ACDSeePrint Job - Poljoprivredna tehnika

Savremena poljoprivredna tehnikaCont. Agr. Engng. Vol. 35, No. 1-2, 1-156, Novi Sad, februar 2009Biblid: 0350-2953(2009)35:1-2, 1-8UDK: 636.4:631.223:628.8Pregledni radReview paperKONVENCIONALNI I RAZVOJNI TRETMANI OTPADNE VODE USTOČARSTVUCONVENTIONAL AND DEVELOPING TREATMENTS OF ANIMALHUSBANDRY EFFLUENTSZoranović M, Bajkin A, Vujić Ž.*REZIMEZagađenje vode često je izazvano raskvašavanjem stajnjaka, ispiranjem minerala u dubjlezemljišne slojeve ili direktnim izbacivanjem u vodene tokove. Neiskorišćeni od useva, nutrientistajnjaka mogu da otiču u površinsku ili zemljišnu vodu. Azot i fosfor su nutrienti od baznepoljoprivredne važnosti sa najvećim potencijalom zagađenja pomenutih izvora vode. Redukcijaazotnih i fosfornih jedinjenja podrazumeva primenu širokog ranga konvencionalnih i razvojnihfilter sistema.Ključne reči: tečni stajnjak, nitrat, nitrit, otpadna voda, zemljište, filterSUMMARYWater pollution is usualy caused by manure leaching, minerals rinse in deep soil layers or bydirect manure ejection in water body. Unused from growed plants, manure nutrients could runoff in the surface or soil water. Nitrogen and phosphorous are basic nutrients of agriculturalimportance, with the largest pollution potential of mentioned water sources. Reduction ofnitrogen and phosphorus compounds includes application of wide range of conventional anddeveloping filter systems.Key words: slurry, nitrate, nitrite, effluent, soil, filterUVODZagađenje vode iz stajnjaka uglavnom je posledica njegovog raskvašavanja s oticanjemminerala po zemljišnoj površini, ispiranjem u njene dublje slojeve i „slučajno ili s namerom“,direktnog pražnjenja u stajaće ili tekuće izvore. Neiskorišćeni od useva, nutrienti stajnjakainkorporiraju se u površinsku ili zemljišnu vodu. Među njima, usled maksimalnog potencijalapo intenzitet zagađenja vode, azot i fosfor su od glavne poljoprivredne važnosti. Oba nutrientamogu biti usvojena porastom useva, ući u površinsku vodu ili fenomenom objedinjenjaorganske materije imobilizirani u zemljište. Azot iz stajnjaka može biti raskvašen u zemljišnojvodi ili emitovan kao gas u atmosferu.Raskvašavanje nitrata predstavlja prenos azota u formi NO 3 - po zemljišnim slojevima nadubini >1 m. Ovo je posledica zanemarljive adsorpcije nitratnog-N anjona od finih čestica satendencijom koncentrisanja ka površinskom sloju zemljišta.* Dr Miodrag Zoranović, docent, dr Anđelko Bajkin, redovni profesor, mr Željko VujićPoljoprivredni fakultet, Novi Sad, Trg Dositeja Obradovića 8, zormi@polj.ns.ac.yu1