Strategija energetske efikasnosti Crne Gore - Energetska efikasnost

2. PROŠLI I BUDUĆI TRENDOVI ENERGETSKE POTROŠNJE2.1 Kratak pregled stepena iskorišćenja prirodnih energetskih resursaOsnovu energetike Crne Gore iz sopstvenog potencijala, koji je pretežno u funkciji proizvodnjeelektrične energije, predstavlja dio aktiviranog potencijala rijeka Pive i Zete (oko 1860 GWh/god) ipotencijala uglja u Pljevaljskom basenu (oko 1.300.000 t/god). Cjelokupne potrebe naftnih derivata(oko 300.000 t), kao i 1/3 potreba za električnom energijom (oko 1.300 GWh) obezbjeñuju se izuvoza.Nasuprot ovako izraženom visokom energetskom deficitu, Crna Gora raspolaže veoma kvalitetnimhidroenergetskim potencijalom, pogodnim za izgradnju vršnih akumulacionih elektrana velikih snaga.Taj potencijal je iskorišćen samo oko 27% u prirodnim vodotocima, odnosno oko 17% u integrisanimvodotocima. Pored toga, potencijal malih vodotoka se procjenjuje na oko 680 GWh/god.Drugi osnovni energetski resurs u Crnoj Gori je ugalj. Ukupne bilansne geološke rezervemrkolignitnog uglja u svim revirima pljevaljskog basena iznose oko 360 miliona tona, dok seeksploatacione rezerve procjenjuju na oko 190 miliona tona. Geološke rezerve mrkog uglja uberanskom basenu su procijenjene na oko 160 miliona tona, dok se bilansne kreću oko 30 milionatona. Ugljevi u Crnoj Gori odlikuju se niskim procentom sumpora, kao i malim količinama pepela, štoje od posebnog značaja za zaštitu životne sredine.Dosadašnja dugogodišnja geološka istraživanja nafte i gasa na kopnu i podmorju Crne Gore indicirajuznačajna nalazišta ovih energenata. Mada stepen istraženosti nije dovoljan za sigurnije zaključivanje,ipak potencijalne rezerve nafte i gasa se procjenjuju na ukupno 470Mten, od čega na podmorju 295Mten, a 175 Mten na kopnu.Novi i obnovljivi oblici energije (osim ogrijevnog drveta) su još uvijek u Svijetu u stadijumuintenzivnog razvoja i industrijskog istraživanja. Pri tom im se poseban značaj pridaje za korišćenje uautonomne i lokalne svrhe i za zadovoljenje potreba tzv. male energetike, naročito iskazujući njihovznačaj za povećanje sigurnosti snadbjevanja i zaštitu okoline.Na području Crne Gore je u značajnom stepenu prisutna energija direktnog Sunčevog zračenja, zatimenergija vjetra i energija biomase. Meñutim, osim tradicionalne upotrebe ogrijevnog drveta i početnihrezultata u primjeni solarnih kolektora na turističkim objektima u Primorju, ovi oblici energije nijesuznačajnije iskorišćeni u Crnoj Gori. U cilju dobijanja pouzdanih procjena ovog potencijala i realnihmogućnosti njegovog korišćenja za proizvodnju električne i toplotne energije potrebna susveobuhvatna studijska istraživanja uz korišćenje metodologija i kriterijuma koji se primjenjuju urazvijenim evropskim zemljama.2.2. Trendovi energetske potrošnje u prošlostiPregled potrošnje energije u Crnoj Gori po oblicima energije u naturalnim jedinicama i u TJ u periodu1981-2004 dat je u Tabelama B.1 i B.2 – Aneks B.Na Slici 2.2.1 dat je grafički prikaz energetske potrošnje u Crnoj Gori po vrstama energije.Pregled energetske potrošnje po sektorima (kategorijama) dat je u Tabeli B.3 – Aneks B i na Slici2.2.2.Iz navedenih slika i tabela možemo uočiti tri karakteristična perioda:Tehnička podrška Ministarstvu Ekonomije i EPCGProjekat finansirala EU pod Evropskom Agencijom za Rekostrukciju6