Ekologia a sztuka współczesna - Wiedza i Edukacja

toŜsame z pokojem. Nasze myślenie powinno przekroczyć nasze ego i zbiorowe ego narodu.Cześć i odpowiedzialność wymaga takŜe współczucia będącego jak gdyby nośnikiem czciw codzienności. Jeszcze jedna wartość wymaga duŜej uwagi. Potrzeba nam odrobinyprzemyślanego ograniczania się w naszej konsumpcji. Nie chodzi tu o ascetyzm, alepowściągliwość, która uchronić ma jednostki czy społeczności przed negatywnymiskutkami naszego korzystania z zasobów planety. 31 W przeciwieństwie do teocentrycznychwartości religijnych czy „ześrodkowanych na przedmiocie” 32 wartości naukowotechnicznych,ekologiczne skupiają się na wszechświecie. Są one Ŝyciodajne, dodają sił,łączą z całym światem nakładając odpowiedzialność. Ekofilozofia domaga się nowej umowyspołecznej w oparciu o system wartości, w której cześć, symbioza, wzajemnazaleŜność, współpraca, współczucie byłyby podstawą dla kaŜdego niezaleŜnie odpozycji społecznej. Zmiana systemu wartości będzie implikowała zmianę kultury, poniewaŜwpływa znacząco na cały obraz świata. 33Kultura ekologiczna 34W klasycznym ujęciu kultura jest uzupełnieniem natury, która to istnieje sama wsobie, niezaleŜnie od działań człowieka 35 . „Kultura (…) jest nieustannym przetwarzaniemprzez człowieka samej natury, a owo przetwarzanie bazuje na podstawowym,egzystencjalnym styku poznawczym człowieka z bytem-naturą. Stąd kultura w swympodstawowym znaczeniu jest właściwie intelektualizacją natury w zasięgu moŜliwym dlaczłowieka jako osoby w sposób wolny działającej w świecie natury” 36 . Trzeba zwrócić uwagęna fakt, iŜ definiowanie natury i kultury uwidacznia wszechobecne w kulturze Zachoduprzekonanie o opozycyjności tych kategorii. 37 Pojęcie kultury ekologicznej pojawia się wmomencie, gdy pojęcie samej ekologii ma juŜ charakter normatywny. W jednym z ujęć31Zob. H. Skolimowski, Nadzieja…, op. cit., s. 29-39.32Ibidem, s. 35.33M. M. Bonenberg, Aksjologiczne…, op. cit., s. 35.34H. Skolimowski uŜywa pojęcia „ kultury ekologicznej” w ksiąŜce Zielone oko kosmosu gdzie pokazujedwa modele kultury: mechanistyczny i ekologiczny oraz konsekwencje ich istnienia dla człowieka i środowiska.W toku swoich rozwaŜań wykazuje, iŜ ten drugi jest moŜliwy i niezwykle nam potrzebny. Zob. H. Skolimowski,J. Górecki, Zielone…, op. cit., s. 190-208.35W. Dłubacz, O kulturę filozofii. Zagadnienia podstawowe, Lublin 1994, s. 21. cyt. za J. Łukomski,Wartości…, op. cit., s. 142.3637J. Łukomski, Wartości…, op. cit., s. 142.J. Gajda, Wprowadzenie do wiedzy o kulturze, Dom Wydawniczy AW, Lublin 1999,s. 5.10