Pokaż cały numer - FPN - Farmaceutyczny PrzeglÄ d Naukowy

Tab. 1. Wartości m/z jonów molekularnych oraz jonów wynikających z odczepieniarodnika tert-butylowego, charakterystyczne dla pochodnych TBDMS analizowanychlekówwiło najniższe stężenie paracetamolu, przy którym powstajągłównie mono pochodne, zarówno TMS, jak i TBDMS(Ryc. 3). Wraz ze wzrostem stężenia leku obserwowanostopniowy przyrost stężenia pochodnej di- w mieszaniniepoderywatyzacyjnej. W celu ilościowego oznaczenia paracetamolunależy uwzględnić obie jego pochodne .Ponieważ w komercyjnie dostępnych bibliotekach (8edycja biblioteki Wiley’a i NBS/EPA 2008) nie ma widmpochodnych TBDMS oznaczanych leków, ich identyfikacjidokonano na podstawie interpretacji zarejestrowanychwidm mas. Na rycinie 4 przedstawiono widmo mas i schematfragmentacji tert‐butylodimetylosililowej pochodnejibuprofenu. W zastosowanych warunkach jonizacji jon molekularnym/z 320 jest na tyle nietrwały, że zarejestrowanogo tylko w śladowych ilościach. Zarejestrowano natomiastjon [(CH 3) 2CHCH 2C 6H 4CHCH 3] + przy m/z 161 charakterystycznydla ibuprofenu bez względu na typ jego pochodnej.Pik główny o wartości m/z 263 wynika z odczepienia rodnikatert‐butylowego (M‐57) i jest typowy dla w wszystkichtert‐butylodimetylosililowych pochodnych analizowanychleków [9, 13]. W widmach tych pochodnych zawsze obserwujesię również jon przy m/z 73 odpowiadający [Si(CH 3) 3] + ,który jest charakterystyczny także dla pochodnych trimetylosililowych,oraz towarzyszący mu jon o wartości m/z 75.W podobny sposób były interpretowane widma tert‐butylodimetylosililowychpochodnych pozostałych leków. W tabeli1 przedstawiono masy cząsteczkowe tych pochodnych,jony wynikające z odczepienia rodnika tert-butylowego orazich względne intensywności w otrzymanych widmach.W celu oznaczenia analizowanych leków zoptymalizowanoproces rozdziału chromatograficznego. Najkorzystniejszerozdziały uzyskano na 60 m kolumnie typu HP-5 (95%polidimetylosiloksanu, 5% bifenylu). Niestety program,który zastosowano do rozdziału trimetylosililopochodnychw przypadku pochodnych TBDMS okazał się nieodpowiedni,głównie z powodu niecałkowitego rozdziału estrów ketoprofenui kwasu mefenamowego. Z tego względu koniecznebyło zastosowanie łagodniejszego narostu temperaturowegoi wydłużenie czasu analizy z 36 do 60 minut.Skuteczność odczynników zastosowanych do derywatyzacjipotwierdzają krzywe kalibracyjne wykonane dla wszystkichoznaczanych leków. W przypadku pochodnych TMS charakteryzująsię one wysokim współczynnikiem korelacji linioweji niemal identycznym nachyleniem dla każdego z leków. Krzywekalibracyjne uzyskane za pomocą MTBSTFA charakteryzujecopyright © 2010 Grupa dr. A. R. Kwiecińskiego ISSN 1425-5073Jon główny [M-57]Pochodna TBDMSJon molekularny M +m/z intensywność m/zIbuprofen 320 ślady 263Flurbiprofen 358 ślady 301Naproksen 344 10% 287Kwas mefenamowy 355 65% 298Ketoprofen 368 ślady 311Paracetamol (mono) 265 40% 208Paracetamol (di) 379 10% 322równie wysoka korelacja liniowa, natomiastwartości ich współczynników kierunkowych„a” są wyraźnie wyższe, cowskazuje na lepszą czułość metody. Narycinie 5 przedstawiono przykładowekrzywe kalibracyjne pochodnych TMS iTBDMS otrzymane dla flurbiprofenu.WnioskiWszystkie testowane odczynnikisilanizujące, które tworzą pochodneTMS można z powodzeniem wykorzystaćdo oznaczania ibuprofenu,flurbiprofenu, naproksenu, kwasumefenamowego i ketoprofenu techniką GC/MS, przyczym ich skuteczność derywatyzacyjna jest porównywalna.HMDS i BSA nie są polecane do derywatyzacji paracetamolu.Oznaczanie testowanych leków w postaci pochodnychtert‐butylodimetylosililowych jest korzystniejsze z uwagina wyższą czułość metody oraz na znacznie większą odpornośćtych związków na ślady wody, ale wymaga znacznegowydłużenia czasu analizy GC.Badania finansowane przez Śląski Uniwersytet Medycznyw Katowicach (grant nr KNW-2-151/09).Piśmiennictwo1. Namieśnik J, Chrzanowski W, Szpinek P. Nowe horyzontyi wyzwania w analityce i monitoringu środowiska.Centrum Doskonałości Analityki i MonitoringuŚrodowiskowego, Gdańsk 2003.2. Maurer HH. Systematic toxicological analysis proceduresfor acidic drugs and/or metabolites relevant to clinicaland forensic toxicology and/or doping control. JChromatogr B 1999; 733: 3-25.3. Polettini A. Systematic toxicological analysis of drugsand poisons in biosamples by hyphenated chromatographicand spectroscopic techniques. J Chromatogr B1999; 733: 47-63.4. Kurkiewicz S i wsp. Derywatyzacja “on-line” w oznaczaniuibuprofenu i naproksenu techniką GC/MS. FarmPrzegl Nauk 2008; 3: 22-24.5. Kurkiewicz S, Dzierżęga-Lęcznar A, Stępień K. Wodorotlenektrimetylosulfoniowy jako czynnik derywatyzującyw analizie niesteroidowych leków przeciwzapalnych technikąGC/MS. Farm Przegl Nauk 2008; 11-12: 38-41.6. Kosjek T, Heath E, Krbavcic A. Determination of nonsteroidalanti-inflammatory drug (NSAIDs) residues inwater samples. Environ Int 2005; 31: 679-685.7. Knapp DR. Handbook of Analytical Derivatization Reactions.Wiley. Chichester 1979.8. Farré M, Petrovic M, Barceló D. Recently developed GC/MS and LC/MS methods for determining NSAIDs in watersamples. Anal Bioanal Chem 2007; 387: 1203-1214.9. Rodríguez I i wsp. Determination of acidic drugs in sewagewater by gas chromatography-mass spectrometryas tert.-butyldimethylsilyl derivatives. J Chromatogr A2003; 985: 265-274.31