18 radovan radonjic.pdf - Matica crnogorska

Radovan Radonjićistrajnost i taktičnost u radu na ostvarivanju zamišljenih ciljeva- dolazila... postupno, do punijeg izražaja“; 45- da je zahvaljujući tome ovaj „osnivač države bio... u stanjuda iskorišćava slabljenje turskog feudalnog sistema, bori se protivnjega i uspješno radi na udruživanju snaga malo povezanihplemena, na osnivanju čvršće zajednice naroda istih interesa, itime uveliko podiže ugled zemlje i omogućava joj da sve snažnijevrši uticaj na hercegovačka i brdska plemena, sa kojima jeza duže vremena vršen proces ujedinjavanja činio oslobodilačkuaktivnost svih njih perspektivnijom“. 46Drugo stanovište se odnosi na objašnjenje načina na koji jesve to (u)rađeno i, uglavnom, se sastoji u iskazu da se mitropolitu svom velikom poduhvatu uvijek služio „onim sredstvimakoja su u datim uslovima smatrana djelotvornim“, 47 što drugimriječima znači „na jedino mogući i po svemu odgovarajući način- po mjeri činilaca koji su ga uslovljavali, snazi i karakteru tendencijakoje su se mogle izraziti“. 48Pri tome, u ranijim objašnjenjima ove vrste dominira ocjenada „rad Petra I na osnivanju države nije ’pokušaj’, već najpunijaaktivnost na njenom zasnivanju, karakteristična po stepenurazvijenosti društvenih i ekonomskih činilaca u njoj od krajaXVIII do tridesetih godina XIX vijeka“, te da su „sredstva njegovogdjelovanja samo... od njih i opšteg položaja zemlje moglazavisiti“, 49 što je konkretno značilo:- da je rad „na osnivanju organa vlasti“ podrazumijevaoangažaovanje „svih izraženih faktora društva, osposobljenihda uklanjaju stare i utemeljuju nove odnose“, među kojima45 Isto, str. 447-448.46 Isto, str. 446.47 Isto, str. 444.48 Isto, str. 445.49 Isto, str. 446.366 MATICA, ljeto/jesen 2011. www. maticacrnogorska.me