Plantacje - maszynopis IBL - Stary serwis Wydziału Leśnego SGGW

Produkcja sadzonek ze zrzezów korzeniowychZrzezami korzeniowymi nazywamy wycinki korzeni niektórych gatunków drzew,przeznaczone do wegetatywnego rozmnażania. W warunkach naturalnych gatunki te majązdolność do wytwarzania na korzeniach pączków przybyszowych, z których mogą wyrastaćnowe rośliny o takich samych cechach, jak drzew matecznych. U zrzezów korzeniowychwystępuje zjawisko biegunowości, polegające na tym, że przy górnym cięciu zrzezu(bliższym szyi korzeniowej drzewa lub sadzonki, od których odcięto korzeń), wytwarza siępęd, a przy dolnym korzenie. Zrzez posadzony górnym biegunem do dołu nie może sięrozwijać. Dlatego, aby nie pomieszać biegunów, zrzezy korzeniowe w górnym biegunieprzycina się prostopadle do osi zrzezu, w dolnym zaś ukośnie.Dla celów plantacyjnych w Polsce przez zrzezy korzeniowe rozmnaża się obecniekultywary mieszańców topól z sekcji Populus, w szczególności osik: europejskiej (Populustremula) i amerykańskiej (P. tremuloides) oraz topoli białej (P. alba), a takżewyselekcjonowane klony robinii akacjowej.Własną metodę rozmnażania osiki i jej mieszańców opracował Janson (1976).Przedstawiono ją w skrócie także w „Wytycznych zakładania i prowadzenia plantacyjnejuprawy leśnych gatunków drzew szybko rosnących” (Zajączkowski i Załęski 2007).Materiał wyjściowy do produkcji sadzonek osiki i jej mieszańców metodą Jansonastanowią jednoroczne korzenie pozyskane z jednorocznych lub dwuletnich sadzonek.Korzenie starsze, a nawet jednoroczne, lecz pochodzące ze starszych drzew, ukorzeniają sięznacznie gorzej. Wprawdzie i z grubych zrzezów korzeniowych wybijają liczne pędy, leczszybko obumierają na skutek braku pokarmu, w niedostatecznym stopniu dostarczanego przezwolno regenerujący system korzeniowy. Korzenie grube regenerują bowiem nowe korzeniedopiero 2-4 tygodnie po rozwoju pędów (Janson 1967). Dlatego w przypadku brakusadzonek, z których możnaby pozyskać zrzezy korzeniowe, trzeba je wcześniej uzyskać przezukorzenienie zrzezów zielnych (ulistnionych odcinków jednorocznych pędów), wyrastającychna grubych korzeniach starszych drzew, np. rosnących na plantacji. Dobrze regenerująjedynie zrzezy korzeniowe uzyskane z korzeni sadzonek, które wyrosły na żyznej iprzewiewnej glebie.Produkcja sadzonek z korzeni metodą Jansona (1976) obejmuje następujące etapy:1) Pozyskanie zrzezów korzeniowych.Korzenie przeznaczone do cięcia na zrzezy pozyskuje się w końcu marca lub napoczątku kwietnia. Niezwłocznie po wydobyciu z ziemi korzenie do czasu pocięcia na