18 radovan radonjic.pdf - Matica crnogorska

Radovan Radonjićod strane vladika, koristio u prilikama kad je bilo razloga dabude prihvaćena“, 54 što nije bilo tako rijetko s obzirom na činjenicuda je kletva jedna „od karakteristika svijesti ljudi“ i kaotakva je „mogla poslužiti kao sredstvo umirenja, upozorenja,svojevrsnog moralnog kategorisanja nedopustivosti nečega štobi moglo izazvati teže posljedice u odnosima između ljudi i štetunjihovim zajedničkim interesima“; 55- da su sredstva i metode kojima se mitropolit služio, inačeprožeta njegovom težnjom „za samostalnošću i nezavisnošću uodlučivanju“, samo dva puta bila „na ivici“ kada se o njimamoglo i kritički govoriti - jednom, u slučaju kada je „pristao dažrtvuje svog sekretara Dolćija“, a drugi put, kada je, uprkostome što je „u odsudnim zbivanjima istorije svoje države dostauspješno procjenjivao prilike i događaje“, ispoljio nešto „smjelijuzamisao“ o stvaranja „slaveno-srpskog carstva“. 56U nekim kasnijim bavljenjima mitrpolitovim sredstvima imetodama „vladanja“, međutim - u okviru nastojanja da objasniotkud to da se u Stegi kao zakonskom aktu koji simbolizujepomenutu „prekretnicu“ u razvoju crnogorskog društva i državesankcije temelje na „moralnim i religijskim“, a ne na nekim drugimsadržajima, bližim pravu - glavni akcenat biće stavljen naprokletstva i anateme. Konkretno, riječ je o tvrdnjama da susankcije „sa moralnom i religijskom sadržinom“ u Crnoj Goričak i na isteku XVIII vijeka, tj. nakon punih osam stotina godinanjene „državne tradicije“ u raznim formama (pod uslovom daje istinita priča o njenom „milenijumskom trajanju“), imalesnažniji uticaj „na ośećanja i smjerove djelovanja“ ljudi „od bilokoje druge vrste sankcija“. Ovo, kaže se, stoga:- što je „ondašnji crnogorski narod, sa staništem u brdovitom,kamenitom, besputnom, teško pristupačnom prostoru, stiješnjen54 Isto, str. 444.55 Isto.56 Isto, str. 447.368 MATICA, ljeto/jesen 2011. www. maticacrnogorska.me