18 radovan radonjic.pdf - Matica crnogorska

Radovan RadonjićPrisustvo prvog i drugog indicira već i sama teza o takvom itolikom respektu Crnogoraca prema prokletstvima i anatemamada ih oni, eto, i na isteku XVIII vijeka ne samo subjektivno veći objektivno pretpostavljaju drugim sankcijama, usljed čega ihkao „mjeru zaštite“ od grešaka i nediscipline i formalno ugrađujuu zakon (Stegu), koji se inače označava za najviše dostignućeu dotadašnjoj crnogorskoj pravnoj i političkoj povijesti. 58 Napostojanje trećeg, pak, upućuje to da, koliko se zna, osim„Kratkog opisa o Zeti i Crnoj Gori“, postoje još samo tri kritičkareagovanja u odnosu na mitropolitsko (državo)tvoraštvo i„duhovna sredstva“ kojima se ono ostvaruje, i to sva tri poteklaiz pera izvanjaca:- ono, ruskog istraživača Pavela Apolonoviča Rovinskog, iskazanou opasci da mitropolit Petar I, kao duhovni vođa, navodnosam sebe smatra „nespremnim i prema nekim okolnostima nesposobnimi nekompetentnim“ da se bavi svjetovnim pitanjima; 59- ono, francuskog istraživača Viale de Somijera, u kome sekaže da su kletva i anatema u Crnoj Gori prilično efikasno djelovale,s obzirom na to da je narod u njoj konstantno bio „pod uticajempopova i kaluđera zainteresovanih da ga drže u tom stanjumoralne gluposti koja odgovara njihovim shvatanjima“; 60- ono, sekretara mitropolita Petra I, Orlovića, u kome se, nebez sarkazma, opisuje način na koji taj mitropolit, na glavarskim58 Takvu ocjenu o Stegi sugerira, na primjer, konstatacija da ona sublimira„stvaralački i strateški spoj: spoznatog prava crnogorskog naroda na uspostavljanjesvoje države; svijesti o zrelosti uslova za njeno uspostavljanje i timeostvarenje svenarodnih težnji, interesa i volje crnogorskog naroda; realnihuslova; razuma, srčanosti, emocija i vizije“ (Isto, str. 48).59 Pavel Apolonovič Rovinski: „Zapisi o Crnoj Gori“, Podgorica 2001, str.255.60 Viala de Somijer: „Istorijsko i političko putovanje u Crnu Goru“, Cetinje1994, str. 143.370 MATICA, ljeto/jesen 2011. www. maticacrnogorska.me