Plantacje - maszynopis IBL - Stary serwis Wydziału Leśnego SGGW

W Polsce najbliższe pojęciu „plantacji leśnych” w rozumieniu FAO jest pojęcie„plantacji drzew szybko rosnących”, które jest jego odpowiednikiem w zakresie odnoszącymsię do „plantacji produkcyjnych”. Przy jego definiowaniu podstawową rolę odgrywały 3kryteria: cel zakładania plantacji, dobór roślin stanowiących przedmiot uprawy oraz rodzaj iintensywność zabiegów pielęgnacyjnych.W całej historii plantacji drzew szybko rosnących w naszym kraju zawsze ich głównymcelem było zaspokajanie zapotrzebowania gospodarki na określone, najczęściej deficytowe,produkty drzewne. Aby uzyskać pożądany efekt, w plantacjach uprawia się gatunkiwyróżniające się szybkim przyrostem masy drzewnej w młodym wieku. Zakwalifikowaniejakiegoś gatunku do grupy drzew szybko rosnących odbywa się na podstawie porównaniaokreślonych wskaźników produktywności drzewostanów tego gatunku ze wskaźnikamiustalonymi dla innych gatunków drzew w tym samym okresie wzrostu. Pojęcie gatunkuszybko rosnącego wnikliwe przeanalizował Krajski (1961) dochodząc do wniosku, że wnaszych warunkach są to drzewa, które na porównywalnych siedliskach odznaczają się wmłodszych klasach wieku (25-40 lat) efektami produkcyjnymi lepszymi niż dominująca wprodukcji krajowej sosna zwyczajna. Zestawił on dane wzięte z ogólnych tablic zasobności,dotyczące produktywności najważniejszych gatunków (ew. odmian) drzew według stosunkuwskaźnika ilościowego PRP (przeciętny roczny przyrost całkowitej produkcji drewna na 1 ha)danego gatunku do analogicznego wskaźnika dla sosny przyjętego za 100. Stosunek tenKrajski przedstawił osobno dla PRP wyrażanego w jednostkach miąższości i osobno dlawyrażanego w jednostkach masy drewna. Ze względu na duże zróżnicowanie gęstości(ciężaru właściwego) drewna różnych gatunków mierniki masy drewna lepiej bowiem niżmierniki miąższości odzwierciedlają jego wartość gospodarczą. Niektóre dane z zestawieniaKrajskiego przedstawiono w tab. 1. Na podstawie przyjętego przez siebie kryterium dogatunków szybko rosnących autor ten zaliczył topole z osiką włącznie, jedlicę zieloną, brzozęi modrzew. Przy dłuższym cyklu produkcyjnym, co najmniej 60 lat, status gatunku szybkorosnącego przyznawano także świerkowi pospolitemu (Hejmanowski 1972, 1979; Załęski1987). Zabielski (1998) uważa jednak, że świerka nie można traktować jako gatunku w pełnitego słowa znaczeniu szybko rosnącego, lecz jedynie jako gatunek wysoko produkcyjny.Wśród gatunków szybko rosnących wymieniana jest także olsza czarna, lecz raczej zewzględu na cechy jakościowe jej drewna (Krajski 1961).Z praw ekologicznych wynika, że najwyższe plony można uzyskiwać sztucznieutrzymując ekosystemy w wczesnych stadiach sukcesyjnych. W przeciwieństwie doekosystemów dojrzałych, np. klimaksowych lasów naturalnych, w których po osiągnięciu