Ekologia a sztuka współczesna - Wiedza i Edukacja

doprowadziły w Anglii do wytwórczości pięknych, ale niemasowych przedmiotówuŜytkowych, stanowią materialny dowód jego jego działań i potrzeby realizacji idej. 50Przeświadczeniem Ruskina było to, Ŝe natura i sztuka, przedstawiająca pięknonatury, są w wielkim niebezpieczeństwie nie tylko w wymiarze estetycznym. Z jego punktuwidzenia człowiek – miara wszechrzeczy powinien ze swojego otoczenia usunąć zło,szpetność, okrucieństwo. Dzieje się jednak tak, Ŝe człowiek poprzez industrializacjędewastuje swoje otoczenie i pobrzydza. Udogodnienia takie jak np. kolej wpływająpozytywnie na kontakt z piękną przyrodą, bo umoŜliwiają człowiekowi ogląd nowych,nieznanych miejsc. Przy tym jednak szpecą naturę swoją obecnością. Ruskin twierdzi, Ŝe tozuboŜenie o piękno, implikuje zanik szczęścia istot, mówi: „ta sama burza unosi pieśniptaków i pieśni ludzi” i pyta „czy nie jest rzeczą konieczną szukać wspólnej przyczynybankructwa harmonii społecznej i estetycznej?” 51 . Myśliciel pragnie i wierzy w światpogodzony z naturą, wyzbyty cywilizacji, taki gdzie natura jest źródłem ludzkiej mądrości,piękna, refleksji i natchnieniem do twórczości. Człowiek jest więc zobligowany do ratowaniatego, co jeszcze nie skaŜone w naturze i naprawiania tego, co moŜna w niej naprawić.Wobec dzisiejszych realiów w krajach przemysłowych, industrializacji itechnicyzacji społeczeństwa, poglądy Ruskina wydają się być bardzo aktualne i adekwatne.Wprawdzie estetykiem czy teŜ ekologiem w sensie profesjonalnym Ruskin nie był, alewidoczne są w jego myśli zakresy zainteresowań obu tych nauk. Trudno określić czyalternatywnym postulatom, jakie wysuwał bliŜej jest do estetyki czy ekologii. Wydaje siętakŜe, Ŝe bliski jego poglądom jest takŜe program eko-filozofii, o którym wcześniej pisałam.Pewności nie ma i prawdziwe jest jedynie twierdzenie, Ŝe myśl Ruskina posiadałaekoestetyczne cechy, a przy tym naleŜy przyznać, iŜ jego poglądy miały charakter nowatorski.Widział on zarówno zagroŜenia jakie niesie ze sobą cywilizacja dla człowieka, natury i sztuki,jak i wartości leŜące w tychŜe, mogące być źródłem ocalenia. 52Drugą postacią na jaką naleŜy w tym kontekście spojrzeć jest John Dewey.Sformułował on filozofię doświadczenia, którą w języku polskim opisała KrystynaWilkoszewska. 53 Filozof proponuje nowe spojrzenie na relację człowieka z jego otoczeniem.W doświadczeniu biorą udział oba te elementy – a więc środowisko i jaźń. Mają one wedługDeweya równe prawa do jego współtworzenia. Mamy więc podmiot i przedmiot w relacji,50515253Ibidem, s. 55.Ibidem, s. 56 .Ibidem, s. 57-58 .Zob. K. Wilkoszewska, Sztuka…, op. cit.16