Biuletyn wiosna-lato 2003.p65 - Instytut Filozofii UJ w Krakowie

Ostatni Œwiatowy Kongres Estetyki w Tokio by³ pierwszym w nowym stuleciu i pierwszym w kraju kultury pozaeuropejskiej.Refleksj¹ nad dorobkiem Kongresu dzieli siê z nami jego g³ówny organizator, prezydent IAA – prof. Ken-ichi Sasaki. T¹, rekapituluj¹c¹i zarazem maj¹c¹ prognostyczny charakter, wypowiedzi¹ inicjujemy dyskusjê na temat KONDYCJA ESTETYCZNA. Prosimy o nadsy-³anie w³asnych przemyœleñ, polemik i uwag.RedakcjaKen-ichi SasakiKongres w Tokio 2001 – próba interpretacjiW odpowiedzi na proœbê Profesor Krystyny Wilkoszewskiej chcia³bym odnieœæ siê do ogólnych tendencji w estetycena pocz¹tku nowego wieku, w stopniu, w jakim zosta³y one odzwierciedlone w wiêkszoœci referatów wyg³oszonychna XV Miêdzynarodowym Kongresie Estetycznym, który odby³ siê na przedmieœciach Tokio w Makuhari w sierpniu2001 roku. Jako Przewodnicz¹cy Komitetu Organizacyjnego przywi¹zywa³em szczególn¹ wagê do wspólnej wymowykongresu. Jestem przekonany, ¿e kongres powinien eksponowaæ raczej wspólnotowy aspekt ani¿eli byæjedynie okazj¹ do wyra¿enia osobistych przekonañ. Bez wzglêdu na specyfikê ka¿dego wyst¹pienia, setki referatówzebrane w ca³oœæ winny ukazywaæ – niczym z lotu ptaka – g³ówne tematy zainteresowañ naszej dyscypliny,zwiastuj¹c nowe orientacje estetyki w nowym wieku. Kongres by³ wyj¹tkow¹ sposobnoœci¹ ku temu by wskazaætak¹ ogóln¹ perspektywê: by³ pierwszym miêdzynarodowym kongresem w nowym wieku i ka¿dy uczestnik czu³i byæ mo¿e do tej pory odczuwa powagê globalnych przemian cywilizacyjnych.Z tego te¿ powodu wydaje siê konieczne objêcie refleksj¹ wszystkich wyst¹pieñ. Przeczyta³em w³aœciwieoko³o trzystu abstraktów (nie pe³nych artyku³ów) i w wyst¹pieniu podsumowuj¹cym zaprezentowa³em ogólnespojrzenie na wspólne dokonanie, jakim by³ tokijski kongres. Oczywiœcie moje podsumowanie mia³o charakterosobisty. Ale ów indywidualny koloryt wypowiedzi nie by³ wyrazem w³asnych upodobañ (uczestnicy musieliwybraæ spoœród wszystkich referatów od 20 do 30, które chcieli wys³uchaæ), tylko sposobu interpretacji faktów.Ostatecznie wyodrêbni³em 6 tematów, które w moim przekonaniu dominowa³y na kongresie.By³y to nastêpuj¹ce zagadnienia:1. Cia³o, Biologiczne uwarunkowania, Aisthesis. Problem dotyczy p³aszczyzny naszych odniesieñ do œwiata. Powinniœmy zapewnepamiêtaæ, ¿e tradycyjne zainteresowanie filozofii kierowane by³o w stronê b¹dŸ zewnêtrznego przedmiotu b¹dŸku wnêtrzu, a nie ku temu, co pomiêdzy nimi. Do tej kategorii nale¿¹ tematy takie, jak: cia³o, kostium, kinestezja orazempatia. Akt twórczy jest tak¿e rozwa¿any z tej perspektywy.2. Estetyka i etyka. Puryzm pozostaje poza aktualnymi trendami, estetyka zmierza w kierunku rozwa¿añ w kontekœcie ¿yciacodziennego. (U¿ywam terminu etyka w tym znaczeniu). Nie tylko takie filozoficzne pojêcia jak podmiot, wspólnotaoraz twórczoœæ s¹ reinterpretowane w tym duchu, ale tak¿e w wiêkszoœci rozwa¿añ nad sztuk¹ próbuje siê przedstawiædzie³a sztuki w ich spo³ecznym, kulturowym i historycznym kontekœcie.3. Globalizacja i odrêbnoœæ kulturowa. Globalizacja w estetyce jest dostrzegana szczególnie w reklamie, programach telewizyjnychoraz modzie. Takie tendencje s¹ wywo³ane przez miêdzynarodowy przemys³ kulturalny. Wiêkszoœæ uczonych jestkrytycznie do nich nastawiona: niektórzy domagaj¹ siê zachowania odrêbnoœci kulturowych, podczas gdy inni k³ad¹ naciskna komunikacjê pomiêdzy kulturami, co w sposób naturalny wi¹¿e siê z badaniami nad „heterokulturowoœci¹”.4. Realnoœæ, Czas i przestrzeñ. „Co jest realne?”, pytanie to stanowi jedn¹ z fundamentalnych kwestii naszych czasów. Hermeneutyka,prawda estetyczna oraz sprawa realnoœci obrazów to klasyczne tematy odnosz¹ce siê do tego pytania. Jakkolwiekproblem ten jest rozwa¿any szczególnie w relacji do tzw. cyberprzestrzeni i wirtualnej rzeczywistoœci, to estetyczna transformacjaczasu i przestrzeni jest tak¿e godnym uwagi zjawiskiem.5. Œrodowisko. Jeœli weŸmiemy pod uwagê to pojêcie w szerokim sensie, to wszystkie wy¿ej wymienione tematy mieœci³yby siêw ogólnym problemie dotycz¹cym œrodowiska. Natomiast poœród sztuk architektura, ogrodnictwo i rzeŸba pozostaj¹ w specyficznymodniesieniu do œrodowiska. Z filozoficznego punktu widzenia zarówno ró¿nica pomiêdzy dwoma podobnymi pojêciami –natura i œrodowisko – jak i stan œrodowiska w wieku globalizacji wydaj¹ siê istotne.6. „Transludzka” estetyka uniwersum. Podczas gdy pojêcie „œrodowisko” wci¹¿ przynale¿y do homo-centrycznego postrzegania œwiataw³aœciwego modernizmowi, znajdujemy tak¿e „transludzk¹” perspektywê w estetyce. Piêkno natury oraz estetyka ¿ywio³ówi pór roku reprezentuje w³aœnie tego typu zainteresowanie. Jeœli sztuka zmonopolizowa³a nowoczesn¹ estetykê, to piêkno mog³obybyæ centralnym tematem takiej „transludzkiej” estetyki, poniewa¿ piêkno wykracza poza zainteresowanie cz³owiekiem.Jest spraw¹ oczywist¹, ¿e powy¿sze tematy w pierwszym rzêdzie wymagaj¹ rozwa¿enia w kontekœcie obecnegostanu globalnej cywilizacji. Nie powinniœmy jednak¿e zapominaæ, ¿e filozoficzne rozwa¿ania s¹ wspieraneniezmienn¹ akademick¹ tradycj¹ analizy klasycznych tekstów.T³um. L.B.

HELLENISTYCZNE TOWARZYSTWO ESTETYCZNEHellenistyczne Towarzystwo Estetyczne zosta³oza³o¿one przez grupê wybitnych greckich filozofów,artystów i uczonych na IV Miêdzynarodowym KongresieEstetycznym w 1960 roku w Atenach. Spiritusmovens tego przedsiêwziêcia by³ Panayotis Michelis,profesor National Technical University w Atenach,a w czasie powstania Towarzystwa cz³onek ComitéInternationel d’Esthetique. Michelis jako aktywniedzia³aj¹cy architekt, teoretyk sztuki i filozof przyczyni³siê do rozs³awienia Towarzystwa zarównow Grecji, jak i poza jej granicami. By³ on pierwszymprezesem Towarzystwa a¿ do swojej œmierci, tj. doroku 1969. By³ tak¿e pierwszym redaktorem g³ównegoorganu Towarzystwa, periodyku Chronika Aisthetikes/ Annales d’Esthétique / Annals for Aesthetics, orazreprezentowa³ Towarzystwo na miêdzynarodowychstowarzyszeniach i kongresach.Po jego œmierci Naczelnym Sekretarzem Towarzystwaoraz redaktorem periodyku zosta³a jego ¿ona,malarka Effie Michelis. W 1979 roku utworzy³a onaFundacjê Panayotis and Effie Michelis, która poœmierci za³o¿ycielki w 1984 roku zosta³a w ca³oœciprzekazana Towarzystwu. Fundacja Panayotis andEffie Michelis ma te same cele co HellenistyczneTowarzystwo Estetyczne, jest g³ównym jego sponsoremi we wspó³pracy z nim wydaje Annales d’Esthétique/ Annals for Aesthetics. Fundacja mieœci w swoimgmachu tak¿e specjalizuj¹c¹ siê w dziedzinie estetykibibliotekê, jak i archiwa International Associationof Aesthetics. Obecnym prezesem HellenistycznegoTowarzystwa Estetycznego jest Profesor DionysisA. Zivas.Spoœród ró¿norodnych dzia³añ prowadzonychprzez Towarzystwo w ci¹gu ostatnich 10 lat nale¿ywymieniæ: Anglo-Hellenistyczne Sympozjum Aestheticsin Education, Culture and Tradition (Ateny 1994,we wspó³pracy z British Society for Aesthetics), Anglo-HellenistyczneSympozjum na ten sam temat(Oksford 1996, we wspó³pracy z British Society forAesthetics), Francusko-Hellenistyczne Sympozjumzatytu³owane L’art comme contestation (Ateny 1997),konferencjê Children and Aesthetic Education (Ateny1996), sympozjum The Question of Art Today (Ioannina1998, zorganizowane przez profesor GeorgiêApostolopoulou, która równie¿ zredagowa³a „Proceedings”),konferencjê Aesthetics and Education (Komotini2001), oraz Pierwszy Œródziemnomorski KongresEstetyczny (Ateny 2000). Towarzystwo tak¿ewspó³organizowa³o dwa miêdzynarodowe sympozjaInternational Federation of Landscape Architects(IFLA). Sprawozdania z powy¿szych kongresów by³yopublikowane przez Fundacjê Michelis.Obecni cz³onkowie zarz¹du Towarzystwa to: ProfesorDionysis A. Zivas (prezes), architekt, profesoremerytowany National Technical University w Atenach,drugi wiceprezes International Association forŁÓDZKIE ŚRODOWISKO ESTETYCZNEPocz¹tki ³ódzkiej estetyki zwi¹zane s¹ z dzia³alnoœci¹ prof.Mieczys³awa Wallisa. Przyby³ on do £odzi po II wojnie œwiatoweji obj¹³ stanowisko kierownika Zak³adu Estetykiw powstaj¹cym Uniwersytecie. Od 1965 roku, po przejœciuprof. Wallisa na emeryturê, estetykê po³¹czon¹ z elementamihistorii sztuki wyk³ada³a prof. Wanda Nowakowska,pracuj¹ca wówczas jako adiunkt w Katedrze Filozofii. Przezwiele lat jej zainteresowanie estetyk¹ by³o bardzo wyraŸne.Nale¿a³a do Komitetu Redakcyjnego „Studiów Estetycznych”.W coraz wiêkszym stopniu sk³ania³a siê jednakku historycznym badaniom nad sztuk¹. Natomiast w kierunkurosn¹cego zainteresowania estetyk¹ ewoluowa³a dzia-³alnoœæ naukowa prof. Tadeusza Paw³owskiego. Jako uczeñJaniny i Tadeusza Kotarbiñskich zainteresowania swe skierowa³pocz¹tkowo ku metodologii nauk przyrodniczych.PóŸniej, w latach szeœædziesi¹tych, w coraz wiêkszym stopniu,zajmowa³ siê metodologi¹ humanistyki, aby od pocz¹tkunastêpnej dekady poœwiêciæ siê przede wszystkim estetyce.Program badawczy prof. Paw³owskiego polega³ napróbie przeniesienia na grunt tej dziedziny za³o¿eñ metodologicznychwywodz¹cych siê ze szko³y lwowsko-warszawskiej.Pocz¹tkowo w ksi¹¿kach dotycz¹cych aspektówfilozoficznych wspó³czesnej humanistyki pojawia³y siê rozdzia³ypoœwiêcone pojêciom piêkna, kiczu, krytycznej analiziepropozycji estetyki matematycznej, informacyjnej, semiotyczno-strukturalnej.Prac¹ w pe³ni poœwiêcon¹ fundamentalnymproblemom estetyki sta³y siê „Wartoœci estetyczne”(wydanie polskie – 1987; wydanie angielskie – 1989).W 1977 utworzona zosta³a w Uniwersytecie £ódzkimKatedra Estetyki. Kierownikiem zosta³ prof. Paw³owski, natomiastpracowali w niej uzykuj¹c wkrótce stopnie doktorskieJadwiga Ciszewska, Ludwika Gabszewicz, Jacek Szerszenowiczi Grzegorz Sztabiñski. Prof. Paw³owski by³ przeciwnikiemestetyki, jak to okreœla³ „metafizycznej”. Uwa¿a³,¿e dziedzina ta powinna mieæ empiryczne oparcie odnosz¹csiê do sztuki, zw³aszcza najnowszej, najtrudniejszej dozbadania, oraz precyzowaæ znaczenia stosowanych pojêæ.Nie narzuca³ jednak swym podw³adnym w³asnej koncepcji,pozwalaj¹c im korzystaæ z ró¿nych Ÿróde³ inspiracji.Wa¿nym wydarzeniem dla ³ódzkiego œrodowiska estetycznegoby³y wyk³ady i seminaria prowadzone w latachosiemdziesi¹tych w Uniwersytecie £ódzkim przez prof. StefanaMorawskiego. Zdecydowanie rozszerzy³y one horyzontyuczestników i przyczyni³y siê do integracji m³odych filozofówzajmuj¹cych siê estetyk¹ z przejawiaj¹cymi podobne zainteresowaniaprzedstawicielami innych kierunków, którzyrównie¿ przychodzili na te niezwykle ciekawe zajêcia.W zwi¹zku z chorob¹ prof. Paw³owskiego, od 1993 rokukierownikiem Katedry Estetyki zosta³ prof. Grzegorz Sztabiñski.Od 1999 roku pe³ni funkcje kuratora tej katedry, gdy¿równoczeœnie kieruje Katedr¹ Historii Sztuki. Prowadzonepod jego kierunkiem badania cechuje koncentracja na filozoficznychzagadnieniach sztuki nowoczesnej. Du¿o miejscazajmuj¹ te¿ dociekania na temat postmodernizmu. Koncentruj¹siê one zarówno na twórczoœci artystycznej jak i rolireklamy czy mody we wspó³czesnej kulturze. Wœród m³o-

Aesthetics, zdobywca medalu Europa Nostra oraznagrody Gottfrieda von Herdera, Theresa Pentzopoulou-Valalas(wiceprezes), emerytowana profesorFaculty of Philosophy of the University w Thesalonikachoraz cz³onek korespondent Ateñskiej Akademii,delegatka Hellenistycznego Towarzystwa Estetycznegow International Association for Aesthetics,Popi Zora (g³ówny sekretarz) honorowy dyrektorGreek Folk Art Museum w Atenach, dr Linos Benakis(skarbnik) dyrektor Institute for Greek Philosophyw Ateñskiej Akademii, George L. Anagnostopoulos,architekt, by³y prezes IFLA, wiceprezes FundacjiPanayotis and Effie Michelis oraz prezesPanhellenic Association of Landscape Architects(PHALA), Catherine Kremezi, architekt, profesorNational Technical University w Atenach, MariaPattichi, filolog i pisarka, archeolog Agnes Peristerakioraz wybitny kompozytor George Sisilianos, zdobywcanagrody Gottfrieda von Herdera. 1Georgia Apostolopoulou, University of Ioannina, GrecjaT³um. L.B.1Wiecej informacji na ten temat zobacz: T. Pentzopoulou-Valalas,„Hellenic Society for Aesthetics”, InternationalAssociation for Aesthetics, Newsletter, No. 23 –Autumn 2002, Editor: Ernest Ženko, p.3-5.dych pracowników i doktorantów wyró¿niaj¹ siê mgr AgnieszkaGraliñska-Toborek, mgr Wioletta Kazimierska-Jerzyk, mgrSzymon Iwanowski. W Wy¿szej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej zajêcia z estetyki prowadzi dawny doktorantw Katedrze Estetyki dr £ukasz Zaorski-Sikora.Problemami estetyki zajmuj¹ siê te¿ niektórzy pracownicyInstytutu Teorii Literatury, Teatru i Sztuk AudiowizualnychU£. Od niedawna Zak³adem Teorii Kulturykieruje tam prof. Anna Zeidler-Janiszewska.Estetyczne aspekty sztuk medialnych rozwa¿a chêtnieprof. Ryszard W. Kluszczyñski, filmu – prof. Andrzej Zalewski,awangardy – prof. Grzegorz Gazda.W Akademii Sztuk Piêknych problemy estetyki wyk³adanes¹ przez pracowników Zak³adu Teorii i HistoriiSztuki, którym kieruje prof. G. Sztabiñski. Spoœród artystówzatrudnionych w uczelni interesuj¹ siê nimi prof.Aleksandra Mañczak, prof. Ryszard Hunger i prof. Wies³awKarolak. W Akademii Muzycznej estetykê wyk³adadr J. Szerszenowicz.Wa¿nym miejscem integracji samodzielnych pracownikównaukowych z ró¿nych uczelni jest Wydzia³ VI „Sztuki nauk o sztuce” £ódzkiego Towarzystwa Naukowego kierowanyprzez prof. W. Nowakowsk¹. Pod jego auspicjamiwydawany jest rocznik poœwiêcony teorii i historii ró¿nychdziedzin sztuki, publikowany w jêzykach kongresowych(dominuje angielski). Do 1998 roku ukazywa³ siê jako Bulletinde la Societe des Sciences et des Lettres de £ódŸ, seria: Recherchessur les arts. Od 1999 roku nosi tytu³ Art Inqury. Recherchessur les arts. Redaguj¹ go Grzegorz Sztabiñski (red. naczelny)i Ryszard W. Kluszczyñski. Zamieszczane by³y w nimteksty autorów polskich oraz badaczy z Anglii, Niemiec,S³owenii, Stanów Zjednoczonych i Ukrainy.Grzegorz SztabiñskiINFORMACJEKONFERENCJE1. Ogólnopolska konferencja Ontologia sztuki. Sztuka ontologii, Galeria Zachêta, Warszawa, dn. 13-14.03.2003, organizowanaprzez Samorz¹d Studencki UW pod opiek¹ naukow¹ prof. dr hab. I. Lorenc i dr M. Go³êbiewskiej.2. Konferencja Pamiêæ Szoah – wspó³czesne reprezentacje, Centrum Konferencyjne U£, ul. Kopciñskiego 16/18, £ódŸ, dn.12-14.05.2003. Organizatorami s¹: Instytut Teorii Literatury, Teatru i Sztuk Audiowizualnych U£, Wydzia³ PolitologiiUMCS i Instytut Kulturoznawstwa UAM. Celem konferencji jest zdiagnozowanie wspó³czesnego sposobu funkcjonowaniapamiêci o Zag³adzie w szeroko pojêtej przestrzeni publicznej – zarówno w wymiarze przedstawieñ artystycznych,w kontekœcie medialnym, jak i w dyskursie historiograficznym, etycznym, teologicznym i politycznym obecnejdoby. Kierownik naukowy: prof. dr hab. Anna Zeidler-Janiszewska.3. Konferencja naukowa Ikony niewidzialnego, Wydzia³ Teologiczny UO, ul. Drzyma³y 1a, Opole, dn. 15-16.05.2003.Organizatorzy: Katedra Teatru, Filmu i Nowych Mediów, Katedra Egzegezy Ksi¹g Nowego Testamentu UO.4. XXX Ogólnopolska Konferencja Estetyczna Etnoestetyka. Estetyki kultur pozaeuropejskich, Kraków – Przegorza³y,dn. 15-17.05.2003. Organizator: Zak³ad Estetyki IF UJ.5. Miêdzynarodowa konferencja The Aesthetics of Agriculture, dn. 05-08.08.2003, Hame Polytechnic Lepaa, Finlandia.6. Miêdzynarodowa konferencja „Theoria Aesthetica” – Theodor Adorno 1903-2003, Belo Horizonte, dn. 09-12.09.2003,Universidade Federal de Minas Gerais, Brazylia.7. Sesja naukowa z okazji 185 lat ASP w Krakowie Wobec przysz³oœci. Dzieje i historia krakowskiej Akademii jako projekt…,Kraków dn. 26-29.11.2003.8. XVI Miêdzynarodowy Kongres Estetyczny Changes in Aesthetics, Rio de Janeiro, Brazylia, dn. 18 – 23.07.2004, UniversidadeFederal de Rio de Janeiro.

PUBLIKACJEWydane:1. Barañski J., Sztuka jako nieporozumienie. O estetycznych dylematach sztuki i jej doœwiadczeniu, Oficyna WydawniczaAtut, Wroc³aw 2002.2. Böhme G., Filozofia i estetyka przyrody. W dobie kryzysu œrodowiska naturalnego, t³um. J. Merecki, Oficyna Naukowa,Warszawa 2002.3. Co to jest architektura? Antologia tekstów, red. A. Budak, Bunkier Sztuki, Kraków 2002.4. Drogi i œcie¿ki filozofii kultury. Miscellanea dedykowane Profesor Teresie Kostyrko przez przyjació³ i wspó³pracowników dla uczczeniajej dzia³alnoœci akademickiej, red. J. Kmita, J. Sójka, A. Zeidler-Janiszewska, Wydawnictwo Fundacji Humaniora,Poznañ 2002.5. Dziamski G., Sztuka u progu XXI wieku, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznañ 2002.6. Dziemidok B., G³ówne kontrowersje estetyki wspó³czesnej, PWN, Warszawa 2002.7. Estetyka czterech ¿ywio³ów: ziemia, woda, ogieñ, powietrze, red. K. Wilkoszewska, Universitas, Kraków 2002.8. Estetyka reklamy, red. M. Ostrowicki, Art-Tekst, Kraków 2002.9. Frydryczak B., Œwiat jako kolekcja. Próba analizy estetycznej natury nowoczesnoœci, Wydawnictwo Fundacji Humaniora,Poznañ 2002.10.Gi¿ycki M., S³ownik kierunków, ruchów i kluczowych pojêæ sztuki drugiej po³owy XX wieku, S³owo/Obraz Terytoria,Gdañsk 2002.11.Jaroszyñski P., Metafizyka i sztuka, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2002.12.Kiereœ H., Sztuka wobec natury, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2002.13. Kita B., Miêdzy przestrzeniami. O kulturze nowych mediów, Rabid, Kraków 2003.14.Kowalczyk I., Cia³o i w³adza. Polska sztuka lat 90, Sic!, Warszawa 2002.15.Kowalczyk I., Niebezpieczne zwi¹zki sztuki z cia³em, Galeria Miejska Arsena³, Poznañ 2002.16.Kuryluk E., Art mon amour. Szkice o sztuce, Sic!, Warszawa 2002.17.Magistro et amico amici discipulique. Lechowi Kalinowskiemu, red. J. Gadomski, A. Ma³kiewicz, A. Ró¿yczka-Bryzek,K. ¯urowska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2002.18.Mróz P., Sztuka jako projekt. Filozofia i estetyka Maurice’a Merleau-Ponty’ego, Ksiêgarnia Akademicka, Kraków 2002.19.Nerczuk Z., Sztuka a prawda. Problem sztuki w dyskusji miêdzy Gorgiaszem a Platonem,Wydawnictwo UWr, Wroc³aw2002.20.Nowak J. A., Œwiat cz³owieka. Znak, wartoœæ, sztuka, Columbin, Kraków 2002.21.Stró¿ewski W³., Wokó³ piêkna. Szkice z estetyki, Universitas, Kraków 2002.22.Szczeklik A., Katharsis: o uzdrowicielskiej mocy natury i sztuki, Znak, Kraków 2002.23.Sztuka w poszukiwaniu sensu, red. R. Chy¿yñski, J. Jasiñska, T. Szko³ut, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2002.24.Wiek ekranów. Przestrzenie kultury widzenia, red. A. GwóŸdŸ, P. Zawojski, Rabid, Kraków 2002.25.Witkiewicz S. I., Nowe formy w malarstwie i wynikaj¹ce st¹d nieporozumienia. Szkice estetyczne, PIW, Warszawa 2002.26.¯y³ko B., Sztuka w œwiecie znaków, S³owo/Obraz Terytoria, Gdañsk 2002.Wkrótce:1. Art Transforming Life, Aesthetics of W³. Tatarkiewicz, red. A. Kuczyñska, Wydawnictwo IFIS UW, Warszawa.2. Bieszczad L., Kryzys pojêcia sztuki. Filozoficzno-estetyczne koncepcje sztuki Th. W. Adorna, H. G. Gadamera, A. C. Danto, WydawnictwoUJ, Kraków.3. Borowska M., Raj – miejsce czy droga? O póŸnoœredniowiecznych wyobra¿eniach raju w sztuce i literaturze religijnej, ŒwiatLiteracki, Warszawa.4. Dramaty wielokulturowoœci: to¿samoœæ, ró¿nica, inny, red. W. Kalaga, Wydawnictwo UŒ, Katowice.5. Filozofia z³a, red. £. Zaorski-Sikora, Zeszyty Naukowe WSHE, £ódŸ.6. Margolis J., Czym, w gruncie rzeczy, jest dzie³o sztuki?, red. naukowy przek³adu K. Wilkoszewska, t³um. W. Chojna,K. Guczalski, M. Jakubczak, K. Wilkoszewska, Universitas, Kraków.7. Sklejanie rozbitych luster, red. I. Lorenc, Wydawnictwo IFIS UW, Warszawa.8. Stró¿ewski W³., Estetyka, Aureus, Kraków.9. Sztuka i edukacja dla Europy, red. T. Szko³ut, Wydawnictwo UMCS, Lublin.10.¯ydzi w lustrze dramatu, teatru i krytyki, red. E. Udalska, Wydawnictwo UŒ, Katowice.PROJEKTY BADAWCZE1. Projekt badawczy „Uniwersalizm sztuki a twórczoœæ enklaw artystycznych”. Zespó³ Badawczy – Katedra HistoriiSztuki i Katedra Estetyki U£ pod kier. prof. dr hab. G. Sztabiñskiego. Fundusze Prorektora ds. Nauki U£.DOKTORATY, HABILITACJE I PROFESURY1. 24.09.2002 – publiczna obrona pracy doktorskiej mgr Anny Woliñskiej (Uniwersytet Warszawski), zatytu³owanej:Status poznawczy symbolu w sztuce. Promotor prof. dr hab. Alicja Kuczyñska.2. 25.11.2002 – uzyskanie stopnia doktora habilitowanego przez dr Zbigniewa Taranienkê (Uniwersytet Warszawski),temat pracy: Œwiadomoœæ artysty jako przedmiot badañ estetycznych.

3. 9.12.2002 – nadanie tytu³u profesora dr hab. Iwonie Lorenc (Uniwersytet Warszawski).4. 17.12.2002 – publiczna obrona pracy doktorskiej mgr Ewy Bogusz (Uniwersytet Warszawski), zatytu³owanej: Sztukai filozofia w pogl¹dach A. C. Danto. Promotor prof. dr hab. Alicja Kuczyñska.5. 11.03.2003 – publiczna obrona pracy doktorskiej mgr Ma³gorzaty Cymorek (Uniwersytet Œl¹ski), zatytu³owanej:Estetyka filozoficzna w XVIII i XIX wieku w Niemczech. ród³a, za³o¿enia, krytyka wybranych teorii. Promotorprof. dr hab. Józef Bañka.6. 27.03.2003 – kolokwium habilitacyjne dr Piotra Mroza (Uniwersytet Jagielloñski). Recenzenci: prof. dr hab. MariaGo³aszewska, prof. dr hab. Teresa Kostyrko, prof. dr hab. Anna Zeidler-Janiszewska.W przygotowaniu:1. Dr Bohdan Misiuna (Zak³ad Estetyki UW) – rozprawa habilitacyjna Filozofie afirmacji istnienia.2. Dr Maria Ordyñska (Zak³ad Estetyki UW) – rozprawa habilitacyjna poœwiêcona problemowi estetycznie walentnychnarracji, realizuj¹cych poetykê mimesis. Próba odpowiedzi na pytanie o to, jakie formy abstraktów narracji by³y przyjmowaneprzez M. Foucaulta i L. Wittgensteina.3. Dr Micha³ Ostrowicki (Zak³ad Estetyki UJ) – rozprawa habilitacyjna Koncepcyjna teoria sztuki.4. Dr Piotr Przybysz (AMW, Gdynia) – rozprawa habilitacyjna dotycz¹ca pogl¹dów estetycznych S. Morawskiego.5. Mgr Dariusz Górski (Zak³ad Estetyki UW) przygotowuje pracê doktorsk¹ na temat Filozoficzne aspekty tañca jakoprzedmiotu estetycznego. Promotor prof. dr hab. I. Lorenc.6. Mgr Alicja G³utkowska (Instytut Nauk o Kulturze UŒ) przygotowuje rozprawê doktorsk¹ pod tytu³em WyobraŸniai jej manifestacje w sztuce. Promotor prof. dr hab. K. Wilkoszewska.7. Mgr Katarzyna Guczalska (Zak³ad Estetyki UJ) przygotowuje rozprawê doktorsk¹ zatytu³owan¹ Pañstwo jakodzie³o sztuki. Piêkno i wolnoœæ w filozofii Hegla. Promotor prof. dr hab. K. Wilkoszewska.8. Mgr Maria £uszczyñska (Zak³ad Estetyki UW) przygotowuje rozprawê doktorsk¹ pod tytu³em Poezja jako filozofiaw pogl¹dach Philipa Sidney’a. Promotor prof. dr hab. A. Kuczyñska.9. Mgr Magdalena Malska (Instytut Filozofii UJ) przygotowuje rozprawê doktorsk¹ na temat Dzie³o taneczne i jegowartoœci. Promotor prof. dr hab. J. Lipiec.10.Mgr Magdalena Pisarek (Zak³ad Estetyki UW) pracuje nad rozpraw¹ doktorsk¹ pod tytu³em Wittgensteinowskateoria gier jêzykowych w ujêciu Jean-François Lyotarda. Promotor prof. dr hab. I. Lorenc.11.Mgr Tomasz Poller (Zak³ad Estetyki UJ) przygotowuje rozprawê doktorsk¹ zatytu³owan¹ Estetyka Adama Mickiewicza.Promotor prof. dr hab. K. Wilkoszewska.STA¯E, STYPENDIA, WYJAZDY ZAGRANICZNE1. Dr Krzysztof Guczalski (Zak³ad Estetyki UJ) od 10.2002-03.2003 odbywa³ sta¿ naukowy w Miami w USA (Universityof Miami).2. Mgr Dariusz Górski (Zak³ad Estetyki UW) - stypendium Cot – Tutelle (stypendium Rz¹du Francuskiego i stypendiumRektora UW).3. Mgr Katarzyna Kasia (Zak³ad Estetyki UW) – od paŸdziernika 2003 stypendium na uniwersytecie w Turynie.WYK£ADY, DYSKUSJE I PROMOCJE1. Dn. 16.10.2002 w „Bunkrze Sztuki” w Krakowie odby³a siê promocja ksi¹¿ki pod redakcj¹ Andrzeja GwoŸdziaWiek ekranów. Przestrzenie kultury widzenia, Rabid, Kraków 2002. W dyskusji nad ksi¹¿k¹ wziêli udzia³: prof. AndrzejGwóŸdŸ, prof. Antoni Porczak, dr Józef Robakowski, dr Anita Skwara, prof. Edward Zajicek.2. Dn. 13.11.2002 w „Bunkrze sztuki” w Krakowie odby³a siê promocja ksi¹¿ki pod redakcj¹ Micha³a OstrowickiegoEstetyka reklamy, Art–tekst, Kraków 2002. W dyskusji wziêli udzia³: dr Micha³ Ostrowicki, prof. AndrzejPitrus, prof. Antoni Porczak, prof. Krystyna Wilkoszewska.3. Dn. 18.12.2002 w „Bunkrze sztuki” w Krakowie odby³a siê promocja ksi¹¿ki W³adys³awa Stró¿ewskiego Wokó³piêkna. Szkice z estetyki, Universitas, Kraków 2002. Goœæmi spotkania byli: prof. Lech Kalinowski, prof. Marek Stachowski,prof. Mieczys³aw Tomaszewski, Adam Zagajewski.4. Dn. 10.02.2003 w Instytucie Historii Sztuki UAM prof. Griselda Pollock (Uniwersytet w Leeds) wyg³osi³a wyk³ad„Towards a Virtual Feminist Museum: Time, Space and the Archive”.5. Dn. 21.02.2003 w Oœrodku Edukacji Kulturowej GCK w Katowicach prof. Klaus Ove-Kahrmann (rektor UniwersytetuSztuki w Bielefeld, Niemcy) wyg³osi³ wyk³ad „Praca z w³asn¹ przesz³oœci¹ – biografia estetyczna”.6. Dn. 27.02.2003 w Instytucie Filozofii UJ na zaproszenie Zak³adu Estetyki prof. Petra von Morstein (University ofCalgary, Kanada) wyg³osi³a wyk³ad „Beauty and Justice – Art and Morality”.7. Dn. 18.03.2003 w „Bunkrze Sztuki” w Krakowie odby³a siê promocja ksi¹¿ki Marcina Gi¿yckiego S³ownik kierunków,ruchów i kluczowych pojêæ sztuki drugiej po³owy XX wieku, S³owo / Obraz Terytoria, Gdañsk 2002. W dyskusjiwziêli udzia³: prof. Marcin Gi¿ycki, prof. Maria Hussakowska-Szyszko, prof. Krystyna Wilkoszewska.8. Dn. 28.03.2003 w Zak³adzie Estetyki IF UJ dr Maria Popczyk (Instytut Nauk o Kulturze UŒ) wyg³osi³a odczyt„Miejsce dla sztuki”.9. Dn. 24.04.2003 w Zak³adzie Estetyki IF UJ dr Monika Bakke (UAM) wyg³osi³a odczyt „O formach przyjemnoœciw sztuce”.

10.Dn. 25.04.2003 o godz. 16.30 w Centrum Konferencyjnym w £odzi (ul. Kopciñskiego 16/18) prof. dr hab. GrzegorzSztabiñski (w ramach Festiwalu Nauki, Techniki i Sztuki, organizowanego przez: £ódzkie Towarzystwo Naukowe,Urz¹d Miasta £odzi oraz Konferencjê Rektorów £ódzkich Uczelni Wy¿szych, pod has³em: W poszukiwaniu prawdy,dn. 24-29.04.03) wyg³osi³ wyk³ad „Strzemiñski i jego uczniowie”.11.30.10.2002-28.05.2003 w Górnoœl¹skim Centrum Kultury w Katowicach obywa siê cykl wyk³adów, prowadzonychprzez pracownika ASP w Krakowie, dr Grzegorza Sztwiertniê (œrody, godz. 9.30 i 11.30) poœwiêconych sztuce wspó³czesnej(konceptualizm, dzia³ania dos³owne- happening, performance, socjoplastyka, zagadnienia higieny estetycznej– sztuki oczyszczaj¹cej œwiat, sztuki cia³a i origami, zagadnienia zwi¹zane z artyst¹, krytykiem, twórc¹, prezentacjeposzczególnych sylwetek artystów).12. Od wrzeœnia do grudnia 2003 w Sosnowieckim Centrum Sztuki Zamek Sielecki odbêd¹ siê pod patronatem PTE„Zamkowe Spotkania z Estetyk¹”, dotycz¹ce istoty estetyki, obszaru jej zainteresowañ. Planowane w formiecorocznych edycji.13.Wyk³ady wyg³oszone w ramach otwartego seminarium prowadzonego przez prof. dr hab. Annê Grzegorczykw Instytucie Kulturoznawstwa UAM:Prof. dr hab. Krystyna Wilkoszewska, „Estetyka w czasach bez piêkna” (18.11.2002);Prof. dr hab. Grzegorz Dziamski, „Globalizacja a kultura audiowizualna” (16.12.2002);Prof. dr hab. Grzegorz Sztabiñski, „Czy pojêcie »sztuka« jest nam jeszcze potrzebne?” (13.01.2003);Prof. dr hab. Iwona Lorenc, „Emancypacja oka” (24.02.2003).WA¯NIEJSZE WYDARZENIA ARTYSTYCZNE1. Biuro Wystaw Artystycznych, Katowice:– wystawa Pablo Picasso. W ho³dzie Picasso – od Miro do Lichtensteina, 29.11.2002-19.01.2003. Wystawa grafik Picassaoraz grafik najwybitniejszych artystów XX wieku: Enrico Baja, Josepha Beuysa, Christo, Roya Lichtensteina,Joana Miro, Henry Moore’a, Claesa Oldenburga, Roberta Rauschenberga, Guntera Ueckera, Victora Vasarely,Andy Warhola;– wystawa monograficzna Jerzego Panka (1918-2001), 23.06.-20.07.2003, grafika, drzeworytnika, malarza, rysownika,cz³onka Miêdzynarodowego Stowarzyszenia Artystów Drzeworytu XYLON;– 5 Triennale Grafiki Polskiej, Katowice 2003, 13.09.-12.10.2003. Wystawa konkursowa towarzysz¹ca MiêdzynarodowemuTriennale Grafiki w Krakowie;– 4 Miêdzynarodowe Spotkania Sztuki, Katowice 2003, 16-19.09.2003. Multimedialna wystawa prezentuj¹ca najciekawszepostawy m³odych i uznanych artystów z ca³ego œwiata, zajmuj¹cych siê sztuk¹ now¹.2. Muzeum Historii, Katowice: wystawa Pa³am chêci¹ Jej asymetrii, 25.02.-6.04.2003. Pastele, rysunki,portrety fotograficzne oraz dokumenty dotycz¹ce Eugenii Wyszomirskiej-Kunickiej wed³ug Stanis³awa IgnacegoWitkiewicza.3. Muzeum Œl¹skie, Katowice: Leon Wyczó³kowski: wystawa monograficzna w 150 rocznicê urodzin, 15.03-18.05.2003.4. Bunkier Sztuki, Kraków:– wystawa Andrzej Paw³owski 1925-1986, 14.12.2002-19.01.2003. Prezentacja ponad 100 prac artysty (profesorakrakowskiej ASP, wspó³twórcy Wydzia³u Form Przemys³owych, wspó³za³o¿yciela Grupy Krakowskiej oraz StowarzyszeniaProjektantów Form Przemys³owych) wi¹zanych ze sztuk¹ czyst¹;– wystawa Katarzyna Kozyra // £aŸnia mêska, 16-23.02.2003. Prezentacja nie pokazywanej dot¹d w Krakowie instalacjiwideo, za któr¹ artystka otrzyma³a Wyró¿nienie Honorowe na Biennale w Wenecji (1999);– Miêdzynarodowe Triennale Grafiki, 19.08-2.11.2003.5. Galeria MCK, Kraków, Rynek G³ówny 25:– wystawa Masters of Light – Mistrzowie œwiat³a. Impresjonizm kalifornijski, 5.02.-4.05.2003. Prezentacja 58 obrazówolejnych impresjonistów amerykañskich kolekcji The Irvine Museum. M. in.: Franz A. Bischof (1864-1929),Granville Redmond (1871-1935);– wystawa W³odzimierz Kunz (1926-2002). Grafiki i malarstwo, 1.09.-31.10.2003.6. Muzeum Narodowe, Kraków:– wystawa Twórczoœæ Jacka Malczewskiego w zbiorach Lwowskiej Galerii Sztuki, Arsena³ Muzeum Ksi¹¿¹t Czartoryskich,ul. Pijarska 8, 20.02-16.03.2003;– wystawa Tadeusz Makowski 1882-1932, 29.02-4.05.2003.7. Centrum Sztuki Wspó³czesnej, Zamek Ujazdowski, Warszawa: wystawa Nan Goldin: Devil’s Playground,15.02.-13.04.2003.Wystawa stanowi prezentacjê fotografii znanej amerykañskiej artystki, która w swych pracach porusza problematykêp³ci, intymnoœci, uzale¿nieñ oraz choroby. Ekspozycji towarzysz¹ wyk³ady: Pawe³ Leszkowicz „Nan Goldin.Kompozycje z mê¿czyzn” (05.03.2003); Tomasz Kitliñski „Z powodu p³ci” – tekst w interpretacji JolantyLothe (05.03.2003); Agata Jakubowska „Nan Goldin: Ballady o intymnoœci” (02.04.2003).8. Muzeum Narodowe, Warszawa: wystawa Picasso. Przemiany, 22.11.2002 -9.02.2003.9. Muzeum RzeŸby im. X. Dunikowskiego w Królikarni, Warszawa: wystawa Pan Picasso i ja, 10.01.-9.03.2003.

OMÓWIENIA, DYSKUSJE, POLEMIKI, LISTYW dniach 24-25.10.2003 w Puszczykowie pod Poznaniem mia³o miejsce Jubileuszowe Spotkanie ku czciProfesor Teresy Kostyrko, na które przybyli estetycy i humaniœci z ca³ej Polski. Dostojnej Jubilatce wrêczonoksiêgê pami¹tkow¹.Ksi¹¿ka Drogi i œcie¿ki filozofii kultury. Miscellanea dedykowane Profesor Teresie Kostyrko przez przyjació³ i wspó³pracownikówdla uczczenia Jej dzia³alnoœci akademickiej, wydana w ubieg³ym roku w Poznaniu pod redakcj¹ JerzegoKmity, Jacka Sójki i Anny Zeidler-Janiszewskiej, ma charakter okolicznoœciowy. Nic te¿ dziwnego, ¿e dobór tekstów,a nawet ramowy uk³ad treœci odzwierciedla najwa¿niejsze zainteresowania naukowe Teresy Kostyrko, dzielonemiêdzy filozofiê kultury, estetykê i sztukê wspó³czesn¹ oraz zagadnienia powi¹zane z najnowszym stanemhumanistyki, jej metodologicznymi i ogólnofilozoficznymi dylematami.Pierwsza czêœæ ksi¹¿ki zawiera teksty dotycz¹ce filozofii kultury i filozofii sztuki. £¹czy je w zasadzie próbaspojrzenia na ca³oœæ kultury i refleksji nad ni¹ z punktu widzenia problemów, które nasuwaj¹ siê estetykom,a przyjête przez autorów perspektywy mieszcz¹ siê w szerokim spektrum od zmodyfikowanej fenomenologii postanowiska okreœlane mianem postmodernistycznych.Teksty poœwiêcone sztuce wspó³czesnej zebrane zosta³y w drugiej czêœci ksi¹¿ki. Niektóre z nich podejmuj¹wci¹¿ atrakcyjny w¹tek nowej sytuacji awangardy i jej ewentualnego zmierzchu, sztuki postmodernistycznej,a nawet, w odniesieniu do architektury, jej odchodzenia do historii. Autorzy podjêli jednak równie¿inne w¹tki, nie tylko powi¹zane ze zjawiskami z krêgu mediów, ale te¿ dotycz¹ce wspó³czesnego statusukrytyki artystycznej, interpretacji pojedynczych dzie³, a nawet zale¿noœci teatru i magii oraz kilku innych,bardziej ogólnych problemów.Wreszcie w trzeciej czêœci pojawiaj¹ siê artyku³y powi¹zane z problemami nie zwi¹zanymi ze sztuk¹ i estetyk¹,a wiêc z zakresu ogólnej filozofii kultury i refleksji nad sam¹ humanistyk¹. Równie¿ tutaj spektrum problemów jestbardzo szerokie i siêga od kwestii naukowego statusu wiedzy humanistycznej i projektu humanistyki zintegrowanej,poprzez problematykê etyki i moralnoœci, po praktyczne zagadnienia, zwi¹zane z reform¹ oœwiaty i spo³ecznymruchem kulturalnym w Polsce oraz szczegó³owy problem zale¿noœci miêdzy mod¹ a obyczajem.Autorzy poszczególnych artyku³ów nie komentuj¹ naukowych osi¹gniêæ Teresy Kostyrko, ale obracaj¹ siêw bliskim Jej krêgu tematycznym, proponuj¹c rozwi¹zania i tropy niejednokrotnie odleg³e od pozycji, jakiezajmuje Jubilatka. Dziêki temu ksi¹¿ka przekszta³ca siê w coœ w rodzaju panoramy polskiej humanistyki,z koniecznoœci niepe³nej, ale niezwykle ciekawej i w wysokim stopniu reprezentatywnej. Ca³a praca nie nosiwiêc niepotrzebnego piêtna roboty okolicznoœciowej, a raczej powa¿nego przedsiêwziêcia myœlowego.Ksi¹¿ce towarzysz¹ reprodukcje prac artystów, których twórczoœæ stanowi³a i stanowi przedmiot zainteresowañbadawczych Teresy Kostyrko oraz drukowany u do³u stron dramat Kobro Alicji Kuczyñskiej. Warto nadmieniæ,¿e tej niezwykle interesuj¹cej ksi¹¿ce atrakcyjny kszta³t graficzny nada³ Jan Berdyszak.Krzysztof MoraczewskiInstytut Kulturoznawstwa UAMBiuletyn Polskiego Towarzystwa EstetycznegoRedakcja: Micha³ Ostrowicki, Lilianna BieszczadCz³onkowie korespondenci: Monika Bakke, Ma³gorzata Cymorek, Anna Kaczor, Wioletta Kazimierska-Jerzyk, Piotr SchollenbergerProjekt logo PTE: Krzysztof Lenartowiczul. Grodzka 52, 31-044 Kraków, tel.: 0 693 648 483Redakcja zastrzega sobie prawo skrótów i korekty jêzykowej tekstówDruk: Drukarnia DEKA, Kraków, tel./fax (12) 653 12 70