СБОРНИК 2011.pdf - Библиотека БрГУ имени А.С. Пушкина

71нагнетать напряжение, заставляет читателя выстраивать определенные параллели междусобытиями. Информация подается небольшими порциями, которые организуются в короткиеабзацы, между ними – короткие пробелы, которые воспринимаются читающим какмногочисленные отрывки воспоминаний.Текст не делится на главы, параграфы, а между абзацами пропускаются две-четырестроки, и создается впечатление, что текст состоит из отрывков-воспоминаний, которые,объединяясь в целое, создают роман. Синтаксис строится по капризу автора: ничто заранее непродумано, фразы свободно разливаются, обрастают перечислениями. Градация, один изсинтаксических приемов, состоящий в употреблении нескольких однородных членовпредложения, позволяет усиливать значение каждого из них. Доминирующее использованиедвусоставных нераспространенных и односоставных предложений создает картину пассивного,полудремного состояния повествователя. Строгое описание воспоминаний сухими фразами инезаконченными предложениями без всякого излишества создает новый стиль, напоминающийхаос.Литература1. Литература и современность : сб. / под ред. Н.С. Бочарова. – М. : Худож. лит., 1960. – 197 с.2. Реизов, Б.Г. Французский роман ХIX в. / Б.Г. Реизов. – М. : Высш. шк., 1969. – С. 3–9.3. Андреев, А.Н. Целостный анализ литературного произведения / А.Н. Андреев. – Минск, 1995. –С. 17–21.4. Duras, M. L’amant / M. Duras. P., Les éditions de minuit. – 2002. – 147 p.5. Lebelley, F. Duras femme libre / F. Lebelley // Nouvel observateur. – Paris, 1994. – 3–9 févr. –N 1526. – P. 4–10 .6. Billard, P. L’amant – Le film / P. Billard // Point. – Paris, 1992. – 11-17 janv. – N 1008. – P. 51–54.В.М. Кавальчук (Брэст, Беларусь)ПАНЯЦЦЕ СЮЖЭТАЛОГІІ Ў СУЧАСНЫМ ЛІТАРАТУРАЗНАЎСТВЕКожны даследчык, аналізуючы той ці іншы твор, асабліва эпічны ці ліра-эпічны,звяртаецца да аналізу сюжэта, яго структуры і асаблівасцяў. У сучасным еўрапейскім,расійскім літаратуразнаўстве з’явілася паняцце сюжэталогія, рэалізацыя якога прадугледжваесістэматызацыю і структураванасць метадалагічных падыходаў да навукова-тэарэтычнагаасэнсавання аб’ёму тэрміна сюжэт і яго функцыянальна-выяўленчых характарыстык іскладнікаў. Сюжэталогія – паняцце, якое не вельмі часта сустракаецца ў літаратуразнаўчыхкрыніцах і амаль не распрацавана ў айчыннай навуцы аб літаратуры. Звязана гэта з ягонавізной і неадаптаванасцю ў літаратурна-даследчым працэсе. Тым не менш, сюжэталогія якгаліна літаратуразнаўства з’яўляецца перспектыўным і актуальным напрамкам і длябеларускага літаратуразнаўства.Звычайна даследчыкі, ідучы ад агульнага да канкрэтнага, вылучаюць у структурылітаратурнага твора два аспекты: тэкст і свет героя (як, напрыклад, Н.Д. Тамарчанка).Далучаючы да аналізу катэгорыю чытача, яны асэнсоўваюць прынцыпова розныя аспекты“падзейнасці” твора. Падзеі, пра якія гаворыцца ў мастацкім творы, звязаны са “светам герояў”.А падзея самога аповеду ствараецца ў працэсе камунікацыі апавядальніка і чытача. Такімчынам, у першым выпадку мы сутыкаемся з аб’ектам сюжэталогіі, а ў другім – нараталогіі.Паняцце сюжэталогіі мае свой аб’ём і складаецца з комплексу асобных катэгорый, якіямэтазгодна лічыць яе прадметам:1) мастацкія час і прастора;2) сюжэт як цэлае; падзея, сітуацыя, калізія, матыў як адзінкі сюжэта;3) комплекс матываў, тыпы сюжэтных схем у якасці мадэляў, што ляжаць у асновебудовы сюжэта [1, 172–174].Нараталогія разглядае паняцці, што тычацца суб’екта аповеду (апавядальнік, вобразаўтара), а таксама паняцці пункт гледжання, кампазіцыя, кампазіцыйныя формы маўлення,апавяданне.Неабходна да паняццяў сюжэталогіі аднесці таксама фабулу і сюжэтную лінію.У літаратуразнаўстве часта прынята акрэсліваць сюжэт як ланцуг падзей, “па-аўтарску збудаваныі агранізаваны”, а фабулай называць той самы ланцуг, але без уліку аўтарскай пабудовы [1, 189].Адначасова існуе і адваротнае меркаванне: сюжэт – гэта падзеі, з якіх складаецца жыццё героя, а