automatyczny system podlewania grządek. - Elportal

Szkoła KonstruktorówRys. 4. Projekt AdamaSzendzielorza.choćby ze względu na obecność kondensato−ra C1.Oczywiście błędne jest włączenie tranzys−torów T3, T8 (oraz T5, T9) − zasilanie zostaniezwarte przez ich złącza baza−emiter. Ponadtodwójnik R5C2 nie pełni roli “układu czasowe−go zapobiegającemu przypadkowemu zadzia−łaniu układu”. Obwód R5,R6,C2,C3 ma pe−wien sens, ale chyba prościej byłoby usunąćC2 i zwiększyć C3 do kilkudziesięciu...kilku−set mikrofaradów.W sumie jednak ogólna koncepcja zapro−ponowana przez Arka jest poprawna − dlategojest on jednym z wyróżnionych.Adam Szendzielorz z Wodzisławia Śl. przy−słał staranny list i ciekawy schemat pokazanyna rysunku 4. Blok zawierający kostkę IC1jest wyłącznikiem zmierzchowym i sterujeprzekaźnikiem Prz3. Nadejście zmroku uru−chomia przekaźnik Prz3 podający napięcie nadwa układy czasowe (przerzutniki monostabil−ne) z bramkami IC2a, IC2b oraz IC2c, IC2d.Na wyjściach tych układów pojawi się stanwysoki na czas odpowiednio 3 godziny i 1 go−dzinę. W tym czasie przez transoptor IC3b bę−dzie płyną prąd w obwodzie IC2d−R18−IC3b−dolny czujnik poziomu. Spowoduje to zadzia−łanie rzekaźnika Prz2 i rozpoczęcie cyklu pod−lewania. Koniec podlewania następuje, gdypoziom wody się obniży i przez dolny czujnikpoziomu przestanie płynąć prąd.Po upływie trzech godzin napięcie na wy−jściu bramki IC2b opadnie i przez transoptorIC3a zacznie płynąć prąd w obwodzie plus za−silania−R12−IC3a−IC2b. Przekaźnik Prz1 zosta−nie uruchomiony do czasu napełnienia zbior−nika, czyli zwarcia czujnika górnego przezwzrastający poziom wody.Oczywiście układ nie jest wolny od błę−dów − nie można bowiem liczyć, że czujnikipoziomu będą stanowić czyste zwarcie lubrozwarcie (no chyba, że zastosowane byłybyjakieś czujniki pływakowe ze stykiem kontak−tronowym i magnesem). Układ nie zawierateż żadnych obwodów zabezpieczeniaw przypadku awarii.Jednak za bardzo inteligentny pomysłz transoptorami oraz za systematyczne i sta−ranne opracowanie tematu, Adam otrzymujewyróżnienie.W liście Autor przedstawia się, jako 15−la−tek, który ma na swym sumieniu dopiero dwasamodzielnie zaprojektowane układy, dalejprzedstawia krótką analizę rozwiązania, opisu−je układ i przedstawia jego działanie. Swój listkończy tak:I to już koniec. Jeżeli nie zasnęliście przytym przydługawym opisie (miał być dokładnyi chyba jest!) to gratulacje!Dziękuję bardzo za przeanalizowanie sche−matu i poświęcenie mu trochę czasu. Gdybynie Wasza gazeta, nigdy bym nie zaczął poz−nawać tajników tej, chyba trudnej nauki, jakąjest elektronika.Jeśli Autor listu (nie zawierającego żadne−go błędu ortograficznego, co w naszej pocz−cie nie jest zjawiskiem powszechnym) i prze−jrzyście opracowanego układu, ma rzeczy−wście 15 lat, to możemy mu szczerze pogra−tulować i przepowiedzieć życiowy sukces nietylko w dziedzinie elektroniki.Jeśli już jesteśmy przy błędach ortograficz−nych, to trzeba wspomnieć o drugim 15−latku,którego zwięzły list napisany jest ładnym sty−lem i zawiera tylko dwa drobne błędy ortogra−Rys. 5. UkładJacka Gajewskiego.ficzne. Marcin Ryżycki z Bytowa zapropono−wał układ zawierający termistor i czujnik wil−gotności gleby. Brawo! Podlewanie nastąpitylko wtedy, gdy temperatura wody nagrza−nej słońcem nie jest zbyt wysoka i gleba niejest mokra. Niewielu z Was uwzględniło tendrugi warunek, aby nie podlewać grządek poulewnym deszczu! Marcin proponuje też za−stosowanie alarmu z syreną i torem podczer−wieni aktywnej. Pomysły Marcina są dobre,ale ich realizacja według proponowanegoukładu nie jest możliwa. Błędy układowe po−legają m.in. na zwarciu wyjść dwóch niezależ−nych bramek i pozostawieniu wejścia układuCMOS “wiszącego w powietrzu”. Ponadtonależy za wszelką cenę unikać wszelkichprzełączeń w obwodzie masy − obwód masypowinien być ciągły, a ewentualne przełącze−nia mają być dokonywane w obwodzie plusazasilania.A oto fragment listu Jacka Gajewskiegoz Grudziądza:Z elektroniką mam do czynienia zaledwieod półtora roku, ale postanowiłem spróbowaćswoich sił w ”Szkole Konstruktorów”.Opracowałem schemat automatycznegosystemu podlewania grządek. W wykonanymprzeze mnie modelu, zamiast elektrozawo−rów użyłem żarówek, a zamiast 200−litrowe−go zbiornika − metalowego kubka. Ku mojejradości wszystko działało poprawnie. Nie mu−szę Wam chyba mówić, jaka to dla mnie sa−tysfakcja.Szczerze gratulujemy!Układ Jacka pokazany na rysunku 5 jestbardzo prosty − składa się z kilkunastu tanichelementów. Nie zawiera oczywiście żadnychobwodów zabezpieczenia, co jest jego po−ważną wadą. Choć przy dłuższym użytkowa−niu czujników da o sobie znać elektroliza,układ rzeczywiście ma szanse działać, ponie−waż dzięki brakowi układów cyfrowych Jack−owi udało się (świadomie, czy nieświadomie)ominąć kłopoty z histerezą. Wystarcza tu bo−wiem histereza wnoszona przez przekaźniki.Drugim genialnie prostym pomysłem Jackajest wyeliminowanie wszelkich układów cza−sowych. Po prostu napełnianie zbiornika na−stępuje o świcie, gdy złapie przekaźnik PK1(przez cały długi letni dzień woda i tak zdążysię nagrzać), natomiast podlewanie następujeo zmierzchu, gdy przekaźnik PK1 puści. Stero−wanie ręczne zrealizowane jest bardzo pros−to, w oparciu o przełącznik trzypozycyjny.14 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 8/96