Palm Piotr - TMZB w Bogatyni

Eryk Preibisch z rodzinąMiędzy Preibischami zostałem jako mały potomek bardzo życzliwie przyjęty. DoBrücknera – rolnika również dorobiłem się dobrego stosunku, a do Heidricha – rolnikachodziłem wraz z moimi przyjaciółmi Scholz, przy czym Edmund Heidrich zwykle jużz daleka gwarą do nas wołał „Róbta się luźni!” (=uciekajta / zwiewajta), co jednak z jegoi z naszej strony brane było jako ćwiczenie obowiązkowe, bez większego znaczenia, bow końcu my z nim świetnie współżyliśmy na jego gospodarstwie.O drobnych zwierzętach i o krowach na gospodarstwach nie chcę pisać. Dla naschłopców, przede wszystkim ciekawa była praca mężczyzn i z nią związane były zwierzęta dozaprzęgu. U Hedricha Edmuda stały konie Hans i Harras, oba miały już ponad 24 lata i Harraspewnego dnia już nie mógł wstać. Nad stajnią była izba z workami pełnymi płatkówz buraków cukrowych i Edmund, który bardzo dobrze wiedział, dlaczego się przy nimkręcimy, nieraz nas brał do tej izby i każdy mógł sobie wziąć z worka do kieszeni pełną garść.(Cukierków prawie nie znaliśmy).U wujka mojej matki, Eryka Preibischa, w stajni również stał stary „Hans” (młodszy końmusiał być oddany) i również tam stał w zastępstwie wyhodowany potężny, biało-czerwonybyk „Fryderyk”, z którego natychmiast byłem dumny, bo był ogromnie silny. Jeżeli wtenczasrzadko pojawiająca się ciężarówka lądowała w rowie to posyłano po Fryderyka i mogłyzaistnieć wtedy tylko dwie możliwości: albo ciężarówka stawała na szosie, albo Fryderykrozrywał zaprzęg.(U Brücknera-Bauera stał w stajni gniady). Oprócz stajen dla koni i krów na gospodarstwachznajdowały się też stodoły z młockarniami i z maszynami do żniw. U Edmuntaw stodole stała, na tamte czasy wysoko zmechanizowana żniwiarka do ciągnięcia przez trzykonie, która kosiła zboże, wytwarzała snopy i te obwiązywała sznurem i bokiem wyrzucała.To technicznie już było coś! (=snopowiązałka).Poza tym do dyspozycji stały:– Drewniane wozy polne z żelaznymi obręczami na kołach, które dzięki wymianie – zastąpieniuczęści bocznych drabinami, można było też dostosować do transportu siana albo snopów.– Tzw. lekkie i ciężkie wozy transportowe z mniejszymi kołami (żelazne obręcze) z lekkowklęsłą platformą do przewozu worków, mebli itp.– Lekkie, tzw. „wozy do polowania”, które według potrzeby można było brać do tego celu,albo do transportu lżejszych rzeczy lub do przewozu ludzi, w pewnym sensie w jakości14