Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost
Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost
Energija vjetraMada su istraživanja energije vjetra u Crnoj Gori nepotpuna, postoje vrlo povoljne procjeneenergetskog potencijala vjetra čemu pogoduje kombinacija planinskih terena i mediteranskih uticaja.Na osnovu meteoroloških mjerenja to se prvenstveno odnosi na oblast oko Nikšića, jugozapadnuregiju, planinske prevoje iznad mora i primorje. Radi ilustracije ovog potencijala, mjerenja u reonuMeteorološke stanice Nikšića su pokazala da je tokom marta 2002. g. snaga vjetra iznosila 30 W/m 2 ,dok je na oko 1000 m visočijoj lokaciji ski-centra ‘’Vučje’’ u blizini Nikšića snaga za isti mjesec bila225 W/m 2 . Za izmjerene parametre vjetra na lokaciji ‘’Vučje’’ tokom 74 dana (od 23. februara do 8.maja 2002. g.) ukupno trajanje aktivni brzina iznad 4 m/s iznosilo je 60%. Procijenjeno je da bivjetrogenerator snage 500 kW (sa tri elise u prečniku 42 m) u tom periodu proizveo oko 230 MWhelektrične energije, ili 3100 kWh dnevno.Krajem 2001. g. Vlada Holandije je odobrila donaciju za realizaciju Pilot projekta izgradnje prveelektrane na vjetar u Crnoj Gori, snage 500 kW. Na osnovu izvršenih mjerenja, holandska kompanija''Main Wind'' koja isporučuje elektranu i primalac donacije firma ''Mezon'' iz Podgorice opredijelili suse da se elektrana izgradi na lokaciji Ilino Brdo. U realizaciji ovog pilot projekta EPCG obezbeñujezemljište za lokaciju elektrane, gradi pristupni put i električnu mrežu za priključenje elektrane ikasnije kupuje proizvedenu električnu energiju.Solarna energijaSolarna energija predstavlja značajan potencijal OE u Crnoj Gori. Naime, teritorija Crne Gore jeizložena direktnom solarnom zračenju od 1500 do 2500 sati godišnje, odnosno 17-18 % ukupnoggodišnjeg vremena. U ovom pogledu se posebno ističe priobalno područje sa prosječnom energijom od4.45 kWh/m 2 (područje Bara i Ulcinja). Solarna energija je u periodu prije 1990. g. našla značajnuprimjenu u hotelsko- ugostiteljskim kompleksima za pripremu sanitarne tople vode, a zastupljena je i umanjem broju stambenih i vojnih objekata. Ukupna površina do sada izvedenih solarnih instalacija uCrnoj Gori je oko 11 000 m 2 sa ukupnom instalisanom snagom od oko 5 500 kW. Prema grubimprocjenama potreba, postojeće solarne instalacije pokrivaju oko 5 % potreba.Da bi se preciznije identifikovao solarni potencijal na području Crne Gore, potrebno je na osnovuraspoloživih podataka pristupiti izradi detaljne prostorne i sezonske raspodjele svih važnih parametarakoji definišu raspoloživu energiju Sunčevog zračenja.BiomasaOd svih raspoloživih oblika biomase za energetske potrebe se u najvećoj mjeri koristi ogrjevno drvo(oko 150 – 220 000 m 3 godišnje), posebno u domaćinstvima i djelimično u javnom i komercijalnomsektoru. Izvjesna količina drvnog otpada u drvoprerañivačkim kapacitetima koristi se za dobijanjetehnološke pare za sopstveni proizvodni proces. Šume prekrivaju oblast od 6.750 km², što je oko42% ukupne površine Crne Gore.. Osim tradicionalnog korišćenja šume, do sada nije uspostavljennačin korišćenja ove vrste izvora energije (biljnog i životinjskog otpada).Komunalni otpadNa prostoru Crne Gore se godišnje formira 200 - 250 000 tona čvrstog komunalnog otpada čijedeponovanja u većini komunalnih centara (posebno u Primorju) stvara velike probleme. Savremenimpristupom problem otpada se tretira kao komunalno-energetski problem i rješava njegovimsagorijevanjem, uz dobijanje električne i toplotne energije. Procijenjene količine otpada u Crnoj Gorisu osnova za izgradnju 3 - 5 industrijskih postrojenja za njegovo sagorijevanje i za generisanje 7 - 15MW električne i 10 - 20 MW toplotne energije.Tehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekostrukciju15
3.2.2 Sektor prenosa i distribucije električne energijeU sektoru prenosa i distribucije električne energije, glavni EE potencijal je u smanjenju gubitaka.Ukupni tehnički i komercijalni gubici EPCG u 2003. godini su bili 446 GWh u distribuciji i 167 GWhu prenosu (Slika 3.2.1). Ukupni gubici su bili 613 GWh, odnosno 14,4% bruto potrošnje. U poreñenjusa distributivnom bruto potrošnjom, gubici u distribuciji su bili 18%.Potrošnja 110 kV22202034Gubici u prenosuGubici u distribuciji446167Potrošnja u distribucijiSlika 3.2.1 Potrošnja i gubici električne energije (GWh) u EPCG 2003. g.Mada ne treba potpuno zanemariti i ograničene mogućnosti smanjenju gubitaka u prenosu, realni EEpotencijal je u smanjenju gubitaka u distribuciji električne energije na 7 – 7,5 %. Na primjer, u tomslučaju bi ušteda 2003. g. iznosila 260 – 270 GWh, ili oko 19 % deficita.Vrijednost uštede na smanjenje energetskih gubitaka 2003., obračunate po niskoj cijeni električneenergije u Crnoj Gori od 0,03 € po kWh, isključujući porez, iznosi oko 8 miliona € godišnje.EPCG vodi evidenciju gubitaka u distribuciji i stopama naplate na mjesečnom i godišnjem nivou iima organizovane posebne timove za provoñenje programa smanjenja gubitaka, a analizira se i potrebaizrade studije kompenzacije reaktivne snage i energije u EES Crne Gore.3.2.3 Industrijski sektorSektor industrije u energetskim bilansima Crne Gore u posljednje dvije decenije učestvuje sa 50%, odčega crna i obojena metalurgija sa oko 35%, pa je industrijski sektor pojedinačno najveći potrošačenergije. Istovremeno, to je i područje u kome se mogu ostvariti značajne energetske racionalizacije.Veliki dio industrijskih kapaciteta Crne Gore grañen u vrijeme kada se izbor tehnologije zasnivao nakriterijumu minimalnih investicija, ali uz smanjenu energetsku i ekološku racionalnost. Faktorkorisnog dejstva, računat kao odnos korisne i finalne energije, iznosi: za crnu metalurgiju 0.65, zaobojenu 0.60, za industriju nemetala 0.50, za hemijsku industriju 0.85 i za ostalu industriju 0.71, a zacijelokupnu industriju 0.62.Željezara u NikšićuU crnoj metalurgiji čiji je predstavnik Željezara u Nikšiću, u periodu 1981 – 1989. g. ostvarena jeprosiječna potrošnja od 10,65 GJ/toni, dok je u periodu 1990 – 1997. g., uz pad proizvodnje za 46%,ostvarena specifična potrošnja od 13,1 GJ/toni, ili za 23% više nego u prvom periodu. Situacija je jošnepovoljnija ako se ima u vidu da je u drugom periodu stepen prerade sirovog čelika bio znatno niži.Tehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekostrukciju16
- Page 1: Tehnička Podrška Ministarstvu Eko
- Page 5 and 6: ukazuju da instalacije postojećih
- Page 7 and 8: 6.3.2 Organizacija CJEE 466.3.3 Akc
- Page 9 and 10: UVODOvu preliminarnu Strategiju ene
- Page 11 and 12: 1. POLITIKA I CILJEVI ENERGETSKE EF
- Page 13 and 14: 2. PROŠLI I BUDUĆI TRENDOVI ENERG
- Page 15 and 16: Uporedni prikaz promjene GDP i ener
- Page 17 and 18: Ukoliko uočimo da je u meñuvremen
- Page 19 and 20: 3. POTENCIJALI ENERGETSKE EFIKASNOS
- Page 21: aktiviranje ovog potencijala. Uklan
- Page 25 and 26: Stanje razvijenosti saobraćajnog s
- Page 27 and 28: Tabela 3.2.2 Pregled potrošnje ele
- Page 29 and 30: - Potrošnja energije niže noćne
- Page 31 and 32: Velikim učešćem termoakumulacion
- Page 33 and 34: Ministarstvo zaštite životnesredi
- Page 35 and 36: OpštineUdruženja industrijskihgra
- Page 37 and 38: 4.2 EE Barijere i osnovni razloziPr
- Page 39 and 40: Slika 4.2.1 Politika EEBarijere (pr
- Page 41 and 42: Slika 4.2.3 EE u industrijiBarijere
- Page 43 and 44: 5. OSVRT NA PRETHODNE I POSTOJEĆE
- Page 45 and 46: 6. NOVA POLITIKA ENERGETSKE EFIKASN
- Page 47 and 48: Ukupan trošak za energiju u javnom
- Page 49 and 50: Slika 6.1.2 EE u zgradamaCiljevi/ak
- Page 51 and 52: Slika 6.1.4 EE u transportuCiljevi/
- Page 53 and 54: - Objavljivanje tehničke dokumenta
- Page 55 and 56: U cilju nadoknañenja ovog tržišn
- Page 57 and 58: 6.4.3 IndustrijaDa bi se aktivirali
- Page 59 and 60: Za detaljne aktivnosti koje se tič
- Page 61 and 62: Područje EE i OE izvora koja bi se
- Page 63 and 64: 8. UTICAJ CIJENA ENERGIJE I STOPE N
- Page 65 and 66: 9. EKONOMSKI I TRŽIŠNI POTENCIJAL
- Page 67 and 68: 11. PRAVNI I REGULATORNI OKVIR U EU
- Page 69 and 70: ANEKS ADefinicije i preduslovi raci
- Page 71 and 72: Tabela B.1 - Pregled energetske pot
3.2.2 Sektor prenosa i distribucije električne energijeU sektoru prenosa i distribucije električne energije, glavni EE potencijal je u smanjenju gubitaka.Ukupni tehnički i komercijalni gubici EPCG u 2003. godini su bili 446 GWh u distribuciji i 167 GWhu prenosu (Slika 3.2.1). Ukupni gubici su bili 613 GWh, odnosno 14,4% bruto potrošnje. U poreñenjusa distributivnom bruto potrošnjom, gubici u distribuciji su bili 18%.Potrošnja 110 kV22202034Gubici u prenosuGubici u distribuciji446167Potrošnja u distribucijiSlika 3.2.1 Potrošnja i gubici električne energije (GWh) u EPCG 2003. g.Mada ne treba potpuno zanemariti i ograničene mogućnosti smanjenju gubitaka u prenosu, realni EEpotencijal je u smanjenju gubitaka u distribuciji električne energije na 7 – 7,5 %. Na primjer, u tomslučaju bi ušteda 2003. g. iznosila 260 – 270 GWh, ili oko 19 % deficita.Vrijednost uštede na smanjenje energetskih gubitaka 2003., obračunate po niskoj cijeni električneenergije u Crnoj Gori od 0,03 € po kWh, isključujući porez, iznosi oko 8 miliona € godišnje.EPCG vodi evidenciju gubitaka u distribuciji i stopama naplate na mjesečnom i godišnjem nivou iima organizovane posebne timove za provoñenje programa smanjenja gubitaka, a analizira se i potrebaizrade studije kompenzacije reaktivne snage i energije u EES <strong>Crne</strong> <strong>Gore</strong>.3.2.3 Industrijski sektorSektor industrije u energetskim bilansima <strong>Crne</strong> <strong>Gore</strong> u posljednje dvije decenije učestvuje sa 50%, odčega crna i obojena metalurgija sa oko 35%, pa je industrijski sektor pojedinačno najveći potrošačenergije. Istovremeno, to je i područje u kome se mogu ostvariti značajne <strong>energetske</strong> racionalizacije.Veliki dio industrijskih kapaciteta <strong>Crne</strong> <strong>Gore</strong> grañen u vrijeme kada se izbor tehnologije zasnivao nakriterijumu minimalnih investicija, ali uz smanjenu energetsku i ekološku racionalnost. Faktorkorisnog dejstva, računat kao odnos korisne i finalne energije, iznosi: za crnu metalurgiju 0.65, zaobojenu 0.60, za industriju nemetala 0.50, za hemijsku industriju 0.85 i za ostalu industriju 0.71, a zacijelokupnu industriju 0.62.Željezara u NikšićuU crnoj metalurgiji čiji je predstavnik Željezara u Nikšiću, u periodu 1981 – 1989. g. ostvarena jeprosiječna potrošnja od 10,65 GJ/toni, dok je u periodu 1990 – 1997. g., uz pad proizvodnje za 46%,ostvarena specifična potrošnja od 13,1 GJ/toni, ili za 23% više nego u prvom periodu. Situacija je jošnepovoljnija ako se ima u vidu da je u drugom periodu stepen prerade sirovog čelika bio znatno niži.Tehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekostrukciju16
Change language