Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost

Stanje razvijenosti saobraćajnog sistema u Crnoj Gori nije zadovoljavajuće, ni po gustini saobraćajnemreže, ni po kvalitetu i nivou usluga. Gustina magistralne i regionalne mreže iznosi 13 km/100km 2 , sasrednjom brzinom putovanja na ukupnoj površini od 48 km/h. Gustina željezničke mreže je svega 1,8km/100 km 2 , pri niskim komercijalnim cijenama i lošoj opremljenosti. Željeznička pruga Podgorica –Nikšić je neelektrificirana i zahtijeva hitan kapitalni remont, dok je na pruzi Podgorica – Božaj –Skadar saobraćaj zaustavljen 1992. godine, sa malim izgledima za skoro ponovno uspostavljanje.Gradski i prigradski saobraćaj u većini centara nije organizovan, pa je i stepen razvijenosti javnogsaobraćaja nezadovoljavajući, naročito u sjevernom dijelu Crne Gore. U pogledu putničkih i robnihtokova prema okruženju nedovoljna razvijenost drumskog saobraćaja predstavlja limitirajući faktor.Faktor korisnog dejstva transporta je nizak i iznosio je 1997. godine 0,31.S obzirom da drumski saobraćaj učestvuje sa 88% u ukupnoj energetskoj potrošnji (bez pomorskogsaobraćaja), pri čemu je u pitanju uvozna energija, slijedi da je glavno područje štednje iracionalizacije energije upravo sektor drumskog saobraćaja. Pri tom je samo ''široka potrošnja''učestvovala sa oko 60-80%. U sektoru ''široke potrošnje'' dominantna je potrošnja benzina sa visokomstopom rasta zadnjih godina od 7,4%.Uporeñenjem sa pomorskim teretnim transportom, koji ima najmanju specifičnu potrošnju po jedinicirada, potrošnja željezničkog transporta sa električnom vučom je veća 2,4 puta, željezničkog teretnogtransporta sa dizel vučom 14,1 puta, drumskog teretnog transporta 21,2 puta. To nedvosmislenodokazuje izrazitu energetsku prednost željezničkog u odnosu na drumski teretni i putnički transport.Potencijal energetskih ušteda u sektoru transporta prema Studiji EE iznosi 10 %, odnosno oko 50 TJ.3.2.5 Sektor turizmaU sektoru turizma Crna Gora je do 1990. godine imala dinamičan rast kapaciteta i prometa u ovojprivrednoj grani. Pri tom je prostorna distribucija smještajnih kapaciteta veoma nesrazmjerna jer 95%pripada primorskom, 2%, središnjem i 3% sjevernom regionu. Stoga su glavni efekti racionalizacijemogući u primorskom regionu, odnosno u ljetnjem turizmu.Energetske potrebe u turizmu zadovoljavaju se korišćenjem električne energije, uglja, mazuta, naftnoggasa, ogrijevnog drveta, energije direktnog sunčevog zračenja (solarni kolektori) i sl. Zvaničnastatistika ne evidentira posebno potrošnju energenata u turizmu, nego uz ostale komunalne potrošače,što veoma otežava ozbiljne kvantitativne analize. Osnovna potreba je u toplotnoj energiji za grijanje,rashlañivanje i za pripremu tople vode i hrane, što se u velikoj mjeri zadovoljava toplotnomenergijom.Kao moguće mjere energetske racionalizacije u turizmu nameću se različite mjere štednje svihraspoloživih energenata i supstitucija odreñenih neobnovljivih ili uvoznih energenata obnovljivim ilinekonvencionalnim oblicima, prvenstveno energijom direktnog sunčevog zračenja u primorskomregionu.Potencijal energetskih ušteda u turizmu procjenjuju se na oko 20%, što iznosi 420 TJ.3.2.6 Stambeno-komunalni sektorUčešće stambeno-komunalnog sektora ima značajno mjesto u ukupnoj potrošnji energije svake zemlje.Ono varira u zavisnosti od stepena tehničko-tehnološke razvijenosti, visine životnog standarda,klimatskih uslova i sl. Prema nekim analizama procjenjuje se da potrošnja ovog sektora u zemljamaOECD-a iznosi oko 1/3 ukupne energetske potrošnje. To je razlog detaljnijeg osvrta na EE potencijalu ovom sektoru čijim se aktiviranjem,uz najniže finansijske zahtjeve mogu postići značajne uštede upotrošnji električne energije.Tehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekostrukciju18