Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost

6. NOVA POLITIKA ENERGETSKE EFIKASNOSTI U CRNOJ GORI6.1 Osnovi nove EE politikeKao što je naprijed istaknuto, Vlada Republike Crne Gore, resorno ministarstvo, nadležne institucije(ERA, CJEE i druge) u skladu sa Zakonom o energetici, Energetskom politikom, Agendomekonomskih reformi, Atinskim memorandumom o razumijevanju i u skladu sa odgovarajućomevropskom regulativom, imaju neposredne obaveze oko poboljšanja EE i aktiviranja potencijala OEresursa u Crnoj Gori.Navedeni dokumenti potenciraju doprinos efikasnog korišćenja energije na sigurnost snabdijevanja,tržišnu konkurentnost i zaštitu okoline i potvrñuje značajnu ulogu EE i aktiviranja OE potencijala okokreiranja novih poslovnih mogućnosti i povećanja zapošljenosti, kao i na ostale koristi naregionalnom i globalnom nivou. Sa tog aspekta, EE politika je suštinski sastavni dio energetske i šireekonomske politike Vlade Crne Gore u naredno periodu. Uspješna realizacija politike i programa uoblasti EE predstavljaće preduslov i snažnu podršku održivom razvoju Crne Gore i njenim strateškimopredjeljenjima za evropske integracije.Dokument Energetska politika Republike Crne Gore, kao i ova Strategija EE jasno identifikujuključne energetske probleme, a posebno zastoj u primjeni politika i programa poboljšanja EE i većegkorišćenja OE resursa. U poglavlju 2 je ukazano na zabrinjavajući trend povećanja energetskogintenziteta i nepovoljnog prestrukturiranja bilansa finalne potrošnje energije na račun smanjenogobima industrijskih i drugih privrednih djelatnosti. Ako se ovi nepovoljni trendovi ne zaustave, prijetiopasnost da energetski sektor u bližoj budućnosti postane neodrživ. U poglavlju 4 navedene suosnovne sistemske, institucionalne, zakonske, ekonomsko-finansijske i druge barijere za poboljšanjestanja u ovoj oblasti. Meñutim, pored tržišnih i drugih privrednih i društvenih reformi, uključujući ienergetski sektor i njegovu ulogu u ovoj oblasti, institucionalni preduslov za implementaciju EEpolitike jeste osposobljavanje CJEE i finansijske podrške (Republički budžet i/ili donacije,meñunarodni fondovi, kreditna sredstva i sl. ) za njene početne aktivnosti.U glavne sistemske (regulatorno-institucionalne) aktivnosti za uspješnu primjenu EE Strategijesagledana je potreba što hitnije izrade Nacionalne energetske strategije koja bi, pored ostalog,predstavljala osnovu za jasnije definisanje EE politika. Takoñe, predviñena je priprema odgovarajućelegislative i sveobuhvatnog sistema energetske statistike koji bi bili kompatibilni sa EU legislativom istatističkim standardima. Najzad, istaknuta je potreba definisanja ekonomskih podsticaja za EE, OE izaštitu životne sredine.Evropsko iskustvo govori da se bilo koja Strategija EE ne može uspješno implementirati bezkooperacije i podrške širokog kruga učesnika (Vladine institucije, proizvoñači i isporučioci energije,proizvoñači energetske opreme, univerziteti i NIR centri, udruženja potrošača i NGOs. Pri tom je čestopotrebno pojedine politike i akcije energetske efikasnosti uvezati sa politikama i akcijama u drugimoblastima (na primjer, ekologija, grañevinarstvo, turizam, poljoprivreda i šumarstvo, obrazovanje isl.). Pored uspostavljanja tržišnih principa i mehanizama, savremena evropska i svjetska regulativa uovoj oblasti (na primjer, Rezolucija Savjeta EU o EE iz 1998. 98/C 394/01) predviña i mjere istandarde mandatornog karaktera za sve energetske i druge subjekte, kao i sankcije za one subjektekoji opstruiraju i ne provode programe i koordinirane akcije za dostizanje definisanih ciljeva EEpolitike.U okviru usaglašavanja nacionalnog zakonodavstava sa EU zakonodavstvom biće neophodnodonošenje novih propisa i standarda u oblasti EE. Priprema nove legislative će biti veoma ozbiljanzadatak CJEE i resornog ministarstva. S obzirom na ozbiljan zastoj u oblasti racionalnog korišćenjaenergije i njen značaj na privredni i društveni razvoj Crne Gore, treba ozbiljno razmotriti mogućnostda se, poput niza zemalja koje su to uradile u početnoj fazi, što prije donese poseban Zakon oenergetskoj efikasnosti. Zakon bi definisao ciljeve, prioritetna područja i administrativnuTehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekostrukciju38