Primena troškovnog modela u kontroli cena SMP ... - Telfor 2008

Logika same alokacije primarnih i opštih troškova,prikazana je na Sl.3 i Sl.4. [11]Sl. 4. Alokacija opštih operativnih troškova sa konačnihmesta troškova na nosioce troškovaProblem alokacije troškova sa prethodnih i konačnihmesta troškova na nosioce troškova (NT) više jeelaboriran na Sl. 4. Naime, nakon što se nabavna vrednostprodate robe ili usluga (NV) direktno prosledi sa konta zapreuzimanje troškova na konto nosioca troška, u ovomprocesu postoji još i jedna međufaza koja se odnosi nainternu realokaciju opštih operativnih troškova saprethodnih mesta troškova na konačna mesta troškova.Tek kada se svi troškovi akumuliraju na konačnimmestima troškova, može se dalje pratiti njihova alokacijana nosioce troškova.D. Formiranje prodajne cene uslugeNakon alokacije troškova na odgovorajuće nosioce,utvrdjuje se cena koštanja konkretne usluge, kojapredstavlja ukupne troškove izražene po jedinicikonkretne usluge. Na cenu koštanja se dodajeodgovorajući prinos koji odgovara planiranom dobitku zatu uslugu. Upravo u ovom segmentu je neophodnaregulacija, jer pomenuti dobitak mora biti u prihvatljivimokvirima, u skladu sa: samim troškovima, uporedivimuslugama u okruženju i proceduralno usaglašen sazahtevima RATEL-a.Ovakav pristup je usklađen sa regulativom EU, koja zavrednovanje pomenutih veličina koristi osnovni obrazacR=O+(V-D)rgde je R ciljni prihod, O operativni troškovi, V brutovrednost angažovane imovine, D kumulativna amortizacijastalne imovine, r stopa prinosa na angažovanu imovinu(stopa troškova kapitala). Angažovanu imovinu preduzećačine: stalna imovina bez dugoročnih finansijskih plasmanapo njenoj neto vrednosti i obrtna imovina bez kratkoročnihfinansijkih plasmana, umanjena za kratkoročne obaveze(neto obrtna imovina). Dugoročni i kratkoročni finansijskiplasmani se isključuju, jer se radi o ulaganjima operatora udruga pravna lica a ne u proizvodnju i prodajutelekomunikacione usluge.Konstantni izazov u regulaciji, nakon izvršenograzdvajanja troškova i učinaka, je stopa prinosa naangažovanu imovinu. Ona dobija širu dimenziju od pojmasame obračunske kategorije jer je u njoj sadržana, kakotežnja operatora za što većim profitom, tako i regulatoraza podsticanjem razvoja preduzeća ali nanediskriminatornim osnovama.IV. ZAKLJUČAKOčekuje se da primena troškovnog modela obezbedikonstantno transparentno praćenje troškova i učinaka SMPoperatora, što će omogućiti nediskriminatornu regulacijucena telekomunikacionih usluga u Republici Srbiji.RATEL će raditi na unapređenju modela, kao i nanjegovoj široj primeni na usluge koje nisu pod SMPrežimom, sa ciljem prevencije od nastanka novihmonopola. Primena troškovnog modela u kontroli cenaima veliki značaj i za same operatore, jer ih neminovnousmerava na efikasnije i pouzdanije upravljanjesopstvenim kapitalom i imovinom.LITERATURA[1] Directive 2002/21/EC on a common regulatory framework forelectronic communications networks and services, EuropeanParliament and the Council, Official Journal L 108/33, April 2002.[2] Commision Recommendation 2005/698 EC on accountingseparation and cost accounting systems under regulatoryframework for electronic communications, European Parliamentand the Council, 2005, par.3.[3] Zakon o telekomunikacijama, Službeni glasnik Republike Srbije, br.44/03 i 36/06.[4] Zakon o računovodstvu i reviziji, Službeni glasnik Republike Srbije,br. 46/06.[5] Pravilnik o kontnom okviru i sadržini računa u Kontnom okviru zaprivredna društva, Službeni glasnik Republike Srbije, br. 114/06.[6] Međunarodni standardi finansijskog izveštavanja i međunarodniračunovodstveni standardi, Službeni glasnik Republike Srbije, br.16/08, str. 46 i 81.[7] N. Stevanović, “Obračun troškova i divizionalizacija performansi:obaveza i informaciona potreba menadžmenta TK operatora”,Republička agencija za telekomunikacije, Beograd, br. 1, april2008, str. 32-35.[8] N. C. Lerner. “Cost Concepts and Applications for TelecomRegulation”, Presentation to RATEL, October 2006.[9] Pravilnik o primeni troškovnog principa, odvojenih računa iizveštavanju od strane telekomunikacionih operatora sa značajnimtržišnim udelom, Republička agencija za telekomunikacije, oktobar2008,nacrt.[10] V. Milićević, “Računovodstvo troškova i poslovno odlučivanje”,Ekonomski fakultet, Beograd, 2000.[11] N. Stevanović, “Pravilnik o primeni troškovnog principa,odvojenih računa i izveštavanju od strane telekomunikacionogoperatora sa značajnim tržišnim udelom”, prezentacija u RATEL-u,avgust 2008.[12] N. Stevanović, “Sistemi obračuna troškova”, Ekonomski fakultet,Beograd, 2006.ABSTRACTIn this paper we have represented the importance of pricecontrol for operators which have significant market power inSerbia. We analysed challenges for cost accounting which areimportant for other operators as well as for RATEL anddescribed the established cost accounting model which isnecessary for fair play competition on telecom market in Serbia.APPLICATION OF THE COST ACCOUNTINGMODEL FOR PRICE REGULATION OF THE SMPOPERATORS IN SERBIALjiljana Matavulj, Vlade Milićević12