Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost

3. POTENCIJALI ENERGETSKE EFIKASNOSTI I OBNOVLJIVIHENERGETSKIH IZVORA3.1 EE indikatoriEnergetiku Crne Gore, u cijelom lancu od korišćenja primarnih izvora, preko postrojenja zaproizvodnju, prenos i distribuciju energije do transformacije i njenog korišćenja kod krajnjihpotrošača, karakteriše niz neracionalnosti koje su, prije svega, posljedica:- odsustva u dužem periodu utemeljene energetske strategije,- orjentacije na energetski intenzivne i često zastarjele tehnologije i opremu,- neoptimalnog angažovanja i neadekvatnog održavanja kapaciteta,- nedovoljne tehničke kulture korisnika energije,- nesavjesnog i nestručnog rada u pogonu,- nedovoljnog znanja i motiva o mogućnostima racionalne upotrebe energije,- pogrešne politike cijena energenata.Neprimjereno veliku i neracionalnu potrošnju energije najbolje ilustruju sledeći indikatori: potrošnjaenergije po glavi stanovnika, potrošnja energije po jedinici društvenog proizvoda (faktorintenzivnosti), po učešću troškova energije u ukupnom društvenom proizvodu, u cjelini i po sektorima,a posebno u energetski intenzivnim granama industrije.Zbog potrošnje KAP-a, Crna Gore je veliki potrošač električne energije i ima bruto potrošnju od 6 500KWh po stanovniku na godišnjem nivou, što dovoljno ukazuje na osjetljivost problema proizvodnjeelektrične energije. Ta osjetljivost je povećana činjenicom da KAP učestvuje u ukupnom konzumu sapribližno 44% i da njegov pogon zahtijeva pouzdano napajanje. Meñutim, specifična potrošnja ukupneenergije je relativno niska i procjenjuje se da je 2003. g. iznosila 1.08 ten. Ova vrijednost je premaIEA na nivou svjetskog prosjeka, ali i oko 5 puta ispod prosjeka razvijenih zemalja.Takoñe, faktor energetske intenzivnosti iznosio je u Crnoj Gori 2003.g. 0.432 kgen/ €, a u razvijenimzemljama oko 0.205 kgen/€,. Čak za EU 2001, prema proračunima IEA, ovaj factor je iznosio 0.13kgen/€. Znači da se u Crnoj Gori trošilo oko 2.1 puta više energije po jedinici društvenog proizvodanego u razvijenim zemljama, ili 3.3 puta više nego u EU, što ukazuje na značajan prostor zaenergetsku racionalizaciju.Postojeće nepovoljne energetske karakteristike posljedica su višeslojnih uticaja dugoročnogdruštveno-ekonomskog i privrednog razvoja u proteklom periodu i isprepletenih uticaja tradicionalnihi savremenih životnih uslova i navika. Posebno nepovoljan uticaj je ostavila državna, privredna idruštvena kriza iz zadnjih godina.Navedeni indikatori potrošnje energije do te mjere su pogoršani tokom perioda nakon 1990 g. damakro i mikro ekonomske analize ukazuju da se planirani privredno-ekonomski oporavak Crne Goredo 2010. godine može ostvariti samo pod uslovom da se navedeni indikatori potrošnje energije dovedubar na nivo 1990. godine.Iz navedenih činjenica proističe urgentna potreba preuzimanja svih neophodnih mjera za pokretanjekonkretnih aktivnosti na programima za racionalnu upotrebu i štednju prije svega električne i toplotneenergije, u sektoru domaćinstva i javne i komercijalne djelatnosti.Tehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekostrukciju12