Ekologia a sztuka współczesna - Wiedza i Edukacja

światopoglądowego” 61 Estetyka 62 takŜe nie szuka w niej metodologii, ale raczej natchnienia,oparcia ideowego. Maria Gołaszewska wskazuje na dwa nurty badań ekoestetycznych: jedenreprezentowany przez dziedziny z pogranicza, jak np. socjologia środowiskowa i estetykaempiryczna, w których łonie poruszane są problemy ekoestetyczne, drugi zaś to estetykarzeczywistości 63 , nastawiona na opisy i interpretacje piękna pojawiającego się w świecie,ale poza sztuką. 64 Aspekt ekoestetyczny wpisuje się w sposób naturalny w ramyzainteresowań estetyki rzeczywistości. 65Dwoistość, na jaką naleŜałoby zwrócić uwagę w ekoestetycznym nurcie, to ujęcieholistyczne 66 i uszczegóławiające. Oba podejścia obarczone mogą być błędem i prowadzić dozbyt duŜej ogólnikowości lub zbytniej ścisłości. 67 Osobliwość badań ekoestetycznych jestzaleŜna od metodologii badań i załoŜeń teoretycznych tych metod. Estetyka ekologicznatworzy wiedzę o duŜym stopniu prawdopodobieństwa, wiarygodną, która opisuje iinterpretuje nie zjawiska, ale ich aksjologiczną stronę. Przyjmowane a priori realnezałoŜenia, dotyczące istnienia opisywanych zjawisk, tworzą wizję apriorycznomoŜliwościową,która zderza się z dominującą w ekologii tendencją sensorycznoanalitycznegomyślenia. Te dwie wizje łączą się jednak, wzajemnie uzupełniają. Jakoprzykład M. Gołaszewska podaje symetryczność i proporcjonalność. Kategorie tezaczerpnięte z aprioryczno-logicznej struktury przystają do realnego świata, bo przecieŜ wieleobiektów moŜe spełnić te postulaty. 68Tak jak i w przypadku innych dyscyplin, twierdzenia w obrębie estetykiekologicznej mają hipotetyczny charakter. Chodzi tu o stworzenie systematycznej wiedzynaukowej, ta zaś nie jest trwała, ulega przekształceniom i nie ma swojej ostatecznej postaci.ZwaŜywszy, Ŝe przyroda pokazuje takŜe oblicze brzydkie, a badania nie odporne są na błędy,estetyka ekologiczna znajduje miejsce pomiędzy pragmatyzmem ekologii a abstrakcyjna61K. Wilkoszewska, Estetyka a ekologia. Wstęp, [w:] Estetyka …, op. cit., s. 6.62Estetyka jest szczegółową dyscypliną naukową, która w połowie XVIII wieku została wyodrębniona zfilozofii przez A. G. Baumgartena.63Estetyka rzeczywistości zakłada, Ŝe rzeczywistość ma prymarne znaczenie wobec sztuki wwywoływaniu wartości estetycznych. Nawet badania wskazują, Ŝe większość ludzi doznaje piękna w kontakcie zprzyroda najpierw, by potem umieć dostrzegać je w dziełach sztuki. Gołaszewska określa estetykęrzeczywistości jako „teorie strukturowania zjawisk realnych per analogiam do struktur artystycznych:kompozycja, fabuła, przejęta w wyobraźni twórczej wizja całości itp. Zob. M. Gołaszewska, Święto wiosny.Ekoestetyka – nauka o pięknie natury, Uniwersitas, Kraków 2000, 57-58. i M.Gołaszewska, Estetykarzeczywistości, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1984, s. 198-213.64M. Gołaszewska, Ogólnoestetyczne załoŜenia ekoestetyki. Osobliwości badań estetyki ekologii, [w:]Poznanie…, op. cit., s. 11.65Ibidem, s. 11-12.666768Holizm jest teorią rozwoju zgodnie, z którą cechą świata jest jego całościowy charakter.M. Gołaszewska, Ogólnoestetyczne…, op. cit., s. 12.Ibidem, s. 13-14.19