18 radovan radonjic.pdf - Matica crnogorska

Prvi „aspekt“ te priče, crnogorska istoriografija iskazuje krozstanovište: „Glavni zapovjednik crnogorske vojske u oba sukobasa skadarskim vezirom učvrstio se kao istinski narodni vođ.Svako je u njega počeo da vjeruje i da od njega očekuje svestranpreporod zemlje. Vladika je, kao izuzetna ličnost, osjetio da jenastupio istorijski trenutak, pa je koncentrisao svu duhovnusnagu da iskoristi priliku koju mu je istorija ponudila. Dalji razvojdogađaja je svakim danom pokazivao da je Crna Gora u ličnostiPetra I dobila zemaljskog gospodara koji je realistično prosuđivaošto njegova zemlja znači u vremenu i prostoru. On nijepreduzimao ni jednu jedinu radnju kojoj nije mogao osiguratioslonac u narodu koji je suvereno predvodio“. 27Drugi „aspekt“ te priče, tj. svog objašnjenja izuzetne istorijskevažnosti zakona koji se tada donose, crnogorska istoriografijasaopštava kroz ocjene o izuzetno velikim dometima Stege, za kojuse u novijim istoriografskim prilozima o mitropolitu Petru I tvrdida je isključivo njegovo djelo, kojim su ostvarene tri ranije uCrnoj Gori ne samo nepoznate, nego i gotovo nezamislive stvari:- pravno uspostavljeno „i efikasnim sankcijama zaštićenojedinstvo crnogorske teritorije i crnogorskog naroda“;- ustrojeno vrhovno vojno zapovjedništvo i obezbijeđeno daplemena budu potčinjena vojnoj disciplini diktiranoj s jednogmjesta, što je bilo preduslov za stvaranje države, budući da ovau principu istorijski nastaje kao „vojna zajednica“;- obezbijeđeno pretvaranje „krvne zajednice“ u „pravnu zajednicu“,odnosno u državu. 28Takvo istoriografsko „učenje“ bi se, posmatrano samo za sebe,i pod uslovom da ga je moguće odvojiti od onoga čime se baviwww. maticacrnogorska.meSve dođe na viđelo27 Branko Pavićević: „Sazdanje crnogorske nacionalne države“, Podgorica2004, knj. IV, tom I, str. 41-42.28 Akademik Mijat Šuković: „Petar Prvi Petrović Njegoš stvoritelj znameniteStege - crnogorskog monumenta i manifesta“, „Noviji istoriografskiprilozi o Petru I Petroviću Njegošu“, Cetinje 2009, str. 40, 51.MATICA, ljeto/jesen 2011.355