2012 matangi rau - Ngāti Kahungunu Iwi Incorporated

E rua tau ki muri ka tīmata nā taku mahi i TeKaporeihana o Ngāti Kahungunu Iwi, hei PouaratakiReo, Tikanga, Mātauranga anō hoki. Ko te mahi nuikei a au ko te urungi i ngā kaupapa hei whakatinana ingā whāinga o Te Mahere Rautaki Haumanu i Te Reoo Ngāti Kahungunu. Nā, nō konei taku mōhio ki TeKōhanga Reo me ōna tini painga.Nō te tau 2006 ka whakarewaina e Ngāti Kahungunutana mahere rautaki, hei whakaora i tōna reo, arā, tereo o Ngāti Kahungunu. Me pēhea hoki e taea ai tērāte whakatutuki? Inā hoki, e Kahungunu ai te reo, meMāori i te tuatahi.I te mea me whakarāpopoto e au aku kōrero kia kapi iroto i te whitu mēneti, nikā te titiro a Kahungunu kitēnei kaupapa e huihui nei tātau:1. E 58 ngā kōhanga reo kei roto o NgātiKahungunu.2. He kaupapa ahurei Te Kōhanga Reo.3. He whakapapa tōna, he tikanga ōna, hemātāpono ōna, he uarā ōna, he paearu ōna,he whāinga ōna, he mahere rautaki tōna, herehu tōna.4. Hei tā Kahungunu titiro, ko te reo Māori temauri me te whāinga matua o Te KōhangaReo. Koia kei te whāngai i te reo ki ā tātautamariki, mokopuna, me kore noa e tangatawhenua te reo ki ō rātau whatumanawa, ki ōrātau ārero, ki ō rātau hinengaro, ki ō rātaukatoa.5. E whakaae ana a Ngāti Kahungunu Iwi Inc. kote Poari Matua ngā kaitiaki i te Kōhanga Reo.6. He wāhanga nui tō Te Kōhanga Reo kei ngāwhāinga o te Mahere Rautaki Hai Haumanu iTe Reo o Ngāti Kahungunu, arā, e pakari ai tetū a ngā tamariki, kia kōrero Māori hoki.7. Ehara i te mea e kī ana a Kahungunu ko TeKōhanga Reo anahe te kaupapa me whai engā whānau. E tautoko ana mātau i ngāhuarahi katoa, heoi, waiho te Kōhanga Reo kitāna, waiho ki tōna ahureinga.8. E mahi tahi ana te iwi o Kahungunu me tehunga whakahaere o Te Kōhanga Reo ki tehahū ake i te mita ake o Ngāti Kahungunu, heiwhāngai i te reo ki ngā tamariki kei ngāKōhanga. Kāore i ārikarika ngā rauemi kuawhakaputaina e Ngāti Kahungunu, hei taunakii te reo, kia whakamahia ko ngā kuputaketake o Kahungunu, ahakoa te itiiti o ērākupu, mā te aha i tērā!9. E mahi tahi ana te iwi o Kahungunu me tehunga whakahaere o Te Kōhanga Reo, ki tewhakapakari i ngā kaimahi o ngā KōhangaReo, arā, e eke ai tā Te Kōhanga Reo rehu eungaunga nei: Te reo kia tika, te reo kia rere,te reo kia Māori!10. Kei te hāngai ngā whāinga o Te Ara Tūāpae kingā whāinga o Te Mahere Rautaki Haumanu iTe Reo o Ngāti Kahungunu – e rua, e rua!. Arā,mātua te whakapakari i ngā whānau me ngāmokopuna, kia matomato ai te tipu o te reokia pāorooro ai ia i te kāinga, i te nuku o tewhenua.Nō hea au e whakaae, kia noho ko tēneiwhakatipuranga pēnei i a au nei hei take, e kore ai tereo nei e ora mō āpōpō, mō anamata. Korekore rawaatu! Engari ko tā tātau, he whakapau i te katoa o ōtātau kaha, i te mea ko ngā hua nui o ā tātau mahi, kakore pea e kitea i tēnei whakatipuranga. Engari ia, keingā reanga kei te heke mai pea; ko rātau te hunga kanoho rangatira, mēnā ka tika ā tātau mahi i tēnei wātonu nei.Kia hoki noa ake rā ki te oriori a taku iwi o Kahungunu:Pinepine te kura hau te kuraWhanake te kura i raro i AwaruaKo te kura nui, ko te kura roaKo te kura o tawhiti nā TūhaepōTēnei te tira hou, tēnei haramai nei....Ko tēnei tira hou e kōrerotia nei, mā rātau tēneikaupapa e kawe i ngā tau e tū mai nei. Ko te kura, koā tātau mokopuna katoa. Ahakoa te pinepine, tiakina,manaakitia, inā hoki mā rātau tō tātau reo e hari kingā ao o āpōpō.Ko te aroha ake ki a koutou, kei ngā kaumātua o tekaupapa nei. I te mea kei te tōia atu koutou ki raro ingā nekeneke a Te Tāhuhu, tērā ka ūaua ki a koutou oTe Kōhanga Reo, te whakatinana i ngā tikanga iwhakatakototia e ngā kaumātua i tō rātau nā wā. Mete mōhio tonu, anā, kotahi tonu te whāinga o TeKōhanga Reo, arā, kia ora tō tātau reo mō ngā tautini, mō ngā tau mano.Kia ora koe e Te Kōhanga Reo!Ngāti Kahungunu Iwi Inc. |Kahungunu matangi rau 10