18 radovan radonjic.pdf - Matica crnogorska
18 radovan radonjic.pdf - Matica crnogorska 18 radovan radonjic.pdf - Matica crnogorska
Radovan Radonjićdvostruko „prelomnih“: s jedne strane, u smislu da s njima i odnjih počinje konstituisanje crnogorske države, i to ne samo„moderne“ nego uopšte; s druge strane, u smislu „pune potvrde“da su sva ta „prelomna“ dešavanja (pobjeda nad Mahmut-pašinomvojskom na Martinićima i Krusima, formiranje Kuluka,donošenje Stege i Zakonika obščeg crnogorskog i brdskog),emanat i supstrat nadahnuća i vizija isključivo ličnosti sa katedreCetinjske mitropolije, u prvom redu mitropolita Petra I -krucijalno važnog i za ukupni društveni, a posebno duhovni ipolitički preporod Crne Gore. Taj se naum mogao ostvariti samona pretpostavci da u društvenom razvoju Crne Gore prije togperioda, i „poteza“ koje je u njemu „povukao“ mitropolit PetarI, nije bilo ničega vrijednog i važnog - ni u pogledu nekih i nečijihdrugo državotvornih ideja, ni u pogledu svijesti samihCrnogoraca da im treba država, ni u pogledu institucionalne,vojne ili bilo koje druge infrastrukture, neophodne za nekeozbiljnije društvene promjene. I ostvaren je tako.Stanovište da se prvim i najvažnijim „prelomnim“ momentomu naznačenom smislu može smatrati pobjeda crnogorske vojskepod komandom mitropolita Petra I nad vojskom skadarskogvezira Mahmut-paše Bušatlije u bitkama na Martinićima iKrusima, crnogorska istoriografija je preuzela od VukaKaradžića, koji piše da od tog događaja „počinje nezavisnost“Crne Gore, budući da se „pogranični Turci“ nakon njega „navikošeda na Crnu Goru gledaju kao na tuđu državu“. 26 Na tuKaradžićevu konstataciju - ne obraćajući pažnju da se u njoj negovori o državi koja nakon pomenutih bitaka nastaje, već održavi kojoj Turci otada priznaju nezavisnost, tako što počinjuda je smatraju tuđom - crnogorska istoriografija dodaje svojupriču, prvo, o mitropolitu Petru I kao spiritusu movensu svegavažnog što u Crnoj Gori slijedi nakon tih bitaka, a potom, i oistorijskoj važnosti zakona koji se tada donose, osobito Stege.26 „Istorija Crne Gore“, str. 452.354 MATICA, ljeto/jesen 2011. www. maticacrnogorska.me
Prvi „aspekt“ te priče, crnogorska istoriografija iskazuje krozstanovište: „Glavni zapovjednik crnogorske vojske u oba sukobasa skadarskim vezirom učvrstio se kao istinski narodni vođ.Svako je u njega počeo da vjeruje i da od njega očekuje svestranpreporod zemlje. Vladika je, kao izuzetna ličnost, osjetio da jenastupio istorijski trenutak, pa je koncentrisao svu duhovnusnagu da iskoristi priliku koju mu je istorija ponudila. Dalji razvojdogađaja je svakim danom pokazivao da je Crna Gora u ličnostiPetra I dobila zemaljskog gospodara koji je realistično prosuđivaošto njegova zemlja znači u vremenu i prostoru. On nijepreduzimao ni jednu jedinu radnju kojoj nije mogao osiguratioslonac u narodu koji je suvereno predvodio“. 27Drugi „aspekt“ te priče, tj. svog objašnjenja izuzetne istorijskevažnosti zakona koji se tada donose, crnogorska istoriografijasaopštava kroz ocjene o izuzetno velikim dometima Stege, za kojuse u novijim istoriografskim prilozima o mitropolitu Petru I tvrdida je isključivo njegovo djelo, kojim su ostvarene tri ranije uCrnoj Gori ne samo nepoznate, nego i gotovo nezamislive stvari:- pravno uspostavljeno „i efikasnim sankcijama zaštićenojedinstvo crnogorske teritorije i crnogorskog naroda“;- ustrojeno vrhovno vojno zapovjedništvo i obezbijeđeno daplemena budu potčinjena vojnoj disciplini diktiranoj s jednogmjesta, što je bilo preduslov za stvaranje države, budući da ovau principu istorijski nastaje kao „vojna zajednica“;- obezbijeđeno pretvaranje „krvne zajednice“ u „pravnu zajednicu“,odnosno u državu. 28Takvo istoriografsko „učenje“ bi se, posmatrano samo za sebe,i pod uslovom da ga je moguće odvojiti od onoga čime se baviwww. maticacrnogorska.meSve dođe na viđelo27 Branko Pavićević: „Sazdanje crnogorske nacionalne države“, Podgorica2004, knj. IV, tom I, str. 41-42.28 Akademik Mijat Šuković: „Petar Prvi Petrović Njegoš stvoritelj znameniteStege - crnogorskog monumenta i manifesta“, „Noviji istoriografskiprilozi o Petru I Petroviću Njegošu“, Cetinje 2009, str. 40, 51.MATICA, ljeto/jesen 2011.355
- Page 1 and 2: SVE DOĐE NA VIĐELORadovan Radonji
- Page 3 and 4: Sve dođe na viđelomogao biti guve
- Page 5 and 6: Sve dođe na viđeloagenture koja r
- Page 7 and 8: Sve dođe na viđeloCrna Gora, Crno
- Page 9 and 10: Sve dođe na viđelo„Potpuno sam
- Page 11 and 12: Sve dođe na viđelota, da raznim
- Page 13 and 14: snage koja bi u bilo čemu mogla bi
- Page 15 and 16: Sve dođe na viđeloenciklopedijsko
- Page 17 and 18: Sve dođe na viđelopogotovo ne one
- Page 19: Sve dođe na viđeloteško prepozna
- Page 23: Sve dođe na viđeloonaj među njim
- Page 26 and 27: Radovan Radonjićo tome postoje mno
- Page 28 and 29: Radovan Radonjićvizionarstvu i tvo
- Page 30 and 31: Radovan Radonjićdok institucija gu
- Page 32 and 33: Radovan Radonjićistrajnost i takti
- Page 34 and 35: Radovan Radonjićod strane vladika,
- Page 36 and 37: Radovan RadonjićPrisustvo prvog i
- Page 38 and 39: Radovan Radonjićveličine kojoj se
- Page 40 and 41: Radovan Radonjićzbor, ni organizac
- Page 42 and 43: Radovan RadonjićRiječju, zaključ
- Page 44 and 45: Radovan Radonjićgrađanske, sudske
- Page 46 and 47: Radovan Radonjićodnosno da li je p
- Page 48 and 49: Radovan Radonjićčovjeku prepušta
- Page 50: - nesposobna da u ekonomskoj i svak
Radovan Radonjićdvostruko „prelomnih“: s jedne strane, u smislu da s njima i odnjih počinje konstituisanje crnogorske države, i to ne samo„moderne“ nego uopšte; s druge strane, u smislu „pune potvrde“da su sva ta „prelomna“ dešavanja (pobjeda nad Mahmut-pašinomvojskom na Martinićima i Krusima, formiranje Kuluka,donošenje Stege i Zakonika obščeg crnogorskog i brdskog),emanat i supstrat nadahnuća i vizija isključivo ličnosti sa katedreCetinjske mitropolije, u prvom redu mitropolita Petra I -krucijalno važnog i za ukupni društveni, a posebno duhovni ipolitički preporod Crne Gore. Taj se naum mogao ostvariti samona pretpostavci da u društvenom razvoju Crne Gore prije togperioda, i „poteza“ koje je u njemu „povukao“ mitropolit PetarI, nije bilo ničega vrijednog i važnog - ni u pogledu nekih i nečijihdrugo državotvornih ideja, ni u pogledu svijesti samihCrnogoraca da im treba država, ni u pogledu institucionalne,vojne ili bilo koje druge infrastrukture, neophodne za nekeozbiljnije društvene promjene. I ostvaren je tako.Stanovište da se prvim i najvažnijim „prelomnim“ momentomu naznačenom smislu može smatrati pobjeda crnogorske vojskepod komandom mitropolita Petra I nad vojskom skadarskogvezira Mahmut-paše Bušatlije u bitkama na Martinićima iKrusima, <strong>crnogorska</strong> istoriografija je preuzela od VukaKaradžića, koji piše da od tog događaja „počinje nezavisnost“Crne Gore, budući da se „pogranični Turci“ nakon njega „navikošeda na Crnu Goru gledaju kao na tuđu državu“. 26 Na tuKaradžićevu konstataciju - ne obraćajući pažnju da se u njoj negovori o državi koja nakon pomenutih bitaka nastaje, već održavi kojoj Turci otada priznaju nezavisnost, tako što počinjuda je smatraju tuđom - <strong>crnogorska</strong> istoriografija dodaje svojupriču, prvo, o mitropolitu Petru I kao spiritusu movensu svegavažnog što u Crnoj Gori slijedi nakon tih bitaka, a potom, i oistorijskoj važnosti zakona koji se tada donose, osobito Stege.26 „Istorija Crne Gore“, str. 452.354 MATICA, ljeto/jesen 2011. www. matica<strong>crnogorska</strong>.me
Change language