СБОРНИК 2011.pdf - Библиотека БрГУ имени А.С. Пушкина

135КЛЯМКА – язык паказны дзвярэй; далонь падворка. Клямка – язык паказны дзвярэй. Клямка– далонь падворка (Э. Акулін).МАДОННА – Святая між Святымі. Глядзіш з надзеяй на людзей, / Святая між Святымі, – /Блікуюць і на топкім дне / Забытыя святыні (К. Жмінько).МАЛАДЗІК – акрайчык сонца. Сп’янелы прыцемак хістаўся. / Хмыз ценяў / Трушчыў крык, якдзік. / І ад застолля дня застаўся / Акрайчык сонца – / Маладзік (Р. Барадулін).МАТЫЛЁК летуценнейка дзіцячае. Матылёчак, летуценнейка дзіцячае!.. / І лагодзяццамаршчынкі на ілбе… (Н. Мацяш). пялёстак лёгкі. Лілею / млявы / плёс / люляе, / З-пад злежаных / аблок / здалёк /Ляціць віхлясты і бялявы, / Пялёстак лёгкі – / матылёк (Р. Барадулін).ПАХОДНЯ – гарачая зорка. …І ўнук паходню ў руцэ трымае – / Гарачую зорку высока нясе(Р. Барадулін).ПЕНЬ – дрэва на пенсіі. Усе дрэвы пазіраюць на пень звысоку, але ён і не пнецца ўгору, каб зімі зраўняцца: ці ліпень, ці кіпень, ці хліпень, ён той самы, ён – нерухомы, ён – дрэва на пенсіі…(А. Разанаў).РАДНЯ – працяг твайго зямнога дня. Радня – працяг твайго зямнога дня. / Маліся, каб нескора вечарэла, / Каб адзіноту крэўнасцю сагрэла, / Каб ля цябе не зябла дабрыня(Р. Барадулін).СВЕЧКА нераспазнаны, тайны апостал, прысвечаны ў таямніцу святла. Натура свечкі –самаахвярнасць: яна “нявечыцца” дзеля бліжніх, нічога не пакідаючы сабе, і таму ёй, якчароўнаю кветкай, вянчаецца рэчаіснасць, і таму на вячэры, якую наймяноўваюць тайнайвячэрай, між іншых апосталаў прысутнічала і яна – нераспазнаны, тайны апостал,прысвечаны ў таямніцу святла (А. Разанаў). цень светлацелы дрэва жыцця, дрэва з адсечанымі сукамі. Свечка – Ценьсветлацелы дрэва жыцця, / Дрэва з адсечанымі сукамі, / Якія вятры з апрамецця / Паўсюльшукалі, / Каб дыхнуць на полымя забыцця (Р. Барадулін).CНЕГ – белая соль. Вернуцца хутка з далёкіх краёў жураўлі, здзюбаюць белую соль саскарынкі зямлі, крыламі квецень з галінак узнімуць да хмар, з возера поўнага знікне сіверу чар(Д. Бічэль).УНУКІ – гербавыя пячаткі на атэстаце нашае старасці. Так адпачатку сталася: / Унукі –гербавыя пячаткі / На атэстаце нашае старасці (Р. Барадулін).ЧАЙКІ – лёткія злучнікі нябёсаў і вады. Сугучча апярэння і паставы годнай, / Праніклівагазроку вастрыня, / Імклівасць дужых крыл, / Дакладнасць руху / Ім – / Лёткім злучнікам нябёсаў івады – / Азёрным чайкам волялюбным / Дадзена (Н. Мацяш).Знаёмства з вобразнымі назвамі-перыфразамі, якія і распавядаюць, і малююць,дазваляе зрабіць высновы, што праз прызму перыфразы пэўная з’ява, прадмет, асобапаўстаюць у новым ракурсе, атрымліваюць лаканічную характарыстыку, ацэнку. У кантэксцемастацкіх твораў беларускіх аўтараў сустракаем розныя перыфрастычныя выразы, якіявыступаюць сінанімічнымі назвамі да агульнаўжывальных слоў. Сярод індывідуальна-аўтарскіхперыфраз шмат такіх, якія маюць усе падставы для пашырэння не толькі ў мастацкім кантэксце.Вядома, што большасць вобразных перыфразаў вельмі цесна звязаны з мастацкім кантэкстам іпа-за ім могуць быць незразумелыя, аднак некаторыя аўтарскія выразы маюць шанец стацьагульнаўжывальнымі, традыцыйнымі, зразумелымі і за межамі пэўнага твора.Н.В. Новогродская (Брест, Беларусь)Н.М. КАРАМЗИН – ЛИТЕРАТУРНЫЙ КРИТИК И ИЗДАТЕЛЬРазвитие и расцвет русской литературы ХIХ века в значительной степени былиподготовлены творческими усилиями и достижениями художников слова предыдущегостолетия, среди которых – титаническая фигура Н.М. Карамзина-поэта, прозаика, историка,переводчика, издателя. Разделяя просветительские воззрения, Карамзин оставалсясторонником просвещенной монархии, что не мешало ему сочувствовать республиканскомустрою, но с тем условием, что путь к нему не связан с революцией. Среди просветительскихидей наиболее близки были Карамзину идея внесословной ценности человеческой жизни,