслови за задолжување на општините во комерцијалнитебанки. Анализата е достапна на веб страницата на ЗЕЛС www.zels.org.mk.Анализа на ПР активностите во општинитеЗЕЛС изготви анализа посветена на состојбата со односите сојавност (ПР) во општините, при што спроведе анкета кај ситесвои членки во периодот мај и јуни 2012 година. Целта на анкетатабеше да се обезбедат информации за моменталните ПРресурси на општините, нивните активности, користењето на ПРалатките и потребите за зајакнување на нивните капацитети.Одговори доставија 58 општини (или 68,2%) од кои 77,6% имаатангажирано ПР лице во општината.. За детали, Студијата можеда се погледне на нашата веб локација www.zels.org.mk.62

ПУБЛИКАЦИИ„Годишниот извештај на ЗЕЛС за 2011 година“ЗЕЛС го публикувашеседмиот по ред Годишенизвештај, во кој на 144страници, се презентираниактивностите, ставовите,соработката, постигнатитерезултати и финансискотоработење наЗаедницата, реализираниво текот на 2011 година.Публикацијата „Годишенизвештај на ЗЕЛС за 2011година“ е печатена на три јазици, со вкупен тираж од 600 примероци,од кои 300 примероци на македонски и по 150 примероцина албански и на англиски јазик. Информациите се распоредениво девет поглавја. Публикуваниот „Годишен извештај на ЗЕЛСза 2011 година“ е поделен на градоначалници, претставници одминистерствата, од дипломатскиот кор, од општинската администрација,медиуми, а истиот е поставен и на веб страницата наЗЕЛС www.zels.org.mk.Публикувана првата монографија„ЗЕЛС 40 години во служба на општините“Монографијата „ЗЕЛС - 40 години во служба на општините“ бешепромовирана на свечената конференција на одбележување наЈубилејот. Ова е прва монографија на ЗЕЛС која претставува 40- годишна меморија за развојот на заедницата, нејзините структурниреформи во контекст на општествено - политичките променина локалната власт, како и информатор за услугите на Заедницата.На околу 60 страници преку слика и текст претставен еразвојот и структурните промени на Заедницата. Монографијатаја изработи стручната служба на ЗЕЛС, при што беа користениматеријали од архивата на ЗЕЛС, библиотечниот фонд на НУБ„Климент Охридски” и фотографии од архивата на семејствата:Бабунски и Георгиевски. Монографијата е потврда на досегашниотуспех на ЗЕЛС ипретставува аманетза идните генерациида продолжатсо уштепозасилено темпово надградувањетона системот надецентрализација,демократија воземјата и зачувувањена единствотона локалнатавласт.Изработен Прирачник за поддршка на решавање споровиво мултикултурни заедници и општиниЗЕЛС и Развојната програма на Обединетите нации (УНДП) издадоаПрирачник за поддршка на решавање на спорови во мултикултурнизаедници и општини при што беше одржана свеченапромоција. Целта на Прирачникот е да обезбеди прегледза граѓаните, локалните власти и организации за практики коиможе да се користат за решавање на спорови во мултикултурнизаедници. Од посебно значење овој прирачник ќе биде за Комисиитеза односи меѓу заедниците, а ќе го користат општините коиимаат директни обврска да помагаат при појава на евентуалниспорови со етнички,верски предзнак и слично.Прирачникот е издаден ворамките на програмата наОбединетите нации за подобрувањена меѓуетничкиотдијалог и соработка, имплементиранод УНДП, УНИЦЕФи УНЕСКО, со финансискаподдршка од Милениумскитеразвојни цели на Фондот заостварување, финансиран одКралството Шпанија.63

СТРУЧНА СЛУЖБА НА ЗЕЛСИзвршен директорДушица ПЕРИШИЌЗаменик извршен директор ираководител на одделение за односисо јавност, обуки и услужни дејностиАрдита ДЕМА - МЕХМЕТИРаководител на одделение занормативно-правни, материјалнофинансискии административни работиВиктор АРНАУДОСКИСоветник за односи со јавностаЗЕЛС тренинг центар(ЗТЦ)ЗЕЛС правна поддршка(ЗПП)Советник за материјално –финансиско работењеВесна АРСОВСКА -ДИНКОВСКАЗЕЛС единица за поддршкана „е- општини“ (ЗЕПЕ)Советник – коoрдинатор заинформатичка технологијаАлександар АРСОВСКИ------------------------------Советник –координатор заинформатичка технологијаСоветник –координатор за обукаИвана СЕРАФИМОВА---------------------------Советник –координатор за обукаИрена НИКОЛОВ----------------------------Советник –координатор за обукаСоветник занормативно-правнипрашањаНаташа ВРТЕСКА-------------------------Советник занормативно-правнипрашањаТања ЃЕОРЃИЕВСКАСоветник заистражување и развојГордана ВЕЛИЧКОВСКАСофија СТЕФАНОВСКАСоветник – преведувачАрта АБАЗИСамостоенадминистративно–техничкиреферентСлободанка АРАНЃЕЛОВИЌТехничко лице – хигиеничарИван НЕДЕЛКОВСКИСара ШАБАНИСоветник замеѓународна соработкаЕлизабета ГРКОВСКАМаја БАЛЕВСКА64

ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАЈИ РЕВИЗИЈАСТРУКТУРА НА ПРИХОДИ ОСТВАРЕНИ ВО 2012 ГОДИНАПРИХОДИ СПОРЕД ИЗВОРИДЕНАРИУЧЕСТВО ВО ВКУПНИПРИХОДИ ВО %Приходи од членарина 6,887,997.00 7.32Приходи од донации 41,465,999.00 44.04Приходи од камата и позитивни курсни разлики 595,397.00 0.63Приходи од извршени услуги, закуп и друго 662,358.00 0.70Приходи од услуги на ЗТЦ 298,280.00 0.32Пренесени вишок на приходи од мината година 44,249,644.00 46.99ВКУПНО 94,159,675.00 100.00 Приходи од членарина Приходи од донации Приходи од камата и позитивни курсни разликиПриходи од извршени услуги, закуп и другоПриходи од услуги на ЗТЦПренесени вишок на приходи од минатата година65

ОСТВАРЕНИ ПРИХОДИ ОД ДОНАТОРИ ВО 2012 ГОДИНАДОНАТОРДЕНАРИУЧЕСТВО ВО ВКУПНИПРИХОДИ ВО %Швајцарска Агенција за Развој и Соработка Проект Институционална поддршка 16,246,032.00 39.18Швајцарска Агенција за Развој и Соработка Проект Сертификација на модеатори за форумите 1,430,000.00 3.45NALAS 1,264,800.00 3.05Агенција за електронски комуникации 22,386,000.00 53.99Други (ЦЦРЕ, АЛДА) 139,167.00 0.34ВКУПНО 41,465,999.00 100.00 Швајцарска агенција за Развој и Соработка,Проект Институционална поддршка Швајцарска агенција за Развој и Соработка,Проект Сертификација на модератори за форумите NALASАгенција за електронски комуникацииДруги (ЦЦРЕ, АЛДА)66

РАСХОДИ ВО 2012 ГОДИНАДЕНАРИУЧЕСТВО ВО ВКУПНИРАСХОДИ ВО %Трошоци за материјали (канцелариски материјал, потрошен материјал, средства за хигиена) 254,055.00 0.85Трошоци за енергија (струја, парно и друго) 1,103,288.00 3.70Трошоци за пошта, телефон, интернет услуги 1,446,803.00 4.86Трошоци за поправка, сервис, услуги и надзор 268,695.00 0.90Услуги за дизајнирање и печатење 1,412,883.00 4.74Услуги за превоз 230,160.00 0.77Трошоци за репрезентација (функционален трошок) 1,490.00 0.01Трошоци за канцеларија во Брисел (активности, кирија и плата) 1,603,700.00 5.38Трошоци за службени весници, огласи, објави 152,026.00 0.51Tрошоци за организирање на собрание, конференции, семинари, обуки (сместување, храна и опрема) 2,803,742.00 9.41Регистрација на возила, премии за осигирување на опрема и возила 117,152.00 0.39Банкарски трошоци 70,568.00 0.24Интелектуални услуги (надокнада за експерти и преведувачи, систематски) 2,324,538.00 7.80Трошоци за меѓународна соработка(членарина, котизација,) 202,757.00 0.68Трошоци за службен пат (патни сметки, авио билети) 259,591.00 0.87Бруто плати, надоместоци и други примања на вработени 9,575,485.00 32.15Набавка на опрема и софтвер 7,768,973.00 26.09Даноци што не зависат од резултат, негативни курсни разлики, административни такси, 186,945.00 0.63ВКУПНО РАСХОДИ 29,782,851.00 100.0067

РАСХОДИ ВО 2012 ГОДИНАТрошоци за материјали (канцелариски материјал, потрошен материјал,средства за хигиенаТрошоци за енергија (сруја, парно и друго)Торшоци за поштаТоршоци за поправка, сервис, услуги и надзорУслуги за дизајнирање и печатењеУслуги за превозТоршоци за репрезентација (функционален трошок)Торшоци за канцеларија во Брисел (активности, кирија и плата)Торшоци за службени весници, огласи, објавиТрошоци за организирање на собрание, конференции, семинари, обуки(сместување, храна и опрема)Регистрација на возила, премии за осигурувањ е на опрема и возилаБанкарски трошоциИнтелектуални услуги (надокнада за експерти и преведувачи, систематски)Трошоци за меѓународна соработка (членарина, котизација)Трошоци за службен пат (патни сметки, авио билети)Бруто плати, надоместоци и други примања на вработениНабавка на опрема и софтверДаноци што не зависат од резултат, негативни курсни разлики,административни такси68

РЕАЛИЗАЦИЈА НА ФИНАНСИСКИ ПЛАН ЗА РАБОТЕЊЕТО НА ЗЕЛС ВО 2012 ГОДИНАПРИХОДИПЛАНИРАНО ВО2012 ГОДИНАРЕАЛИЗИРАНОЗА 2012 ГОДИНАОСТВАРЕНОВО%1 Вишок на приходи од минатата година 22,410,240.00 44,249,644.00 197.452 Членски придонес од општините 16,169,760.00 6,887,997.00 42.603 Приходи од донации 34,200,000.00 41,465,999.00 121.254 Приходи од извршени услуги, закуп и друго 330,000.00 662,358.00 200.716 Приходи од услуги на ЗТЦ 2,520,000.00 298,280.00 11.847 Приходи од камата, курсни разлики 400,000.00 595,397.00 148.85ВКУПНО ПРИХОДИ 76,030,000.00 94,159,675.00 123.85РАСХОДИПЛАНИРАНО ВО РЕАЛИЗИРАНО ОСТВАРЕНО2012 ГОДИНА ЗА 2012 ГОДИНА ВО%1 Трошоци за материјали395,000.00 254,055.00 64.32(канцелариски материјал, потрошен материјал, средства за хигиена)2 Трошоци за енергија (струја, парно и друго) 2,941,000.00 1,103,288.00 37.513 Трошоци за пошта, телефон, интернет 2,536,400.00 1,446,803.00 57.044 Трошоци за поправка, сервис, услуги и надзор 769,000.00 268,695.00 34.945 Услуги за дизајнирање и печатење 2,989,600.00 1,412,883.00 47.266 Услуги за превоз 590,000.00 230,160.00 39.017 Трошоци за репрезентација (функционален трошок) и реклама 300,000.00 1,490.00 0.509 Трошоци за kancelarija во Брисел (активности, кирија и плата) 3,542,000.00 1,603,700.00 45.2810 Трошоци за службени весници, огласи, објави 460,000.00 152,026.00 33.0511 Tрошоци за организирање на собрание, конференции, семинари, обуки5,152,000.00 2,803,742.00 54.42(сместување, oprema и храна)12 Регистрација на возила, премии за осигирување на опрема и возила 410,000.00 117,152.00 28.5713 Банкарски трошоци 50,000.00 70,568.00 141.1414 Интелектуални услуги (надокнада за експерти, преведувачи) 4,670,000.00 2,324,538.00 49.7815 Трошоци за меѓународна соработка (членарина - котизација) 540,000.00 202,757.00 37.5516 Трошоци за службен пат (патни сметки, авио билети) 1,453,000.00 259,591.00 17.8717 Бруто плати, надоместоци и други примања на вработени 12,962,000.00 9,575,485.00 73.8718 Реновирање на зграда и набавка на опрема 7,200,000.00 4,457,395.00 61.9119 ИКТ опрема и софтверски апликации 29,070,000.00 3,311,578.00 11.3920 Даноци што не зависат од резултат, нег курсни разлики 0.00 186,945.00 0.00ВКУПНО РАСХОДИ 76,030,000.00 29,782,851.00 39.17ВИШОК НА ПРИХОДИ НАД РАСХОДИ 0.00 64,376,824.0069

РЕВИЗОРСКО МИСЛЕЊЕ70

СОДРЖИНА НА ГОДИШНИОТ ИЗВЕШТАЈ ЗА 2012 ГОДИНА1. ЗА ЗЕЛС, МИСИЈА, ВИЗИЈА, СТРАТЕГИСКИ ЦЕЛИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52. РАБОТА НА ОРГАНИТЕ НА ЗЕЛС . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73. ЛОБИРАЊЕ И ЗАСТАПУВАЊЕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .234. ЗТЦ И ЗЕПЕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .275. ОДБЕЛЕЖАН ЈУБИЛЕЈОТ 40 ГОДИНИ ПОСТОЕЊЕ НА ЗЕЛС (1972-2012) . . . .376. ДОМАШНА СОРАБОТКА И КОНФЕРЕНЦИИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .437. МЕЃУНАРОДНА СОРАБОТКА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .498. ТРАНСПАРЕНТНОСТ И ПРОМОЦИЈА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .599. СТРУЧНА СЛУЖБА НА ЗЕЛС . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6410. ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАЈ И РЕВИЗИЈА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6572

Наслов:Годишен извештај на ЗЕЛС за 2012За издавачот:Заедница на единиците на локалнатасамоуправа на Република Македонија –ЗЕЛС,Извршен директорДушица ПеришиќАдреса на издавачот:ЗЕЛС, ул. „Женевска“ б.б.ПФ 32,1000 Скопје, Република МакедонијаТел: 02/3099033, Факс: 02/3061994е-mail: contact@zels.org.mkwww.zels.org.mkЛекторирал:Момент малCIP - Каталогизација во публикацијаНационална и универзитетска библиотека “Св. Климент Охридски”, Скопје352.075.7(497.7)”2012”(047)ГОДИШЕН извештај 2012. - Скопје : Заедница на единиците налокалната самоуправа на Република Македонија - ЗЕЛС, 2013. - 72 стр.: граф. прикази ; 20x23 смISBN 978-9989-186-70-7а) Заедница на единиците на локалната самоуправа - Македонија -2012 - ИзвештаиCOBISS.MK-ID 93731850Фотографии:од Фотоархива на ЗЕЛСТираж:150 (290) копииИлустрација:230 x 200 mmДизајн и печат:Арс Ламина

www.zels.org.mk