Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost

aktiviranje ovog potencijala. Uklanjanje, ili bar smanjivanje nivoa ovih barijera zahtjeva koordiniraneakcije Vlade i minimum sredstava neophodnih za njihovu implementaciju.Značajni potencijal za povećanje EE postoji i u postrojenjima za proizvodnju i prenos (posebno udistribuciji) i u industriji. Sektor za proizvodnju energije (EPCG i Rudnik uglja), kao i industrijskisektor će uskoro biti privatizovani, pa će tržišna konkurencija biti dodatna motivacija da budućekompanije donesu i posebne EE programe. U nekim slučajevima će to biti radikalnije rekonstrukcijeili zamjene postojeće neracionalne tehnologije, a u nekim samo organizaciono-tehničke mjere štednjeenergije.S druge strane, Crna Gora ima značajne potencijale OE (male HE, vjetar, solarnu energiju, biomasu,itd.).Prema istraživanjima iz Studije [1], uz manja ulaganja u sektoru industrije moguća su značajnapoboljšanja EE i to: u obojenoj metalurgiji do 13%, a u crnoj i do 30%. Moguće uštede u ostalojindustriji procjenjuju se na oko 7% , a u saobraćaju oko 10%. U stambeno-komunalnom sektoru saturizmom postoje potencijalno značajne mogućnosti racionalizacije reda 20 – 30 %. Meñutim, sobzirom na tradicionalnu inerciju ovog sektora prema energetskim racionalizacijama, realno jeočekivati uštede reda 10%. U energetskom sektoru (potrošnja energije za proizvodnju i prenosenergije) realne uštede se procjenjuju na oko 7%, dok je gubitke u prenosu i distribuciji energijemoguće smanjiti za oko 30%.Tako su prema Studiji [1] moguće ukupne uštede energije u svim sektorima u Crnoj Gori, bezznačajnijih ulaganja, procijenjene na 13-13,5%, što na nivou prognoziranih potreba 2005.g. iznosi4100 - 4300 TJ. Ova ušteda je ekvivalentna 1140 - 1180 GWh električne energije (koliko je iznosiodeficit 1997. g.) ili 400.000 - 410.000 tona uglja (oko 40% potrošnje uglja u TE Pljevlja), ili 96.000 -98.000 tona pogonskih goriva. Godišnji efekat energetske racionalizacije pri cijeni električne energijeod 3,7 c€/kWh iznosi oko 41 miliona €.3.2.1 Sektor proizvodnje energije – Kogeneracija i OE izvoriU skladu sa postojećim konceptualnim projektom, u sektoru proizvodnje električne energije, glavnipotencijal EE je kogeneracioni potencijal TE Pljevlja od 78 MW toplotne energije koji se možeiskoristiti za toplifikaciju Pljevalja. Uslov za aktiviranje ovog potencijala je realizacija Programarekonstrukcije i modernizacije TE u cilju njenog prevoñenja u status TE-TO i izgradnja odgovarajućegradske toplovodne infrastrukture. Za ovaj veoma isplativi i ekološki podoban program potrebna suznačajna investiciona sredstva Elektroprivrede (odnosno budućeg vlasnika TE) i opštine Pljevlja.Navedeni energetski, ekološki i investicioni aspekat ovog EE potencijala treba uključiti uprivatizacionu strategiju TE i Rudnika uglja Pljevlja.Male HEOsim HE velikih snaga na Pivi i Zeti, u sistemu EPCG su aktivne sedam malih HE ukupne instalisanesnage 9 MW i prosječne godišnje proizvodnje od 21,4 GWh. Pored neskorišćenog HE potencijala zapostrojenja velike snage, glavni neiskorišćeni OE potencijal za proizvodnju električne energije jestepotencijal malih vodotoka. Obrañen je na nivou Studija i idejnih rješenja za 70 malih HE napritokama Morače, Zete, Lima, Pive i Ibra. Tehnički potencijal za male HE procijenjen je na oko 680GWh pri ukupnoj instalisanoj snazi 226 MW. Potrebno je izvesti istražne radove za sve moguće maleHE za nivo Master plana, a zatim istražne radove za konkretne elektrane za nivo Idejnog projekta.Tehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekostrukciju14