Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy

Farm Przegl Nauk, 2010,7, 39-43copyright © 2010 Grupa dr. A. R. Kwiecińskiego ISSN 1425-5073Substancje biologicznie aktywne i lecznicze obecnew wybranych gatunkach koniczynBiologically active and therapeutic substances from Trifolium speciesJoanna Kołodziejczyk, Beata Olas, Barbara WachowiczKatedra Biochemii Ogólnej, Uniwersytet ŁódzkiStreszczenieZ roku na rok rośnie zainteresowanie różnorodnymi roślinami,jako źródłem substancji o korzystnym, a zarazemleczniczym działaniu. Z medycznego punktu widzenia,zainteresowanie gatunkami zaliczanymi do rodzaju Trifoliumpoczątkowo wynikało z zawartości izoflawonówo aktywności fitoestrogenowej. Większość gatunków koniczynnależących do rodzaju Trifolium nie została jeszczejak do tej pory scharakteryzowana pod względemchemicznym. Wiadomo jednak, że koniczyny zawierająszereg związków o potencjalnej aktywności biologicznej,takich jak flawonoidy, saponiny, clovamid orazinne polifenole. Najbardziej znana koniczyna czerwona(T. pratense) jest od dawna stosowana w medycynie tradycyjnejw leczeniu schorzeń dermatologicznych, zaburzeńoddechowych (kaszel, astma), a nawet w leczeniu nowotworów.W medycynie współczesnej ekstrakty z tej koniczynysą źródłem fitoestrogenów wchodzących w składwielu preparatów łagodzących dolegliwości związanez menopauzą. Prezentowana praca stanowi przegląd dostępnychinformacji dotyczących biologicznej aktywnościzwiązków zawartych w wybranych gatunkach konicznyi ich potencjalnego zastosowania w profilaktyce i leczeniuróżnych chorób.WstępAbstractThe growing scientific interest in herbal bioactive substancesyields new information about various specieswith remarkable medical importance. Trifolium specieswere originally identified to possess estrogenic activity,because of their content of isoflavones. Therefore theseplants have been studied mainly in respect to the phytoestrogens,however their beneficial properties may be alsoattributed to other biologically active substances presentin these herbs. The majority of Trifolium species have notbeen characterized phytochemically, however the mainconstituents of the most common clovers have been established- they are a source of various compounds suchas flavonoids, saponins, clovamides and other phenoliccompounds. Red clover (Trifolium pratense) has been traditionallyused in the treatment of chronic skin diseases,cancer and respiratory problems (e.g. whooping cough,asthma). Currently, it is an ingredient of various dietarysupplements and herbal medicines, consuming as alternativesto estrogen replacement therapy. This review presentsthe available data on the biological actions of variousclovers and their potential using in prophylaxis or clinicalroutine.Rodzaj Trifolium (z rodziny bobowatych (Fabaceae))obejmuje około 300 gatunków koniczyn. Część z nich jestod dawna znana i stosowana w medycynie tradycyjnej wielukultur, jednak większość gatunków nie została jak do tejpory zbadana pod względem zawartości składników o potencjalnejaktywności biologicznej. Najwięcej jest danychdotyczących gatunków koniczyn wykorzystywanych w rolnictwie,takich jak. T. pratense (koniczyna czerwona), T. repens(koniczyna biała), T. resupinatum (koniczyna skręconawiększa), T. incarnatum (koniczyna krwistoczerwona), a takżekilku innych popularnych gatunków: T. hybridum (koniczynabiałoróżowa), T. pannonicum (koniczyna pannońska),T. subterraneum (koniczyna perska), T. fragiferum (koniczynarozdęta), w których zidentyfikowano saponiny, izoflawonoidyi inne związki fenolowe [1, 2]. Najlepiej poznana,koniczyna czerwona (koniczyna łąkowa, kądziołka, T. pratense)jest uważana w medycynie ludowej za lek ziołowypomocny w zaburzeniach hormonalnych (również zaburzeniachzwiązanych z menopauzą) i towarzyszących im bólachpiersi, dolegliwościach układu oddechowego (kaszel,astma), środek moczopędny i przeciwobrzękowy, a takżewspomagający leczenie nowotworów [3-5]. W lecznictwieludowym stosowane jest ziele koniczyny czerwonej – Trifoliirubri herba i kwiat koniczyny czerwonej - Trifolii rubri flos,zebrane w początkowym okresie zakwitania rośliny i wysuszoneszybko w warunkach naturalnych lub w suszarniachw temperaturze 35 ˚C. Oba surowce zawierają różne flawonoidy,antocyjany, kwasy fenolowe czy garbniki. W Polscebardzo pospolitym gatunkiem jest także koniczyna biała(koniczyna rozesłana, T. repens), której ziele, jak i kwiat sąstosowane w lecznictwie ludowym. Ziele oraz kwiat koniczynybiałej jest dobrym źródłem garbników, flawonoidów.Zawierają też małe ilości olejku. Garbniki zawarte w wyciąguz ziela działają przeciwbiegunkowo, natomiast kwiat jestskładnikiem mieszanek przeciwreumatycznych [6].Poszczególne gatunki koniczyn różnią się jednak bardzoznacznie pod względem zawartości poszczególnychsubstancji o aktywności biologicznej, a większość z tych39