Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost

RezimeOsnovni cilj Strategije energetske efikasnosti Republike Crne Gore jeste da istakne doprinosracionalnog korišćenja energije na sigurnost snabdijevanja, tržišnu konkurentnost i zaštitu okoline i dapotvrdi značajnu ulogu energetske efikasnosti oko kreiranja novih poslovnih mogućnosti, povećanjazaposlenosti i poboljšanja životnog standarda, kao i na ostale koristi na regionalnom i globalnomnivou.Uticaj energetskog sektora na socijalni prosperitet i ekonomsku stabilnost razvijenijih zemalja počivana dugoročno planiranim aktivnostima za racionalno korišćenje prirodnih i tehnoloških resursa. Stalnabriga o povećanju energetske efikasnosti jeste jedna od temeljnih komponenti održivog razvoja istrateški cilj na nacionalnom nivou. Primjena normi i standarda EU vezanih za EE, u skladu saAtinskim Memorandumom o Razumijevanju (2003), imaće uticaj na integraciju Crne Gore u EU.Specifična potrošnja energije u Crnoj Gori (procijenjena na 1.08 ten/per capita za 2003. godinu) jerelativno niska i na nivou je svjetskog prosjeka, ali i oko pet puta ispod prosjeka razvijenih zemalja.Meñutim, očekuje se dalji porast energetske potrošnje pri porastu bruto nacionalnog proizvoda ipovećanju životnog standarda. Na drugoj strani, energetski sektor u Crnoj Gori karakteriše visokenergetski intenzitet u poreñenju sa EU i nekim razvijenim zemljama, što je, u osnovi, posljedicavisokog nivoa potrošnje teške industrije. Faktor energetskog intenziteta je 2003. godine bio 0.432kgen/ €, ili 3.3 puta više nego u EU, što ukazuje na značajan prostor za energetsku racionalizaciju.Postojeće nepovoljne okolnosti u energetskom sektoru posljedica su višeslojnih uticaja dugoročnogdruštveno-ekonomskog razvoja u proteklom periodu, posebno zbog duboke političke i ekonomskekrize nakon 1990. godine. Izuzetno značajna uloga potencijala energetske efikasnosti i obnovljivihizvora energije je naglašena činjenicom da se preko 55 % finalne energije (ukupne potrebe za tečnim igasovitim gorivima i 1/3 električne energije) obezbjeñuje iz uvoza. To znači da su energetskaefikasnost i povećano korišćenje obnovljivih energetskih izvora od velikog interesa za Crnu Goru sapolitičkog i ekonomskog gledišta, a naročito u odnosu na uravnoteženje spoljno-trgovinskog bilansa.U nedostatku pouzdanijih prognoza, gruba procjena budućih trendova pokazuje da će energetskapotrošnja rasti po prosječnoj godišnjoj stopi od najmanje 3 %. To znači da će potrošnja finalneenergije rasti od 32 000 TJ u 2004. na 39 000 TJ u 2010. godini, pri znatno povećanoj uvoznojzavisnosti. U isto vrijeme, godišnji deficit električne energije će porasti od sadašnjih 30 % na 42 % (naoko 2400 GWh) što je ekvivalentno oko 90 miliona € pri sadašnjim uvoznim cijenama.Prema tome, jasno je da je u cilju uravnotežavanja ili ublažavanja očekivanog porasta energetskepotrošnje u svim sektorima neophodna odlučna energetska politika, sa naglaskom na mjere u sektoruzgrada (stambenom i tercijarnom) i u sektoru transporta. Sa stanovišta energetske efikasnosti posebnoveliki problem je vrlo visoko učešće električne energije za grijanje prostora (preko 50 %), što jeprvenstveno posljedica depresiranih cijena električne energije u dugom periodu.U Crnoj Gori postoji veliki neiskorišćeni potencijal obnovljivih izvora energije, posebno vrlokvalitetni hidro-energetski potencijal. Isključujući hidropotencijal za akumulacione HE velikih snaga,ekonomski je opravdano da Crna Gora može više nego udvostručiti postojeće korišćenje obnovljivihizvora energije (male HE, solarna i energija vjetra, biomasa). Meñutim, bez posebnih mjera, samomali procenat ekonomskog potencijala obnovljivih izvora će biti realizovan.Tehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekonstrukcijuiii