Normy i przepisy w ogrzewaniu - Ogrzewnictwo

Normy i przepisy w ogrzewaniuZadaniem projektantów instalacji c.o. jest takie zaprojektowanie instalacji aby spełniała wymaganiatechniczne oraz aby zapewniła użytkownikom niezawodne jej działanie. W przypadku budownictwajednorodzinnego obecnie najczęściej stosuje się wodne instalacje centralnego ogrzewania lubogrzewanie podłogowe.Jeżeli chodzi o wodne instalacje c.o. można wspomnieć o kilku najważniejszych cechachwyróżniających tego typu rozwiązanie do których bez wątpienia należą:• bezpieczeństwo eksploatacji oraz długi okresużytkowania instalacji przy stosunkowo niewielkiejkorozyjności układu,• wysoki komfort cieplny,• niską temperaturę powierzchni grzejników a tymsamym uniknięcie zagrożenia wynikającego z możliwościprzypadkowego poparzenia się,• prostotę obsługi i łatwość regulacji pracy instalacji zapomocą zaworów termostatycznych.Oczywiście wszystkie rozwiązania zawierają także i wady do których należy w przypadku tego typuinstalacji zaliczyć dużą bezwładność układu, możliwość zamarzania w przypadku dłuższegowyłączenia instalacji w okresie zimowym, oraz stosunkowo wysokie koszty inwestycyjne. Ten rodzajogrzewania wodnego dzielimy, ze względu na sposób połączenia z atmosferą, na: otwartei zamknięte, także na grawitacyjne oraz pompowe. Ze względu na położenie przewodów zasilającychw stosunku do pionów instalacji, dzielimy na ogrzewanie: z rozdziałem dolnym lub z rozdziałemgórnym, lub też w zależności od rozwiązania samej sieci przewodów: na jednorurowe, dwururowe,ewentualnie pionowe lub poziome. Inną kwestią jest podział ze względu na rodzaj zastosowanegopaliwa – wówczas instalacje dzieli się na ogrzewanie na paliwo stałe, olejowe, gazowe, zasilaneenergię elektryczną. W przypadku każdego typu rozwiązań podstawowym zadaniem projektanta jesttaki dobór średnic przewodów oraz elementów regulacyjnych pracy sieci, tak aby zapewnićniezawodne działanie instalacji oraz doprowadzenie odpowiedniej ilości czynnika grzejnego dokażdego z odbiorników ciepła – grzejników, wymienników itp. Celem poprawnego zaprojektowaniainstalacji c.o jest ustalenie zapotrzebowania na moc cieplną ogrzewanych pomieszczeń, w takisposób aby utrzymać wewnątrz pomieszczenia wymaganą temperaturę wewnętrzną, niezależnie odwarunków zewnętrznych. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2012 r. w sprawiewarunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75 poz.690 z późn. zm.) określa obliczeniowe temperatury wewnętrzne które są wymagane dla zapewnieniakomfortu cieplnego w budynku i tak [1]:●●+5 o C – dla pomieszczeń nieprzeznaczonych na pobyt ludzi,+8 o C – dla pomieszczeń w których nie występują zyski ciepła, a jednorazowy pobyt osób

●●●●znajdujących się w ruchu i okryciu zewnętrznym nie przekracza 1 h,+12 o C – dla pomieszczeń, w których nie występują zyski ciepła, przeznaczone do stałego pobytuludzi, znajdujących się w okryciu zewnętrznym, lub wykonujących pracę fizyczną o wydatkuenergetycznym powyżej 300 W,+16 o C – dla pomieszczeń, w których nie występują zyski ciepła, przeznaczone na pobyt ludzi, wokryciach zewnętrznych w pozycji siedzącej i stojącej,+20 o C – dla pomieszczeń, w których przebywają na stałe ludzie bez okryć zewnętrznych,+24 o C - dla pomieszczeń przeznaczonych do rozbierania, przeznaczonych na pobyt ludzi bezubrania.Natomiast Norma PN-94/B-03430 – „Obliczanie zapotrzebowania na ciepło pomieszczeń o kubaturzedo 600 m 3 ” określa sposób obliczania zapotrzebowania na moc cieplną dla pomieszczeń o kubaturzenie przekraczającej 600 m3, w budynkach nie przekraczających 25 kondygnacji w budynku. W tejnormie podano iż istnieje możliwość stosowania metod bardziej dokładnych, ponieważ normaprzewiduje sposób obliczeń z zastosowaniem metod uproszczonych. W tej metodzie określeniezapotrzebowania na ciepło pomieszczeń określa prosta zależność:Q= Q p + (1 + d 1 + d 2 ) + Qw [W]we wzorze:Q p – oznaczają straty ciepła przez przenikanie, [W]d 1 – dodatek do strat ciepła przez przenikanie dla wyrównania wpływu niskich temperaturpowierzchni przegród chłodzących pomieszczenia,d 2 – dodatek do strat ciepła przez przenikanie uwzględniający skutki nasłonecznienia przegród ipomieszczeń [2],Straty ciepła przez przenikanie określa zależność:Q p = Q o [W]we wzorze:Q o – oznaczają straty ciepła poszczególnych przegród lub ich części, dla których obliczeniowywspółczynnik przenikania ciepła ma jednakową wartość, [W]Straty ciepła przez pojedynczą przegrodę należy obliczać zgodnie z zależnością:Q o = U o x ( t i - t e ) x A [W]gdzie:U o – oznacza współczynnik przenikania ciepła obliczany zgodnie z normą PB- EN ISO 6946:1999 (bezuwzględnienia mostków liniowych i punktowych). Poprzednia norma PN -91/B- 02020 dla potrzebogrzewania lub ogrzewania miejscowego również nie uwzględniała wpływu mostków cieplnychliniowych i punktowych.t i – obliczeniowa temperatura powietrza w pomieszczeniu – należy przyjmować temperaturyobliczeniowe zgodnie z rozporządzeniem w [o C],t e – obliczeniowa temperatura w przestrzeni przyległej do danej przegrody [ o C], wg PN -82/B-02402

lub PN -82/B -02403,A – powierzchnia przegrody lub jej części [m2].Jeśli chodzi o straty i zyski ciepła przez przenikanie należy uwzględnić wówczas, jeśli różnicetemperatur obliczeniowych wynoszą co najmniej 4 K, dla przykładu dla klatek schodowych, przyustaleniu strat ciepła, należy przyjmować temperaturę obliczeniową zgodnie z PN -82/B-02402,jednakową na całej wysokości klatki.Projektowanie wodnych instalacji centralnego ogrzewania określa norma PN-EN 12828:2006, któraszczegółowo opisuje zasady projektowania i montażu wodnej instalacji centralnego ogrzewaniaz maksymalną temperaturą zasilania do 105 o C i maksymalnym ciśnieniu pracy do 6 bar. Dotyczą one:źródeł ciepła, sieci przewodów, grzejników oraz urządzeń regulacyjnych stosowanych w budynkachmieszkalnych, użyteczności publicznej i przemysłowej. W przypadku instalacji grzewczych wbudynkach i przy zastosowaniu metody obliczania projektowego obciążenia cieplnego należyskorzystać z normy PN- EN 12831 :2006, w normie tej podano metody obliczania strat ciepła orazokreślono sposób obliczenia zapotrzebowania na moc cieplną dla typowych przypadków wwarunkach projektowych. Typowe przypadki dotyczą w rzeczywistości większości budynków zpomieszczeniami o ograniczonej wysokości (nie przekraczającej 5 m) i ogrzewanych stale, zgodniez wymaganiami projektowanymi. Projektowanie wg normy PN-94/B-03430 daje inne wyniki niż wgnormy PN – EN 12831:2006 mniej więcej o ok. 20% różnią się między sobą wyniki obliczania stratciepła, a wynika to z innego sposobu określania powierzchni przegrody – wymiary zewnętrzne oraz zdodatku na uwzględnienie mostków cieplnych – metoda uproszczona. Norma PN – 82 /B-02402zawiera podział Polski na pięć stref klimatycznych, tak więc temperatura obliczeniowa powietrzazewnętrznego na zewnątrz budynków w [ o C] zawiera się w przedziale od -16 o C – w pierwszej strefiedo 24 o C w strefie piątej. W zależności od stref klimatycznych temperatury obliczeniowe wpomieszczeniach zamkniętych różnią się między sobą.Nieco inaczej ma się sprawa w przypadku ogrzewania podłogowego, poniżej zdjęcie:Foto: Joanna Kopica

Ogrzewanie podłogowe chociaż znane od wielu lat jednakże w chwili obecnej przeżywa swójprawdziwy rozkwit. Wynika to pewnie z faktu iż popularna „podłogówka” kiedyś bardo droga, dzisiajcena instalacji jest już porównywalna z ogrzewaniem grzejnikowym. Inną nie mniej ważną zaletątego typu rozwiązania, jest brak grzejników na ścianach pionowych, co jest odzwierciedleniemwspółczesnego designu i nowoczesnych trendów w architekturze wnętrz. Pozwala bowiemmaksymalnie wykorzystywać ściany pionowe również jako element dekoracyjny, w których grzejnikinie zawsze dobrze komponowałyby się z wizją nowoczesnego wzornictwa. Jeśli chodzi o aspektytechniczne to nie ma w polskich przepisach ograniczeń co do stosowania ogrzewania podłogowego,ponieważ wg Polskiej Normy PN – 85/N-08013 temperatura grzejna podłogi nie powinna przekraczać29 o C. Często też zaleca się aby temperatura podłogi dla miejsc przeznaczonych do stałej pracy wpozycji stojącej nie przekraczała 27 o C. Przy czym są to wartości limitujące maksymalną temperaturępowierzchni podłogi.Obecnie w zakresie tego typu instalacji można korzystać z normy PN-EN 1264-2:2008 „Wbudowanepłaszczyznowe wodne systemy ogrzewania i chłodzenia. Część 2 Ogrzewanie podłogowe:Obliczeniowa i badawcza metoda określania mocy cieplnej ogrzewania podłogowego. Norma taokreśla metody wyznaczania mocy cieplnej instalacji opartej na różnicy temperatury czynnikagrzewczego i temperatury w pomieszczeniu. Metoda obliczeniowa dotyczy systemów zdefiniowanychw prPN-prEN 1264-1 (typ A, B i C). Do pozostałych systemów stosuje się metodę badawczą.Aspekty zdrowotne tego typu rozwiązań chociaż nadal budzą wiele kontrowersji nie mają w dalszymciągu potwierdzenia w poważnych badaniach naukowych co do szkodliwego wpływu na organizmludzki. Wielu przeciwników zarzucało, że ogrzewanie podłogowe, źle wpływa na obieg krwi w nogach,ale póki co nie ma jasnych korelacji między tego typu ogrzewaniem a zapadalnością na chorobykrążenia. Natomiast literatura fachowa podkreśla, że powierzchnia grzejna o niskiej temperaturzepozwala utrzymać pomieszczenia w czystości co jest spowodowane faktem iż przy niskichprędkościach powietrza ograniczone jest unoszenie się kurzu z podłogi, oraz niska temperaturapowierzchni grzejnej nie powoduje dodatniej jonizacji powietrza co bez wątpienia jest zaletą tegotypu rozwiązań, zwłaszcza dla osób cierpiących na choroby alergiczne. Obecnie ogrzewaniepodłogowe znajduje swoje zastosowanie nie tylko w budownictwie jednorodzinnym, ale także i wbudynkach użyteczności publicznej, przy czym najpopularniejsze jest ogrzewanie wodne zjastrychem wylewanym na mokro. Są też inne rozwiązania np. ogrzewanie powietrzne orazogrzewanie elektryczne ale te rozwiązania są rzadko stosowane, zwłaszcza elektryczne z uwagi nacenę nośnika energii. Oczywiście prawidłowe funkcjonowanie ogrzewania podłogowego wymaga nietylko starannego projektu tego typu instalacji, ale także i wysokiej jakości wykonania pracinstalacyjnych przez odpowiednio przeszkolonych w tym zakresie fachowców.Na koniec należy dodać, iż normy zmieniają się i czasem a nawet często, potrafią być uaktualniane.Powyższy artykuł nie sugeruje stosowania przedstawionych norm, a jedynie posługuje się nimi w celunaświetlenia niektórych kwestii związanych z tematem ogrzewania. Ponadto w polskimprawodawstwie nie ma obligatoryjnego obowiązku stosowania norm ponieważ każdy projektinstalacji powinien być wykonany zgodnie z wiedzą projektanta oraz sztuką budowlano – instalacyjną,ale stosowanie norm jest bardzo praktyczne.Źródła:[1]. Rozporządzenie Min. Infrastruktury z 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim

powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie ze zm.[2]. Koczyk H. „Ogrzewnictwo praktyczne” Poznań 2009 str. 57,Opracowanie: mgr inż. Joanna Kopica, mgr inż. Radosław Turski.Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji.