5 - Bunjevci

POLJOPRIVREDABUNJEVAČKE n o v i n ePiše: dr Andrija Peić TukuljacĐUBRENJE PRIOSNOVNOJ OBRADIPri osnovnoj obradi triba unet uzemljište stajnjak i NPK đubrivo sanaglašenim fosforom i kalijumom. Naimefosfor i kalijum se ne kreću u zemljištunego ulaze u adsorptivni kompleks,pa ukoliko se želi obezbedit ranivoza korenov sistem đubrivo se moraunet u zemljište u cio oranični sloj,di se nalazi gro korenovog sistema biljaka.Stajsko đubrivoPridstavlja mišavinu čvrsti i tečnidilova sa prostirkom. Sadrži sve prikopotribne makro i mikro elemente,koji su potribni za razvoj biljaka. Tribakoristit zgorio stajnjak koji sadrži0,5% azota, 0,25% fosfora i 0,6% kalijuma.Stajnjak se mora zaorat u jesen,da bi se mikrobiloškom aktivnošćutokom zime razgradio dio nerazgrađeneprostirke, jel se pri aktivnostimikroorganizama koristi azot iz zemljišta,pa ukoliko se stajnjak zaore uproliće dolazi do azotnog debalansa ineadekvatne izrane biljaka.Količina i kvalitet stajnjaka je različit,jel zavisi od vrste stoke i načinaizrane, a posibno čuvanje i pakovanjestajnjaka. Pri neadekvatnom čuvanju-pakovanjugubi se 20 do 30% azota.Može se računati da konj proizvede7 tona, goveče 10 a svinja 1,25 tonastajnjaka godišnje.Rasturanje stajnjaka triba obavitpo oblačnom i ladnijem vremenu teoma nakon rasturanja izvršiti zaoravanje,jel nezaorani stajnjak za jedandan gubi 10% – 15% azota.Značajan je jel utiče na poboljšanjefizičko-hemijski i biološki osobinazemljišta, strukturu, vodno-vazdušnirežim i na mikrobiološku aktivnost.Značaj fosforaFosfor učestvuje u izgradnji nukleinskikiselina čime utiče na životniproces biljaka. Utiče na razvoj korenovogsistema, te je njegovo prisustvobitno pri ukorenjivanju i razvojukorenovog sistema. Utiče na nakupljanjeskroba u čvoru bokorenja kodžitarica, što je bitno za prizimljavanje.Utiče na generativne organe te jenjegovo prisustvo bitno u periodu formiranjacvitni pupoljaka. Biljke najintenzivnijeusvajaje fosfor u najranijimfazama razvoja i u periodu obrazovanjagenerativni organa. Pri nedostatkufosfora listovi su sitniji, dobijajeljubičastu boju, smanjuje se rastkorena, žita slabije bokore, što dovodido smanjenja prinosa.Značaj kalijumaNjiva sa šerećnom ripomKalijum utiče na fotosintezu, metabolizam,transport i nakupljanje ugljenihidrata, otpornost biljaka na nisketemperature i bolesti. Velike zahtiveprema kalijumu imaje šećerna ripa,krumpir, cincokrt, lucerka, paradička,španać i dr. Nedostatak kalijumauočava se na najstarijim listovimapojavom nekroze duž ivice lista.Rasturanje mineralni đubrivaIma za cilj optimalan raspored đubrivapo površini parcele. Dal će đubrivobit ravnomirno raspoređeno zavisiod ujednačenosti granula. S obziromna to da se rasturanje đubriva u većinislučajova vrši rotirajućim uređajima,granule različite veličine zbog centrifugalnesile biće nejednako raspoređenepo površini. Kod nabavke đubrivaobavezno obratit pažnju na ujed-Godina III, oktobar 2007, broj 2827