СБОРНИК 2011.pdf - Библиотека БрГУ имени А.С. Пушкина

221В пору, когда элегия, превратившаяся в «ведущий метажанровый принцип» (О.В.Зырянов), оказывала особенно сильное воздействие на жанровую сферу романса,«Разуверение», а равно и фигура его автора стали для поэтов русского романтизма основнымиориентирами в данной области творчества. На фоне общего состояния романсного жанра,который в конце ХVIII – начале ХIХ вв. зачастую не различался с балладой, песенно-лирическийтекст стихотворения Баратынского, благодаря осуществленной в нем контаминации признаковэлегии и послания, предстал в качестве новой модификации романса, репрезентирующей егоисторически продуктивную модель.Итак, в 1820-е гг. из-под пера поэта вышло немало сочинений, привычноименовавшихся им самим «элегиями», жанровое своеобразие которых в принципе выражаетпонятие «элегические романсы», вполне оправданно примененное М.Л. Гаспаров в «Очеркеистории русского стиха» к песенным произведениям Жуковского, Батюшкова, Дельвига,Баратынского [8,113]. Элегические романсы Баратынского открывали перспективу дальнейшейэволюции жанра. От «Разуверения» Баратынского тянутся нити к романсным текстампоследующих эпох: «Не пробуждай воспоминанья…» (так! – С.Я.) [4,79] неизвестного автора,«Нет! Я не верю обольщеньям…» [4, 227] А.И. Куприна, «Романс» («Не предвкушай счастливыхдней…») [10, 596–597] Б.Ш. Окуджавы и др.Литература1. Альми, И.Л. Статьи о поэзии и прозе / И.Л. Альми. – Владимир, 1998. – Кн. 1.2. Асафьев, Б.В. М.И. Глинка / Б.В. Асафьев. – Л., 1978.3. Ах, романс, эх романс, ох романс: Русский романс на рубеже веков / сост.В.Я. Мордерер, М.С. Петровский. – СПб., 2005.4. Баратынский, Е.А. Полн. собр. стихотворений / Е.А. Баратынский. –Л., 1989.5. «Бесприданница»: материалы и исследования. – М., 1947.6. Васина-Гроссман, В.А. Русский классический романс ХIХ века / В.А. Васина-Гроссман. – М.,1956.7. Вацуро, В.Э. Лирика пушкинской поры / В.Э. Вацуро. – СПб., 1994.8. Гаспаров, М.Л. Очерк истории русского стиха. Метрика. Ритмика. Рифма. Строфика /М.Л. Гаспаров. – М., 2002.9. Дельвиг, А.А. Стихотворения / А.А. Дельвиг. – М. ; Л., 1963.10. Окуджава, Б.Ш. Стихотворения / Б.Ш. Окуджава. – СПб., 2001.11. Розанов, И.Н. Литературные репутации. Работы разных лет / И.Н. Розанов. – М., 1990.М.І. Яніцкі (Брэст, Беларусь)АДМЕТНАСЦІ ВЫЯЎЛЕННЯ РЭГІЯНАЛЬНАЙМЕНТАЛЬНАСЦІ Ў СМЕХАВЫХ ТВОРАХПАЭТАЎ БРЭСЦКА-ПІНСКАГА ПАЛЕССЯСучаснае літаратуразнаўства ў будове мастацкага тэксту вылучае дзве дамінантныярытарычныя стратэгіі – пафасную патэтыку і іронію. Калі для патэтычнага адлюстраваннярэчаіснасці ўласцівы ідэалізацыя свету і з’яў, героіка, то для іранічнага модусу мастацкасцівыкарыстанне такіх сродкаў не характэрнае. Іранічнае выказванне супярэчыць пафаснаму, яноўяўна, прыхавана прымае пафас, але на самой справе сродкамі смеху дыскрэдытуе яго.Эстэтычнае выяўленне іроніі найперш звязана з нежаданнем падпарадкаваць унутранаеўласнае “я” знешняй кансерватыўнай светабудове.У сваіх эстэтычных функцыях іронія выяўляе і адметнасці светапогляду, ментальнасці,пэўнай жыццёвай філасофіі, выразна адрознай ад сентыментальнасці і драматызму. Характарбеларусаў фарміраваўся і загартоўваўся найчасцей у неспрыяльных знешнепалітычныхварунках, амаль несупыннай барацьбе за сваю незалежнаць. Працяглае адстойванне сваіхправоў, чалавечай годнасці, бясспрэчна, паўплывалі на менталітэт беларусаў, у якімдамінантнымі рысамі поруч з мужнасцю і працавітасцю станавіліся трываласць, цярплівасць,вынослівасць.Іранічны модус мастацкасці ўласцівы і многім сучасным творам паэтаў-палешукоў яксвоеасаблівае выяўленне краёвай ментальнасці. Па сваім характары іронія ў мастацкіх тэкстахнашых землякоў вылучаецца багатай смехавай палітрай: ад гнеўнай сатыры да самаіроніі,