СБОРНИК 2011.pdf - Библиотека БрГУ имени А.С. Пушкина

17свои идеи за поступки и свои поступки, как Раскольников свое убийство ростовщицы, за идеи.Но их мечты – не романтические мечтания, это абстрактные, интеллектуальные мечты, утопии,которыми их могла соблазнить эта Фата Моргана, лежащая на воде. Чем выше ихинтеллектуальное сознание, тем больше они разгадывают случайный блеск дворцов, темсильнее становится их интеллектуальная мечта, пока, наконец, они больше уже не знают,делают ли они то, что думают, или они думают то, что делают.Самый смиренный из всех образов Достоевского и в то же время образ высокойчувствительности и интеллектуальности князь Мышкин, Идиот; он не то чтобы разумный, аясновидящий; эпилепсия, которой страдал и Достоевский, делает Мышкина проникающимэкстатическим путем в психические тайники преступления как сострадания, греха какневинности. Мышкин является самой смелой попыткой воплотить в литературе Христа каксострадающего. Он потерял время, но все же он во времени, полный смысладействительности и все же чуждый миру. Мышкин является попыткой приближенияневероятной храбрости и полный риска…»…Телевизионный фильм Генриха Бёлля «Достоевский и Петербург» у нас так ни разуне демонстрировался. В фильме было интервью с Иосифом Бродским, которое властипопросили автора фильма изъять, но немецкий писатель отказался. Мне этот фильмпосчастливилось увидеть только в 1993 году в Германии.Литература1. Копелев, Л. В поисках правды и надежды / Л. Копелев // И не сказал ни единого слова… /Г. Бёлль – М., 1957. – С. 13–14.2. Бажан, М. Глазами гнева / М. Бажан // Глазами клоуна: Роман / Г. Бёлль. – М., 1965. – С. 11.3. Изучение наследия Ф.М. Достоевского в вузе и школе : сб. материалов. – Стерлитамак, 2002. –С. 85–97.4. Достоевский и его время. – Л., 1971. – С. 7.5. Белов, С.В. Зарубежные писатели о русском гении / С.В. Белов // Вокруг Достоевского /С.В. Белов. – СПб., 2001. – С. 389–398.Н.М. Борсук (Брэст, Беларусь)КАНЦЭПЦЫЯ МІНУЛАГАЎ РАМАНЕ ЗІНАІДЫ ДУДЗЮК “ГОД 1812”Адзін з улюбёных герояў З. Дудзюк, семінарыст Насевіч з рамана “Год 1812”, марыў“напісаць вялікую і цікавую кніжку пра гісторыю роднага краю. Проста крыўдна, што нічога прасваіх продкаў і сябе саміх не ведаем...” [1, 121]. Гэтая думка вярэдзіла душу Зінаіды Іосіфаўны.Падчас вучобы на Вышэйшых літаратурных курсах яна пачала збіраць матэрыялы правайну 1812 года. Чытала часопісы, мемуары, дакументы ХУІІІ –ХІХ стагоддзяў, шмат цікавагазнаходзіла пра Беларусь. У моры разнастайнай інфармацыі, безумоўна, можна было разгубіцца,як успамінае З. Дудзюк, але на дапамогу прыйшлі вышэйшыя сілы. Пісьменніца прачнулася зпрозвішчам “Насовіч”. Адразу наведала гістарычную бібліятэку, спадзявалася знайсці творыаўтара першага слоўніка беларускай мовы. І раптам у адным са старых часопісаў З. Дудзюксустрэла аўтабіяграфічныя ўспаміны Насовіча пра падзеі вайны 1812 года ў Магілёве, дзе ён утыя часы вучыўся ў семінарыі. Гэтыя звесткі і дапамаглі пісьменніцы зарыентавацца ў падборыматэрыялу для будучага твора на гістарычную тэму. Прататыпамі герояў рамана “Год 1812”,у якім апавядаецца пра падзеі вайны з французамі, што адбываліся на тэрыторыі Беларусі іРасіі, сталі вядомыя гістарычныя постаці: архіепіскап Магілёўскі і Віцебскі Варлаам, збіральнікстарадаўніх беларускіх актаў Іван Грыгаровіч, французскія маршалы Ю. Панятоўскі і Л. Даву,генерал-губернатар Магілёва Дзмітрый Талстой і шмат іншых.З. Дудзюк, як сведчыць змест рамана “Год 1812”, адмаўляе вайну як з’яву, горачадыскутуе з тымі, хто знаходзіць прыгажосць у гэтым жаху – “красоту ужаса” (паводлеЛ. Талстога). Ваенныя падзеі цікавяць пісьменніцу не камбінацыяй дзеянняў вялікіхпалкаводцаў, не апісаннем батальных сцэн, а як сам факт забойства адных ні ў чым невінаватых людзей іншымі. Галоўная мэта, якую ставіла перад сабой пісьменніца, – паказаць, яквайна адбілася на лёсе канкрэтнага чалавека, яго сям’і, на лёсе народа, вёскі. Услед за М.Гарэцкім З. Дудзюк зніжае гераічны вобраз вайны да нецікавай бытавой драмы. Гібель цяжарнайжанчыны і яе ненароджанага дзіцяці ў ачмурэлым натоўпе падчас пераправы цераз Бярэзіну