Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost
Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost
Korišćenje podzemnih voda za dopunjavanje ili zamjenu sistema za hladjenjeElektrična energija se, osim za grijanje i pripremu sanitarne vode, ljeti poslednjih godina intenzivnokoristi za hladjenje objekata i prostora. Ovaj vid potrošnje će u budućnosti biti i veći s obzirom napotrebu za povećanjem kvaliteta života u ljetnjim mjesecima, kao i na relativno prihvatljive cijenenabavke ovakvih uredjaja. Takodje, treba imati u vidu da se električna energija u rashladnimuredjajima ne može supstituisati nekim drugim vidom energije, što je direktno zavisno od tehnologijenjihove izrade na današnjem nivou tehnologije.U mnogim javnim objektima kao što su bolnice, škole, sportske dvorane, javne ustanove gdje boraviveliki broj ljudi, hladjenje objekata se izvodi centralizovano tako da se priprema klimatizovanogvazduha ili rashladne vode za hladjenje vrši u jednoj centralnoj jedinici, koja je obično velikihinstalisanih snaga (preko 100 kW). S obzirom da se na teritoriji Podgorice nalaze velike istraženekoličine podzemnih voda relativno konstantne temperature tokom cijele godine (cca. 12 – 14 o C), onese mogu koristiti kao rezervoari hladnoće u ljetnjim mjesecima. Naime, ova voda se može direktno sapumpnim postrojenjima dovoditi u izmjenjivačke stanice kao dopuna postojećim rashladniminstalacijama, ili kao osnovni izvor za hladjenje.Primjer ovakve instalacije koja je izvedena i radi, može se sresti u Javnoj ustanovi Sportski centarMorača u Podgorici, gdje se niska temperatura podzemnih voda koristi za pripremu hladnog vazduhaza klimatizaciju sportske dvorane. Ovakva vrsta energetskog resursa može se koristiti na cijelompodručju Podgorice jer se ispod grada nalazi praktično jezero vode. Na ovaj način ušteda kodpostojećih instalacija može biti i do 60%, dok se kod novoizgradjenih objekata može štedjeti nainstalisanoj snazi i do 50%.Uticaj automatske regulacije na racionalnu potrošnju toplotne energijeSavremeno grijanje i hlañenje stambenih i radnih prostora zahtijeva sisteme automatske regulacijetemperature (AC) kojim se postiže:- osjećanje toplotne ugodnosti i- energetska ušteda.U posljednje vrijeme se u nekim razvijenim zemljama u velikim poslovnim i javnim objektima, kao i ustambenim kompleksima, razvijaju integralni sistemi zagrijavanja, hlañenja i osvjetljavanja prostorija,zasnovani na upotrebi mikroračunara sa odgovarajućim softverom. Na ovaj način, automatizacijomovih sistema moguće je postići takve energetske uštede koje su sa klasičnim pristupima bile potpunonezamislive.U našoj praksi najčešće ne postoji nikakva automatska regulacija kod samih potrošača toplotneenergije. U najboljem slučaju se srijeće samo ručna regulacija temperature vode u kotlarnicama, ali nei automatizovano doziranje odate toplote na grejnim tijelima u zavisnosti od zadati parametaraambijenta.Zbog arhitektonskih, smještajnih, ekoloških i drugih uslova mnogi korisnici, posebno u sektorudomaćinstva, nemaju alternativni izbor, pa će im električno grijanje biti jedini izbor za duže vrijeme.U tim uslovima, pored poboljšanja toplotne izolacije grijanog prostora, energetskim uštedamaznačajno doprinosi ispravna automatika termoakumulacionih peći koja nadzire temperaturu prostora.Primjenom dodatnih mjera toplotne izolacije i održavanja temperature prostorija na 18-20 o C, uslučaju primjene termoakumulacionih peći moguće su uštede do 10 %.Tehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekostrukciju23
Velikim učešćem termoakumulacionog grijanja pred Elektroprivredom se veoma zaoštrio problemneravnomjernosti dijagrama opterećenja i potrebe njegovog upravljanja iz komandnih (dispečerskih)centara.Ostali kućanski aparatiOstali aparati za kuvanje, pranje rublja i posuña, zamrzavanje imaju visoki stepen zastupljenosti usektoru domaćinstava i turizma. Neki od njih (kao štednjaci) imaju instalisanu snagu i do 10 kW.Zavisno od kvaliteta održavanja i rukovanja ovim ureñajima u literaturi se navode sljedeće mogućeenergetske uštede:- električni štednjak 10 %- električni bojler 8 %- zamrzivač 8 %- mašina za pranje rublja 4%- mašina za pranje posuña 2.5 %- peglanje 10 %.RasvjetaPotrošnja električne energije za potrebe osvijetljenja relativno je mala u odnosu na druge sektorepotrošnje (oko 2% u domaćinstvu i oko 0,8 % za javno osvetljenje). Meñutim, ako se ima u vidu da seza potrebe osvijetljenja značajan dio energije utroši i u drugim sektorima potrošnje (industriji,zanatstvu, trgovini, saobraćaju) i da treba očekivati intenzivnije osvijetljenje ulica i saobraćajnica,racionalnoj potrošnji električne energije za ove namjene treba posvetiti odgovarajuću pažnju. Poredorganizaciono-tehničkih mjera koje mogu doprinijeti racionalnijoj potrošnji, treba koristiti i savremenatehnološka rješenja izrade svjetiljki, kod kojih je povećano svijetlosno iskorišćenje, uz istovremenoproduženja vijeka trajanja sijalice.Sijalice sa užarenim vlaknom su vrlo neekonomični izvori svjetlosti jer preko 95% energije ide natoplotu, a samo nekoliko preostalih procenata na svjetlost. Znatno ekonomičnije su fluoroscentnecijevi, a posebno nova generacija minijaturnih, tzv. štednih cijevi koje sa snagom od 25 W imaju istisvjetlosni učinak kao sijalica sa užarenim vlaknom od 100 W, uz 4 - 5 puta duži vijek trajanja. Sličniefekat uštede se postiže zamjenom svjetiljki sa živinim sijalicama sa natrijumovim sijalicama zaspoljno osvjetljenje. Pravilnim izborom svjetiljki i automata za regulaciju osvjetljaja moguće uštedeelektrične energije u rasvjeti se procjenjuju na 20 – 25 %.Kompenzacija reaktivne energije na 0.4 kVKompenzacija reaktivne snage i energije u distributivnim mrežama vodi višestrukim pozitivnimenergetskim, tehničkim i ekonomskim efektima, a naročito:- snižavanju gubitaka aktivne energije na ukupnom putu od izvora do mjesta potrošnje,- snižavanju vršnih opterećenja,- snižavanju padova napona i poboljšanju naponskih prilika u režimu vršnih opterećenja,- smanjenju računa za izmjerenu prekomjernu reaktivnu energiju,- povećanju prenosne sposobnosti postojećih transformatora, kablovskih i nadzemnihvodova distributivne mreže i sl.Kompenzaciju reaktivne energije treba sprovesti na bazi optimizacione procedure svake konkretnedistributivne mreže, uzimajući kao kriterijum minimum aktuelizovanih troškova investicije ukompenzacioni sistem (baterija kondenzatora ili neki tiristorski kontrolisani reaktor ili kapacitet), uzuvažavanje ušteda usljed smanjenja vršne vrijednosti snage i energetskih gubitaka.Tehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekostrukciju24
- Page 1: Tehnička Podrška Ministarstvu Eko
- Page 5 and 6: ukazuju da instalacije postojećih
- Page 7 and 8: 6.3.2 Organizacija CJEE 466.3.3 Akc
- Page 9 and 10: UVODOvu preliminarnu Strategiju ene
- Page 11 and 12: 1. POLITIKA I CILJEVI ENERGETSKE EF
- Page 13 and 14: 2. PROŠLI I BUDUĆI TRENDOVI ENERG
- Page 15 and 16: Uporedni prikaz promjene GDP i ener
- Page 17 and 18: Ukoliko uočimo da je u meñuvremen
- Page 19 and 20: 3. POTENCIJALI ENERGETSKE EFIKASNOS
- Page 21 and 22: aktiviranje ovog potencijala. Uklan
- Page 23 and 24: 3.2.2 Sektor prenosa i distribucije
- Page 25 and 26: Stanje razvijenosti saobraćajnog s
- Page 27 and 28: Tabela 3.2.2 Pregled potrošnje ele
- Page 29: - Potrošnja energije niže noćne
- Page 33 and 34: Ministarstvo zaštite životnesredi
- Page 35 and 36: OpštineUdruženja industrijskihgra
- Page 37 and 38: 4.2 EE Barijere i osnovni razloziPr
- Page 39 and 40: Slika 4.2.1 Politika EEBarijere (pr
- Page 41 and 42: Slika 4.2.3 EE u industrijiBarijere
- Page 43 and 44: 5. OSVRT NA PRETHODNE I POSTOJEĆE
- Page 45 and 46: 6. NOVA POLITIKA ENERGETSKE EFIKASN
- Page 47 and 48: Ukupan trošak za energiju u javnom
- Page 49 and 50: Slika 6.1.2 EE u zgradamaCiljevi/ak
- Page 51 and 52: Slika 6.1.4 EE u transportuCiljevi/
- Page 53 and 54: - Objavljivanje tehničke dokumenta
- Page 55 and 56: U cilju nadoknañenja ovog tržišn
- Page 57 and 58: 6.4.3 IndustrijaDa bi se aktivirali
- Page 59 and 60: Za detaljne aktivnosti koje se tič
- Page 61 and 62: Područje EE i OE izvora koja bi se
- Page 63 and 64: 8. UTICAJ CIJENA ENERGIJE I STOPE N
- Page 65 and 66: 9. EKONOMSKI I TRŽIŠNI POTENCIJAL
- Page 67 and 68: 11. PRAVNI I REGULATORNI OKVIR U EU
- Page 69 and 70: ANEKS ADefinicije i preduslovi raci
- Page 71 and 72: Tabela B.1 - Pregled energetske pot
- Page 73 and 74: ANEKS CPotrošnja električne energ
- Page 75 and 76: ANEKS DOsnovni energetski indikator
- Page 77 and 78: Indikatori potrošnje energije1. En
- Page 79 and 80: | |12.10.20 - Rational utilisation
Velikim učešćem termoakumulacionog grijanja pred Elektroprivredom se veoma zaoštrio problemneravnomjernosti dijagrama opterećenja i potrebe njegovog upravljanja iz komandnih (dispečerskih)centara.Ostali kućanski aparatiOstali aparati za kuvanje, pranje rublja i posuña, zamrzavanje imaju visoki stepen zastupljenosti usektoru domaćinstava i turizma. Neki od njih (kao štednjaci) imaju instalisanu snagu i do 10 kW.Zavisno od kvaliteta održavanja i rukovanja ovim ureñajima u literaturi se navode sljedeće moguće<strong>energetske</strong> uštede:- električni štednjak 10 %- električni bojler 8 %- zamrzivač 8 %- mašina za pranje rublja 4%- mašina za pranje posuña 2.5 %- peglanje 10 %.RasvjetaPotrošnja električne energije za potrebe osvijetljenja relativno je mala u odnosu na druge sektorepotrošnje (oko 2% u domaćinstvu i oko 0,8 % za javno osvetljenje). Meñutim, ako se ima u vidu da seza potrebe osvijetljenja značajan dio energije utroši i u drugim sektorima potrošnje (industriji,zanatstvu, trgovini, saobraćaju) i da treba očekivati intenzivnije osvijetljenje ulica i saobraćajnica,racionalnoj potrošnji električne energije za ove namjene treba posvetiti odgovarajuću pažnju. Poredorganizaciono-tehničkih mjera koje mogu doprinijeti racionalnijoj potrošnji, treba koristiti i savremenatehnološka rješenja izrade svjetiljki, kod kojih je povećano svijetlosno iskorišćenje, uz istovremenoproduženja vijeka trajanja sijalice.Sijalice sa užarenim vlaknom su vrlo neekonomični izvori svjetlosti jer preko 95% energije ide natoplotu, a samo nekoliko preostalih procenata na svjetlost. Znatno ekonomičnije su fluoroscentnecijevi, a posebno nova generacija minijaturnih, tzv. štednih cijevi koje sa snagom od 25 W imaju istisvjetlosni učinak kao sijalica sa užarenim vlaknom od 100 W, uz 4 - 5 puta duži vijek trajanja. Sličniefekat uštede se postiže zamjenom svjetiljki sa živinim sijalicama sa natrijumovim sijalicama zaspoljno osvjetljenje. Pravilnim izborom svjetiljki i automata za regulaciju osvjetljaja moguće uštedeelektrične energije u rasvjeti se procjenjuju na 20 – 25 %.Kompenzacija reaktivne energije na 0.4 kVKompenzacija reaktivne snage i energije u distributivnim mrežama vodi višestrukim pozitivnimenergetskim, tehničkim i ekonomskim efektima, a naročito:- snižavanju gubitaka aktivne energije na ukupnom putu od izvora do mjesta potrošnje,- snižavanju vršnih opterećenja,- snižavanju padova napona i poboljšanju naponskih prilika u režimu vršnih opterećenja,- smanjenju računa za izmjerenu prekomjernu reaktivnu energiju,- povećanju prenosne sposobnosti postojećih transformatora, kablovskih i nadzemnihvodova distributivne mreže i sl.Kompenzaciju reaktivne energije treba sprovesti na bazi optimizacione procedure svake konkretnedistributivne mreže, uzimajući kao kriterijum minimum aktuelizovanih troškova investicije ukompenzacioni sistem (baterija kondenzatora ili neki tiristorski kontrolisani reaktor ili kapacitet), uzuvažavanje ušteda usljed smanjenja vršne vrijednosti snage i energetskih gubitaka.Tehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekostrukciju24
Change language